a

1. 402
090 Haberleşme
İçindekiler
BÖLÜM 1 : Telsiz Konuşma Usulleri
BÖLÜM 2 : Meydanı Terk Ediş Usulleri
BÖLÜM 3 : Yol Boyu Prosedürler
BÖLÜM 4 : Varış ve Trafik Patern Usulleri
BÖLÜM 5 : Telsiz Arızası
BÖLÜM 6 : Emercensi Usuller

2. 403
BÖLÜM 01
1.0 Telsiz Konuşma Usulleri
1.1 Mikrofon Tekniği
Telsiz Mikrofonu kullanırken mikrofona yakın konuşulur. Mikrofona konuşurken
baş sağa sola çevrilmez ve aradaki mesafe değiştirilmez. Mikrofona çok yakın
konuşmak, dudaklara dokundurarak konuşmak, mikrofonun ses almacı
kısmından tutarak konuşmak, mesajın anlaşılamamasına ve sesin
bozulmasına neden olur.
1.2 Fonetik Alfabe
Standart alfabe de, her harfin, fonetik telaffuzu vardır. Konuşmacının lisanı ne olursa olsun fonetik sesler aynı
olmalıdır. Teknik konuşmalarda, özel isim kullanımlarında, hizmet kısaltmalarında kelimenin anlamı açıkça
anlaşılamayacaksa fonetik alfabe ile hecelenir. Fonetik alfabe Şekil 1.1 de gösterilmiştir.
Şekil 1.1 Fonetik Alfabe
1.3 İstasyon – Uçak Çağrı Adları, Kısaltmalar
1.3.1 Havacılık İstasyonları
Havacılık istasyonlarının çağrı adları iki parçadan oluşur.
i) Yer adı,
ii) Sonek olarak ünite yada servis adı.
Örnek olarak: İzmir Radar veya Antalya Kule gibi.

3. 404
Aşağıdaki listede, sonekler, sağlanan servis veya ünite tipine göre belirtilmiştir.
UNİTE VEYA HİZMET ÇAĞRI ADI SONEKİ
Area Control Center CONTROL
Radar RADAR
Approach Control APPROACH
Approach Control Radar Arrivals ARRIVAL
Approach Control Radar Departures DEPARTURES
Aerodrome Control TOWER
Surface Movement Control GROUND
Precision Approach Radar PRECISION
Flight Information Service INFORMATION
Apron Control APRON
Company Dispatch DISPATCH
İlgili istasyon yada hizmet birimi ile kesintisiz iletişim sağlandığında, çağrı adının soneki söylenmeyebilir.
1.3.2 İlk Temas
İlk temaslarda, çağrı yapılan istasyonun ve çağrı yapan istasyonun çağrı adları, kısaltılmadan tam olarak
söylenir.
1.3.3 Uçakların Tam Çağrı Adı
Bir uçağın çağrı adı aşağıda belirtilen tiplerde kullanılmalıdır.
1. Tip I Tescil İşaretiyle - TC-DBA
2. Tip II İşleten Operatör artı son dört karakter – Türk Kuşu DBAY
3. Tip III İşleten Operatör artı uçuş numarası – Türk Hava Yolları 957
1.3.4 Kısaltılmış Uçak Çağrı Adı
Sadece Hava Trafik Kontrol ilk çağrıda kısaltılmış uçak çağrı adını kullanabilir. Daha sonra pilotlar kısaltılmış
çağrı adını kullanırlar. Fakat istasyon değiştirildiğinde mutlaka tam çağrı kullanılır. Çağrı adları aşağıdaki şekilde
kısaltılır.
1. Tip I Birinci karakter artı son iki karakter TC-DBA ----> T-BA
2. Tip II İşleten Operatör artı son iki karakter Türk Kuşu DBAY ----> Türk Kuşu AY
3. Tip III Kısaltılmış şekli yoktur.

