Εργασία της φοιτήτριας Αμανατίδου Μαργαρίτας

1. ΢ΥΟΛΖ ΔΠΗ΢ΣΖΜΖ΢ ΦΤ΢ΗΚΖ΢ ΑΓΧΓΖ΢ ΚΑΗ ΑΘΛΖΣΗ΢ΜΟΤ
ΣΟΜΔΑ΢ ΑΘΛΖΜΑΣΧΝ
ΔΗΓΗΚΟΣΖΣΑ TAEKWONDO -WTF
«Σν Taekwondo σο κέζν άζιεζεο γηα ηελ πξόιεςε,
ζεξαπεία αιιά θαη απνθαηάζηαζε πξνβιεκάησλ πγείαο
ζε άηνκα άλσ ησλ 40 εηώλ»
Ακαλαηίδνπ Μαξγαξίηα.
ΑΔΜ:17240.
Δπηβιέπσλ θαζεγεηήο: Dr. Μπέεο Κσλζηαληίλνο.
Θεζζαινλίθε, Φεβξνπάξηνο 2020

2. 1
Πεξηερόκελα
Πεξίιεςε……………………………………………………………….. ΢ει.4
Abstract…………………………………………………………………. ΢ει.5
Πξφινγνο………………………………………………………………... ΢ει.6
Taekwondo: Ζ θνξεάηηθε πνιεκηθή ηέρλε πνπ εμειίρζεθε ζε
Οιπκπηαθφ άζιεκα ………………………………………..…...………...΢ει.8
Σν Taekwondo θαη ηα νθέιε ή νη επεξγεηηθέο ηνπ επηδξάζεηο
ζηνλ αζινχκελν ειηθίαο άλσ ησλ 40 εηψλ……………………………...΢ει.13
ΜΔΡΟ΢ ΠΡΧΣΟ
Πξνβιήκαηα πγείαο θαη νξγαληθέο παζήζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη
κεηά ηελ ειηθία ησλ 40 εηψλ……………………………...………..…...΢ει.18
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Α΄
Καξδηαγγεηαθφ ζχζηεκα ………………………………………………..΢ει.19
Ηζραηκηθή λφζνο ηνπ κπνθαξδίνπ ……………………………………….΢ει.20
Καξδηαθή αλεπάξθεηα …………………………………………………..΢ει.21
Αξηεξηαθή ππέξηαζε ……………………………………………………΢ει.22
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β΄
Αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα …………………………………………………΢ει.23
Υξφληεο πλεπκνλνπάζεηεο ………………………………………………΢ει.24
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ΄
Μπνζθειεηηθφ ζχζηεκα ………………………………………………...΢ει.25
Μπνπάζεηα ………………………………………………………………΢ει.26
Οζηενπφξσζε …………………………………………………………. ΢ει.27
Οζηεναξζξίηηδα ………………………………………………………...΢ει.29
Κηλεηηθφηεηα ……………………………………………………………΢ει.30

3. 2
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ΄
Τπφινηπα ζπζηήκαηα …………………………………………………...΢ει.32
Άλνηα θαη άιιεο εθθπιηζηηθέο λφζνη ………………………………...... ΢ει.33
΢αθραξψδεο δηαβήηεο ………………………………………………. ... ΢ει.34
Υξφληα λεθξηθή λφζνο ………………………………………………….΢ει.34
Παρπζαξθία ………………………………………………………….. ...΢ει.35
΢αξθνπελία ……………………………………………………………...΢ει.37
Πξνβιήκαηα αθνήο ………………………………………………….….΢ει.38
Πξνβιήκαηα φξαζεο ……..……………………………………………. ΢ει.39
Φπρηθέο δηαηαξαρέο ……………………………………………………..΢ει.39
ΜΔΡΟ΢ ΓΔΤΣΔΡΟ
Σν Taekwondo σο κέζν άζιεζεο ζε ειηθίεο άλσ ησλ 40 εηψλ
γηα ηελ πξφιεςε, αληηκεηψπηζε θαη απνζεξαπεία
πξνβιεκάησλ πγείαο…………..………………………………………...΢ει.42
Αληελδείμεηο θαη ζεκεία πξνζνρήο θαηά ηελ πξνπφλεζε ……………....΢ει.51
Γηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο αζθνχκελσλ ηνπ Taekwondo άλσ ησλ
40 εηψλ.....................................................................................................΢ει.56
Δλδεηθηηθά πξνγξάκκαηα θαη αζθήζεηο ……………………………….. ΢ει.60
Πξνζέξκαλζε…………………………………………………………... ΢ει.61
Κχξην κέξνο …………………………………………………………... ΢ει.62
Απνζεξαπεία………………………………………………………..…... ΢ει.63

4. 3
Α)ΣΔΥΝΗΚΔ΢ ΔΝ ΢ΣΑ΢ΔΗ
Σζνπ ηζνπκ ζνγθη ζε ζπλδηαζκφ κε δηάθνξα κπινθ & ρηππήκαηα
ζε φιεο ηηο θαηεπζπλζεηο……………………………………………… ΢ει.64
Υάγθαληαξη ΢φγθη ζε δηαθνξεηηθέο επηθάλεηεο ………………………..΢ει.65
Β) ΛΑΚΣΗ΢ΜΑΣΑ
Ap chagi κε δηαθνξεηηθά κέζα ………………………………...……….΢ει.67
Paltung chagi κε ην πίζσ πφδη θαη παξαιιαγέο ηνπ………………….….΢ει.68
Dollyo chagi κε δηαθνξεηηθά κέζα …………………………………….΢ει.69
Yop chagi κε δηαθνξεηηθά κέζα …………………………………...........΢ει.70
Γ) ΦΟΡΜΔ΢ (Poomsae) ………………………………………...……. ΢ει.72
Γ)Γεκηνπξγία ζπλδπαζκψλ –αιιεινπρηψλ κέζα απφ ηα Poomsae …... ΢ει.71
Δ) ΢ηνρνκαρίεο (κάρε κε ηνλ ζηφρν) ………………………………….. ΢ει.82
΢Σ) «Interval» πξνπφλεζε ζε ζηφρνπο ……………………………. ... ΢ει.84
Ε) Αζθήζεηο επιπγηζίαο θαη επθακςίαο ησλ αξζξψζεσλ ……..………..΢ει.87
Δπίινγνο ………………………………………………………………. .΢ει.90
Διιεληθή βηβιηνγξαθία …………………………………………………΢ει.91
Ξέλε βηβιηνγξαθία ………………………………………………….. ....΢ει.93
Ζιεθηξνληθέο πεγέο ……………………………………………………..΢ει.97

5. 4
ΠΔΡΗΛΖΦΖ
Σν Taekwondo απνηειεί έλα ζπλερψο αλαπηπζζφκελν Οιπκπηαθφ άζιεκα,
πνπ θεξδίδεη φιν θαη πεξηζζφηεξν ην ελδηαθέξνλ ησλ ζεαηψλ θαη ησλ
αζθνχκελψλ ηνπ. Ο αξηζκφο ησλ αζιεηψλ ζε φιεο ηηο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο
αλά ηνλ θφζκν απμάλεηαη ξαγδαία, κε ηηο νξγαλσκέλεο νκνζπνλδίεο λα
αγγίδνπλ πιένλ ηηο 208, ζχκθσλα κε δεδνκέλα ηεο Παγθφζκηαο Οκνζπνλδίαο
Taekwondo. ΋κσο, απηφ πνπ πξνθαιεί ηδηαίηεξε εληχπσζε θαη ρξήδεη
επηζηεκνληθήο έξεπλαο είλαη ε επίζεο ηαρχηαηε δηάδνζε ηνπ είηε κε ηελ
αγσληζηηθή κνξθή είηε ζε καδηθφ επίπεδν ζε άηνκα ειηθίαο άλσ ησλ 40 εηψλ,
πνπ επηζπκνχλ λα έξζνπλ γηα πξψηε θνξά ζε επαθή κε ην ελ ιφγσ άζιεκα, ή
άιινη γηα λα μαλαζπκεζνχλ πξνεγνχκελεο θηλεηηθέο εκπεηξίεο,
αλαγλσξίδνληαο ηα πνιιαπιά νθέιε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αζιήκαηνο. Ζ
ζηξνθή ινηπφλ ηφζν ησλ παιαίκαρσλ πηα αζιεηψλ φζν θαη ησλ θαηλνχξγησλ
αζθνπκέλσλ ζε απηή ηελ ειηθία ζην Tkd, νθείιεηαη ζηηο επεξγεηηθέο
επηδξάζεηο ηεο ελαιιαθηηθήο απηήο κνξθήο άζθεζεο ζηα δηάθνξα ζπζηήκαηα
ηνπ νξγαληζκνχ. ΢πζηήκαηα φπσο ην κπτθφ, ην θαξδηναλαπλεπζηηθφ, ην
θπθινθνξηθφ, ην λεπξηθφ, ε ςπρνινγία ησλ αηφκσλ αιιά θαη ε
απνθαηάζηαζε δηαθφξσλ πξνβιεκάησλ πγείαο πνπ καζηίδνπλ ηελ
θαζεκεξηλφηεηα. Χο εθ ηνχηνπ, νη θχξηνη ζηφρνη ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη
λα παξνπζηάζεη ην άζιεκα ηνπ Taekwondo σο θαηάιιειν κέζν άζιεζεο γηα
ηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δσήο ησλ αηφκσλ ειηθίαο άλσ ησλ 40 εηψλ
κέζα απφ ηελ πξφιεςε, ηελ ζεξαπεία αιιά θαη ηελ απνθαηάζηαζε
πξνβιεκάησλ πγείαο, θαζψο θαη ηελ εμνκάιπλζε ηεο θαηάζηαζεο ρξφλησλ
παζήζεσλ. Ζ κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε είλαη ε άληιεζε πιεξνθνξηψλ
απφ βηβιία, απφ έγθπξεο επηζηεκνληθέο κεραλέο αλαδήηεζεο, φπσο ην
«pubmed», αιιά θαη απφ δεκνζηεχζεηο θαη άξζξα ζε επηζηεκνληθά πεξηνδηθά
ηεο δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο γηα απηφ θαη ε παξνχζα εξγαζία ραξαθηεξίδεηαη
αλαζθνπηθή.
Λέμεηο θιεηδηά: Taekwondo, αζιεηέο-παιαίκαρνη, πξφιεςε, ζεξαπεία,
απνθαηάζηαζε, ρξφληεο παζήζεηο, ζπζηήκαηα νξγαληζκνχ.

6. 5
ABSTRACT
Taekwondo is an ever-expanding Olympic sport that is gaining more and more
interest from spectators and practitioners alike. The number of athletes in all
age groups around the world is increasing rapidly with organized federations
reaching 208, according to the World Taekwondo Federation. But what is
particularly striking and needs scientific research is its rapid dissemination
either in a mass scale or in a highly competitive level to the people over the
age of 40 who wish to take up the sport of Taekwondo or recollect previous
motor experiences knowing the multiple benefits of the sport. Therefore, the
shift of veteran athletes and new trainees at this age in Taekwondo is due to
the beneficial effects of this alternative form of exercise on various body
systems such as muscular, cardiovascular, circulatory, neurological system, on
the psychology of individuals, but also in the rehabilitation of health problems
that plague their daily lives. Therefore, the main goals of this project are to
present the sport of Taekwondo as an appropriate exercise tool to improve the
quality of life of people over 40 through the prevention, treatment and
rehabilitation of health problems, as well as the normalization of chronic
disease status. The method used is to extract information from books, from
reputable scientific search engines, such as “pub med”, as well as publications
and articles in international literature journals.
Key words: Taekwondo, veteran- athletes, prevention, treatment,
rehabilitation, chronic diseases, body (organ) systems.

7. 6
ΠΡΟΛΟΓΟ΢
΢ηε ζπγρξφλε επνρή, ε ππνθηλεηηθφηεηα είλαη έλα βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ
γλψξηζκα ηεο θνηλσλία καο ήδε απφ ηηο κηθξέο ειηθίεο θαη θνξπθψλεηαη κε
ηελ ελειηθίσζε, νδεγψληαο ζε αλαηνκηθέο θαη ιεηηνπξγηθέο δηαθνξνπνηήζεηο
ην ζχλνινπ ζρεδφλ ηνπ νξγαληζκνχ. Αλαθεξφκελνη ζηελ ειηθηαθή θαηεγνξία
ησλ αλζξψπσλ άλσ ησλ 40 εηψλ πνπ είλαη θαη ην ζέκα ηεο παξνχζαο
εξγαζίαο, κφλν ην 25 % ησλ αηφκσλ ζηελ ρψξα καο έρνπλ πεξηζζφηεξν απφ
ηθαλνπνηεηηθή θπζηθή επάξθεηα (Lewis CB, 1990), ελψ ην πνζνζηφ απηφ
κεηψλεηαη επηθίλδπλα κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, απνηειψληαο βαζηθφ
παξάγνληα απμεκέλνπ θηλδχλνπ γηα ηελ εκθάληζε θαξδηαγγεηαθψλ θαη άιισλ
πξνβιεκάησλ. Ζ κεησκέλε θαξδηναλαπλεπζηηθή ιεηηνπξγία ησλ αηφκσλ
απηήο ηεο ειηθίαο νδεγεί ζηελ αδπλακία εθηέιεζεο ζσκαηηθνχ έξγνπ θαη
ζρεηίδεηαη κε ηελ απμεκέλε ζπρλφηεηα εκθάληζε ηεο ζηεθαληαίαο λφζνπ,
θαζψο θαη άιισλ παζήζεσλ, φπσο ζα δνχκε παξαθάησ. Ζ θπζηθή αδξάλεηα
απνηειεί έλαλ ζπνπδαίν παξάγνληα ζηελ εκθάληζε παζήζεσλ θαη αζζελεηψλ,
φπσο π.ρ. ηεο παρπζαξθίαο, ηνπ ζαθραξψδε δηαβήηε, ηεο ππέξηαζεο, ησλ
δηάθνξσλ ηχπσλ θαξθίλσλ θαη ηνπ αηθλίδηνπ ζαλάηνπ (Γειεγηάλλεο, 1997),
ελψ παξάιιεια νδεγεί ζηαδηαθά ζηελ πιήξε έθπησζε ησλ βαζηθψλ
θηλεηηθψλ δεμηνηήησλ κε βαζηθφηεξεο ηελ ηζνξξνπία θαη ηνλ
πξνζαλαηνιηζκφ. Οη δπν ηειεπηαίεο δεμηφηεηεο φηαλ κεηψλνληαη απνηεινπλ
αηηία πηψζεσλ θαη θαθψζεσλ.
Ζ άζθεζε επνκέλσο θαη φρη ε καθξφρξνλε αλάπαπζε είλαη απηή πνπ
ζπκβάιιεη επξέσο απνδεθηά ζηελ δηαηήξεζε ηεο πγείαο αιιά πξσηίζησο ζηελ
δηαδηθαζία ηεο πξφιεςεο θαη ηεο απνθαηάζηαζεο παζήζεσλ θαη
πξνβιεκάησλ πνπ έπνληαη ηεο εθάζηνηε ειηθίαο. Μηα ελαιιαθηηθή κνξθή
άζθεζεο, ε νπνία ζηαδηαθά γλσξίδεη ηελ αλάπηπμε ηεο ζηηο ειηθίεο ησλ
master1
, είλαη ην Οιπκπηαθφ άζιεκα ηνπ Taekwondo, φρη κφλν ζην ηερληθφ
θνκκάηη αιιά θαη ζηελ αγσληζηηθή έθθαλζε απηνχ. Ζ αλαγλψξηζε ησλ
πνιιαπιψλ επεξγεηηθψλ ηνπ επηδξάζεσλ γίλεηαη αληηιεπηή ηφζν απφ ηνπο
ίδηνπο ηνπο αζθνχκελνπο πνπ πιεζαίλνπλ ζηα γπκλαζηήξηα, φζν θαη απφ ηνπο
1
Γειαδή ζηηο ειηθίεο άλσ ησλ 40 εηψλ.

