1. Prof. Madya Zakaria Mohd Yusof
Jabatan Ukur Bahan, Fakulti Alam Bina
UTM, Skudai

2. KANDUNGAN
 Putaran Projek
 Tuntutan dan Undang-Undang
– Pengenalan kepada kontrak dan tuntutan
– Hak dan tanggungjawab klien, kontraktor dan
Perunding
– Jenis-jenis gantirugi
– Jenis-jenis tuntutan
– Kebaikan peruntukan fasal tuntutan
– syarat-syarat tuntutan
– Borang Kontrak JKR 203A
– Komponen Tuntutan
– Strategi
 Kesimpulan
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 2

3. KONTRAK BINAAN
Kontrak binaan merupakan satu topik khusus dalam undang-undang
Biasa dikenali sebagai Pentadbiran Kontrak.
Kontrak binaan melihat kepada masalah yang timbul dalam menguruskan projek.
UNDANG-UNDANG KONTRAK
Perkara yang mewujudkan kontrak yang sah ialah;
• Tawaran dan penerimaan
• Balasan
• Keupayaan
• Kerelaan
• Niat
• Sah disisi undang-undang
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 3

4. Hubungan pihak yang terlibat dalam pembinaan
 Pembinaan adalah berdasarkan kepada undang-
undang kontrak
 Undang-undang kontrak tertakluk kepada Akta
Kontrak.
 Sesuatu kontrak yang kurang atau bertentangan
dengan Akta Kontrak adalah batal
 Oleh itu pihak yang terlibat hendaklah
mengetahui tanggung jawab tentang kontrak yang
nyata dan tersirat.
 Hubungan kontrak di antara kontraktor dan klien
adalah terus menerus.
6-Okt-12
Kontraktor hanya boleh menuntut tuntutan
b-zyusof@utm.my 4

5. Hak dan Tanggung Jawab Klien dan Kontraktor
Hak dan Tanggung jawab dalam kontrak akan terlupus
dalan keadaan berikut;
Pecah kontrak
Perlaksanaan sempurna (tiada kecacatan)
Apabila kedua-dua pihak dikecewakan (banjir, ribut)
Kedua-dua setuju untuk melupuskan
Jika berlaku sesuatu yang tidak diingini, maka ganti rugi
boleh dituntut seperti berlaku pecah kontrak. Gantirugi ini
merupakan pampasan dan remedi kepada pihak yang
tersinggung.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 5

6. Obligasi Kontraktor
 Terdapat dalam borang kontrak setara JKR (Fasal 4)
dan PAM (Fasal 1).
 Obligasi atau tanggungjawab kontraktor ialah;
– bina dan siapkan kerja seperti mana dalam
dokumen kontrak, spesifikasi, lukisan dan
hendaklah disiapkan mengikut masa yang telah
ditetapkan.
– menggunakan bahan pada kuantiti serta mutu kerja
yang dikehendaki. Namun begitu, kontraktor tidak
bertanggungjawab untuk memastikan bahan yang
digunakan sesuai atau tidak.
– Kerja yang dilakukan hendaklah memuaskan akitek
atau pegawai penguasa.
– Obligasi tamat dengan keluarnya sijil
– PAM : Obligasi tamat dengan keluarnya sijil
perakuan muktamad.
– JKR : Obligasi kontraktor masih ada walaupun sijil
6-Okt-12
perakuan muktamad dikeluarkan sehingga kerajaan
b-zyusof@utm.my 6

7. Hak Kontraktor
Hak
 dibayar terhadap kerja yang dilaksanakan selaras
kehendak kontrak, menggunakan apa sahaja kaedah
binaan yang dapat diterima yang difikirkannya sesuai
(kecuali dinyatakan dengan jelas)
Tanggung Jawab
 mengikuti semua kehendak kontrak dan membina
kerja selaras dengan kontrak
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 7

