2 YENİ ŞİİRİ

1. 1
1940 Sonrası Şiiri

2. İkinci Yeni’nin Doğuşunda Rol Oynayan Etkenler
 İkinci Yeni Demokrat Parti döneminin sosyal ve siyasal şartları altında doğmuş bir harekettir.
 Ayrıca İkinci Dünya Savaşı’nın getirdiği bunalımlı yıllar, ekonomik kriz, fakirlik, ideolojik
çatışmalar İnönü döneminin sosyal/siyasal ortamı bu hareketin oluşumunu etkiler.
2

3. İkinci Yeni’nin Doğuşunda Rol Oynayan Etkenler
 Bazı eleştirmenler (Asım Bezirci, Attila İlhan vb.) İkinci Yeni’nin doğuşunu Demokrat Parti’nin
baskılarına bağlarlar.
 Bazıları ise, dönemin sosyal, siyasal şartlarıyla ilişkili olduğu, görüşünü savunurlar. Fakat en
önemli sebeplerden biri de ‘İkinci Yeni öncesindeki şiir anlayışlarının yetersizliği ve
tıkanmasıdır.’ (Karaca 2005: 134).
3

4. İkinci Yeni’nin Doğuşunda Rol Oynayan Etkenler
 Genellikle bu hareketin Garip şiirine ve Toplumcu Gerçekçi şiire tepki olarak doğduğu görüşü
öne sürülür.
 Mehmet H. Doğan, bu şiirin doğuşunu Garip şiirinin zamanla yozlaşmış olmasına bağlar.
 İlhan Berk İkinci Yeni’nin Garip şiirine tamamen karşı olduğunu söyler.
 Çünkü Garip şiiri anlama dayalı şiirdir.
 İkinci Yeni anlama karşıdır.
 Garip şiiri konuşma dilini savunur fakat İkinci Yeni konuşma diline karşıdır.
 Garip şiiri salt şiirden yana değildir, İkinci Yeni salt şiirdir.
4

5. İkinci Yeni’nin Doğuşunda Rol Oynayan Etkenler
 İkinci Yeni Hareketi’nin doğmasındaki bir başka etmen ise ‘Batı sanatından ve edebiyatından
gelen etkilerdir.’ (Karaca 2005: 136).
 İkinci Yeniciler çeşitli yazı ve söyleşilerde Batılı şair, ressam ve müzisyenlerden bahsederler.
Poetikalarına bakıldığında Batı şiirinden, Sürrealistlerden ve resim, müzik, sinemadan
etkilendikleri görülür.
 İlhan Berk’in Toplumcu Gerçekçi çizgiyi, Edip Cansever ve Turgut Uyar’ın Garip şiirini, Sezai
Karakoç’un hececi şiiri terk edip yeni bir yol izlemeleri; onların önceki poetik yolları yetersiz
gördüklerine işaret eder.
5

6. İkinci Yeni Hareketinin Türk Şiirine Getirdiği
Yenilikler
 İkinci Yeni ile birlikte Türk şiirinin büyük bir değişim yaşadığı görülür.
 İkinci Yeni’nin getirdiği yenilikler öncelikle kendini dilde gösterir. Bu alışılagelen
şiir dilinden bir sapmadır.
 Bu konuda İlhan Berk ve Ece Ayhan en ileriye giden isimlerdir.
 Ece Ayhan “mevcut sesler, harfler, kelimeler yetmiyor bana” diyerek yeni
kelimeler ve söyleyişler türetmiştir.
 Örnek:
 cehennette
 aparthanlarda
6

7. İkinci Yeni Şiirinin Genel özellikleri
 İkinci Yeni şiiri, imgeci bir şiirdir. Bu yüzden ilk okunduğunda pek anlaşılmaz ve okuyucudan
hazırlık dönemi geçirmesini ister.
 Kentli küçük insan tipinin çizilmesine ve bu tipin Süleyman Efendi tiplemesinde olduğu gibi
idolleştirilmesine son verirler.
 Duyguya ve çağrışıma dayanarak şiirin içsel zenginliğini daima yeni yorumlara okumalara
açık bırakırlar.
 Garip şiiri yoksul çoğunluğun yaşama koşullarını ve zevk anlayışını dikkate alırken, İkinci
Yeni daha çok aydın kesimin ve elit tabakanın zevkine hitap eder.
7

8. İkinci Yeni Şiirinin Genel özellikleri
 Şiiri, diğer sanatlarla yakın ilişkiye sokarlar. Dolayısıyla musiki ve özellikle de resme ait görsel
imgelerin hazır imge rezervlerinden yararlanırlar.
 Bilinçaltı otomatizmine yönelerek; şiiri aklın, ahlâki endişelerin, yasaların ve alışılmış
her türlü sınırlayıcı, baskıcı düzeneklerin dışına çıkarmak isterler.
 Eşya, görünüm ve insanı gerçeküstücülükten daha aşırı bir soyutlama ile anlatmayı amaç
edinmişlerdir.
8