4. 405
1.4 Konuşma Tekniği
Telsiz konuşmaları; normal konuşma tonuyla, açık ve her kelime anlaşılır kesinlikte yapılır. Konuşma şiddeti
sabit seviyede olmalıdır. Konuşma butonuna, konuşmaya başlamadan önce basılır, konuşmayı bitirinceye kadar
bırakılmaz. En sık yapılan hata, konuşmayı bitirmeden butonu bırakmaktır.
Doğru konuşma hızı dakikada 100 kelimedir. Fakat herhangi yazılması gereken bir bilgi aktarımında, daha
yavaş konuşulmalıdır. Konuşmalarda tereddüt ve duraksamalardan kaçınmak gerekir. Bazı genel ve sık
kullanılan anlaşılır kısaltmaların, hecelenmesine gerek yoktur. (ILS, VOR, NDB, GPS gibi)
Eğer telsiz konuşması uzun bir mesaj içeriyorsa, konuşmaya ara sıra boşluk vermek gerekir. Bu, frekansın hala
boş olup olmadığını, mesajımızın anlaşılmayan bölümlerinin, tekrarlanması gerekip gerekmediğini kontrol
etmemizi sağlar.
1.5 Standart Kelime ve Deyimlerin Kullanımı
KELİME / FREYZ ANLAMI
Acknowlage Mesajın alınıp anlaşıldığını bildiriniz.
Affirm Mutabıkız, aynı fikirdeyiz.
Approved İstenen müsaadenin onaylanması
Break Mesajın bölümleri arasında kesin ayırım yoksa kullanılır.
Break Break Yoğun trafikte diğer uçağa mesaj iletmek için kullanılır.
Cancel Önceki müsaadenin iptali.
Check Sistem yada uygulamanın kontrolü.
Cleared Serbest kılmak.
Confirm Mutabıkmıyız, aynı fikirdemiyiz.
Correct Doğru, pozitif.
Contact Temas sağlanması.(Radyo, Radar gibi)
Correction Mesajda yapılan hatayı düzeltmek için kullanılır.
Disregard Mesajın gönderilmediğini göz önüne almak.
Go ahead Devam ediniz.
How do you read? Beni kaç kuvvetinde duyuyorsun?
I say again Tekrar ediyorum.
Monitor Dinlemede kalınız.(Frekansta)
Negative Doğru değil, hayır.
Out Mesaj alışverişi sona erdi. Cevap beklenmiyor.
Over Benim mesajım sona erdi. Cevap bekliyorum.
Read back Mesajın tümünü yada özel kısımlarını, eksiksiz, aldığın şekilde tekrar et.
Report Rapor vermek, sonraki bilgileri iletmek.
Request Talep etmek.
Roger Anlaşıldı.
Say again Tekrar ediniz.
Speak slower Konuşma hızınızı düşürünüz.
Standby Beklemede kalınız, arayacağım.
Verify Kontrol ediniz, karşılaştırınız.
Wilco Mesajınızı anladım. Yerine getireceğim.

5. 406
1.6 Dinleme
Telsizde konuşmaya başlamadan önce, alıcı volümünün ayarlı olduğu
kontrol edilir ve başka konuşmaları kesme ihtimaline karşı frekans bir
süre dinlenir.
1.7 Gerekli ‘Tekrar Etme’ Talimatları
1.7.1 Kleransın Tekrarı
Bir klerans, bir rotanın ve uçuş seviyesinin veya standart alet tırmanışlarının (SID) detaylı tanımlanması olabilir.
Bu durumda klerans, pilotun bilgileri yazabilmesi için yavaş aktarılmalıdır. Eğer mümkünse klerans, pilotun
uçağa manevra yaptırırken konsantrasyonunu bozmamak için, motor çalıştırmadan önce verilmelidir. Bu durum
çok mürettebatlı uçaklarda problem olmaz.
1.7.2 Tekrar Edilen Mesajlar
Pilot tarafından tam olarak tekrar edilmesi gereken ATC mesajları:
• Uçuş Seviyesi Talimatları
• Uçuş Başı Talimatları
• Uçuş Hızı Talimatları
• ATC Yol Kleransları
• Kullanılan Pist
• Giriş, İniş, Kalkış, Geri taksi, Katediş, Piste giriş için yaklaşma kleransları
• SSR çalıştırma talimatları
• VDF bilgileri
• Frekans değişiklikleri
• Radar Servis Tipleri
• Altimetrik değerler
Eğer gerekli mesajlar tekrar edilmez ise, kontrolörler, pilottan mesajın tekrar edilmesini ister. Eğer pilot mesajı
anlamamışsa, tekrarlanmasını isteyebilir. Kleranslar ve tekrar edilen mesajlar daima çağrı adını da kapsar. Bir
tekrar da söylenecek son şey çağrı adınızdır.

