SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 5
Descargar para leer sin conexión
ÍNDICE GENERAL DE LA TRILOGÍA
Prólogo
Federico Mayor Zaragoza (Ex-director general de la UNESCO)
Emilio Fontela y Jesús Moneo, vigías de rumbos nuevos
Introducción
Enric Bas (Director de FUTURLAB, Universidad de Alicante, España):
Sociología del futuro. Reflexiones sobre cultura de la innovación y visión prospectiva
Capítulo cero
Jesús Moneo (Ex-director del Instituto Nacional de Prospectiva)
VOL. 1 :
VISIONES
Wendell Bell (Yale University, EE. UU.):
Sobre cómo convertirse en un futurista y cómo serlo: una entrevista con Wendell
Bell, por Levelhead 753
Eleonora Barbieri Masini (Pontificia Università Gregoriana di Roma, Italia):
Futures Studies [Estudios de Futuros]. Su contribución a la educación intercultural
para la innovación social
William E. Halal (George Washington University, EE. UU.):
Prediciendo la revolución tecnológica: aportaciones del Proyecto TechCast
8

Prospectiva e innovación / Vol. 1: Visiones

Sohail Inayatullah (Tamkang University, Taiwán):
El pensamiento prospectivo como herramienta de trasformación
Peter Bishop & Andy Hines (University of Houston at Clear Lake, EE. UU.):
La Prospectiva estratégica
Anita Rubin (Finland Futures Research Center, Finlandia):
La identidad, el individualismo y los desafíos del futuro
José Ramos (Queensland University of Technology, Australia):
La innovación anticipadora a través del proceso del World Social Forum [Foro Social
Mundial]
Pero Mićić (FutureManagementGroup, Suiza):
Las confusiones sobre los futuros y The Five Futures Glasses® [Las cinco gafas de
futuros®]: cómo «ver» más cosas del futuro
Jorge Hurtado Jordá (Universidad de Alicante, España):
La guerra de las ciencias y el estatuto epistemológico de las ciencias sociales
Andrés Montero Gómez (Thint Inteligence, España):
Futuros para la (in)seguridad
Tomás Miklos & Margarita Arroyo (Instituto Nacional de Asesoría Especializada,
México):
Prospectiva y escenarios para el cambio social
Adolfo Castilla (Universidad Antonio de Nebrija, España):
Prospectiva de las ideas
Joaquín Guzmán Cuevas (Universidad de Sevilla, España):
La visión de futuro de Keynes y los vicios de la ciencia económica
Índice

9

VOL. 2 :
EXPERIENCIAS
Javier Medina (Universidad del Valle, Colombia):
Cuarenta años de evolución de la Prospectiva en Colombia (1969-2009)
Alfonso Beltrán, Víctor Manuel Díaz Benito & Pilar Rico Castro (FECYT
—Fundación para la Ciencia y la Tecnología—, Ministerio de Educación, España):
La planificación como estrategia de éxito de la acción pública en materia de I+D+I
Erzsebet Novaky & Helga Veighl (Corvinus University, Hungría):
Prospectiva en Hungría. ¿Podemos elegir nuestro futuro?
Elena Galante & Isabel Fernández Cabello (Araucaria XXI-AECID, Costa Rica/
España):
Prospectiva para el desarrollo regional: el caso de la Cuenca del Río Frío
Juan Vicente Sánchez (Universidad de La Laguna, España):
Prospectiva e innovación en España
Gonzalo Sáenz de Miera (Iberdrola, España):
Presente y futuro de la energía en España
Sandro Paz & Fernando Jiménez (Universidad Pontificia de Lima, Perú):
Fortalecimiento de la innovación desde la formación en la ingeniería: resultado del
diseño de los escenarios de futuro de la educación superior en los programas de
ingeniería
Jesús Rodríguez Cortezo (OPTI —Observatorio de Prospectiva Tecnológica Industrial—, Ministerio de Industria, España):
La Prospectiva como herramienta para una estrategia de innovación
Antonio Pulido (Universidad Autónoma de Madrid, España):
Predicción, Prospectiva e innovación: una aplicación a la economía española
10