8. 7
εθπαηδεπηέο θαη γεληθφηεξα ηνπο ζπληειεζηέο πνπ δηνξγαλψλνπλ φιν θαη
πεξηζζφηεξα ηνπξλνπά masters. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ε
εμέιημε ηνπ ζεζκνχ ησλ “European Master Taekwondo Championships 30+”,
ν νπνίνο μεθίλεζε ην 2011 κε 104 αζιεηέο, ζπλέρηζε 4 ρξφληα αξγφηεξα κε
199 αζιεηέο θαη θαηέιεμε ην 2019 κε κηα πξψηε αλεπίζεκε εθηίκεζε
αζιεηψλ ζην αγψληζκα πάλσ απφ 230. Σελ ίδηα πνξεία αθνινχζεζαλ θαη νη
Παγθφζκηνη αγψλεο βεηεξάλσλ, επηβεβαηψλνληαο ηελ πξναλαθεξζείζα
αλέιημε, πξαγκαηνπνηψληαο παξζεληθή εκθάληζε ην 2013 κε ην κηζφ πνζνζηφ
αζιεηψλ ζπγθξηηηθά κε ην 2017 (International Master Games Association).
΢πκπεξηιήθζεζαλ κάιηζηα ζε φιεο ηηο πξναλαθεξζείζεο δηνξγαλψζεηο θαη
άηνκα κε λνεηηθή πζηέξεζε, θαζψο θαη βιάβεο λσηηαίνπ κπεινχ ζην ηερληθφ
θνκκάηη (Poomsae), δείρλνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ηελ ζεκαληηθφηεηα ηνπ
αζιήκαηνο ζηελ αλάπηπμε βαζηθψλ ζπληνληζηηθψλ δεμηνηήησλ, ηνπ
λεπξνκπηθνχ ζπληνληζκνχ θαη άιισλ δεμηνηήησλ πνπ ζα αλαιπζνχλ
εθηελέζηεξα παξαθάησ. Πέξα φκσο απφ ην θνκκάηη ηνπ πξσηαζιεηηζκνχ ε
εζηίαζε ζηνλ καδηθφ αζιεηηζκφ θαη ε πξνζπάζεηα έληαμεο βεηεξάλσλ ζηα
βαζηθά θαη αξρηθά ζηάδηα ηνπ αζιήκαηνο θξίλεηαη ηδηαίηεξα αλαγθαία, δηφηη ε
ζπζηεκαηηθή θπζηθή δξαζηεξηφηεηα ζε ήπηα έσο κέηξηα έληαζε ζε απηφ,
παξέρεη πξσηνπαζή πξφιεςε απφ ηελ εθδήισζε παζνινγηθψλ θαηαζηάζεσλ
θαη έρεη επλντθή δξάζε ζηε κείσζε ησλ γλσζηψλ παξαγφλησλ θηλδχλνπ,
ππνβνεζψληαο κηα θαιχηεξε αγγεηαθή ιεηηνπξγία (Γειεγηάλλεο 2016). ΋κσο,
ηίπνηα απφ απηά δελ κπνξεί λα ζπκβεί εάλ δελ ππάξρεη κηα ζσζηή
ηζνξξνπεκέλε δηαηξνθή ζε ζπλδπαζκφ κε έλαλ πγηεηλφ ηξφπν δσήο.

9. 8
TAEKWONDO: Ζ ΚΟΡΔΑΣΗΚΖ ΠΟΛΔΜΗΚΖ ΣΔΥΝΖ
ΠΟΤ ΔΞΔΛΗΥΘΖΚΔ ΢Δ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟ ΑΘΛΖΜΑ
Σν Taekwondo, ην εζληθφ άζιεκα ηεο Κνξέαο, αλαπηχρζεθε αξρηθά θαηά ηελ
δηάξθεηα ηεο δπλαζηείαο Koguryo ην 37 π.Υ σο πνιεκηθή ηέρλε. Ζ νλνκαζία
ηνπ, πνπ ζεκαίλεη ηερληθή κε ηα πφδηα, ηερληθή κε ηα ρέξηα θαη ηξφπνο,
πλεχκα, θηινζνθία, ηέρλε2
, πξνέθπςε ην 1955 φηαλ θαη νξγαλψζεθε απφ ηνπο
Κνξεάηεο σο κία ζχγρξνλε ηέρλε απηνάκπλαο θαη κεηαδφζεθε πξψηα ζην
Βηεηλάκ θαη ζηελ Ακεξηθή θαη έπεηηα θαη ζηελ Δπξψπε. Ζ εμέιημε ηνπ ήηαλ
αξθεηά γξήγνξε θαη ην 1973 ηδξχζεθε ε Παγθφζκηα Οκνζπνλδία Taekwondo,
the World Taekwondo Federation (WTF) κε έδξα ηελ ΢ενχι, ελψ ηαπηφρξνλα
ηδξχζεθε ε Γηεζλήο Οκνζπνλδία Taekwondo, International Taekwondo
Federation (ITF) κε έδξα ην Σνξφλην ηνπ Καλαδά θαη πνιχ αξγφηεξα ε
Οκνζπνλδία Taekwondo ηεο Τθειίνπ, Global Taekwondo Federation (GTF)
κε έδξα ηελ Κνξέα. (Lucas, 1992) . ΢ήκεξα εθαηνκχξηα άλζξσπνη ζε φιν ηνλ
πιαλήηε αζρνινχληαη κε ηελ εθκάζεζε Taekwondo είηε ζε αγσληζηηθφ
επίπεδν είηε σο κέζν εθγχκλαζεο.
΢ηνπο Οιπκπηαθνχο αγψλεο ηεο ΢ενχι ην 1988 θαη ηεο Βαξθειψλεο ην 1992
ην Taekwondo παξνπζηάζηεθε σο αγψληζκα επίδεημεο, ελψ ην 1994
αλαγλσξίζηεθε πιένλ απφ ηελ Γηεζλή Οιπκπηαθή Δπηηξνπή επίζεκα σο
Οιπκπηαθφ άζιεκα. Έηζη, ην 2000 εληάρζεθε ζην πξφγξακκα ησλ
Οιπκπηαθψλ αγψλσλ ηνπ ΢χδλευ. ΢ην αγσληζηηθφ Taekwondo, o αγψλαο, πνπ
δηεμάγεηαη αλάκεζα ζε δχν αζιεηέο ηδίνπ θχινπ, πνπ θνξνχλ εηδηθή ιεπθή
ζηνιή (Σνκπφγθ) θαη εηδηθή πξνζηαηεπηηθή εμάξηεζε, ζε έλα επίπεδν
ηεηξάγσλν πάησκα δηαζηάζεσλ 8 κ. x 8 κ. θαιπκκέλν κε ειαζηηθφ ζηξψκα,
νινθιεξψλεηαη ζε ηξεηο γχξνπο ησλ 2 ιεπηψλ, ελψ κεζνιαβεί δηάιεηκκα ελφο
ιεπηνχ αλάκεζα ζηνπο γχξνπο (Δηθ.1).
2
Ζ νλνκαζία Taekwondo είλαη έλαο ζχλζεηνο φξνο, ν νπνίνο ζε ειεχζεξε κεηάθξαζε θαη ζε
κία θηινζνθηθή δηάζηαζε κπνξεί λα απνδνζεί σο “ν ζσζηφο ηξφπνο λα ρξεζηκνπνηείο φια ηα
κέιε ηνπ ζψκαηνο γηα λα ζηακαηήζεηο κηα κάρε θαη λα πξνζπαζήζεηο λα ρηίζεηο έλα
θαιχηεξν θφζκν”. (Φπζεληδίδεο, 2017).

10. 9
Δηθόλα 1: Κάηνςε αγσληζηηθνύ ρώξνπ θαη ζέζεηο ζπκκεηέρνλησλ.
Χζηφζν, ζε πεξίπησζε ηζνπαιίαο, κεηά ηνλ ηξίην γχξν πξαγκαηνπνηείηαη θαη
ηέηαξηνο γχξνο ίδηαο δηάξθεηαο, πνπ νλνκάδεηαη «ρξπζφο πφληνο» αθνχ
κεζνιαβήζεη θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε δηάιεηκκα ελφο ιεπηνχ. Οη έγθπξνη
πφληνη πνπ αλαδεηθλχνπλ ηνλ ληθεηή θαηνρπξψλνληαη απφ ηνλ δηαηηεηή θαη
ηνπο θξηηέο, ζε ζρέζε ηφζν κε ηελ ηερληθή ησλ γξνζηψλ θαη ησλ ιαθηηζκάησλ
φζν θαη κε ηελ επίηεπμε ηεο επαθήο ζηηο πεξηνρέο ηνπ ζψκαηνο πνπ
απνηεινχλ θαη ηηο επηηξεπφκελεο πεξηνρέο γηα ηελ απφθηεζε ησλ βαζκψλ.Ζ
βαζκνινγία νξίδεηαη σο εμήο(Δηθ.2,3,4,5,6).:
 Γξνζηά ζην ζψξαθα, 1 βαζκφο.
 Λάθηηζκα ζην ζψξαθα, 2 βαζκνί.
 Λάθηηζκα ζην θξάλνο, 3 βαζκνί.
 Λάθηηζκα πεξηζηξνθηθφ ζηνλ ζψξαθα ,4 βαζκνί (2+2).
 Λάθηηζκα ην θξάλνο κε πεξηζηξνθή, 5 βαζκνί (3+2).

11. 10
Δηθόλεο 2, 3, 4, 5, 6: Καηνρύξσζε έγθπξσλ πόλησλ ζην Taekwondo.
.
΢ηελ Διιάδα ην Taekwondo παξνπζηάζηεθε κε ηελ ίδξπζε ησλ πξψησλ
αζιεηηθψλ ζπιιφγσλ ην 1969 ζε Αζήλα θαη ην 1970 ζηελ Θεζζαινλίθε, ελψ
ην 1979 αλαγλσξίζηεθε επίζεκα σο άζιεκα απφ ηελ Γεληθή Γξακκαηεία
Αζιεηηζκνχ. ΢ηελ αξρή ηεο πνξείαο ηνπ ήηαλ εληαγκέλν ζηνλ ΢.Δ.Γ.Α.΢3
θαη
φηαλ αλαπηχρζεθε αξθεηά απηνλνκήζεθε ην 1987 κε ηελ δεκηνπξγία ηεο
3
΢χλδεζκνο Διιεληθψλ Γπκλαζηηθψλ Αζιεηηθψλ ΢σκαηείσλ.

12. 11
Διιεληθήο Οκνζπνλδίαο Taekwondo (ΔΛ.Ο.Σ) κε ηελ ζπκκεηνρή ηφηε 40
ζσκαηείσλ. (Μπέεο, 2015). Ζ ηδηαίηεξε άλζεζε θαη εμέιημε ηνπ αζιήκαηνο
ζηελ Διιάδα ζήκεξα απνηππψλεηαη ηφζν ζηελ πιεζψξα ησλ ζπιιφγσλ
Taekwondν πνπ ππάξρνπλ κε ηνπο πάξα πνιινχο αζιεηέο πνπ αζθνχληαη απφ
κηθξή πιένλ ειηθία αιιά θαη ζηηο δηαθξίζεηο πνπ απηνί επηηπγράλνπλ ζε
κεγάινπο δηεζλείο θαη Οιπκπηαθνχο αγψλεο. Αμίδεη λα αλαθεξζεί ην ρξπζφ
κεηάιιην ηνπ Μηράιε Μνπξνχηζνπ, ζηελ επίζεκε πξεκηέξα ηνπ αζιήκαηνο
ζηνπο Οιπκπηαθνχο αγψλεο ηνπ ΢χδλευ, φπνπ κάιηζηα ν Αιέμαλδξνο
Νηθνιατδήο θαη ε Αξεηή Αζαλαζνπνχινπ θαηέιαβαλ ηελ 8ε
ζέζε, θαζψο θαη
ηα δχν αξγπξά κεηάιιηα ζηνπο Οιπκπηαθνχο ηεο Αζήλαο κε ηελ Έιιε
Μπζηαθίδνπ θαη ηνλ Αιέμαλδξν Νηθνιατδε, ν νπνίνο θέξδηζε ην αξγπξφ
κεηάιιην θαη ζην Πεθίλν (Μπέεο, 2015). Οη επηηπρίεο φκσο δελ ζηακάηεζαλ
εθεί, θαζψο θαηλνχξγηεο γεληέο πξνζπαζνχλ λα γξάςνπλ ηελ δηθή ηνπο ηζηνξία
ζην άζιεκα καο κε ηελ Φέληα Σδέιε λα θαηαθηά ην αζεκέλην κεηάιιην ζηελ
Οιπκπηάδα Νέσλ ηνπ Μπνπέλνο Άηξεο ην 2019 αιιά θαη ηνλ Απνζηφιε
Σειεθσζηφγινπ λα ιακβάλεη ηελ δεχηεξε ζέζε ζην Παγθφζκην πξσηάζιεκα
Αλδξψλ ζην Μάληζεζηεξ ηελ ίδηα ρξνληά4
ζπγθαηαιεγφκελνο κέζα ζηνπ 10
θνξπθαίνπο Έιιελεο αζιεηέο γηα ην 2019.
Απφ ηελ άιιε πιεπξά ην ηερληθφ θνκκάηη ηνπ αζιήκαηνο, δειαδή ηα
“Poomsae”, βξίζθεηαη ζπλερψο αθφκα θαη ζήκεξα ππφ εμέιημε κε ηελ ρψξα
καο λα πξαγκαηνπνηεί ηεξάζηηα άικαηα πξνο ηελ αλάδεημε ζπνπδαίσλ
αζιεηψλ θαη ηελ ζπγθξφηεζε πνιππιεζψλ θαη αμηφινγσλ εζληθψλ νκάδσλ
ζηηο εθάζηνηε δηεζλείο δηνξγαλψζεηο.To πξψην Παγθφζκην πξσηάζιεκα
πξαγκαηνπνηήζεθε κφιηο ην 2006 ζηε ΢ενχι κε ηε ζπκκεηνρή 550 αζιεηψλ.
Σελ εμέιημε φκσο ηνπ ζεζκνχ αθνινχζεζε ε ρψξα καο αξγφηεξα κε ηελ
Υξηζηίλα Μαπξίθνπ λα θαηαθέξλεη λα θαηαθηήζεη ην ράιθηλν κεηάιιην ζηε
θαηεγνξία freestyle Poomsae ζην 1ν
Παγθφζκην πξσηάζιεκα beach Poomsae
ην 2017, έλα κεηάιιην ην νπνίν απνηεινχζε ην πξψην παγθφζκην κέρξη ηφηε
ζην ηερληθφ θνκκάηη ηνπ αζιήκαηνο, αιιά θαη κε ηελ Γαλάε Ξπιά θαη ηελ
4
Απηφ ήηαλ ην πξψην κεηάιιην γηα ηελ Διιάδα ζε επίπεδν αλδξψλ ζηελ ηζηνξία ησλ
Παγθνζκίσλ πξσηαζιεκάησλ, ζηα νπνία ε ρψξα έθηαζε ηα 15, κε κφιηο έλα ρξπζφ, απηφ ηεο
Αξεηήο Αζαλαζνπνχινπ ην 2003 ζηελ Γεξκαλία.

