2. P R E D I C A D O É unha función da oración que nunca pode faltar. A unidade que a representa é un verbo (O avó pasea ) ou perífrase verbal ( Vai ir a Londres). Expresa unha acción, estado ou proceso Recíprocos : a acción recae sobre varios axentes que son suxeito. Ex.: Aldara e Martiño envíanse mensaxes. Temos distintos tipos de PREDICADOS: Nominais : cando levan os verbos: ser, estar ou parecer. Ex.: O alumnado é estudoso Verbais: cando o verbo expresa unha acción. Aquí imos diferenciar as oracións: Transitivas : cando o significado do verbo se completa cun CD ex. Sabela mercou un libro Intransitivas : cando o PDO non acepta CD ex.: Os maiores saen cedo da casa Reflexivos : cando a acción que expresa o verbo recae sobre o mesmo suxeito. Ex.: Onte manqueime moito / Onte manquei un pé!!!!!!!!!! (aquí falo dunha parte do suxeito).
3. S U X E I T O É unha función da oración . É o que realiza a acción que expresa o PDO ou o que di algo. * RECOÑECEMENTO: - Concorda en número e persoa co PDO. Ex.: El ten sono pero Eles teñen sono - Podo preguntar ao verbo QUE? Ex.: Quen ten sono? El ou Eles nos exs. Anteriores - Podo substituír o SUX por un pronome tónico. A casa é vella = Ela é vella. * UNIDADES que poden funcionar de SUX: Substantivo : Arturo é o meu personaxe favorito. Pronomes : Nós imos cedo ou Alguén mo contou onte . Frase nominal/substantiva : O curso vai rematar . Oración : Quen me quere non me engana nunca . * OLLO!!!! O SUXEITO pode non estar presetne na oración (Ex.:mercoume unha camisola ( Suxeito Elidido = ELA )). Ou simplemente, hai oracións sen SUX (Ex.: Vai frío, Vendese piso...)
4. É unha función da oración . É o elemento sobre o que recae directamente a acción do verbo. Ex.: María leu unha novela COMPLEMENTO DIRECTO * RECOÑECEMENTO Preguntando QUE? Ou QUE COUSA? Ex.: Que cousa leu? Unha novela Pasando a oración a voz pasiva: A novela foi lida por María Substituíndo por un pronome átono : María leu na . * UNIDADES que funcionan de CD: Substantivo: Comín mazás Pronome persoal átono: Comi nas moi rápido . Frase nominal ou substantiva: Comín as mazás maduras Frase preposicional: Levo a Mario , Molestaron ós veciños , Avisei a e l . Oración: Crin canto me contou Xurxo .
5. PRONOMES ÁTONOS DE COMPLEMENTO DIRECTO SINGULAR PLURAL NON REFLEXIVO REFLEXIVOS NON REFLEXIVO REFLEXIVOS 1ª PERS ME ME NOS NOS 2ª PERS TE TE VOS VOS 3ª PERS FEM. A, LA, NA SE AS, LAS, NAS SE MASC. O, LO, NO OS, LOS, NOS
6. COMPLEMENTO INDIRECTO É unha función da oración . É o elemento sobre o que recae indirectamente a acción do verbo. Ex.: María leu unha novela para nós. * RECOÑECEMENTO: Podemos preguntar ao predicado A QUEN ? ou PARA QUEN ? Pro ex.: A quen lle leu a novela María? A NÓS Podemos substituír polos pronomes átonos de CI. Por ex.: Leu NOS a novela. * UNIDADES que poden funcionar de CI: Unha frase presposicional con A ou PARA . Por ex.: Escribín a Mónica. Un pronome átono de CI: Escribiu me a carta. SINGULAR PLURAL 1ª Persoa ME NOS 2ª Persoa CHE VOS 3ª Persoa LLE LLES
7. COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL É unha función da oración . É o elemento que indica as circunstancias nas que ocorre a acción: Lugar : Meu irmán vive en Lugo Tempo : Helena virá mañá Modo : Caín a rolos Cantidade : El xa traballou moito Compañía : Iremos á festa con Xulieta Instrumento : Cortarono coas tesoiras . * RECOÑECEMENTO: Podemos preguntar ao predicado ONDE, CANDO, COMO, CANTO, CON QUEN, CON QUE? Por ex.: Onde vive meu irmán? En Lugo = Alí Podemos substituír por un adverbio * UNIDADES que poden funcionar de CI: Unha frase presposicional. Por ex.: Temos tempo de sobra. Unha frase nominal: Escribiu o luns . Un adverbio ou frase adverbial: Chegou cedo / moi cedo
8. ATRIBUTO É unha función da oración . É o elemento que indica a identidade ou calidade do SUXEITO. Por ex.: A miña nai é moi guapa . * RECOÑECEMENTO: Vai sempre detrás dos verbos copulativos: SER, ESTAR, SEMELLAR, PARECER... Concorda en xénero e número co suxeito e podemos substituílo polos pronomes átonos: O, A, OS, AS. Por ex.: ella é moi espilida = ela é o * UNIDADES que poden funcionar de ATRIBUTO: Unha frase presposicional. Por ex.: Eu son de Lugo. Unha frase nominal / Substantivo: Miña nai é a xuíza / xuíza . Un adxectivo ou frase adxectiva: Estou triste / moi triste O PREDICATIVO é igual ca o atributo, pero con verbos predicativos e non se pode facer a substitución pronominal. Por ex.: El a deixou enfadada o cuarto e foise. Non podo dicir *Ela deixou a o cuarto e foise.
9. Colocación do pronome átono A posición normal é despois do verbo: Miña nai chamou no para ir a un recado. Pero baixo ningún concepto vai comezando unha oración : Vin te no concerto Pero certos contextos fan que se coloque antes do verbo : * Enunciados negativos: Nunca o vin nun concerto * Con algún indefinidos como nada, ningún, nada, algo, ambos, bastante, todos...: Bastante esforzo nos custou. * Algúns adverbios como xa, quizais, seica, case, disque, igual, axiña...: Quizais che diga como están as estrelas * Cando teño unha oración subordinada: Dixo que lle saíra mal o traballo; Marchei cando me deixaron á excursión.
44. O mellor é que non che volva dicir nada Que tipo de unidades funcionan de atributo? Sublíñaos.
45. Exercicios COLOCACIÓN PR. ÁTONO Responde a pregunta que aparece debaixo incluíndo na resposta as partículas do cadro e un pronome átono. Levarédesme ao concerto do domingo? NON, QUIXAIS, IGUAL, DISQUE, AXIÑA, EN SEGUIDA, SEMPRE, CALQUERA, NINGUÉN, ALGUÉN, NUNCA, NADA, AMBOS, POIDA QUE, PROBABLEMENTE, MAÑÁ, DAQUELA, LOGO