Prospectiva e innovación / Vol. 1: Visiones

Eduardo Raúl Balbi (Red EyE —Escenarios y Estrategia—en América Latina,
Argentina):
Experiencias de aplicación del método MEYEP de prospectiva por la red EyE en
América Latina
Raúl Abeledo (Universitat de Valencia, España):
La Prospectiva como herramienta de sostenibilidad local: el caso de las A21L
Farid Tabarki (Coolpolitics Research, Holanda):
La generación poderosa: el corazón y la mente de los jóvenes europeos
Jesús Navarro (AIDIMA, Instituto Tecnológico del Mueble, Madera, Embalaje y
Afines, España):
La inteligencia competitiva y la innovación estratégica: la Prospectiva como fuente de
creatividad estratégica
Mario Guilló (FUTURLAB, Laboratorio Prospectiva de la Universidad de Alicante,
España) & Carsten Claus (Leuphana Universität, Alemania):
Visión de futuro e innovación social: El papel de la Prospectiva en el desarrollo del
Sistema Nacional de Innovación Finlandés; un estudio de caso
VOL. 3 :
PROPUESTAS
Elina Hiltunen (Finpro, Finlandia):
Señales débiles; herramientas para la anticipación y la innovación prospectiva
Antonio Andrés Pueyo (Universidad de Barcelona, España):
Presente y futuro de la violencia interpersonal en la sociedad del bienestar
Ullrich Meyer & Martin Gronemann (ReD Associates, Dinamarca):
De patrones a patentes: el desarrollo de un plan de innovación a través de una mirada
al futuro de abajo a arriba
Índice

11

Pep Rodríguez (Universitat de Barcelona, España):
Redes y futuro: nueva aproximación metodológica para pensar y crear la Sociedad
Red futura
Adelaide Antunes & Simone Alençar (Universidad Federal do Rio de Janeiro, Brasil):
La nanotecnología como fuente de innovación para mejorar las necesidades humanas
Carlos Legna (Universidad de La Laguna, España):
Elaboración de modelos cualitativos y utilización de la dinámica de sistemas para
diseñar escenarios y estrategias de sistemas sociales
Javier Jordán (Universidad de Granada, España):
Análisis estructural sobre la evolución del terrorismo yihadista en Europa
Jordi Montaña (ESADE/Universitat Ramón Llull, España):
El Coolhunting como técnica prospectiva para la innovación y el diseño
Jesús Orbea (Universidad de Alicante, España):
¿Es innovador sólo porque es nuevo? Pensamiento productivo vs. pensamiento
reproductivo
César García (BOB-Nueva Publicidad, España):
Bob, el nuevo consumidor y la comunicación de beneficio mutuo
Benito Vinuesa (MADOC —Mando de Adiestramiento y Doctrina—, Ministerio de
Defensa, España):
La estructuración de los paneles de expertos
Eneko Astigarraga (Universidad de Deusto, España):
Prospectiva 2.0: nuevos usos de la Prospectiva
Manuel Lecuona & Sara Barquero (Instituto de Diseño y Fabricación, Universidad
Politécnica de Valencia, España):
Visiones de la Prospectiva para el diseño

Más contenido relacionado

Destacado

Oppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstas
Oppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstasOppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstas
Oppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstasanita rubin
 
Tulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi olla
Tulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi ollaTulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi olla
Tulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi ollaanita rubin
 
Systems thinking 1
Systems thinking 1Systems thinking 1
Systems thinking 1anita rubin
 
Systems thinking 1
Systems thinking 1Systems thinking 1
Systems thinking 1anita rubin
 
Oppimisen tulevaisuus 2030: lukio
Oppimisen tulevaisuus 2030: lukioOppimisen tulevaisuus 2030: lukio
Oppimisen tulevaisuus 2030: lukioHannu Linturi
 
Oppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivat
Oppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivatOppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivat
Oppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivatanita rubin
 
Skenaariotyöskentely taulukoiden avulla
Skenaariotyöskentely taulukoiden avullaSkenaariotyöskentely taulukoiden avulla
Skenaariotyöskentely taulukoiden avullaanita rubin
 
Delfoi asiantuntijamenetelmänä
Delfoi asiantuntijamenetelmänäDelfoi asiantuntijamenetelmänä
Delfoi asiantuntijamenetelmänäanita rubin
 
Skenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassa
Skenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassaSkenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassa
Skenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassaanita rubin
 
Futura 3/2014: oppimisen tulevaisuus
Futura 3/2014: oppimisen tulevaisuusFutura 3/2014: oppimisen tulevaisuus
Futura 3/2014: oppimisen tulevaisuusHannu Linturi
 
Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030
Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030
Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030Hannu Linturi
 