13. 12
Διέλε Κσζηάθε ζηελ ίδηα δηνξγάλσζε ηελ επφκελε ρξνληά λα
θαηαιακβάλνπλ δχν ράιθηλα κεηάιιηα ζηελ θαηεγνξία junior female freestyle
Poomsae individual under 17 θαη ζηελ θαηεγνξία junior female recognized
Poomsae individual under 17 αληίζηνηρα.
Αληηιακβαλφκελε, ε Παγθφζκηα Οκνζπνλδία Taekwondo ηηο επεξγεηηθέο
επηδξάζεηο ηνπ αζιήκαηνο ζηα άηνκα κε αλαπεξίεο ελέηαμε ηα άηνκα απηά
ζην αγψληζκα, δηνξγαλψλνληαο ην πξψην Παγθφζκην Πξσηάζιεκα ΑΜΔΑ ην
2009 ζην Μπαθνχ (Αδεξκπατηδαλ) θαη ην πξψην Δπξσπατθφ Πξσηάζιεκα γηα
άηνκα κε θηλεηηθά πξνβιήκαηα ζηελ Ρσζία ην 2011 ζε αγσληζηηθή κνξθή
ζπκπεξηιακβάλνληαο ην Taekwondo ζην 12ν
Παγθφζκην Πξσηάζιεκα
Κσθψλ ζηελ Μφζρα ην 2004. Αθνινχζεζαλ, ηα άηνκα κε λεπξνινγηθά
πξνβιήκαηα, κε κεξηθή απψιεηα φξαζεο, λαληζκφ, κε δηαηαξαρέο απηηζηηθνχ
θάζκαηνο, ζπλδξφκνπ down θαη αθξσηεξηαζκψλ ζε αγψλεο ζθηακαρηψλ,
δειαδή κηαο ζεηξάο επηζεηηθψλ θαη ακπληηθψλ θηλήζεσλ κε θαληαζηηθφ
αληίπαιν, φπνπ αμηνινγνχληαη ε δχλακε, ν ξπζκφο, ε αξκνλία θαη ε αθξίβεηα.
Σα βήκαηα πξνφδνπ αθνινχζεζε θαη ε Διιεληθή νκνζπνλδία κε ηελ
δηνξγάλσζε ηνπ 1νπ
Παλειιελίνπ Πξσηαζιήκαηνο Κσθψλ θαη Βαξήθνσλ
αηφκσλ ην 2015, δεκηνπξγψληαο απνζηνιέο Δζληθψλ νκάδσλ κε πνιιέο
ειπίδεο θαη θαηαθηψληαο κηα κεγάιε ζπγθνκηδή κεηαιιίσλ, ήδε απφ ην 2004,
πνπ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ πνιιαπιαζηάζηεθαλ. Ο ΢ηαχξνο Ρεληέξεο, ε
Μαξία Φνπιεδάθε θαη ν Παχινο Ληφηζνο είλαη ηξεηο αζιεηέο πνπ έρνπλ
ραξίζεη κεγάιεο επηηπρίεο ζηα Διιεληθά ρξψκαηα. ΢πγθεθξηκέλα, ν πξψηνο
έρεη θαηαθηήζεη 2 αζεκέληα κεηάιιηα ζην Παγθφζκην Πξσηάζιεκα ζηε
Μφζρα ην 2004, ε δεχηεξε έλα ράιθηλν ζηελ Οιπκπηάδα Κσθψλ ην 2017
ζηελ Σνπξθία θαη ν ηξίηνο επίζεο έλα ράιθηλν ζηελ ίδηα δηνξγάλσζε.

14. 13
ΣΟ TAEKWONDO ΚΑΗ ΣΑ ΟΦΔΛΖ Ή ΟΗ ΔΤΔΡΓΔΣΗΚΔ΢
ΣΟΤ ΔΠΗΓΡΑ΢ΔΗ΢ ΢ΣΟΝ Α΢ΚΟΤΜΔΝΟ ΖΛΗΚΗΑ΢ ΑΝΧ
ΣΧΝ 40 ΔΣΧΝ
Σν Taekwondo είλαη έλα άζιεκα ε εθκάζεζε ηνπ νπνίνπ κπνξεί λα σθειήζεη
νπνηνδήπνηε άλζξσπν αλεμαξηήησο απφ ηελ ειηθία, ηα ζσκαηνκεηξηθά ηνπ
ραξαθηεξηζηηθά ή ηα αζιεηηθά ηνπ πξνζφληα. Οη αζθήζεηο ηνπ κπνξνχλ λα
απμήζνπλ ηελ δχλακε θαη ην κπηθφ ηφλν, λα κεηψζνπλ ην ιίπνο ηνπ ζψκαηνο
θαη λα βειηηψζνπλ ηελ θαξδηναγγεηαθή θαηάζηαζε θαη αληνρή. Δπίζεο,
ζπκβάιινπλ ζηελ θαιχηεξε ηζνξξνπία θαη ηνλ ζπγρξνληζκφ ησλ κειψλ ηνπ
ζψκαηνο, ζηελ κείσζε ηνπ άγρνπο θαη ηνπ ζηξεο θαη ζηελ βειηίσζε ηεο
ηθαλφηεηαο γηα απηνζπγθέληξσζε θαη πξνζήισζε. Μάιηζηα, επεηδή ην
άζιεκα πξνζθέξεη έλα δνκεκέλν πξφγξακκα πξνφδνπ κε ζηφρνπο πνπ
κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κέζσ ηεο ζπζηεκαηηθήο πξνπφλεζεο θαη ιφγσ ηεο
επξχηεξεο θηινζνθηθήο ζεψξεζεο πνπ ην δηέπεη, νδεγεί ηνλ αζινχκελν ζηελ
θαηάθηεζε κηαο απηνπεηζαξρίαο θαη απηνπεπνίζεζεο, ελψ ελδπλακψλεη ηελ
πλεπκαηηθή ηνπ πγεία, επλνεί ηελ πξνζαξκνζηηθφηεηά ηνπ ζε δηαθνξεηηθέο
θαηαζηάζεηο θαη εληέιεη αλαβαζκίδεη ηελ θνηλσληθή ηνπ δσή (Chang & Bell,
2002).
Σν Taekwondo, ζε κία πξνζαξκνζκέλε ηνπ κνξθή θαη κέζα απφ κία πιεζψξα
αζθήζεσλ δηαθνξεηηθψλ επηπέδσλ δπζθνιίαο πνπ γπκλάδνπλ ακθίπιεπξα φιν
ην ζψκα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα απεπζπλζεί θαη λα επηηχρεη ζεκαληηθά
απνηειέζκαηα θαη ζε αζθνχκελνπο πνπ βξίζθνληαη ζε ειηθίεο άλσ ησλ
ζαξάληα εηψλ. Δίλαη γεγνλφο φηη ζε απηέο ηηο ειηθίεο νη άλζξσπνη επηζπκνχλ
ηελ άζιεζε ρσξίο φκσο λα έρνπλ ηελ αλάγθε επίηεπμεο θάπνησλ ξεθφξ ή ηνπ
έληνλνπ αληαγσληζκνχ απέλαληηζε δηάθνξνπο αληηπάινπο (Μπέεο, 2015).
Απφ ηελ άιιε φκσο είλαη ζεκαληηθφ λα είλαη ειθπζηηθή θαη ςπραγσγηθή ε
γπκλαζηηθή ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα αθνζησζνχλ ζε απηή θαη λα απνθνξηηζηνχλ
απφ αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα αιιά θαη λα απνκαθξπλζνχλ, έζησ θαη ιίγν, απφ
ηελ ξνπηίλα πνπ πνιιέο θνξέο είλαη ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δσήο ησλ αλζξψπσλ
ηεο κέζεο ειηθίαο. Μηα ηέηνηα αλάγθε θαιχπηεηαη πιήξσο ζηηο πξνπνλήζεηο
αιιά θαη ζηηο ζεακαηηθέο επηδείμεηο ηνπ Taekwondo, φπνπ ν θάζε αζιεηήο

15. 14
δνπιεχεη ηηο αζθήζεηο κφλνο ηνπ, ελψ παξάιιεια βξίζθεηαη θαη αιιειεπηδξά
κε άιινπο πνπ είλαη ζπλαζιεηέο αιιά πνιιέο θνξέο θαη “αληίπαινί” ηνπ.
Καηά ηε δηάξθεηα κηαο πξνπφλεζεο Taekwondo, νη εγθέθαινη ησλ
αζινχκελσλ εξγάδνληαη ζθιεξά, δηφηη αθφκα θη αλ θάπνηνο άιινο, ζπλήζσο ν
πξνπνλεηήο είλαη απηφο πνπ πξνγξακκαηίδεη θαη νξίδεη ηε δνκή θαη ην
πεξηερφκελν ηεο, ν αζθνχκελνο θαιείηαη θάζε θνξά λα πξαγκαηνπνηήζεη κηα
ζεηξά απφ πνηθίιεο ζπλάςεηο ζην λεπξηθφ ηνπ ζχζηεκα, πξνθεηκέλνπ λα
αληαπνθξηζεί κε ηελ θαηάιιειε θάζε θνξά ηερληθή ππφ πνιιέο θαη
δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο. Ζ εμάζθεζε ζην αγψληζκα ηνπ Taekwondo ζηηο
ειηθίεο άλσ ησλ 40 εηψλ, πξέπεη λα επηθεληξσζεί ζηελ εθπαίδεπζε ηνπ
αζθνχκελνπ λα ζπκάηαη ζπλδπαζκνχο, Poomsae ή δηαθνξεηηθέο ηερληθέο
αγψλα. ΋ηαλ ε πξνπφλεζε αλαθέξεηαη ζε έλαλ αζθνχκελν κε πξνεγνχκελε
εκπεηξία ζηνλ ρψξν, ζπλήζσο ζπληζηάηαη ζην λα εθαξκφδεη ηερληθέο κε
αξθεηή πνηθηιία κε ηελ κνξθή δεπγαξηψλ, φπνπ ππάξρεη αιιειεπίδξαζε
κεηαμχ ησλ αηφκσλ, νπφηε θαη ε δπζθνιία απμάλεηαη κε ηελ εγξήγνξζε ηνπ
΢πκπαζεηηθνχ Νεπξηθνχ ΢πζηήκαηνο λα είλαη πην έληνλε. Δπίζεο, βνεζάεη
ζηελ εθπαίδεπζε ηεο αίζζεζεο ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ θαη ηεο θηλαίζζεζεο,
κέζα απφ αζθεζηνιφγηα εκπλεπζκέλα απφ ηελ θηινζνθία θαη ηηο ηερληθέο ηνπ
αζιήκαηνο.
Έλα δνκεκέλν πξφγξακκα θαζεκεξηλήο εθγχκλαζεο ζην άζιεκα ηνπ
Taekwondo δηάξθεηαο 1-1,5 ψξαο, δίρσο ζεκαληηθά δηαιείκκαηα είλαη αξθεηφ
ζε απηή ηελ ειηθία (Sabum Nim study, 2015), πξνθεηκέλνπ λα βνεζήζεη ζηελ
αλάπηπμε ηεο αεξφβηαο αληνρήο, αθνχ πξψηα έρεη πξνεγεζεί κηα
πξνζέξκαλζε κε ραιαξφ ηξέμηκν θαη δηαηάζεηο φισλ ησλ κεγάισλ κπτθψλ
νκάδσλ ηνπ ζψκαηνο πνπ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Πξέπεη επίζεο λα
παξαδερηνχκε φηη ην Taekwondo ζηελ αγσληζηηθή κνξθή ηνπ δελ απνηειεί
ηελ θαιχηεξε κέζνδν βέιηησζεο ηεο αεξφβηαο αληνρήο. Ο θαξδηαθφο καο
ξπζκφο πνηθίιεη πνιχ ζηελ θαζεκεξηλή πξνπφλεζε ηνπ Taekwondo θαη απηφ
δελ δίλεη ηα θαιχηεξα απνηειέζκαηα γηα κηα καθξνπξφζεζκε αεξφβηα αληνρή.
Παξφιαπηα, ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηνπ Ακεξηθάληθνπ
Κνιιεγίνπ Αζιεηηαηξηθήο (ACSM), νη αζθνχκελνη ειηθίαο άλσ ησλ 40 εηψλ
πξέπεη λα εθηεινχλ αεξφβηα άζθεζε εληφο 60 ~ 90% HR max (κέγηζηε
θαξδηαθή ζπρλφηεηα ) θαη 50 ~ 85% VO2 max γηα κέγηζηε βειηίσζε ηεο

