De veranderingen in het sociale domein zijn geldgedreven, maar er is ook een onderliggende verandering in de samenleving gaande ter verklaring.

1. Het nieuwe sociale domein
Michiel Verbeek, 2 september 2013

2. 1. De zorgkosten
2. Veranderende rol overheid en
ontwikkelingen in de samenleving
3. Vier decentralisaties
4. Sociale wijkteams en hun werkwijze
5. Gemeentelijk werkbedrijf
6. Instrumenten

3. Hoofdrolspelers uit het kabinet Rutte/Asscher
Ondersteuning, begeleiding en verzorging naar
de WMO
AWBZ vanaf ZZP4 of ZZP5 in nieuwe Kern-AWBZ
Nieuwe gemeentelijke voorziening voor
chronisch zieken en gehandicapten
Jeugdzorg en Werk & Inkomen naar de
gemeente
Extra wijkverpleegkundigen in de Zvw
Recht op PGB in Wmo en Kern-AWBZ
Voorkeur voor decentralisaties naar gemeenten van 100.000 inwoners

4. Hoofddoelen van het nieuwe beleid:
1. Betere kwaliteit van ondersteuning en
zorg
2. Meer voor elkaar zorgen
3. Financiële houdbaarheid voor de
toekomst zekerstellen

5. Ondersteuning
Behandeling en verzorging
24 uurs zorg nodig
Kern AWBZ
Zorgverzekeringswet

6. Politici en ook veel mensen in de zorg
roepen in koor:
‘de kosten van de zorg lopen volledig uit de
klauw!’

7. BBP in 2011: € 636 miljard
Zorgkosten in 2011: € 90
miljard
Dat is: 14,2% van het BBP
Vrees:
Als de zorgkosten de
komende 10 jaar nog een
keer verdubbelen dat zitten
ze rond 2020 op € 180
miljard.
Stel dat het BBP met zo’n 2%
per jaar groeit dan is het BBP
in 2020 zo’n: € 795 miljard.
Dan vormen de zorgkosten
22,6% van het BBP.

8. Schattingen over zorgfraude lopen
uiteen van 1 tot 7 miljard euro.

10. Jaarlijkse groei van
de zorgkosten:
2008: 7,58%
2009: 5,66%
2010: 3,64%
2011: 2,75%
2012: 3 %

11. Bedragen zijn in miljoenen euro’s

12. Zorgsolidariteit
Risicosolidariteit
Duitsland
Nederland
Engeland
Singapore
Zwitserland
AustraliëVerenigde Staten
Uit: Toekomst van de zorg van het CPB

15. Doelen
New Public
Management
Integraal werken
Netwerk
Governance
Sturen op
zelfredzaamheid
Rechtmatige
overheid
Presterende
overheid
Samenwerkende
overheid
Meewerkende
overheid
Zelfsturing laten
gaan
Sturing door de overheid
Martijn van der Steen,
NSOB (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur)
Van sturen in een
wortelstelsel
Naar sturen in een rizoom

16. Ted van de Wijdeven over de
DOE Democratie
Het volk regeert mee door te doen. Burgers als politieke
‘doe het zelvers’ of bricoleurs
Een leerschool voor actief burgerschap
Burgerinitiatieven behoeven rugdekking van de lokale
overheid
Verklaringen niet meedoen: capaciteit, motivatie of
invitatie
Van ‘zorgen voor de wijk’ naar ‘elkaar een handje
helpen’

17. Structurele betrokkenheid
Ad hoc betrokkenheid
Zelf doenMeebeslissen
Alledaagse doener
De wijkexpert
De projectentrekkerDe casus expert

18. Duurzame organisatie vorm
Ad hoc organisatievorm
Zelf doenMeebeslissen
Buurtontwikkelings-
organisatie
Wijkraden
Bewonersorganisaties
Buurt en straat-
initiatieven
Werkgroepen
Ad hoc groepen

19. Ronald Plasterk wil een versnellingsagenda
• Burgers en bedrijven in positie brengen
• Aansluitingsvermogen van overheid vergroten
• Een databank met initiatieven
• Opzetten van een campus Kracht in Nederland
• Ontwikkelen van een maatschappelijke AEX
• Financiering sociaal ondernemerschap (buurtrechten,
wijkonderneming en maatschappelijk aanbesteden