Tulevaisuuksientutkimuksen perusteet
Tulevaisuuksientutkimuksen perusteetTulevaisuuksientutkimuksen perusteet
Tulevaisuuksientutkimuksen perusteetanita rubin
 
Taller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANA
Taller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANATaller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANA
Taller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANAThompson Paskinelly Cardenas Polanco
 
Delphi method — introduction
Delphi method — introductionDelphi method — introduction
Delphi method — introductionanita rubin
 
Gestion del talento humano
Gestion del talento humanoGestion del talento humano
Gestion del talento humanoCarlos García
 
Oppimispolku: rakenne ja työkalut
Oppimispolku: rakenne ja työkalutOppimispolku: rakenne ja työkalut
Oppimispolku: rakenne ja työkalutTiina Sarisalmi
 

Destacado (18)

Oppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstas
Oppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstasOppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstas
Oppimisen tulevaisuusbarometri 2030 ISO-verstas
 
Tulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi olla
Tulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi ollaTulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi olla
Tulevaisuuksientutkimus: tiedettä siitä, mitä ei vielä ole mutta voisi olla
 
Systems thinking 1
Systems thinking 1Systems thinking 1
Systems thinking 1
 
Systems thinking 1
Systems thinking 1Systems thinking 1
Systems thinking 1
 
Oppimisen tulevaisuus 2030: lukio
Oppimisen tulevaisuus 2030: lukioOppimisen tulevaisuus 2030: lukio
Oppimisen tulevaisuus 2030: lukio
 
Oppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivat
Oppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivatOppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivat
Oppimisen paikka. Koulutuksen ja kasvatuksen tulevaisuuden suuntaviivat
 
Tulevaisuusverstas
TulevaisuusverstasTulevaisuusverstas
Tulevaisuusverstas
 
Skenaariotyöskentely taulukoiden avulla
Skenaariotyöskentely taulukoiden avullaSkenaariotyöskentely taulukoiden avulla
Skenaariotyöskentely taulukoiden avulla
 
Delfoi asiantuntijamenetelmänä
Delfoi asiantuntijamenetelmänäDelfoi asiantuntijamenetelmänä
Delfoi asiantuntijamenetelmänä
 
Skenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassa
Skenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassaSkenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassa
Skenaariotyöskentelystä 2 eDelfoi-työpajassa
 
Futura 3/2014: oppimisen tulevaisuus
Futura 3/2014: oppimisen tulevaisuusFutura 3/2014: oppimisen tulevaisuus
Futura 3/2014: oppimisen tulevaisuus
 
Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030
Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030
Futura 02/2015: Koulun tulevaisuus 2030
 
Tulevaisuuksientutkimuksen perusteet
Tulevaisuuksientutkimuksen perusteetTulevaisuuksientutkimuksen perusteet
Tulevaisuuksientutkimuksen perusteet
 
Taller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANA
Taller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANATaller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANA
Taller creativo LAS ORGANIZACIONES Y EL NUEVO ENFOQUE DE LA GESTIÓN HUMANA
 
Delphi method — introduction
Delphi method — introductionDelphi method — introduction
Delphi method — introduction
 
Gestion del talento humano
Gestion del talento humanoGestion del talento humano
Gestion del talento humano
 
Oppimispolku: rakenne ja työkalut
Oppimispolku: rakenne ja työkalutOppimispolku: rakenne ja työkalut
Oppimispolku: rakenne ja työkalut
 
Gestión del Talento Humano
Gestión del Talento HumanoGestión del Talento Humano
Gestión del Talento Humano
 

Más de Mario Guillo

El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...
El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...
El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...Mario Guillo
 
Imágenes de futuro, Prospectiva e Innovacion
Imágenes de futuro, Prospectiva e InnovacionImágenes de futuro, Prospectiva e Innovacion
Imágenes de futuro, Prospectiva e InnovacionMario Guillo
 
Imagining the Future through Social Media as a Tool for Social Innovation (E...
Imagining the Future through  Social Media as a Tool for Social Innovation (E...Imagining the Future through  Social Media as a Tool for Social Innovation (E...
Imagining the Future through Social Media as a Tool for Social Innovation (E...Mario Guillo
 
FLUX·3D - Forward Looking User eXperience
FLUX·3D - Forward Looking User eXperienceFLUX·3D - Forward Looking User eXperience
FLUX·3D - Forward Looking User eXperienceMario Guillo
 