16. 15
θαξδηαγγεηαθήο ηθαλφηεηαο. Ζ έληαζε ησλ Poomsae είλαη πεξίπνπ 87% ηνπ
HR max κε κέζε ηηκή 174 θηχπσλ / ιεπηφ. Χο εθ ηνχηνπ, ηα Poomsae κπνξεί
λα ζεσξεζνχλ σο κηα θαηάιιειε αεξφβηα άζθεζε γηα ηε βειηίσζε ηεο
θαξδηαγγεηαθήο ηθαλφηεηαο (The Journal of the International Association for
Taekwondo Research, 2016). Ζ έληαζε ηνπ Poomsae ζε άηνκα ηξίηεο ειηθίαο
δελ έρεη κεηξεζεί θαη ζπλεπψο πξέπεη λα απνηειέζεη ην επίθεληξν
κειινληηθψλ κειεηψλ.
Ζ ηζνξξνπία είλαη κηα πνιχ ζεκαληηθή ηθαλφηεηα εηδηθά γηα ηα άηνκα ειηθίαο
άλσ ησλ 40 εηψλ, θαζψο εκθαλίδεη έθπησζε κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ θαη ην
άζιεκα καο απνηειεί έλα πνιχ θαιφ εξγαιείν γηα ηελ αλάπηπμε ηεο. Πνηθηιία
αζθήζεσλ κπνξνχλ λα εθκαηεπζνχλ κέζα απφ ηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηεί
ην άζιεκα ηνπ Taekwondo, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί έλα ηθαλνπνηεηηθφ
επίπεδν κε δηάθνξα κέζα θαη πιηθά θαη ππφ δηάθνξεο ζπλζήθεο. Σερληθέο κε
ηζνξξνπία ζην έλα πφδη, ιαθηίζκαηα κε απψιεηα επαθήο ηνπ εδάθνπο,
αηθλίδηεο αιιαγέο θαηεχζπλζεο θαη επαθέο κε ηνλ αληίπαιν δεκηνπξγνχλ σο
αληαλαθιαζηηθφ εμηζνξξνπηζηηθέο θηλήζεηο θαη σο εθ ηνχηνπ ζπκβάιινπλ
ζηελ θηλαηζζεηηθή αληίιεςε, δειαδή ζηελ αληίιεςε ηνπ αηφκνπ σο πξνο ην
πνπ βξίζθνληαη ηα δηάθνξα κέιε ηνπ ζψκαηφο ηνπ θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο
θίλεζεο.
΢χκθσλα κε κηα κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ην 2013 απφ ηνπο Gaby
PonsvanDijk, Marjolein Huijts θαη Jan Lodder έδεημε φηη κηα εβδνκαδηαία
εθπαίδεπζε δηάξθεηαο 1 ψξαο ζην άζιεκα ηνπ Taekwondo ζπλνιηθήο
ρξνληθήο δηάξθεηαο 15 κελψλ βειηηψλεη δηάθνξεο πηπρέο ηεο γλσζηηθήο
ηθαλφηεηαο ζε ζπκκεηέρνληεο άλσ ησλ 40 εηψλ, ηδηαίηεξα ηελ ηαρχηεηα
αληίδξαζεο θαη ηελ θξηηηθή ηθαλφηεηα, θαζψο θαη ηελ επεμεξγαζία
πιεξνθνξηψλ. Ζ εθπαίδεπζε πεξηιακβάλεη φρη κφλν εμάζθεζε ζε ζηφρνπο
αιιά θαη ηερληθέο απηνάκπλαο κε ηνλ νπηηθνθηλεηηθφ ζπληνληζκφ ησλ
αζθνπκέλσλ λα απμάλεηαη ζεκαληηθά.
Δίλαη γεληθά απνδεθηφ, φηη ε γήξαλζε θέξλεη αιιαγέο ζηε θηλεζηνινγία ηνπ
πεξπαηήκαηνο, πξνθαιψληαο επηβξάδπλζε ηεο ηαρχηεηα ησλ βεκάησλ,
κεηψλνληαο ην κήθνο ηνπ δηαζθειηζκνχ, δηεπξχλνληαο ηε βάζε ζηήξημεο θαη
απαηηψληαο πεξηζζφηεξν ρξφλν γηα ηελ ζηήξημε ησλ άθξσλ. (Kang soon-hee
et al, 2002). Έξεπλα πνπ δηεμήρζεη ην 2012 απφ ηνπο Jun-hyun Kim, Sung-jin

17. 16
Park, έδεημε κέζα απφ έλα πξφγξακκα παξέκβαζεο δηάξθεηαο 6 εβδνκάδσλ,
πνπ πεξηειάκβαλε α) 10 ιεπηά: πξνζέξκαλζε κε δηαηάζεηο θαη ραιαξφ
ηξέμηκν, β) 5 ιεπηά: ιαθηίζκαηα ζε ζηφρν, γ) 5 ιεπηά: γξνζηέο ζε ζάθν θαη δ)
2 ζεη ησλ 20 ιεπηψλ: εμάζθεζε Poomsae, είρε σο απνηέιεζκα ζπγθεθξηκέλα
ηελ αχμεζε ηνπ κήθνπο ηνπ δηαζθειηζκνχ θαηά ην πεξπάηεκα, κείσζε ηεο
βάζεο ζηήξημεο θαη κείσζε ηνπ ρξφλνπ ζηήξημεο ησλ θάησ άθξσλ, ελψ
ππήξρε ζπζρέηηζε κε ηε ηαρχηεηα ηνπ βεκαηηζκνχ. Δπηπξφζζεηα, ε εθαξκνγή
ηνπ παξαπάλσ πξνγξάκκαηνο είρε ζεηηθή επίδξαζε ζηηο ηθαλφηεηεο θαη ηελ
ηζνξξνπία ηνπ πεξπαηήκαηνο κεηψλνληαο ηελ πηζαλφηεηα πηψζεο θαη σο εθ
ηνχηνπ ηνπ ηξαπκαηηζκνχ.
Μία αθφκε απαξαίηεηε πξνππφζεζε ηνπ αζιήκαηνο είλαη ε δεμηφηεηα ηεο
επιπγηζίαο, ε νπνία, άιισζηε, είλαη πνιχ ζεκαληηθή ζηηο ειηθίεο άλσ ησλ 40
εηψλ φπνπ νη κχεο βξαρχλνληαη θαη νη αξζξψζεηο γίλνληαη πην άθακπηεο
(δπζθίλεηεο ). Γηα απηφ ηνλ ιφγν νη δηαηάζεηο απνηεινχλ κεγάιν κέξνο ηεο
εκεξήζηαο πξνπφλεζεο ησλ αζθνχκελσλ. Οη δηαηάζεηο κπνξνχλ λα γίλνπλ κε
παζεηηθή κνξθή ζηνλ αζινχκελν θαζψο είλαη απνηειεζκαηηθφηεξεο θαη
παξέρνπλ κεγαιχηεξε αζθάιεηα.
Δίλαη γεγνλφο πσο ην επίπεδν ηζρχνο καο κεηψλεηαη πεξίπνπ θαηά 1% θάζε
έηνο, ζπλήζσο απφ ηελ ειηθία ησλ 50 έσο 65 εηψλ θαη έπεηηα απφ απηφ ην
ζεκείν πεξίπνπ 1, 5 - 2% αλά ρξφλν (Γειεγηάλλεο, 2006). Ζ εμάζθεζε ηνπ ελ
ιφγσ αζιήκαηνο δίλεη ηελ δπλαηφηεηα γηα ηελ φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξε
κείσζε ηνπ πνζνζηνχ ηεο κπτθήο ηζρχνο ησλ άλσ θαη θάησ άθξσλ θαη
ζσξαθίδεη ηνλ νξγαληζκφ, δηαηεξψληαο ζε ηθαλνπνηεηηθά πνζνζηά ηα επίπεδα
ηεο άιηπεο ζσκαηηθή κάδαο.
Ζ εθπαίδεπζε ηνπ Taekwondo γίλεηαη θαηά θχξην ιφγν κε ηα πφδηα, ζε φξζηα
ζέζε, πάλσ ζην εηδηθά ζρεδηαζκέλν γηα ην αγψληζκα δάπεδν. Ζ
πξαγκαηνπνίεζε δηάθνξσλ θηλήζεσλ κε ηα άθξα, καδί κε ην ραιαξφ ηξέμηκν
θαη κηθξέο (ειεγρφκελεο ) αλαπεδήζεηο, βνεζνχλ ζηε κείσζε ηνπ πνζνζηνχ
εθθχιηζεο ησλ νζηψλ, θαηαζηψληαο ηα πην δπλαηά, πάληα φκσο κε ινγηθέο
θαη ειεγρφκελεο θνξηίζεηο. Σν Taekwondo, φπσο θαη νη πεξηζζφηεξεο
καρεηηθέο ηέρλεο, είλαη πνιχ επεξγεηηθέο θαη γηα ηηο αξζξψζεηο (Sabum Nim
study, 2015). Ζ εθηέιεζε αζθήζεσλ ζε πιήξεο εχξνο θίλεζεο θαη ρσξίο

18. 17
επηπιένλ βάξνο ζε απηέο ηηο δχζθνιεο ειηθίεο, ελεξγνπνηεί ηηο αξζξψζεηο θαη
παξάιιεια αλαπηχζζεη ηελ ηδηνδεθηηθφηεηα καο.
Ο ζπλδπαζκφο αηζζήζεσλ, αληηδξάζεσλ θαζψο θαη ηεο θίλεζεο είλαη θάηη πνπ
επηηπγράλεηαη εχθνια θαηά ηελ πξνπφλεζε ηνπ αζιήκαηνο. Οη ηερληθέο θαη νη
κέζνδνη εθπαίδεπζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είηε ζηελ αγσληζηηθή κνξθή, είηε
ζην ηερληθφ θνκκάηη δεκηνπξγνχλ κηα ζεηξά απφ ζπλάςεηο ζηνλ εγθέθαιν θαη
ελεξγνπνηνχλ ην Κεληξηθφ Νεπξηθφ ΢χζηεκα. ΢πγθξηηηθά κάιηζηα κε άιια
αζιήκαηα ε αλάπηπμε ηνπ λεπξνκπηθνχ ζπληνληζκνχ είλαη πην εκθαλήο,
θαζψο πξέπεη ην ζψκα λα πξαγκαηνπνηήζεη γξήγνξεο αληηδξάζεηο, αιιά θαη
ην άηνκν λα ζθεθηεί ηηο ζσζηέο επηινγέο αληίδξαζεο θάζε θνξά, αλάινγα κε
ηελ θίλεζε ηνπ αληηπάινπ. Π.ρ θαηά ηελ δηάξθεηα αληαιιαγήο ηερληθψλ
αλάκεζα ζε δεπγάξη αζθνχκελσλ, ν επηηηζέκελνο επηιέγεη λα εθηειέζεη δεμί
Paltung chagi (εκπξφζζην δηαγψλην ιάθηηζκα), ελψ ν ακπλφκελνο επηιέγεη
αλαινγηδφκελνο φινπο ηνπο επηκέξνπο παξάγνληεο(απφζηαζε, ζσκαηνκεηξηθά
ραξαθηεξηζηηθά αληηπάινπ, επίπεδν ηερληθήο θ.ά.) αξρηθά λα απνθχγεη ην
ιάθηηζκα κε γιχζηξηκα πξνο ηα εκπξφο θαη ιίγν πιάγηα θαη ακέζσο λα
εθηειέζεη αληεπίζεζε κε δεμί Naerio chagi (θάζεην ιάθηηζκα).
Δπίζεο, νη κεγαιχηεξνη ζε ειηθία άλζξσπνη, ιφγσ ηεο σξηκφηεηαο πνπ έρνπλ
απνθηήζεη θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ρξφλσλ, επηζπκνχλ πεξηζζφηεξν ηελ
εμέιημή ηνπο, ηελ απηνγλσζία θαη ηελ βειηίσζε ηεο θπζηθήο ηνπο
θαηάζηαζεο. Δπηδεηνχλ απνθφξηηζε θαη εθηφλσζε απφ ηα πξνβιήκαηα ηεο
θαζεκεξηλφηεηαο θαη απφ ην άγρνο πνπ πξνθαιεί ε δσή ζηηο ζχγρξνλεο
θνηλσλίεο. Έηζη, ην λα δηδαρζνχλ ηελ ηέρλε ηεο καρεηηθήο απηνάκπλαο κε ηελ
ζεκαληηθή θηινζνθία δσήο πνπ ηελ ραξαθηεξίδεη είλαη κία ειθπζηηθή
πξννπηηθή πνπ ελδείθλπηαη ηφζν γηα ηελ εκβάζπλζε θαη ηελ γλσξηκία ηνπ
εαπηνχ θαη ησλ νξίσλ ηνπο, φζν θαη γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ζσκαηηθήο ηνπο
πγείαο. Σέινο, ε ςπραγσγία θαη ε γεληθφηεξε αλαδσνγφλεζε πνπ
απνθνκίδνπλ κπνξεί λα ζπκβάιεη ζην λα ληψζνπλ πεξηζζφηεξν
ηθαλνπνηεκέλνη κε ηελ δσή ηνπο θαη λα ηνπο ζσξαθίζεη απέλαληη ζε αζζέλεηεο
θαη νξγαληθέο παζήζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη ζπλ ησ ρξφλσ. (Kim, Dattilo,
Heo, 2011).