6. 407
BÖLÜM 02
2.0 Meydanı Terkediş Usulleri
2.1 Radyo Kontrolleri
Uçuştan önce, radyolarımızın alıcı – vericilerinin çalışıp çalışmadığından emin olmak en doğru harekettir. Bunu
yapabilmek için, her radyonun kontrol testinde takip edilen standart bir uygulama vardır. Bu derecelendirmenin
anlamları aşağıdaki tablo 2.1’ de belirtilmiştir.
Duyma Derecesi Anlamı
1
2
3
4
5
Anlaşılamıyor
Çok zor anlaşılıyor.
Zor anlaşılıyor.
Anlaşılıyor.
Çok iyi anlaşılıyor.
Tablo 2.1
2.2 Taksi Talimatları
Motor çalıştırmadan önce ATIS frekansından ATIS bilgileri dinlenir.
ATIS
Antalya Departure information Bravo at 08.30 Zulu. Wind 320 degrees 10 knots. QNH 1019, outside
temp. 32, dewpoint 25. Information Bravo.
Motor çalıştırdıktan sonra, ground frekansından taksi müsaadesi istenir.
PILOT
Antalya Ground, TC-DKU, Radio check and request taxi for VFR to Isparta. Information Bravo
received QNH 1019.
ATC TKU Readability 4. Taxi to the holding point runway 36.
PILOT Holding point runway 36, TKU

7. 408
2.3 Yerde Bekleme
Taksi öncesi kontrollerden sonra bekleme noktasına taksi.
PILOT TKU to tower. Out
Kule frekansında.
PILOT Antalya Tower, TC-DKU, Ready for departure
ATC TKU standby.Hold your position.
PILOT Holding position, TKU
2.4 Kalkış Kleransı
Kule frekansında.
PILOT Antalya Tower, TC-DKU, Ready for departure
ATC TKU wind 350 10 knots. Clear take-off.
PILOT Clear take-off, TKU

8. 409
BÖLÜM 03
3.0 Yol Boyu Prosedürler
3.1 Frekans Değiştirme
Kalkıştan sonra.
PILOT TKU Airborne. To approach
ATC TKU Roger.
Yaklaşma Kontrol frekansında.
PILOT Antalya Approach, TC-DKU, Departing VFR to Isparta.
ATC TKU Roger Report passing 2500 feet.
2500 feet’i geçerken.
PILOT TKU passing 2500 feet.
ATC TKU roger contact Antalya Radar 134.2
PILOT Antalya Radar 134.2 TKU.

9. 410
3.2 Pozisyon raporu verme
Antalya Radar frekansında.
PILOT Antalya Radar, TC-DKU Request Radar Information Service
ATC TC-DKU Pass your message
PILOT
TC-DKU is a C 172 from Antalya, 5 miles NW of Antalya Heading 350 at 3000 feet QNH 1019
Routing to Isparta.
ATC TKU Roger Squawk 1514
PILOT Squawk 1514 TKU.
3.3 FIC
Antalya RIS (FIC)
ATC TKU identified, 8 miles North of Antalya, Traffic 12 o’clock 5 miles closing rapidly.
PILOT Traffic not sighted Request avoiding action
ATC TKU Roger Turn right 080 degrees
PILOT Right 080 degrees TKU
3.4 Baş, Kerteriz
Radar Vektör
PILOT TKU request vektors for Isparta
ATC TKU Roger turn left 330 degrees
PILOT Left 330 degrees TKU

10. 411
3.5 Sinyal Menzili
VHF radyonun sinyal menzili ilgili elektronik kitaplarda yer alan teoriye göre, VHF menzil, uçağın feet cinsinden
yüksekliğinin karekökünün, 1,25 ile çarpımıyla elde edilir. Kabaca, uçuş seviyesinin karekökünün 12 ile
çarpılması sinyal menzilini verir.