8. Klien
Hak
 menerima kerja yang siap berdasarkan
kehendak kewangan dan masa serta
spesifikasi yang di nyatakan dalam kontrak.
Tanggungjawab
 membayar kerja yang dilaksanakan dan tidak
mengganggu pentadbiran am kontrak
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 8

9. Perunding
Hak
 menyelia, membuat, arahan, menilai dan
memastikan kontraktor menyiapkan kerja
seperti yang dikehendaki oleh kontrak.
Tanggungjawab
 bertindak secara adil dan bebas dalam
mentadbir kontrak.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 9

10. Jenis-jenis gantirugi
 Gantirugi tidak ditentukan
– Am ; kerugian sebenar dalam bentuk wang
– Khas: kerugian seperti pembatalan
– Nominal; kerugian paling minimum agar tidak berulang lagi.
 Gantirugi ditentukan
– Untuk menganggarkan jumlah gantirugi yang ditanggung.
– Kontrak boleh terbatal jika gantirugi yang bersifat penalti
dianggap ugutan.
– Contoh dalam kontrak pembinaan ialah LAD yang mestilah
tidak membebankan pihak yang kena bayar dan memberi
ganturugi yang munasaabah kepada pihak yang dibayar.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 10

11. Tuntutan dalam Pembinaan
 Tindakan satu pihak yang berkontrak yang boleh
mendatangkan kerugian kepada pihak yang satu
lagi. Pihak yang mengalami kerugian mempunyai
hak atau peluang menuntut gantian kerugian
 Takrif
– permohonan oleh satu pihak kepada pihak yang lain untuk
mendapatkan sesuatu yang berhak diterimanya mengikut
peruntukan yang nyata atau tersirat di dalam kontrak yang
telah dipersetujui oleh kedua-dua pihak.
(kamus Dewan, edisi ketiga, 1994, DBP:KL)
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 11

12. Bentuk-bentuk Tuntutan
Tuntutan kontraktor terdiri dari dua bentuk:
 permohonan lanjutan masa penyiapan kontrak, yang
akan membebaskannya dari tanggung jawab
membayar gantirugi tertentu yang ditetapkan (LAD)
kepada klien.
 Permohonan untuk bayaran lebih yang dianggap ia
berhak daripada klien, iaitu bayaran ganti terhadap
kos lebihan yang dialaminya.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 12

13. Bentuk-bentuk Tuntutan
Tuntutan Kerugian dan Perbelanjaan
Langsung (KPL)
– Kontraktor berhak menuntut apa-apa kerugian
langsung dan/atau perbelanjaan langsung
oleh kontraktor akibat dari sesuatu peristiwa
tertentu yang mana kontraktor tidak akan
dibayar ganti dibawah mana-mana
peruntukan lain mengikut kontrak.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 13

14. Bentuk-bentuk Tuntutan
Tuntutan kerugian Langsung
– pengurangan wang yang sepatutnya diterima oleh kontraktor (atau
kehilangan keuntungan yang dijangka) disebabkan secara langsung
oleh punca-punca seperti dinyatakan
Tuntutan Kerugian dan Perbelanjaan Langsung (KPL)
– sesuatu yang melibatkan kos yang lebih tinggi dari anggaran untuk
sesuatu kerja.
Perbelanjaan langsung melibatkan;
– kos langsung
• untuk membiayai sesuatu aktiviti secara terus - kos buruh,
bahan jentera
– kos tidak langsung
• untuk membiayai kos pengurusan di tapak - gaji staf
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 14

15. Jenis-jenis Tuntutan
 Tuntutan Kontrak
– ialah tuntutan berkaitan peruntukkan yang terdapat dalam
kontrak.
 Tuntutan Luar Kontrak
– iaitu apabila tidak terdapat peruntukan khusus dalam kontrak.
– Asas tuntutan perlu dicari diluar kontrak iaitu dibawah
undang-undang yang diguna pakai.
 Tuntutan Belas Kasihan
– asas yang ada hanyalah kerugian yang telah dialami dan
sesuatu yang lebih dari simpati adalah diharapkan, biasanya
bayaran tambahan.
– Tiada asas yang boleh dipegang oleh undang-undang.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 15