19. 18
ΜΔΡΟ΢ ΠΡΧΣΟ
ΣΑ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ΢ ΚΑΗ ΟΗ ΟΡΓΑΝΗΚΔ΢
ΠΑΘΖ΢ΔΗ΢ ΠΟΤ ΠΑΡΟΤ΢ΗΑΕΟΝΣΑΗ ΜΔΣΑ ΣΖΝ
ΖΛΗΚΗΑ ΣΧΝ 40 ΔΣΧΝ
Απνηειεί κία πξαγκαηηθφηεηα φηη γηα έλα κεγάιν πνζνζηφ αλζξψπσλ ε
αχμεζε ηεο ειηθίαο ηνπο ζπλεπάγεηαη ηε κείσζε ηεο θπζηθήο ηνπο
δξαζηεξηφηεηαο5
. Ζ θζίλνπζα απηή πνξεία πνπ είλαη απνηέιεζκα θπξίσο ηεο
ππνθηλεηηθφηεηαο θαη ηεο απνπζίαο ηεο άζθεζεο απφ ηελ ζχγρξνλε δσή, φηαλ
ζπλδπάδεηαη κε ηελ θπζηνινγηθή θζνξά ηνπ νξγαληζκνχ, νδεγεί ζηελ θαθή
θπζηθή θαηάζηαζε θαη ζε έλα δηαξθέο αίζζεκα θφπσζεο ηνπ αηφκνπ. Έηζη,
επεξεάδεηαη αξλεηηθά ε ιεηηνπξγηθή ηθαλφηεηα αιιά θαη ε ςπρνινγηθή ηνπ
θαηάζηαζε, ελψ απμάλνληαη θαη νη πηζαλφηεηεο εκθάληζεο θάπνησλ ρξφλησλ
παζήζεσλ θαη αζζεληψλ (Σζίγθαλνο, Γεσξγνπινπνχινπ ,2005)
Ζ βειηίσζε ηεο θπζηθήο θαηάζηαζεο θαη θαη΄ επέθηαζε ηεο πνηφηεηαο δσήο
κέζσ ηεο άζθεζεο, επέξρεηαη εμαηηίαο ηεο βειηίσζεο ηεο ιεηηνπξγίαο
δηαθφξσλ ζπζηεκάησλ ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ φπσο είλαη ην
θαξδηαγγεηαθφ, ην αλαπλεπζηηθφ, ην λεπξηθφ, ην κπτθφ, ην εξεηζηηθφ, ην
ελδνθξηληθφ θ.α., αιιά θαη κέζσ ηεο βειηίσζεο δηαθφξσλ παξακέηξσλ -
δεηθηψλ πνπ είλαη άκεζα ζπλπθαζκέλνη κε ηελ πγεία, γηα παξάδεηγκα ε
ζχζηαζε ηεο κάδαο ηνπ ζψκαηνο, ην ιηπηδαηκηθφ πξνθίι θ.α.
Ζ ζχγρξνλε άπνςε ησλ εηδηθψλ θαη ησλ επηζηεκφλσλ απφ ην ρψξν ηεο πγείαο
θαη ηεο άζιεζεο ζπλίζηαηαη ζην φηη ε άζθεζε κπνξεί λα απνηειέζεη ηελ
ιχζε, κία “κε θαξκαθεπηηθή ζπληαγή” γηα ηελ πξφιεςε αιιά αθφκε θαη γηα
ηελ ζεξαπεία θαη απνθαηάζηαζε ρξφλησλ παζήζεσλ θαη πνιιψλ
πξνβιεκάησλ ζσκαηηθήο θαη ςπρηθήο πγείαο.
5
Φπζηθή δξαζηεξηφηεηα είλαη ε νπνηαδήπνηε θίλεζε ηνπ ζψκαηνο πνπ εθηειείηαη κέζσ
κπτθήο ζπζηνιήο δαπαλψληαο ελέξγεηα θαη δηαθξίλεηαη ζηε κε νξγαλσκέλε κνξθή πνπ είλαη
νη ζπλεζηζκέλεο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο γηα παξάδεηγκα ην πεξπάηεκα θαη ζηελ
νξγαλσκέλε κνξθή πνπ είλαη ηα εηδηθά ζρεδηαζκέλα πξνγξάκκαηα άζθεζεο γηα ηελ βειηίσζε
ηεο θπζηθήο θαηάζηαζεο (Γεξνδήκνο, 2013).

20. 19
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Α.
ΚΑΡΓΗΑΓΓΔΗΑΚΟ ΢Τ΢ΣΖΜΑ
Μεηά ηελ ειηθία ησλ 40 εηψλ μεθηλά ε θζνξά ηνπ νξγαληζκνχ φπνπ θαη
εκθαλίδεηαη πςειφ πνζνζηφ παζήζεσλ ζην θαξδηαγγεηαθφ ζχζηεκα. Ζ ειηθία
απνηειεί θχξηα αηηία γηα ηελ κείσζε ηεο ιεηηνπξγηθήο ηθαλφηεηαο ηεο θαξδηάο
θαη ηελ εκθάληζε πιεζψξαο παζήζεσλ φπσο ε ζηεθαληαία αλεπάξθεηα θαη ε
ππέξηαζε. Με ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ παξαηεξνχληαη κνξθνινγηθέο
αιινηψζεηο, φπσο ε απμεκέλε ελαπφζεζε θνιιαγφλνπ θαη ιίπνπο ζην
κπνθάξδην, αιιά θαη ε εθθχιηζε κπνηληδίσλ. Ζ θαξδηαθή αλεπάξθεηα πνπ
έπεηαη ζπλήζσο ησλ θαξδηαθψλ αξξπζκηψλ θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εκέξαο,
θαζψο θαη ε ελαπφζεζε αζβεζηίνπ ζηηο βαιβίδεο δεκηνπξγνχλ ζνβαξά
πξνβιήκαηα ζηελ δσή ησλ αηφκσλ κέζεο ειηθίαο, ηα νπνία δπζηπρψο
ζπκβάιινπλ αξλεηηθά ζην λα επηηεπρζεί έλα ηθαλνπνηεηηθφ ιεηηνπξγηθφ
επίπεδν δσήο. Απφ φιεο ηηο κεηαβνιέο φκσο πνπ ζπκβαίλνπλ ζην άηνκν,
απηέο πνπ πξέπεη λα καο θεληξίζνπλ ην ελδηαθέξνλ είλαη ε πξννδεπηηθή
ειάηησζε ηεο θαξδηαθήο ζπρλφηεηαο εξεκίαο, ε ειάηησζε ηεο κέγηζηεο
θαξδηαθήο ζπρλφηεηαο αιιά θαη ε ειάηησζε ηεο θαξδηαθήο παξνρήο πεξίπνπ
θαηά 1% εηεζίσο (Γειεγηάλλεο 1997). Οη ειαηηψζεηο απηέο νθείινληαη ζηε
κείσζε ησλ βεκαηνδνηηθψλ θπηηάξσλ ηνπ θιεβφθνκβνπ, ζε κεησκέλε
επαηζζεζία ηνπ κπνθαξδίνπ, ζηε δξάζε ησλ θαηερνιακηλψλ, θαζψο θαη ζηελ
ειάηησζε ηεο δεχμεο ησλ ζπζηαιηψλ πξσηετλψλ ησλ κπντληδίσλ ιφγσ
κεησκέλεο πνζφηεηαο αζβεζηίνπ ζην ζαξθνπιαζηηθφ δίθηπν.
Ζ ειαζηηθφηεηα ησλ αηκνθφξσλ αγγείσλ ηεο θαξδηάο ράλεηαη κε ηελ πάξνδν
ηνπ ρξφλνπ. ΢ηα ηνηρψκαηα ησλ αγγείσλ ζρεκαηίδνληαη αζεξσκαηηθέο
πιάθεο, κε απνηέιεζκα ηε ζηέλσζή ηνπο. Απηφ έρεη σο ζπλέπεηα ν θαξδηαθφο
κπο λα ρξεηάδεηαη λα θαηαβάιιεη κεγαιχηεξε πξνζπάζεηα, πξνθεηκέλνπ λα
δηνρεηεχζεη ην αίκα πξνο ηηο αξηεξίεο, δηφηη ηα ηνηρψκαηα ιφγσ ηεο ζηέλσζεο
θαζίζηαληαη πην ζθιεξά. Χο επαθφινπζν εκθαλίδεηαη ε απμεκέλε πίεζε ηνπ
αίκαηνο, ε ππέξηαζε. Οη θπζηνινγηθέο κεηαβνιέο πξνθαινχλ κείσζε ηεο
ηθαλφηεηαο ηνπ νξγαληζκνχ λα πξνβαίλεη ζε γξήγνξεο θαη άκεζεο ξπζκίζεηο,
πνπ θξίλνληαη απαξαίηεηεο, γηα λα δηαηεξείηαη κηα ζπλερψο επαξθή παξνρή

21. 20
θάησ απφ νπνηεζδήπνηε ζπλζήθεο. Οη αληαλαθιαζηηθέο θαη ηζνξνπηζηηθέο
ξπζκίζεηο απαηηνχλ πεξηζζφηεξν ρξφλν, γηα λα επαλαθέξνπλ ηελ θαξδηαθή
παξνρή ζε επηζπκεηά επίπεδα θαη λα είλαη απνηειεζκαηηθέο. Ο θίλδπλνο είλαη
λα εκθαληζηνχλ παξνδηθά επεηζφδηα θαξδηαθήο αλεπάξθεηαο, αλαθνπή θαη
πηψζεηο (Lee & Oh 2010, Mirea et al, 2012).
Η΢ΥΑΗΜΗΚΖ ΝΟ΢Ο΢ ΣΟΤ ΜΤΟΚΑΡΓΗΟΤ
Ζ ηζραηκηθή λφζνο ηνπ κπνθαξδίνπ ή αιιηψο απνθαινχκελε ζηεθαληαία
λφζνο θάλεη ηελ εκθάληζε ηεο φηαλ ε παξνρή ηνπ αίκαηνο πξνο ην κπνθάξδην
ειαηηψλεηαη ιφγσ ζηέλσζεο ηνπ ηνηρψκαηνο ησλ ζηεθαληαίσλ αξηεξηψλ, ε
νπνία νθείιεηαη ζην ζρεκαηηζκφ αζεξσκαηηθψλ πιαθψλ ζηνλ έζσ ρηηψλα ηνπ
αγγείνπ. Οη πιάθεο απηέο απνηεινχληαη απφ ιηπίδηα, θαζψο θαη θιεγκνλψδε
θχηηαξα, ιεία κπτθά θχηηαξα θαη ηλψδε ηζηφ. Ζ ζπγθεθξηκέλε λφζνο κπνξεί
λα εθδεισζεί κε δηαθνξεηηθέο κνξθέο, σο ζηεζάγρε, δειαδή έληνλνο πφλνο
ζην ζηήζνο νιηγφιεπηεο δηάξθεηαο ζε θφπσζε, αθφκα θαη ζε εξεκία, είηε σο
νμχ έκθξαγκα ηνπ κπνθαξδίνπ6
. Γηα λα αληηιεθζνχκε ηελ ζπνπδαηφηεηα ηεο
λφζνπ, ζχκθσλα κε πξφζθαηα δεδνκέλα, εψο ην 30% ησλ ζαλάησλ ζηνπο
άλδξεο θαη ην 25% ησλ ζαλάησλ ζηηο γπλαίθεο νθείιεηαη ζηελ ζηεθαληαία
λφζν.
Δπίζεο, κεγάιν πνζνζηφ αηφκσλ ζπληαμηνδνηείηαη ζήκεξα ιφγσ
εκθξάγκαηνο ηνπ κπνθαξδίνπ, θαζψο θαζίζηαηαη αλίθαλν λα αληαπνθξηζεί
ζηηο εξγαζηαθέο απαηηήζεηο. Μπνξνχκε, ινηπφλ, λα ζπκπεξάλνπκε εχινγα φηη
ε ζηεθαληαία λφζνο απνηειεί έλα απφ ηα κεγαιχηεξα θνηλσληθά πξνβιήκαηα
ηνπ αλζξψπνπ ηεο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο, θαζψο έλα πνζνζηφ 20 κε 30%
γίλεηαη αληηθείκελν πξνζβνιήο ζηελ δεκηνπξγηθή ειηθία αλάκεζα ζηα 45 κε
60 ρξφληα, νδεγψληαο ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαη ζηελ απψιεηα ηεο ίδηαο ηεο
αλζξψπηλεο δσήο. Έρεη γίλεη αξθεηή έξεπλα σο πξνο ην πνηα είλαη ε
θαηαιιειόηεξε αληηκεηώπηζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο λόζνπ κε ηελ πξόιεςε
λα απνηειεί ηνλ πην ζεκαληηθφ παξάγνληα πηα ζχκθσλα κε κηα επξεία
θνηλφηεηα δηαθεθξηκέλσλ επηζηεκφλσλ, θάηη ζην νπνίν ε άζθεζε κπνξεί λα
6
Γπλαηφο πφλνο, δηάξθεηαο κεγαιχηεξεο ηεο κηζήο ψξαο πνπ εληνπίδεηαη ζην ζηήζνο ζπλήζσο
ή θαη κπνξεί λα αληαλαθιά ζε άιιεο πεξηνρέο ηνπ ζψκαηνο

22. 21
ζπκβάιιεη ηα κέγηζηα θαη κε ηελ κνξθή ηνπ αζιήκαηνο καο. ΢ηφρν καο,
ινηπφλ, πξέπεη λα απνηειεί ν πεξηνξηζκφο ησλ παξαγφλησλ πνπ νδεγνχλ ζηελ
λφζν φπσο είλαη ην άγρνο, ην θαπληζκα, ή ε θαθή δηαηξνθή θαη σο εθ ηνχηνπ
λα νδεγεζνχκε ζε κηα κεησκέλε πηζαλφηεηα εκθάληζεο ηεο.
ΚΑΡΓΗΑΚΖ ΑΝΔΠΑΡΚΔΗΑ
Χο θαξδηαθή αλεπάξθεηα νξίδεηαη ε πάζεζε θαηά ηελ νπνία ε θαξδηά δελ
δχλαηαη λα δηαηεξήζεη επαξθή θπθινθνξία αίκαηνο ή λα εμσζήζεη αξθεηή
πνζφηεηα αίκαηνο ζε ξπζκφ ηέηνην, ψζηε λα θαιχςεη ηηο βαζηθέο αλάγθεο ηνπ
νξγαληζκνχ αιιά θαη ηηο κεηαβνιηθέο αλάγθεο ησλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ ηζηψλ
ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο (Denolinetall 1983, Fusteretall 2011). ΢χκθσλα κε
ηελ Ακεξηθαληθή Καξδηνινγηθή Δηαηξία, ν φξνο κπνξεί λα αλαθέξεηαη είηε
ζηελ ρξφληα θαξδηαθή αλεπάξθεηα είηε ζηελ ζπκθνξεηηθή θαξδηαθή
αλεπάξθεηα. ΢ηελ εθδήισζε ηνπ ζπλδξφκνπ ηεο ρξφληαο θαξδηαθήο
αλεπάξθεηαο ζπκβάιινπλ δηαηαξαρέο φρη κφλν ηεο θαξδηάο , αιιά θαη ησλ
άιισλ νξγάλσλ, νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο νπνίεο επζχλνληαη γηα ηελ
πεξηνξηζκέλε ηθαλφηεηα ζσκαηηθνχ έξγνπ ησλ αζζελψλ. Σα άηνκα
εκθαλίδνπλ κηα γεληθεπκέλε αδπλακία θαη εχθνιε θφπσζε, θάηη πνπ
απνδίδεηαη θπξίσο ζηνπο ζθειεηηθνχο κχεο ησλ θάησ άθξσλ, νη νπνίνη
αηξνθνχλ θαη απνθηνχλ κε ην πέξαο ηνπ ρξφλνπ κεησκέλν κεηαβνιηζκφ,
νδεγψληαο ζηελ κείσζε ηεο κπτθήο δχλακεο θαη ηεο ηζρχνο. Ζ θαξδηαθή
αλεπάξθεηα ζπλνδεχεηαη απφ ηαρεία εμάληιεζε ηεο θσζθνθξεαηίλεο, απφ ηελ
ππέξ απμεκέλε παξαγσγή γαιαθηηθνχ νμέσο θαηά ηελ κπτθή ιεηηνπξγία θαη
απφ ηε κείσζε ηνπ αξηζκνχ θαη ηνπ φγθνπ ησλ κηηνρνλδξίσλ θαη ησλ
κηηνρνλδξηαθψλ νμεηδσηηθψλ ελδχκσλ. Ζ πάζεζε απηή, φπσο θαζίζηαηαη
ινγηθφ, ζπλδέεηαη κε ζεκαληηθή πηψζε ηεο ιεηηνπξγηθήο ηθαλφηεηαο ησλ
αζζελψλ ηεο κε πνιιαπιά ζσκαηηθά θαη ςπρνινγηθά ζπκπηψκαηα, θαζψο θαη
κε κηα κεησκέλε πνηφηεηα δσήο (Zambroskietal, 2005).