11. 412
BÖLÜM 04
4.0 Varış ve Trafik Patern Usulleri
4.1 Yaklaşma Talimatı
Varış
ATC TKU 20 miles South Isparta Squawk 1500 Contact Isparta Approach 135.5
PILOT Squawk 1500 Isparta 135.5 TKU.
Trafiğe giriş
PILOT Isparta Approach TC-DKU
ATC TC-DKU pass your message.
PILOT
TC-DKU is a C 172 from Antalya, 10 miles South at 3000 feet Inbound to you. Request joining
instructions.
ATC
TKU Join downwind runway 23 right hand circuit wind 240 degrees 10 knots QNH 1010 Report
airfield in sight.
PILOT Join downwind runway 23 right hand circuit QNH 1010 Wilco TKU.
Meydanı Görüş.
PILOT TKU Airfield in sight.
ATC TKU Contact Tower 122.9
PILOT Tower 122.9 TKU.

12. 413
4.2 Meydan Turu
Kule Frekansında
PILOT Isparta Tower TC-DKU request right base join for runway 23.
ATC TKU right base join approved Report final.
PILOT Wilco TKU
PILOT Join downwind runway 23 right hand circuit QNH 1010 Wilco TKU.
Son Yaklaşma
PILOT TKU Final to land
ATC TKU Continue
PILOT Continue TKU.
ATC TKU Clear to land wind 250 degrees 15 knots.
PILOT Clear to land TKU.
4.3 Pisti Terk Ediş
Pist üzeri
ATC TKU Expedite vacating runway
PILOT Wilco TKU
Pisti terk edince
PILOT Runway vacated TKU
ATC TKU Roger.

13. 414
BÖLÜM 05
5.0 Telsiz Arızası
Bazen, nadiren de olsa uçak ile yer istasyonu arasında telsiz teması kaybolabilir. Telsiz sisteminin bir bölümü,
yani alıcı faal, verici G/F (veya tersi) olarak yada telsiz tamamen G/F olabilir. İletişim kaybına parazit veya yanlış
frekans seçimi de neden olabilir.
4.1 Hareket Tarzı
Telsiz teması kaybının en bilinen nedenlerinden birisi genellikle parmak sorunudur. Bu nedenle öncelikle
aşağıdaki maddeler kontrol edilmelidir;
a) Doğru frekansın seçildiği ve ayarlandığı,
b) Ses volümünün çok düşük ve squelch seviyesinin çok yüksek olmadığı,
c) Mikrofon / Kulaklık jakının yerine tam oturduğu,
d) Temas edilmek istenen havacılık istasyonunun çalışma saatleri,
e) Sinyal menzili.
Sizin yada diğer istasyonun cihazı G/F olabilir. Alıcınızın G/F fakat vericinizin faal olma ihtimalide söz
konusudur. VMC ve VFR şartlar altındaki uçuşlarda, bazı uçaklar, bir ATC hizmetine ihtiyaç duymayacağı
uçuşları gerçekleştirebilirler. Buna karşılık ATC hizmetine ihtiyaç duyuluyorsa (İniş için trafik paternine girmek
gibi), aşağıdaki genel usuller uygulanmalıdır;
a) Diğer bir frekanstan iletişim sağlamaya çalışılır.
b) Eğer bu frekanstan da temas sağlanamazsa, ilk temas frekansından mesaj ikişer defa tekrar edilerek
çağrıya devam edilir.
c) Eğer alıcının G/F olduğunu biliniyorsa, verilmesi gereken rapor veya pozisyon, planlanan zamanında,
frekanstan karşılıksız olarak verilir.
Ayrıca, ATC’ ye durumu bildirmek için SSR kodunu squawk 7600 bağlamalıyız. Bu kod, radar ekranında
kontrolörlere, telsiz arızası olduğunu gösterir.
4.2 Hava Kuralları
ICAO konvansiyonu Annex 2 Hava Kurallarına göre, VMC şartlardaki telsiz arızalı bir uçak şu şartları yerine
getirmelidir;
a) VMC şartları koruyarak uçuşa devam et,
b) En yakın uygun meydana in,
c) İnişi en kısa yolla ilgili ATC ünitesine bildir.
Not 1: Bunlara ilave olarak, kontrollü hava alanlarına inişte, trafik paterni içerisinde, Kuleden verilecek ışık
işareti için hazırlıklı olunmalıdır.
Not 2: Bazı ülkelerde, Kontrollü VFR uçuşlar için en az iki telsizli uçuşlara müsaade edilir.

