Classical text review
BY
DR KOMAL JADHAV
1ST YEAR PG SCHOLAR
DEPT OF AGADA TANTRA
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 1

contents
 Objectives
 Author
 Commentators
 Publication
 Volume, Chapters and slokas
 Sloka
 Uniqueness
 Own views
 Summary
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 2

Objectives
To know in detail about Sarpavisha pratisheda
Adhyaya 36 slokas from1 to 10
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 3

Author
 Astanga hrudaya is Easiest and comprehensive
understanding.
Vagbhata Acharya was born in Sindhu
Son of Simhagupta
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 4

COMMENTATORS
Aruna datta - Sarvanga Sundara
Hemadri - Ayurveda Rasayana
Indu - Shashilekha
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 5

Publication
• Chaukambha publications -1892
• established Late Haridasji Gupta
• Late Krishnadas Ji Gupta
• " Chowkhamba Krishnadas Academy " was established in 1981
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 6

Content, volume, chapters
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 7
STHAN - 6 ADHYAYA-120 SLOKA - 7120
SUTRA STHAN – 30
SHARIRA STHANA – 06
NIDANA STHANA - 16
CHIKITSA STHANA – 22
SIDDHI STHANA – 06
UTTARASTHANA - 40

SHLOKA
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 8
दर्वीकरा मण्डलिनो राजीमन्तश्च पन्नगााः|
लिधा समासतो भौमााः, लभद्यन्ते ते त्वनेकधा|
व्यासतो योलनभेदेन नोच्यन्तेऽनुपयोलगनाः||१||
लर्वशेषाद्रूक्षकटुकमम्लोष्णं स्वादुशीतिम्|
लर्वषं दर्वीकरादीनां क्रमाद्वातालदकोपनम्||२||
स०- दर्वीकरमण्डलिराजीमन्तस्तेषां
लर्वषं रूक्षालदगुणं क्रमेण च
र्वातलपत्तकफानां कोपनं स्यात्| यद्यलप
लर्वषं रूक्षालदगुणं, तथाऽप्यलतशयाथं
पुनररह गुणकथनम्| लर्वशेषाच्च लर्वषं
ह्युष्णमेर्व कलथतं न शीतिम्|

तरुण्यमध्यर्वृद्धत्वे र्वृलिशीतातपेषु च|
लर्वषोल्बणा भर्वन्त्येते व्यन्तरा ऋतुसन्धिषु||३||
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 9
स०- एते च-दर्वीकराद्ययाः, तारुण्यालदषु
यथाक्रमं र्वृष्ट्यालदषु च लर्वषोल्बणा भर्वन्धन्त|
र्वृलिशब्देनेह श्रार्वणादयश्चत्वारो मासा गृहीतााः|
एर्वं शीतातपद्याश्चत्वारो मासा गृहीतााः| व्यन्तरााः-
लर्वजातयाः, ऋतुसन्धिषु लर्वषालधकााः स्युाः|
ऋतुसन्धिाःप्रागुक्ताः

रथाङ्गिाङ्गिच्छिस्वन्धस्तकाङ् क
ु शधाररणाः|
फलणनाः शीघ्रगतयाः सपाा दर्वीकरााः स्मृतााः||४||
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 10

ज्ञेया मण्डलिनोऽभोगा मण्डिैलर्वालर्वधैलश्चतााः||५||
प्रांशर्वो मन्दगमनााः
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 11
स०- अभोगााः-अल्पभोगााः तथा
नानाप्रकारैमाण्डिैलश्चतााः प्रांशर्वोऽशीघ्रगतयो
मण्डलिनो र्वेद्यााः

राजीमन्तस्तु रालजलभाः|
लिग्धा लर्वलचिर्वणाालभन्धस्तयागूर्ध्वं च लचलितााः||६||
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 12
स०- लिग्धाभा
नानाप्रकारालभन्धस्तयागूर्ध्वागरालजलभलर्वालचलिता राजीमन्तो
र्वेद्यााः|

गोधासुतस्तु गौधेरो लर्वषे दर्वीकरैाः समाः|
चतुष्पाद् -
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 13
व्यन्तरान् लर्वद्यादेतेषामेर्व सङ्करात्|
व्यालमश्रिक्षणास्ते लह सलन्नपातप्रकोपनााः||७||
स०-व्यन्तरांश्चैतेषामेर्व सङ्करेण जानीयात्|
यतश्च ते सङ्कीणािक्षणााः| तस्मात्
सलन्नपातप्रकोपानााः स्युाः|

आहाराथं भयात् पादस्पशाादलतलर्वषात् क्र
ु धाः||८||
पापर्वृलत्ततया र्वैराद्देर्वलषायमचोदनात्|
दशन्धन्त सपाास्तेषूक्तं लर्वषालधक्यं यथोत्तरम्||९||
आलदिात् कारणं ज्ञात्वा प्रलतक
ु यााद्यथायथम्|
व्यन्तराः पापशीित्वान्मागामालश्रत्य लतष्ठलत||१०||
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 14

UNIQUENESS
Na uchchante anupayoginah.
Predominance of Visha depending on the vaya.
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 15

Incorporation Own views
• Studies can be conducted on how particular visha guna of sarpa is
responsible in vitiating the respective doshas.
• Studies can be conducted on how the bite reason is helping in the
treatment of sarpa visha.
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 16

References
• Astanga Hrudaya Uttartantra 36 chapter – Sarpavisha pratisheda adhyaya
11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 17

11-10-2021
CLASSICAL TEXT REVIEW 18