23. 22
ΑΡΣΖΡΗΑΚΖ ΤΠΔΡΣΑ΢Ζ
Ζ αξηεξηαθή ππέξηαζε απνηειεί έλα απφ ηα ζπρλφηεξα πξνβιήκαηα πγείαο,
θαζψο πξνθαιεί λνζεξφηεηα θαη ζλεζηκφηεηα, ελψ ζηηο κέξεο καο ζπρλά
ππνδηαγηγλψζθεηαη θαη ππνζεξαπεχεηαη, θαζψο πνιινί δελ γλσξίδνπλ φηη
πάζρνπλ απφ απηή. Ζ ίδηα νξίδεηαη σο ε δχλακε κε ηελ νπνία ην αίκα πηέδεη
ην εζσηεξηθφ ησλ ηνηρσκάησλ ησλ αξηεξηψλ. Ζ ζπρλφηεηα ηεο θπκαίλεηαη
κεηαμχ ηνπ 10 κε 20% ζηελ Δπξψπε θαη ζηηο ΖΠΑ. Σα αίηηα ζηηο
πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο δελ κπνξνχλ εχθνια λα γίλνπλ αληηιεπηά, γηα απηφ
θαη ελνρνπνηνχληαη δηάθνξνη παξάγνληεο, θάπνηνη εθ ησλ νπνίσλ είλαη ε
θαθή δηαηξνθή, ην άγρνο θαη ε θιεξνλνκηθόηεηα. Ζ αξηεξηαθή πίεζε έρεη
ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ θαη ζηελ θνηλσληθή ηνπ δσή,
δηφηη ην 25% ησλ αηφκσλ απηψλ παξνπζηάδεη απμεκέλν θίλδπλν εκθάληζεο
θαξδηαθήο αλεπάξθεηαο θαη εγθεθαιηθψλ επεηζνδίσλ (Γειεγηάλλεο, 2016).
Ζ λεθξηθή ιεηηνπξγία, επεξεάδεηαη ζρεδφλ πάληα ζηνπο ππεξηαζηθνχο
αζζελείο αθφκα θαη ζε απηνχο κε κηθξέο απμήζεηο ηεο αξηεξηαθήο πίεζεο.
΢πρλά ζπκπηψκαηα είλαη ε νχξεζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λχθηαο θαη ε
αηξνθία ησλ νπξνθφξσλ ζσιελαξίσλ. Ζ κε ξπζκηδφκελε αξηεξηαθή
ππέξηαζε πξνθαιεί πξννδεπηηθή λεθξηθή βιάβε θαη κπνξεί λα εμειηρζεί ζε
κε αληηξξνπνχκελε λεθξηθή αλεπάξθεηα. Τπέξηαζε παξνπζηάδεη έλα κεγάιν
πνζνζηφ ησλ αζζελψλ πνπ ππνβάιινληαη ζε ρξφληα αηκνθάζαξζε (Βξεηνχ,
1987). Δπηπξφζζεηα, ε πην ζπλεζηζκέλε επηπινθή ησλ καηηψλ ιφγσ
ππέξηαζεο είλαη ε ακθηβιεζηνεηδνπάζεηα. Ζ ηαμηλφκεζε ηεο βαξχηεηαο ηεο
ππεξηαζηθήο ακθηβιεζηξνεηδνπάζεηαο γίλεηαη κε ηελ θιίκαθα ησλ Keith –
Wagner (Βξεηνχ, 1987 , Θενδνζηάδεο, 1996). Ζ ζεξαπεία ηεο ππέξηαζεο
πεξηιακβάλεη ην ηξίπηπρν ηνπ έιεγρνπ ηεο δηαηξνθήο, ηεο θαξκαθεπηηθήο
αγσγήο θαη ηεο απμεκέλεο ζσκαηηθήο δξαζηεξηόηεηαο δειαδή άζθεζεο.

24. 23
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Β.
ΑΝΑΠΝΔΤ΢ΣΗΚΟ ΢Τ΢ΣΖΜΑ
Ζ δηαδηθαζία ηεο γήξαλζεο πξνθαιεί κηα ζεηξά απφ ιεηηνπξγηθέο θαη
κνξθνινγηθέο κεηαβνιέο ζην αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα. ΢πγθεθξηκέλα, αλάκεζα
ζε απηέο ηηο κεηαβνιέο ζπκπεξηιακβάλνληαη ε αχμεζε ηεο πνζφηεηαο ηνπ
ηλψδνπο ηζηνχ, ε ειαηησκέλε θπςειηδηθή επηθάλεηα θαη ε ειάηησζε ηεο
δχλακεο ησλ αλαπλεπζηηθψλ κπψλ. Σα άηνκα κε ην πέξαο ηεο ειηθίαο ηνπο
δπζηπρψο δελ κπνξνχλ θαλ λα αληαπνθξηζνχλ ζε θαζεκεξηλέο δηαδηθαζίεο
πνπ απαηηνχλ έξγν θαη θίλεζε φπσο π.ρ. ην πεξπάηεκα, ην αλέβαζκα
ζθαινπαηηψλ, ή ε θεπνπξηθή. ΢πνπδαηφηεξε κεηαβνιή ζχκθσλα κε ηελ
επηζηεκνληθή θνηλφηεηα απνηειεί ε κείσζε ηεο δσηηθήο θαη δπλακηθήο
ρσξεηηθφηεηαο, αιιά θαη ε αχμεζε ηεο ππνιεηπνκέλεο πλεπκνληθήο
ρσξεηηθφηεηαο εμαηηίαο ηεο αηξνθίαο ησλ αλαπλεπζηηθψλ κπψλ. Ζ αηξνθία
ησλ αλαπλεπζηηθψλ κπψλ πξνθαιεί δηαηαξαρέο ηεο ζρέζεο
αεξηζκνχ/αηκάησζεο ηνπ θάησ ινβνχ θαη δηαηαξαρή ηεο αληαιιαγήο ησλ
αεξίσλ ζηελ θπςειηδνηξηρνεηδηθή κεκβξάλε ε νπνία ζπλεπάγεηαη ειάηησζε
PaO2, δειαδή ηεο κσψελιδικής μερικής πιέζεως O2 (Μαπξνβνπληψηεο, 2008).
Απηφ ππνδεηθλχεη φηη ηα άηνκα φζν απμάλεηαη ε ειηθία ηνπο εκθαλίδνπλ
επθνιφηεξα κπτθή θφπσζε θαη δχζπλνηα ζε ζσκαηηθή δξαζηεξηφηεηα,
γλσξίζκαηα πνπ επζχλνληαη γηα ηελ θαθή θπζηθή θαηάζηαζε θαη ηελ
κεησκέλε πνηφηεηα δσήο ηνπο. Ζ θπθνζθνιίσζε, θαζψο θαη νη αιινηψζεηο ηεο
ζπνλδπιηθήο ζηήιεο ειαηηψλνπλ ηελ επελδνηφηεηα ηνπ ζσξαθηθνχ
ηνηρψκαηνο θαη σο εθ ηνχηνπ επεξεάδνπλ ηνπο φγθνπο θαη ηηο ρσξεηηθφηεηεο
ηνπ πλεχκνλα. Αξθεηέο θιηληθέο κειέηεο απνδεηθλχνπλ φηη κε ην πέξαο ηεο
ειηθίαο εκθαλίδεηαη πηζαλή ρξφληα βξνγρίηηδα εκθπζεηηθνχ ηχπνπ θαη πηζαλφ
πλεπκνληθφ εκθχζεκα παλινβηαθνχ ηχπνπ, παζήζεηο πνπ πξνζδίδνπλ κεγάιε
θφπσζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθηέιεζεο έξγνπ.

25. 24
ΥΡΟΝΗΔ΢ ΠΝΔΤΜΟΝΟΠΑΘΔΗΔ΢
΢ηελ ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία παζήζεσλ εληάζζνληαη ε ρξφληα βξνγρίηηδα, ην
εκθχζεκα, νη βξνγρεθηαζίεο, ε απνθξαθηηθή βξνγρίηηδα θαη ε θπζηηθή ίλσζε.
΢ε φια ηα παξαπάλσ λνζήκαηα θχξην ραξαθηεξηζηηθφ απνηειεί ε κείσζε ησλ
εθπλεπζηηθψλ ξνψλ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ζ ρξφληα βξνγρίηηδα είλαη
έλα ζπρλφ ρξφλην λφζεκα πνπ πξνζβάιιεη ηηο αεξνθφξνπο νδνχο θαη ηηο
θπςειίδεο, ραξαθηεξηδφκελε απφ απμεκέλε παξαγσγή βιέλλαο. Σν εκθχζεκα
ραξαθηεξίδεηαη απφ κείσζε ηεο ειαζηηθφηεηαο θαη ηεο δηάηαζεο ηνπ
ηνηρψκαηνο ησλ αεξνθφξσλ νδψλ. ΢ηα άηνκα απηά εκθαλίδεηαη ρξφληα
απφθξαμε ηνπ απινχ ησλ βξφγρσλ, πλεπκνληθφ εκθχζεκα θαη ζνβαξέο
βιάβεο ηνπ ηνηρψκαηνο ησλ θπςειίδσλ. Υαξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηεο
ρξφληαο βξνγρίηηδαο είλαη ν βήραο, ε απφρξεκςε, ε δχζπλνηα θαη ε εχθνιε
πξνζβνιή ηνπ αλαπλεπζηηθνχ ζπζηήκαηνο απφ ινηκψμεηο. ΢ην βξνγρηθφ
άζζκα παξαηεξείηαη απφθξαμε ησλ αεξνθφξσλ νδψλ, ελψ παξνπζηάδνληαη
επεηζφδηα παξνμπληηθήο δχζπλνηαο πνπ παξεκπνδίδνπλ ηελ ιεηηνπξγία ηεο
αλαπλνήο. Σν ίδην είλαη απνηέιεζκα ηεο βξνγρηθήο ππεξαληηδξαζηηθφηεηαο
θαη αιιεξγηθήο αληίδξαζεο ηνπ νξγαληζκνχ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο θξίζεο ηνπ
βξνγρηθνχ άζζκαηνο πξνθαινχληαη ζπαζκνί ζηηο ιείεο κπτθέο ίλεο ησλ
βξφγρσλ θαη εκθαλίδεηαη ηνπηθφ νίδεκα ζην βιελλνγφλν ησλ βξφγρσλ. ΢ηελ
θαηεγνξία ησλ ρξφλησλ πλεπκνλνπαζεηψλ εληάζζνληαη αθφκε νη δηάρπηεο
δηάκεζεο πλεπκνλνπάζεηεο, φπσο νη πλεπκνλνθνληψζεηο, νη πλεπκνληθέο
αγγεηίηηδεο θαη ηα λνζήκαηα ηνπ θνιιαγφλνπ. Παξφιν πνπ ε δχζπλνηα
πεξηνξίδεη ηνπο αζζελείο πνπ πάζρνπλ απφ Υξφληα Απνθξαθηηθή
Πλεπκνλνπάζεηα ε ζσκαηηθή άζθεζε ήπηαο έληαζεο κε ην πεξπάηεκα σο
ηελ θπξηόηεξε θαη ηελ θαηαιιειόηεξε κνξθή εθγύκλαζεο απνηειεί
ζπνπδαίν εξγαιείν θαη δεκηνπξγεί πνιιαπιά νθέιε ζηνλ νξγαληζκνχ ηνπ
αηφκνπ θαη ζην αλαπλεπζηηθφ ηνπ ζχζηεκα. ΢ρεηηθέο κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη
φηαλ νη αζζελείο κε απηή ηε λφζν αθηλεηνπνηνχληαη γηα λα απνθχγνπλ ηε
δχζπλνηα, επηδεηλψλνπλ ηελ θαηάζηαζε ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη κε ηελ
αθηλεζία αηξνθνχλ νη κχεο ηνπ ππφινηπνπ ζψκαηνο, νη νπνίνη δεηνχλ
πεξηζζφηεξν νμπγφλν απφ ηνπο πλεχκνλεο, κε απνηέιεζκα λα απμάλεη ε
δχζπλνηα ζε νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα γηα ζσκαηηθφ εξγν.