20. Jan Rotmans,
hoogleraar duurzame transities, Erasmus Universiteit

23. Quote uit presentatie van Jan Rotmans

24. Publiek
Privaat
Overheid
Burger Markt
Dit deel moet
worden vergroot

25. Meedoen Leunen, niet steunen
Samenredzaamheid
Zelfredzaamheid
Zorg dichtbij
Actief participerenVitale maatschappij
Eigen kracht
Civil society
Eigen regie
Wederkerigheid Sociale cohesie
Burgerkracht
Pedagogische civil society
Frontlijnsturing
Eigen verantwoordelijkheid

26. Zelfredzaamheidsmatrix
Hulpmiddel bij het in beeld brengen van de mate van redzaamheid. Van
volledig zelfredzaam, via voldoende-, beperkt, en niet zelfredzaam tot acute
problematiek op de volgende domeinen:
1. Financiën
2. Dagbesteding
3. Huisvesting
4. Huishoudelijke relaties
5. Geestelijke gezondheid
6. Lichamelijke gezondheid
7. Verslaving
8. Activiteiten dagelijks leven
9. Sociaal netwerk
10. Maatschappelijke participatie
11. Justitie

27. Joris Slaets,
hoogleraar
ouderengeneeskunde in
Groningen
• Oud worden is onomkeerbaar
• Niet aldoor doorgaan met opereren
• Aandacht voor welbevinden
• Leefplezier is te beïnvloeden
• Eenzaamheid is de grootste epidemie
• Groninger Frailty Index als instrument voor gemeenten om
welbevinden van ouderen in kaart te brengen.

28. Intouchables Amour

29. Rick Kwekkeboom over mantelzorg
Lector Hogeschool Amsterdam

30. Lucas Meijs (hoogleraar Volunteering, Civil Society en
Business in Rotterdam en professor Philanthropy :
1. 35% van 18 jaar en ouder doet gemiddeld 4 uur
vrijwilligerswerk.
2. 4.000.000 vrijwilligers
3. 500.000 fte
4. Op de markt van vrijwilligerswerk is de vrijwilliger de
baas.
5. Vrijwilligerswerk is een beloningsstructuur, geen
functieomschrijving
Overheid 502.550 fte
Onderwijs 367.690 fte
Gezondheidszorg en welzijn 815.500 fte
Cultuur en recreatie 256.410 fte
Totaal: 1.942.150 fte

31. Bij de overdracht van taken aan vrijwilligers
moeten een aantal punten goed in de gaten
gehouden worden:
• De individuele waarde van vrijwilligerswerk
• Werf geen vrijwilligers onder valse voorwendselen
• Rekening houden met de eigenheid van vrijwilligerswerk
• Vrijwilligers vaak beter in betekenisrelatie en bij maatwerk
• Met een verplichting verdwijnt de toegevoegde waarde

33. 4 Decentralisaties
http://www.youtube.com/watch?v=RZcFz39qKnU

35. • Participatiewet,
werken naar
vermogen
• Ondersteuning
onderwijs-
beperking
• Jeugdzorg• Begeleiding,
ondersteuning
en verzorging
Wmo Jeugdwet
Werk en
Inkomen
Passend
Onderwijs

36. Het voeren
van een
huishouden
Zich in en
om de
woning
verplaatsen
Mensen
ontmoeten
en sociale
verbanden
aangaan
Zich lokaal
verplaatsen
per vervoer-
middel
Compensatie-
beginsel
Kennen we al uit
de oude Wmo en
uit het project De
Kanteling van de
VNG

37. Meer doen met minder geld: gemiddeld -25%. Huishoudelijke hulp: -40%.
Zelforganiserend vermogen

38. Planning 3D Operatie
Invoering nieuwe Wmo, jeugdwet en de participatiewet:
1 januari 2015
Belangrijke documenten zijn te vinden op:
http://www.hetsocialedomein.nl/documenten/

39. Doelgroepen voor de Wmo
Jeugd (met opgroeiproblemen)
Mantelzorgers
Vrijwilligers
Mensen met een lichamelijke beperking
Mensen met een verstandelijke beperking
Ouderen met psychogeriatrische problemen
Mensen met ernstige en langdurige psychiatrische klachten
Mensen met verslavingsproblemen
Daklozen
Kwetsbare huishoudens (potentieel dakloos)
‘Stille’ slachtoffers van huiselijk geweld
Mensen met een zintuiglijke beperking

41. Focus bij alle
decentralisaties

42. Van Naar
Standaardoplossingen Individueel maatwerk
Indiceren Arrangeren
Aanvraag Vraag
Recht op voorziening Benodigde voorziening
Aanbodgericht Vraaggericht
Een plan per leefgebied 1 plan meerdere leefgebieden
Individuele klant Klantsysteem
Wet en regelgeving Ruimte voor professional
Controle Meer vertrouwen
Praten over klanten Praten met klanten
Individuele organisaties Netwerken van organisaties