14. 415
BÖLÜM 6
6.0 Emercensi Usuller
Emercensi durumlar Distress ve Urgency olmak üzere iki bölümde sınıflandırılmıştır.
Distress: Durum ciddi ve yakın bir tehlike tehdidi altında ve acele yardıma ihtiyaç olması.
Urgency: Bir uçağın, vasıtanın veya uçaktaki yada görüş alanındaki insanların emniyetini ilgilendiren durumdur.
Acele yardıma ihtiyaç yoktur.
6.1 MAYDAY Çağrısı
Distress mesajların iletilmesine, üç defa MAYDAY ibaresi kullanılarak başlanır.
6.2 Kullanılacak Frekanslar
Distress ve Urgency trafikler normal olarak bulundukları frekansı muhafaza ederler. Eğer diğer bir frekansta
daha iyi yardımcı olunacaksa, trafik diğer frekansa alınabilir. Emercensi durum dekleresi, 121.500 MHz, uygun
diğer VHF frekans veya tahsis edilen frekanstan yapılabilir. Distress ve Urgency durumlarda R/T konuşmaları,
yavaş, açıklıkla anlaşılabilir ve temiz telaffuzlu olmalıdır.
6.3 MAYDAY mesajının içeriği
Bir MAYDAY mesajda, mesajın içeriği mümkün olduğu kadar açık ve net iletilmelidir. Mesaj aşağıdaki bilgileri
kapsamalıdır;
f) Mesajın iletilmek istenen istasyonun çağrı adı (Zaman ve durum elverirse)
g) Uçağın tanıtması
h) Distress durumun özelliği
i) Pilotun niyeti
j) Pozisyonu, irtifası ve uçuş başı.
6.4 PAN Çağrısı
Urgency mesajların iletilmesine, üç defa PAN PAN ibaresi kullanılarak başlanır.
6.5 Kullanılacak frekanslar
6.2’ de açıklandığı gibidir.
6.6 Mesaj Aktarımı
Bir Urgency durum, bir başka uçak yada istasyon tarafından aktarılırken;
a) Bir Urgeny mesajı aktardığını,
b) Şu birimlere aktarmak için tüm gerekli bilgileri edinmeli;
(1) İlgili ATC ünitesi,
(2) İlgili Hava Operatörüne yada temsilcisine;
bildirmelidir.
Not: İlgili operatörü bilgilendirmek, Acil durumdaki uçağın, o bölgedeki trafiklerin veya beklenen uçuşların, uçuş
emniyetinin sağlanmasına göre, daha öncelikli değildir.

15. 416
6.7 Acil Durum veya Emercensi Çağrısı Alındığında Uygulanacaklar
Distress durumdaki istasyon veya distress trafiği kontrol eden istasyon, frekansta sessizliği sağlama yetkisine
sahiptir. Duruma göre bir istasyondan yada tüm istasyonlardan, frekansta sessizliği muhafaza etmelerini
isteyebilir. Kullanılan kalıp; ‘STOP TRANSMITTING’. The radio distress signal ‘MAYDAY’.
Urgency haberleşmeler, diğer haberleşmelere göre önceliğe sahiptir. Distress durumdaki trafikler hariç, diğer
tüm istasyonlar urgency trafiğin konuşmalarını kesmeyecek şekilde dikkatli olmalıdırlar.
6.8 Acil Durum veya Emercensi Çağrısının İptali
Bir uçağın distress durumu sona erdiğinde, distress durumunun sona erdiğini bildirmelidir. Acil veya Emercensi
durumun iptali;
a) İlgili ATC ünitesine,
b) İlgili Hava Operatörü veya temsilcisine,
iletilmelidir. Ayrıca ilgili otorite tarafından Acil veya Emercensi durumun sona erdiği, kullanılan frekanslardan
‘DISTRESS / URGENCY TRAFFIC ENDED’ şeklinde yayınlanmalıdır.