26. 25
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ.
ΜΤΟ΢ΚΔΛΔΣΗΚΟ ΢Τ΢ΣΖΜΑ
Ζ ππνθηλεηηθφηεηα φπσο πξναλαθέξζεθε, είλαη πνιχ έληνλε ζηηο ειηθίεο ζηηο
νπνίεο αλαθέξεηαη ε παξνχζα εξγαζία θαη νδεγεί ζε νινέλα έληνλνηεξε
κπτθή αηξνθία κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Ζ απψιεηα ηεο κπτθήο κάδαο θαη
δχλακεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ειηθία νλνκάδεηαη ζαξθνπελία. Ζ θαηάπησζε
ηεο θπζηθήο θαηάζηαζεο έπεηαη, ην ίδην θαη ε ειάηησζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο
ATPάζεο ησλ κπντληδίσλ, ε ειάηησζε ηνπ γιπθνγφλνπ, ησλ γιπθνιπηηθψλ
θαη νμεηδσηηθψλ ελδχκσλ. Ζ ειάηησζε ηεο ηζνκεηξηθήο θαη ηεο ηζνηνληθήο
δχλακεο ζε απηή ηελ ειηθία έρεη κηα ζεηξά απφ δπζκελείο επηπηψζεηο ζην
κπνζθειεηηθφ ζχζηεκα, φπσο είλαη ε κεησκέλε ζηξαηνιφγεζε ησλ θηλεηηθψλ
κνλάδσλ, ε κείσζε ηεο ηαρχηεηαο αγσγήο ηνπ δπλακηθνχ δξάζεο (Gersten
1991) θαη ε αχμεζε ηεο ζρέζεο ηνπ ηχπνπ Η ησλ κπτθψλ ηλψλ πξνο ηχπνπ ΗΗ.
Έληνλεο κεηαβνιέο πνπ δηέπνπλ ηα άηνκα, ήδε απφ ηελ ειηθία ησλ 50 εηψλ,
απνηεινχλ ε κείσζε ηνπ κεγέζνπο θαη ηνπ αξηζκνχ ησλ θηλεηηθψλ λεπξψλσλ
θαη ε επηβξάδπλζε ηνπ θεληξηθνχ θαη πεξηθεξεηαθνχ θηλεηηθνχ ιαλζάλνληνο
ρξφλνπ, δειαδή ηνπ ρξφλνπ πνπ κεζνιαβεί απφ ηε ζηηγκή ηεο θαηαλφεζεο ηεο
πιεξνθνξίαο απφ ην λεπξηθφ ζχζηεκα θαη ζηελ αληαπφθξηζε κε κηα θηλεηηθή
ιχζε.
Δπίζεο, έλα ζπρλφ θαηλφκελν πνπ παξαηεξείηαη είλαη ε δπζθακςία ζηηο
αξζξψζεηο θαη ε κείσζε ηεο ειαζηηθφηεηαο ησλ ηελφλησλ θαη ησλ
ζπλδέζκσλ, ιφγσ ηεο δπζθνιίαο ηνπ νξγαληζκνχ λα ζπλζέζεη θνιιαγφλν θαη
ειαζηίλε. Σν εχξνο θίλεζεο ησλ αξζξψζεσλ κεηψλεηαη νινέλα θαη
πεξηζζφηεξν κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ κε ην γφλαην θαη ην ηζρίν λα
απνηεινχλ ηηο αξζξψζεηο πνπ παξνπζηάδνπλ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ κείσζεο.
Ζ δηαηήξεζε, φπσο ζα δνχκε παξαθάησ, ηεο επθακςίαο ησλ αξζξψζεσλ είλαη
έλα πνιχ ζεκαληηθφ δήηεκα, πνπ κπνξεί λα επηηεπρζεί κέζα απφ ηελ
εμάζθεζε ηνπ Taekwondo. Οη αξζξψζεηο εηδηθφηεξα ηεο πνδνθλεκηθήο, ηνπ
γφλαηνο θαη ησλ ηζρίσλ, θαζψο θαη νη απνθπζηαθέο αξζξψζεηο ηεο
ζπνλδπιηθήο ζηήιεο ππφθεηληαη ζε απμεκέλν θίλδπλν εκθάληζεο
νζηεναξζξίηηδαο, θάηη πνπ θαηά θχξην ιφγν νθείιεηαη ζηελ ειάηησζε ηεο
πεξηεθηηθφηεηαο ηνπ ρφλδξνπ ζε λεξφ. Οη ζθειεηηθνί κχεο ράλνπλ ηελ
ειαζηηθή ηνπο ηδηφηεηα κέρξη έλα ζεκείν θαη γηα απηφ πξέπεη εκείο, σο

27. 26
εθπαηδεπηηθνί θπζηθήο αγσγήο θαη αζιεηηζκνχ, λα δνκνχκε πξνγξάκκαηα
παξέκβαζεο γηα ηελ ιηγφηεξν δπλαηή κείσζε ηεο, θάηη πνπ ην άζιεκα ηνπ
Taekwondo κπνξεί λα παξέρεη. Σέινο, φζνλ αθνξά ζηα νζηά, ζεκαληηθέο
κεηαβνιέο ζην κπνζθειεηηθφ ζχζηεκα απνηεινχλ ε κείσζε ηεο ελαπφζεζεο
νξγαληθψλ θαη αλφξγαλσλ αιάησλ πνπ δεκηνπξγεί πνηθίια ζπλνδά
πξνβιήκαηα, φπσο είλαη απηφ ηεο νζηενπφξσζεο, θαζψο θαη ε εκθάληζε ηεο
θχθσζεο ηεο ζσξαθηθήο κνίξαο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο.
ΜΤΟΠΑΘΔΗΑ
Ζ κπνπάζεηα νξίδεηαη σο κηα πάζεζε ηνπ κπφο, θαηά ηελ νπνία νη κπτθέο ίλεο
δελ ιεηηνπξγνχλ, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζηελ κπτθή αδπλακία. Ο νξηζκφο ηεο
πάζεζεο αλαδεηθλχεη φηη ην θχξην πξφβιεκα βξίζθεηαη εληφο ηνπ κπφο θαη
ζπλεπψο δελ πξφθεηηαη γηα λεπξνπάζεηεο ή λεθξνγελείο δηαηαξαρέο ή θαη
δηαηαξαρέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εγθέθαιν (Rider & Miller, 2011). Οη
κπτθέο θξάκπεο, ε δπζθακςία θαη νη ζπαζκνί κπνξνχλ, επίζεο, λα ζρεηίδνληαη
κε ηε κπνπάζεηα. Αλσκαιίεο ζηε δνκή ησλ θπηηάξσλ ησλ κπψλ αιιά θαη ζην
κεηαβνιηζκφ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε δηάθνξεο θαηαζηάζεηο αδπλακίαο θαη
δπζιεηηνπξγίαο. ΢ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, ε παζνινγία ηείλεη λα αλαθέξεη
θαξδηαθέο κπτθέο ίλεο, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζε κπνθαξδηνπάζεηα (Rider &
Miller, 2011). Ζ κπνπάζεηα είλαη απνηέιεζκα ελδνθξηληθψλ δηαηαξαρψλ,
κεηαβνιηθψλ, ινηκψμεσλ ή θιεγκνλψλ ηνπ κπφο, νξηζκέλε θαξκαθεπηηθή
αγσγή αιιά θαη κεηαιιάμεσλ ζηα γνλίδηα. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηεο
κπνπάζεηαο, κία νκάδα κπψλ κπνξεί λα επεξεάδεηαη πεξηζζφηεξν απφ άιιεο
(Dalakas, 2010). Οη κπνπάζεηεο ρσξίδνληαη ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο ηηο
ζπγγελείο θαη ηηο επίθηεηεο.
Οη ζπγγελείο κπνπάζεηεο απνηεινχλ κηα νκάδα λεπξνκπτθψλ παζήζεσλ ηα
ζπκπηψκαηα ησλ νπνίσλ θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο ζπλήζσο θαηά ηε
γέλλεζε ελφο αηφκνπ ή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λεπηαθήο ειηθίαο. Άγλσζηνη
παξακέλνπλ νη ιφγνη εκθάληζεο ησλ κπνπαζηψλ αθφκα θαη ζήκεξα (North,
2008). Σα θπξηφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ ζπγγελνχο
κπνπάζεηαο είλαη ε κεησκέλε κπτθή δχλακε θαη ε θαζπζηέξεζε ηεο θηλεηηθήο
αλάπηπμεο ηνπ αηφκνπ απφ ηε γέλλεζε, ή ηελ πξψηκε παηδηθή ειηθία (Ryan

28. 27
2001, Jungbluth, 2005). Δίλαη ζεκαληηθφ λα ζεκεησζεί, σζηφζν, φηη ππάξρεη
κεγάιε δηαθχκαλζε ησλ ζπκπησκάησλ, θαζψο ν βαζκφο θαη ην εχξνο ησλ
θιηληθψλ ζπκπησκάησλ αιιά θαη ε θπζηθή πνξεία ησλ λφζσλ δελ έρνπλ γίλεη
αθφκα θαιά θαηαλνεηνί (Wang, 2012).
Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ν φξνο κπτθέο δπζηξνθίεο απνδίδεηαη ζε έλα ζχλνιν
παζήζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ζηηγκή ηεο γέλλεζεο ηνπ παηδηνχ, ζηηο
νπνίεο ε ζηαδηαθή εμαζζέληζε θαη αδπλακία ησλ κπψλ πξνβαίλνπλ ζηελ
δεκηνπξγία ραξαθηεξηζηηθψλ αιινηψζεσλ, νξαηψλ ζε κηθξνζθνπηθφ θαη
καθξνζθνπηθφ επίπεδν (Emery, 2002).Μέρξη ζήκεξα έρνπλ αλαγλσξηζηεί
πεξηζζφηεξνη απφ 30 δηαθνξεηηθνί ηχπνη, θάπνηνη απφ ηνπο νπνίνπο είλαη πνιχ
ζπάληνη.
Ο΢ΣΔΟΠΟΡΧ΢Ζ
Αδηακθηζβήηεηα, αλαθεξφκαζηε ζε έλα καθξνρξφλην θαη πνιχ ζπρλφ ζηηο
κέξεο καο ηαηξηθφ πξφβιεκα, ην νπνίν πξνζβάιεη ηελ νκάδα ζηφρνπ ζε απηή
ηελ εξγαζία πνπ απνηεινχλ ηα άηνκα πάλσ απφ 40 εηψλ κε ηελ θνξχθσζε λα
έξρεηαη θαηά ηελ ηξίηε ειηθία. Αηηία απνηειεί ε ζεκαληηθή απψιεηα νζηηθψλ
αιάησλ, πνπ ππφ θπζηνινγηθέο ζπλζήθεο ζα έπξεπε λα απνηειεί ην 90%
νιφθιεξεο ηεο ζσκαηηθήο κάδαο. Έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 0, 5 κε 1%
νζηηθήο κάδαο ράλεηαη εηεζίσο απφ έλα κέζν ελήιηθα. Ζ νζηενπφξσζε
ζπλνδεχεηαη απφ νζηηθά άιγε θαη απνηειεί πςειφ παξάγνληα θηλδχλνπ
εκθάληζεο θαηαγκάησλ. ΢πγθεθξηκέλα, ε νζηενπφξσζε νξίδεηαη σο «ε
ζπζηεκαηηθή ζθειεηηθή λφζνο, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ ειαηησκέλε
νζηηθή κάδα θαη εθθχιηζε ηεο αξρηηεθηνληθήο ηνπ νζηίηε ηζηνχ, κε ζπλέπεηα
ηελ απμεκέλε επζξαπζηφηεηα ησλ νζηψλ θαη ηελ επηδεθηηθφηεηα ζηελ
πξφθιεζε θαηαγκάησλ» (Αγγεινπνχινπ - ΢αθαληάκε 2004, ζει. 294).
Παγθνζκίσο ε λφζνο απηή έρεη πάξεη κεγάιεο δηαζηάζεηο θαη απηφ
απνδεηθλχεηαη απφ έξεπλεο πνπ ππνδεηθλχνπλ φηη ζηηο Ζ.Π.Α. ην 29% ησλ
γπλαηθψλ θαη ην 18% ησλ αλδξψλ ειηθίαο 45-79 εηψλ παξνπζηάδνπλ θάπνηνπ
βαζκνχ νζηενπφξσζε (Γηαλληνχ, 2014 & Γάηζνο, 2013). ΢ηελ Διιάδα,
έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη άηνκα άλσ ησλ 60 εηψλ έρνπλ ηε λφζν απηή, κε ηηο
γπλαίθεο ζε πνζνζηφ 19%, ελψ νη άλδξεο 11% (Γηαλληνχ, 2014). ΢χκθσλα κε

29. 28
ην Διιεληθφ Ίδξπκα Ρεπκαηνινγηθψλ Δξεπλψλ, ην πνζνζηφ ησλ 28, 4% ησλ
Διιελίδσλ ειηθίαο 50 εηψλ θαη άλσ παξνπζηάδνπλ νζηενπφξσζε. Ζ
νζηενπφξσζε (΢πκεσλίδεο, 1996), δηαηξείηαη ζε δχν κνξθέο, ζηελ
γεληθεπκέλε θαη ζηελ ηνπηθή κνξθή. Ζ γεληθεπκέλε κε ηελ ζεηξά ηεο
δηαρσξίδεηαη ζε πξσηνπαζή θαη δεπηεξνπαζή νζηενπφξσζε. ΢ηελ πξψηε
ζπκπεξηιακβάλνληαη ε κεηεκκελνπαπζηαθή, ζε γπλαίθεο κέρξη ηελ ειηθία ησλ
65 εηψλ, ε γεξνληηθή πνπ εκθαλίδεηαη θαη ζηα δχν θχια κεηά ην πέξαο ηεο
ειηθίαο ησλ 65 εηψλ θαη ε ηδηνπαζήο νζηενπφξσζε. Ζ ηδηνπαζήο θάλεη ηελ
εκθάληζε ηεο θαη ζηα δχν θχια φρη κφλν ζηελ εθεβηθή αιιά θαη ζηελ ελήιηθε
ειηθία. Ζ δεπηεξνπαζήο νζηενπφξσζε νθείιεηαη πάληα ζε κία πάζεζε, φπσο
ν δηαβήηεο θ.α. Απφ ηελ άιιε, ζηελ ηνπηθή κνξθή νζηενπφξσζεο αλήθεη ε
νζηενπφξσζε κεηά απφ αθηλεηνπνίεζε θαηαγκάησλ, ε νζηενπφξσζε ή
νζηηθή αηξνθία Sudeck, ε ηδηνπαζήο παξνδηθή νζηενπφξσζε κηαο άξζξσζεο,
θπξίσο ηνπ ηζρίνπ θ.ά (΢πκεσλίδεο, 1996).
Ζ νζηενπφξσζε νθείιεηαη ζε πνιινχο παξάγνληεο. ΢χκθσλα κε ηελ
Αγγεινπνχινπ – ΢αθαληάκε (2004) αίηηα πνπ νδεγνύλ ζηελ νζηενπόξσζε
είλαη νη γελεηηθνί παξάγνληεο, ε θιεξνλνκηθή επηβάξπλζε, ε ειαηησκέλε
πξόζιεςε αζβεζηίνπ αιιά θαη δηάθνξσλ ηύπσλ νξκνληθνί παξάγνληεο,
όπσο ε δηαηαξαρή ηεο ζπξενεηδηθήο ιεηηνπξγίαο, ε εκκελόπαπζε, ην
ρακειό ζσκαηηθό βάξνο, νη ιαλζαζκέλεο δηαηηεηηθέο ζπλήζεηεο, ε ειιηπήο
πξόζιεςε αζβεζηίνπ, ε ππεξθαηαλάισζε αιθνόι θαη ην θάπληζκα.
Σέινο, ζχκθσλα κε ηνλ Κξαηζαγθψλε (2013), ε νζηενπφξσζε νθείιεηαη ζε
ελδνθξηληθέο, γαζηξεληεξηθέο θαη ξεπκαηνινγηθέο παζήζεηο. ΢αλ πάζεζε
ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί αξθεηά χπνπιε, θαζψο ε νζηηθή ππθλφηεηα κε
ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ πξαγκαηνπνηεί κείσζε ρσξίο λα γίλεηαη αληηιεπηφ
απφ ηνλ ίδην ηνλ πάζρνληα κέρξη λα εκθαληζηεί ην πξψην ζχκπησκα ηεο
λφζνπ, ην νπνίν είλαη ην θάηαγκα ζπλήζσο κεηά απφ πηψζε. Καηάγκαηα
κπνξνχλ λα εκθαληζηνχλ ζε δηάθνξα ζεκεία ηνπ ζθειεηνχ, δηφηη ε
νζηενπφξσζε είλαη λφζνο φισλ ησλ νζηψλ κε ηα πην ζπρλά νζηενπνξσηηθά
θαηάγκαηα λα είλαη απηά ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο θαη ηνπ κεξηαίνπ νζηνχ. Ζ
θαιχηεξε αληηκεηψπηζε ηεο λφζνπ είλαη ε έγθαηξε δηάγλσζε ηεο θαη θπζηθά ε
πξφιεςε. ΢χκθσλα κε επηζηεκνληθέο έξεπλεο ε ζπζηεκαηηθή άζθεζε