43. Ontwikkeling
in welzijnsland

44. Het keukentafelgesprek
Kennis maken
Vraagverheldering
Oplossingen bedenken
Toewijzing voorzieningen
Arrangement samenstellen
Arrangement regelen
Evaluatie

45. Sociale wijkteams krijgen gezicht
Maatschappelijke werker
Casemanager
Consulent MEE
Ouderenadviseur
Opbouwwerker
Jongerenwerker
Wijlverpleegkundige
ZeSaLa-principe

46. Groeivermogen
Persoonlijkheid
Rol binnen het systeem
SymptomenZichtbaar
Onzichtbaar
Zou er niet een systeemtherapeut in het
wijkteam moeten worden opgenomen ?

47. Zorginstellingen
Psychologen
praktijk
Psychiaters
Ziekenhuis
Welzijn
Maatschappelijk
werk
Jeugd GGZ
Sociale
wijkteams
Backoffice
Stuurgroep/
bestuur
Humanitas
INVIS
Jalp
Persoons-
dossier
We
Helpen
Vrijwilligers-
organisaties
Mantelzorg-
steunpunt
Huisartsen
Opvoedpoli
Jeugdzorg-
instellingen
Zelfhulp
-apps
Professionals
Zelf doen en samen doen
Sociale netwerk
RIS
KTG
app

48. Zorginstellingen
Psychologen
praktijk
Psychiaters
Ziekenhuis
Welzijn
Maatschappelijk
werk
Jeugd GGZ
Sociale
wijkteams
Backoffice
Stuurgroep/
bestuur
Humanitas
INVIS
Jalp
Persoons-
dossier
We
Helpen
Vrijwilligers-
organisaties
Mantelzorg-
steunpunt
Huis-
artsen
Opvoedpoli
Jeugdzorg-
instellingen
Zelfhulp
-apps
Professionals
Zelf doen en samen doen
Sociale netwerk
RIS
KTG
app
Frontoffice
2de lijn
Buurt-
zorg

50. • Grotere redzaamheid leidt tot meer participatie
• Meer participatie leidt tot meer inzet voor de
samenleving en meer sociale samenhang.
• Meer sociale samenhang leidt tot meer bereidheid tot
onderling hulpbetoon, behoud of herstel redzaamheid en
minder beroep op individuele voorzieningen.
• Door meer sociale samenhang lagere zorgkosten
Redeneertrant bij gemeenten

51. Taak gemeente in Wmo 2015:
1. Sociale samenhang bevorderen
2. Mantelzorgers en andere vrijwilligers
ondersteunen
3. Voorkomen dat ingezetenen aangewezen zijn op
maatschappelijke ondersteuning
4. Algemene voorzieningen
5. Maatwerkvoorzieningen

52. Sociaal Akkoord lijkt in strijd met de decentralisaties!
35 Werkpleinen voor het regelen
van de regionale arbeidsmarkt en
35 Regionale Werkbedrijven voor
de beschutte werkplekken.
Samenhang komt onder druk.
Mensen met een beperking krijgen een WML (wettelijk minimum loon)
in plaats van een sociaal minimum op bijstandsniveau. De sociale
partners laten de gemeenten de kosten van het akkoord betalen!

53. Eisen VNG in 13 punten

54. Instrumenten

55. ICT hulpmiddel voor het bij elkaar brengen van vraag en
aanbod van vrijwillige inzet

56. www.jalp.nl

57. Sociale kaart met organisaties en productinformatie

58. In het Sociale Domein

59. App voor het Keukentafelgesprek

61. Gemeentelijk Werkbedrijf
Niet de mens voor de organisatie, maar
de organisatie voor de mens!

62. Van focus op uitstroom
Preventie
Focus op ontwikkeling
Welbevinden
Leefplezier
Dan wordt er vanzelf aan
sociale binding en
verdienkracht gewerkt

64. • Alle medewerkers
krijgen een sociaal
minimum
• Begeleiding
• Bedrijfskosten
• Decentralisatie budgetten
• Verdiensten werkbedrijven
• Aandelen bedrijven
• Sponsors
BatenKosten

65. www.invoeringwmo.nl
www.invoorzorg.nl
www.voordejeugd.nl
www.passendonderwijs.nl
www.hetsocialedomein.nl