Prospectiva y Cultura de la Innovación
Prospectiva y Cultura de la InnovaciónProspectiva y Cultura de la Innovación
Prospectiva y Cultura de la InnovaciónMario Guillo
 
Futures, communication and social innovation
Futures, communication and social innovationFutures, communication and social innovation
Futures, communication and social innovationMario Guillo
 
Innovación social y comunicación para el desarrollo
Innovación social y comunicación para el desarrolloInnovación social y comunicación para el desarrollo
Innovación social y comunicación para el desarrolloMario Guillo
 

Más de Mario Guillo (7)

El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...
El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...
El futuro del trabajo: Reflexiones sobre carrlbios emergentes en el entorno l...
 
Imágenes de futuro, Prospectiva e Innovacion
Imágenes de futuro, Prospectiva e InnovacionImágenes de futuro, Prospectiva e Innovacion
Imágenes de futuro, Prospectiva e Innovacion
 
Imagining the Future through Social Media as a Tool for Social Innovation (E...
Imagining the Future through  Social Media as a Tool for Social Innovation (E...Imagining the Future through  Social Media as a Tool for Social Innovation (E...
Imagining the Future through Social Media as a Tool for Social Innovation (E...
 
FLUX·3D - Forward Looking User eXperience
FLUX·3D - Forward Looking User eXperienceFLUX·3D - Forward Looking User eXperience
FLUX·3D - Forward Looking User eXperience
 
Prospectiva y Cultura de la Innovación
Prospectiva y Cultura de la InnovaciónProspectiva y Cultura de la Innovación
Prospectiva y Cultura de la Innovación
 
Futures, communication and social innovation
Futures, communication and social innovationFutures, communication and social innovation
Futures, communication and social innovation
 
Innovación social y comunicación para el desarrollo
Innovación social y comunicación para el desarrolloInnovación social y comunicación para el desarrollo
Innovación social y comunicación para el desarrollo
 

Último

5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos
5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos
5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectosTrishGutirrez
 
CUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADO
CUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADOCUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADO
CUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADOEveliaHernandez8
 
describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...
describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...
describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...DavidBautistaFlores1
 
Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...
Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...
Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...Carol Andrea Eraso Guerrero
 
MEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdf
MEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdfMEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdf
MEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdfJosé Hecht
 
Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.
Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.
Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.profandrearivero
 
libro grafismo fonético guía de uso para el lenguaje
libro grafismo fonético guía de uso para el lenguajelibro grafismo fonético guía de uso para el lenguaje
libro grafismo fonético guía de uso para el lenguajeKattyMoran3
 
Amor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdf
Amor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdfAmor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdf
Amor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdfAlejandrino Halire Ccahuana
 
Cuadernillo de actividades eclipse solar.pdf
Cuadernillo de actividades eclipse solar.pdfCuadernillo de actividades eclipse solar.pdf
Cuadernillo de actividades eclipse solar.pdflizcortes48
 
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024gharce
 
Presentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptx
Presentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptxPresentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptx
Presentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptxRosabel UA
 
Actividades eclipse solar 2024 Educacion
Actividades eclipse solar 2024 EducacionActividades eclipse solar 2024 Educacion
Actividades eclipse solar 2024 Educacionviviantorres91
 
PROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdf
PROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdfPROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdf
PROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdfMaritza438836
 
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdfFichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdfssuser50d1252
 
DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...
DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...
DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...Martin M Flynn
 
Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...
Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...
Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...Angélica Soledad Vega Ramírez
 
Secuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docx
Secuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docxSecuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docx
Secuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docxNataliaGonzalez619348
 

Último (20)

5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos
5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos
5° Proyecto 13 Cuadernillo para proyectos
 
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptxAedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
 
CUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADO
CUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADOCUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADO
CUADERNILLO DE EJERCICIOS PARA EL TERCER TRIMESTRE, SEXTO GRADO
 
¿Amor o egoísmo? Esa es la cuestión.pptx
¿Amor o egoísmo? Esa es la cuestión.pptx¿Amor o egoísmo? Esa es la cuestión.pptx
¿Amor o egoísmo? Esa es la cuestión.pptx
 
describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...
describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...
describimos como son afectados las regiones naturales del peru por la ola de ...
 
Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...
Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...
Desarrollo de habilidades del siglo XXI - Práctica Educativa en una Unidad-Ca...
 