30. 29
απνηειεί ζπνπδαίν εξγαιείν γηα ηελ δηαδηθαζία ηεο πξόιεςεο, θαζώο
επηβξαδύλεη ηελ απώιεηα ηεο νζηηθήο κάδαο ζηνπο ελήιηθεο.
Ο΢ΣΔΟΑΡΘΡΗΣΗΓΑ
Ζ νζηεναξζξίηηδα αλαθέξεηαη ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ ρφλδξνπ ησλ
αξζξνχκελσλ επηθαλεηψλ ησλ νζηψλ θαη ζηνλ ζρεκαηηζκφ νζηέηλσλ
ζσκαηίσλ ζε απηέο. Ο ηνπηθφο πφλνο θαη ε δπζθακςία ζηελ άξζξσζε είλαη
δχν ηππηθά ζπκπηψκαηα απηήο ηεο πάζεζεο. Απηφ φκσο, πνπ κπνξεί λα
παξέρεη παξνδηθή αλαθνχθηζε απφ ηνλ πφλν είλαη ε ρνξήγεζε
αληηθιεγκνλσδψλ θαη αλαιγεηηθψλ θαξκάθσλ. Ζ νζηεναξζξίηηδα δηαθέξεη
απφ ηελ απιή θζνξά ζε πνιιά ζεκεία, δηφηη έρεη αζχκκεηξε θαηαλνκή θαη
ζπρλά εληνπίδεηαη κφλν ζε έλα ηκήκα κίαο άξζξσζεο. ΢πλήζσο ζπζρεηίδεηαη
κε παζνινγηθά θνξηία θαη φρη κε θάπνηα θζνξά απφ ηξηβή. Ζ ίδηα ε πάζεζε
δελ είλαη θιεγκνλψδνπο αηηηνινγίαο πέξα απφ ην γεγνλφο φηη νξηζκέλεο θνξέο
κπνξεί λα παξαηεξεζνχλ ζεκεία θιεγκνλήο ηνπηθά. Απνηειεί κία δπλακηθή
πάζεζε, ε νπνία εκθαλίδεη ζε παξφκνην ρξνληθφ δηάζηεκα ραξαθηεξηζηηθά
ηφζν θαηαζηξνθήο φζν θαη επηδηφξζσζεο (Solomon et al, 2007).
Γηάθνξνη παξάγνληεο θηλδχλνπ θαίλεηαη λα πξνδηαζέηνπλ ζηελ εκθάληζε ηεο
νζηεναξζξίηηδαο. Παζήζεηο φπσο ε ζπγγελήο δπζπιαζία ηεο θνηχιεο θαη ε
λφζνο ηνπ Perthes, πξνδηαζέηνπλ γηα απμεκέλε πηζαλφηεηα αλάπηπμεο
νζηεναξζξίηηδαο ζε κεγαιχηεξε ειηθία. Έλα ελδναξζξηθφ θάηαγκα είλαη
πξνθαλήο πξνδηαζεζηθφο παξάγνληαο γηα αλάπηπμε δεπηεξνπαζνχο
νζηεναξζξίηηδαο. Οη αζζελείο κε νζηεναξζξίηηδα ζπλήζσο έρνπλ ππεξβεί ηε
κέζε ειηθία. Ο πφλνο αδηακθηζβήηεηα απνηειεί έλα απφ ηα θχξηα
ζπκπηψκαηα ηεο ζπγθεθξηκέλεο πάζεζεο. Μπνξεί λα είλαη δηάρπηνο ζε
θάπνηα έθηαζε, ή λα πξνζβάιεη θάπνηα απνκαθξπζκέλε πεξηνρή γηα
παξάδεηγκα νζηεναξζξίηηδα ηνπ ηζρίνπ πνπ έρεη σο απνηέιεζκα έληνλν πφλν
ζην γφλαην. ΢ηελ αξρή, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, ραξαθηεξίδεηαη σο ήπηνο
αιιά επηδεηλψλεηαη ζπλερψο κέζα ζε έλα δηάζηεκα κελψλ.Αθφκε έλα πνιχ
ζπλεζηζκέλν θιηληθφ ζεκείν ηεο λφζνπ απνηειεί ε αζηάζεηα. Δκθαλίδεηαη
ραξαθηεξηζηηθά κεηά απφ πεξηφδνπο αθηλεζίαο, αιιά πξννδεπηηθά γίλεηαη
ζπλερήο θαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ επηδεηλψλεηαη. Ζ δηαηαξαρή ηεο

31. 30
ιεηηνπξγηθφηεηαο ηεο άξζξσζεο κπνξεί λα κελ απνηειεί έλα παξάγνληα πνπ
είλαη πνιχ δξακαηηθφο θαη επψδπλνο, φκσο είλαη ζπλήζσο γηα ηνλ αζζελή ην
θχξην ελφριεκα ηνπ. Ζ ρσιφηεηα, ε δπζθνιία ζην αλέβαζκα κηαο ζθάιαο θαη
ε πξννδεπηηθή αληθαλφηεηα ηνπ αηφκνπ λα εθπιεξψλεη ηηο θαζεκεξηλέο
δξαζηεξηφηεηεο κπνξεί ηειηθά λα νδεγήζεη ηνλ αζζελή ζηελ αλαδήηεζε
ηαηξηθήο θξνληίδαο. Σα ζπκπηψκαηα ηεο νζηεναξζξίηηδαο έρνπλ έλα
ραξαθηεξηζηηθά δηαιείπνληα ραξαθηήξα κε πεξηφδνπο χθεζεο, πνπ κεξηθέο
θνξέο κπνξεί λα δηαξθέζνπλ θαη κήλεο. Μπνξεί ε ρνξήγεζε
αληηθιεγκνλσδψλ θαξκάθσλ λα πξνθαιεί κηα πξνζσξηλή ππνρψξεζε ηνπ
πφλνπ, φκσο ε ζπζηεκαηηθή άζθεζε είλαη απηή πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε
κηα πην νινθιεξσκέλε πξόιεςε θαη ζεξαπεία. Ο ραξαθηήξαο ησλ
αζθήζεσλ πνπ πξνηείλεηαη ζηνπο αζζελείο ζα πξέπεη λα είλαη ελεξγεηηθόο,
ρσξίο λα πξνθαιεί πεξαηηέξσ επηβάξπλζε ζηηο αξζξώζεηο θαη λα ηηο
θαηαπνλεί.
ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ
Ζ θηλεηηθφηεηα νξίδεηαη σο ε δηαζεζηκφηεηα ηνπ εχξνπο ηεο θίλεζεο γηα λα
πηνζεηήζεη θαλείο κηα ζηάζε θαη παξνπζία ηθαλνπνηεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο
θηλεηηθψλ κνλάδσλ γηα λα αξρίζεη κηα κεηαθίλεζε. (Beckers & Buck, 2000).
Σα άηνκα ηξίηεο ειηθίαο παξνπζηάδνπλ έληνλν πεξηνξηζκφ ησλ θηλήζεσλ θαη
δπζθνιία ζηελ εθηέιεζε ιεπηψλ θηλήζεσλ κε ηα ρέξηα. Μηα ραξαθηεξηζηηθή
απφδεημε ηεο παξαπάλσ ζέζεο απνηειεί ε δπζθνιία ζηελ ειηθία απηή λα
θφςνπλ κε ςαιίδη έλα ζρήκα πνπ έρνπκε εκείο ζρεκαηίζεη ζε έλα ραξηί ή ην
δέζηκν ησλ θνξδνληψλ ηνπ παπνπηζηνχ. Σα άηνκα απηά ιφγσ ησλ
θαξδηαγγεηαθψλ θαη κπνζθειεηηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ αλαθέξακε παξαπάλσ,
δελ δχλαηαη λα αληαπνθξηζνχλ ζε θαζεκεξηλέο θπζηθέο αλάγθεο. ΢χκθσλα κε
ηνλ Horak, Shupert θαη Mirka (1989), ε κεησκέλε ηθαλόηεηα ηζνξξνπίαο
πνπ παξαηεξείηαη ζηα ειηθησκέλα άηνκα νθείιεηαη θπξίσο ζηελ αλάπηπμε
ζπγθεθξηκέλσλ παζνινγηψλ πνπ νδεγνχλ ζε γξήγνξε εθθχιηζε ηνπ λεπξηθνχ
ή ηνπ κπνζθειεηηθνχ ζπζηήκαηνο. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ην γεγνλφο φηη
φηαλ νη Gabell θαη Nayak (1984) κειέηεζαλ ζπλνιηθά 1187 ειηθησκέλνπο
ειηθίαο 65 ρξφλσλ θαη άλσ, βξήθαλ κφλν 342 άηνκα (28,8%) ηα νπνία δελ
έπαζραλ απφ λεπξνινγηθέο θαη κπνζθειεηηθέο δπζιεηηνπξγίεο. Ζ ηζνξξνπία,

32. 31
ζα πξέπεη λα απνηειέζεη ην επίθεληξν ηεο παξέκβαζεο ζηα άηνκα ηξίηεο
ειηθίαο, θαζψο φρη κφλν απνηξέπεη ηελ νπνηαδήπνηε πηψζε πνπ κπνξεί λα
νδεγήζεη ζε ζνβαξά θαηάγκαηα, αθφκε ζην ζάλαην αιιά θπξίσο ζπκβάιιεη
ζε κηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο ηνπ αηφκνπ.

33. 32
ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γ.
ΤΠΟΛΟΗΠΑ ΢Τ΢ΣΖΜΑΣΑ –ΑΛΛΔ΢ ΝΟ΢ΟΗ
΋ια ηα ζπζηήκαηα επεξεάδνληαη απφ ηελ αχμεζε ηεο ειηθίαο άιια ζε
κηθξφηεξν θαη άιια ζε κεγαιχηεξν βαζκφ. ΢ην λεπξηθό ζύζηεκα
παξαηεξνχκε ειάηησζε ηεο ηαρχηεηαο λεπξηθήο αγσγηκφηεηαο, κείσζε ηνπ
ρξφλνπ αληίδξαζεο ζε νπνηνδήπνηε είδνπο εξέζηζκα, θαζψο θαη δηαηαξαρή
ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ηζνξξνπίαο. Δπίζεο, ειάηησζε λνεηηθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη
ηθαλνηήησλ, πξνβιήκαηα ζηηο ςπρηθέο ιεηηνπξγίεο κε έληνλν ην αίζζεκα ηεο
απνκφλσζεο θαη ηεο θαηάζιηςεο θαη κείσζε ηνπ επηπέδνπ ηνπ λεπξνκπηθνχ
ζπληνληζκνχ δηέπνπλ ηεο ειηθίεο άλσ ησλ 50 εηψλ, ελψ έρνπκε ζηαδηαθή
κείσζε ζηελ ιεηηνπξγία ζρεδφλ φισλ ησλ αηζζεηεξίσλ νξγάλσλ. Άιιεο
ζπλήζεηο κεηαβνιέο πνπ εκθαλίδνληαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ είλαη ε
ππεξεπαηζζεζία ζε δηάθνξνπο ήρνπο, ε πξφθιεζε έληνλσλ εκβνψλ θαη ε
αδπλακία αληίιεςεο ήρσλ ζε πςεινχο ηφλνπο.
΢ην ζεξκνξπζκηζηηθό ζύζηεκα παξαηεξνχληαη δηαηαξαρέο κε απνηέιεζκα
δπζθνιίαή θαη αδπλακία πξνζαξκνγήο ζε αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο (ςχρνπο ή
θαχζσλα). ΢ην πεπηηθό ζύζηεκα εκθαλίδεηαη ειάηησζε ηεο απνξξνθεηηθήο
ηθαλφηεηαο ηνπ πεπηηθνχ ζσιήλα θαη κείσζε ηεο κεηαβνιηθήο ηθαλφηεηαο ηνπ
ήπαηνο, θαζψο θαη κείσζε απνξξφθεζεο ζξεπηηθψλ ζπζηαηηθψλ θαη νπζηψλ,
εηδηθά ηνπ αζβεζηίνπ κε ζπλήζεηο δηαηαξαρέο κάζεζεο θαη θαηάπνζεο. ΋ζνλ
αθνξά ζην νπξνπνηεηηθό ζύζηεκα παξαηεξείηαη ειάηησζε ηνπ ξπζκνχ
ζπεηξακαηηθήο δηήζεζεο, ππεξηξνθία ηνπ πξνζηάηε ζηνπο άλδξεο θαη
ραιάξσζε ηνπ ζθηγθηήξα ηεο νπξήζξαο θαη ηνπ θνιενχ ζηηο γπλαίθεο
(Καιιαξάο, 2003). ΢πρλά εκθαλίδεηαη δπζαλεμία ζηελ γιπθφδε, αχμεζε ηνπ
ιηπψδνπο ηζηνχ θαη ηεο νιηθήο ρνιεζηεξφιεο θαη ρακειή ππθλφηεηα
ιηπνπξσηεηλψλ.