9. İkinci Yeni Şiirinin Genel özellikleri
 Folklora karşı çıkarak; nükte, şaşırtmaca ve tekerlemelerden uzaklaşılmıştır.
 Cemal Süreyya bu konuda Folklor Şiire Düşman adlı makaleyi yazmıştır .
 “İkinci Yeni” ismini topluluğa veren isim; Muzaffer Erdost’tur.
9

10. SEZAİ KARAKOÇ
CEMAL SÜREYYA
TURGUT UYAR
ECE AYHAN
EDİP CANSEVER
İLHAN BERK
10
SANATÇILARI

11. EDİP CANSEVER(1928-1986)
 1957’de yayınlanan ‘Yerçekimli Karanfil’ ile kendisine özgü bir şiir evreni kurmuş;
2.Yeni akımının özgün örneklerini vermiştir.
 ‘Dize İşlevini Yitirdi’ gerekçesiyle yeni arayışlara yönelmiştir.
ESERLERİ;
 Gül Dönüyor Avucumda ― Düz Yazı
 İkindi Üstü,Dirlik Düzenlik,Yerçekimli Karanfil,Umutsuzlar Parkı,Petrol,Sevda
ile Sevgi,İlkyaz Şikayetçileri . . . ― Şiirler
11

12. SEZAİ KARAKOÇ (1933 - …)
 Başlangıçta 2. Yeni şairleri arasında yer alan sanatçı sonraları iyice mistisizme ve
içsele yönelmiştir. Din ve İnanç yoluyla fizik ötesi kaygıları yenmiş mistik bir
şairdir.
ESERLERİ;
 Mağara ve Işık – Şiir Düzyazı / Tarihin Yol Ağzında – Röportaj
 Yunus Emre, M. Akif, Mevlana – İnceleme
 Meydan Ortaya Çıktığında , Portreler – Öykü
 Yazılar , Ölümden Sonra Kalkış, Makamda – Deneme
 Körfez, Şahdamar , Hızır’la 40 Saat , Sesler , Alın Yazısı Saati – Şiir
12

13. TURGUT UYAR (1927 – 1985)
 1945 şiiri biçim ve öz bakımından yenileştiren şairlerin en güçlülerindendir.
 Lirik şiirin geleneksel sınırlarını zorlamıştır.
 Günümüzde Türkçeyi en güzel kullanan şairler arasındadır.
ESERLERİ;
 Bir Şiirden – İnceleme
 Arz-ı Hal , Türkiye'm , Dünyanın En Güzel Arabistan’ı , Tütünler Islak , Her
Pazartesi . . . - Şiir
13

14. ECE AYHAN ( 1931 – 2002 )
 2. Yeni şiirinin en önemli temsilcisi olarak gösterilse de kendisi ‘İkinci Yeni’ tanım
yerine ‘Sivil Şiir’ önerdi ve kullanıldı.
 Günümüz Türk şiirinin modern ustalarından biridir.
 Her şiirinde hem şiir hem Türkiye üzerin görüşlerini anlatır.
ESERLERİ;
 Yurt Sual , Bakışsız Bir Kedi Kara , Sivil Şiirler , Çok Eski Adıyladır , Devlet ve
Tabiat . . .
14

15. CEMAL SÜREYYA ( 1931 – 1990 )
 Geleneğe karşı olmasına rağmen , geleneği şiirinde en güzel kullanan şairlerden
birisidir.
 Kendine özgü söyleyiş biçimi şaşırtıcı buluşlarıyla zengin birikimi ile duyarlı ,
çarpıcı , yoğun , diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirin en başarılı örneklerini vermiştir.
ESERLERİ;
 Üvercinka , Göçebe , Sevda Sözleri , Güz Bitiği - Şiir
 Günü Birlik , Şapkam Dolu Çiçekle - Deneme
 Üstü Kalsın , 999.Gün - Günlük
 100 Aşk Şiiri , Mülkiyeli Şairler - Antoloji
 Onüç Günün Mektupları , Folklor Şiire Düşman - Düz Yazı
15

16. İLHAN BERK ( 1918 – 2008 )
ESERLERİ;
 Başlangıcından Bugüne Kadar Beyit , Mısra Antolojisi - Antoloji
 Güneşi Yakanların Selamı , Günaydın Yeryüzü , İstanbul Kitabı , Türkiye Şarkısı
- Şiir
16

17. M.Emre
Çelik
17