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptxAedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
Aedes aegypti + Intro to Coquies EE.pptx
 
MEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdf
MEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdfMEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdf
MEDIACIÓN INTERNACIONAL MF 1445 vl45.pdf
 
Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.
Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.
Abregú, Podestá. Directores.Líderes en Acción.
 
libro grafismo fonético guía de uso para el lenguaje
libro grafismo fonético guía de uso para el lenguajelibro grafismo fonético guía de uso para el lenguaje
libro grafismo fonético guía de uso para el lenguaje
 
Amor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdf
Amor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdfAmor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdf
Amor o egoísmo, esa es la cuestión por definir.pdf
 
Cuadernillo de actividades eclipse solar.pdf
Cuadernillo de actividades eclipse solar.pdfCuadernillo de actividades eclipse solar.pdf
Cuadernillo de actividades eclipse solar.pdf
 
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
 
Presentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptx
Presentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptxPresentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptx
Presentación Bloque 3 Actividad 2 transversal.pptx
 
Actividades eclipse solar 2024 Educacion
Actividades eclipse solar 2024 EducacionActividades eclipse solar 2024 Educacion
Actividades eclipse solar 2024 Educacion
 
PROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdf
PROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdfPROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdf
PROGRAMACIÓN CURRICULAR - DPCC- 5°-2024.pdf
 
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdfFichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
Fichas de Matemática DE SEGUNDO DE SECUNDARIA.pdf
 
DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...
DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...
DIGNITAS INFINITA - DIGNIDAD HUMANA; Declaración del dicasterio para la doctr...
 
Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...
Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...
Contextualización y aproximación al objeto de estudio de investigación cualit...
 
Secuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docx
Secuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docxSecuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docx
Secuencia didáctica.DOÑA CLEMENTINA.2024.docx
 

Prospectiva e Innovacion

  • 1. ÍNDICE GENERAL DE LA TRILOGÍA Prólogo Federico Mayor Zaragoza (Ex-director general de la UNESCO) Emilio Fontela y Jesús Moneo, vigías de rumbos nuevos Introducción Enric Bas (Director de FUTURLAB, Universidad de Alicante, España): Sociología del futuro. Reflexiones sobre cultura de la innovación y visión prospectiva Capítulo cero Jesús Moneo (Ex-director del Instituto Nacional de Prospectiva) VOL. 1 : VISIONES Wendell Bell (Yale University, EE. UU.): Sobre cómo convertirse en un futurista y cómo serlo: una entrevista con Wendell Bell, por Levelhead 753 Eleonora Barbieri Masini (Pontificia Università Gregoriana di Roma, Italia): Futures Studies [Estudios de Futuros]. Su contribución a la educación intercultural para la innovación social William E. Halal (George Washington University, EE. UU.): Prediciendo la revolución tecnológica: aportaciones del Proyecto TechCast
  • 2. 8 Prospectiva e innovación / Vol. 1: Visiones Sohail Inayatullah (Tamkang University, Taiwán): El pensamiento prospectivo como herramienta de trasformación Peter Bishop & Andy Hines (University of Houston at Clear Lake, EE. UU.): La Prospectiva estratégica Anita Rubin (Finland Futures Research Center, Finlandia): La identidad, el individualismo y los desafíos del futuro José Ramos (Queensland University of Technology, Australia): La innovación anticipadora a través del proceso del World Social Forum [Foro Social Mundial] Pero Mićić (FutureManagementGroup, Suiza): Las confusiones sobre los futuros y The Five Futures Glasses® [Las cinco gafas de futuros®]: cómo «ver» más cosas del futuro Jorge Hurtado Jordá (Universidad de Alicante, España): La guerra de las ciencias y el estatuto epistemológico de las ciencias sociales Andrés Montero Gómez (Thint Inteligence, España): Futuros para la (in)seguridad Tomás Miklos & Margarita Arroyo (Instituto Nacional de Asesoría Especializada, México): Prospectiva y escenarios para el cambio social Adolfo Castilla (Universidad Antonio de Nebrija, España): Prospectiva de las ideas Joaquín Guzmán Cuevas (Universidad de Sevilla, España): La visión de futuro de Keynes y los vicios de la ciencia económica
  • 3. Índice 9 VOL. 2 : EXPERIENCIAS Javier Medina (Universidad del Valle, Colombia): Cuarenta años de evolución de la Prospectiva en Colombia (1969-2009) Alfonso Beltrán, Víctor Manuel Díaz Benito & Pilar Rico Castro (FECYT —Fundación para la Ciencia y la Tecnología—, Ministerio de Educación, España): La planificación como estrategia de éxito de la acción pública en materia de I+D+I Erzsebet Novaky & Helga Veighl (Corvinus University, Hungría): Prospectiva en Hungría. ¿Podemos elegir nuestro futuro? Elena Galante & Isabel Fernández Cabello (Araucaria XXI-AECID, Costa Rica/ España): Prospectiva para el desarrollo regional: el caso de la Cuenca del Río Frío Juan Vicente Sánchez (Universidad de La Laguna, España): Prospectiva e innovación en España Gonzalo Sáenz de Miera (Iberdrola, España): Presente y futuro de la energía en España Sandro Paz & Fernando Jiménez (Universidad Pontificia de Lima, Perú): Fortalecimiento de la innovación desde la formación en la ingeniería: resultado del diseño de los escenarios de futuro de la educación superior en los programas de ingeniería Jesús Rodríguez Cortezo (OPTI —Observatorio de Prospectiva Tecnológica Industrial—, Ministerio de Industria, España): La Prospectiva como herramienta para una estrategia de innovación Antonio Pulido (Universidad Autónoma de Madrid, España): Predicción, Prospectiva e innovación: una aplicación a la economía española
  • 4. 10 Prospectiva e innovación / Vol. 1: Visiones Eduardo Raúl Balbi (Red EyE —Escenarios y Estrategia—en América Latina, Argentina): Experiencias de aplicación del método MEYEP de prospectiva por la red EyE en América Latina Raúl Abeledo (Universitat de Valencia, España): La Prospectiva como herramienta de sostenibilidad local: el caso de las A21L Farid Tabarki (Coolpolitics Research, Holanda): La generación poderosa: el corazón y la mente de los jóvenes europeos Jesús Navarro (AIDIMA, Instituto Tecnológico del Mueble, Madera, Embalaje y Afines, España): La inteligencia competitiva y la innovación estratégica: la Prospectiva como fuente de creatividad estratégica Mario Guilló (FUTURLAB, Laboratorio Prospectiva de la Universidad de Alicante, España) & Carsten Claus (Leuphana Universität, Alemania): Visión de futuro e innovación social: El papel de la Prospectiva en el desarrollo del Sistema Nacional de Innovación Finlandés; un estudio de caso VOL. 3 : PROPUESTAS Elina Hiltunen (Finpro, Finlandia): Señales débiles; herramientas para la anticipación y la innovación prospectiva Antonio Andrés Pueyo (Universidad de Barcelona, España): Presente y futuro de la violencia interpersonal en la sociedad del bienestar Ullrich Meyer & Martin Gronemann (ReD Associates, Dinamarca): De patrones a patentes: el desarrollo de un plan de innovación a través de una mirada al futuro de abajo a arriba
  • 5. Índice 11 Pep Rodríguez (Universitat de Barcelona, España): Redes y futuro: nueva aproximación metodológica para pensar y crear la Sociedad Red futura Adelaide Antunes & Simone Alençar (Universidad Federal do Rio de Janeiro, Brasil): La nanotecnología como fuente de innovación para mejorar las necesidades humanas Carlos Legna (Universidad de La Laguna, España): Elaboración de modelos cualitativos y utilización de la dinámica de sistemas para diseñar escenarios y estrategias de sistemas sociales Javier Jordán (Universidad de Granada, España): Análisis estructural sobre la evolución del terrorismo yihadista en Europa Jordi Montaña (ESADE/Universitat Ramón Llull, España): El Coolhunting como técnica prospectiva para la innovación y el diseño Jesús Orbea (Universidad de Alicante, España): ¿Es innovador sólo porque es nuevo? Pensamiento productivo vs. pensamiento reproductivo César García (BOB-Nueva Publicidad, España): Bob, el nuevo consumidor y la comunicación de beneficio mutuo Benito Vinuesa (MADOC —Mando de Adiestramiento y Doctrina—, Ministerio de Defensa, España): La estructuración de los paneles de expertos Eneko Astigarraga (Universidad de Deusto, España): Prospectiva 2.0: nuevos usos de la Prospectiva Manuel Lecuona & Sara Barquero (Instituto de Diseño y Fabricación, Universidad Politécnica de Valencia, España): Visiones de la Prospectiva para el diseño