16. Kebaikan peruntukan fasal tuntutan
 Mengganti bayar kerugian dan/atau perbelanjaan yang
ditanggung oleh kontraktor sebagai akibat langsung dari
sesuatu peristiwa tertentu dan yang mana ianya tidak akan
diganti bayar di bawah mana-mana peruntukan.
 Menyediakan cara bagi menyelesaikan masalah tuntutan
kewangan kontraktor.
 Memastikan kontraktor tidak mengalami masalah aliran
wang tunai disebabkan sesuatu peristiwa tertentu yang telah
menjejaskan kemajuan kerja kontraktor.
 Mengelakkan kontraktor dari terpaksa mengemukakan
permohonan di mahkamah.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 16

17. Syarat-syarat tuntutan
 Permohonan dibuat mengikut masa yang telah
ditentukan didalam kontrak.
 Sebab-sebab kerugian atau perbelanjaan yang
tertanggung itu mestilah seperti yang
dinyatakan di dalam kontrak yang dikenali
sebagai „peristiwa tertentu‟ (specified events).
 Kontraktor mesti mengemukakan bukti-bukti
kerugian/ perbelanjaan yang ditanggung.
 Kerugian dan/atau perbelanjaan itu tidak akan
diganti bayar di bawah mana-mana peruntukan
lain di dalam kontrak.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 17

18. Fasal 44 Borang Kontrak Setara JKR 203A
(Semakan 10/83)
1. Pengenalan
 Peruntukan berkaitan KPL, terdapat dalam fasal 44;
„jika kemajuan kerja yang teratur atau mana-mana bahagiannya -telah
terjejas secara material oleh sebab-sebab sebagaimana dinyatakan
dibawah fasal 43(c), (f) dan (i), syarat-syarat ini (dan bukannya oleh
sebab-sebab yang lain) dan kontraktor telah menanggung kerugian
secara langsung dan/atau perbelanjaan yang dia tidak akan diganti
bayar melalui pembayaran yang dibuat di bawah mana-mana
peruntukan lain dalam kontrak ini, maka kontraktor hendaklah dalam
tempuh satu bulan selepas berlakunya kejadian atau hal keadaan itu
memberi notis secara bertulis P.P tentang maksudnya untuk menuntut
kerugian secara langsung dan/atau perbelanjaan, bersama-sama
dengan satu jumlah anggaran bagi kerugian secara langsung dan/atau
perbelanjaan itu, tertakluk sentiasa kepada Fasal 48 syarat-syarat ini‟.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 18

19. 2. Analisis
a. Prosidur tuntutan
 Notis untuk membuat tuntutan
– kontraktor hendaklah mengemukakan notis bertulis kepada P.P
dalam tempoh satu bulan selepas berlakunya “peristiwa tertentu”
– Notis ini sebagai syarat mengemukakan P.P niat kontraktor untuk
mengemukakan tuntutan sebenar di bawah Fasal 48.
– Tidak perlu terperinci. Memadai dengan menyatakan tentang apa
yang dituntut, serta anggaran jumlah kerugian.
 Permohonan Sebenar (Fasal 48)
– Kontraktor hendaklah mengemukakan permohonannya kepada P.P
tidak lewat dari 3 bulan selepas Perakuan Penyiapan Kerja
dikeluarkan di bawah fasal 39(b).
– Sertakan butiran lengkap dan terperinci.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 19

20. 2. Analisis (Samb.)
b. Syarat-syarat tuntutan
– Kerugian atau perbelanjaan yang dituntut mestilah
merupakan akibat langsung dari Peristiwa Tertentu
(PT) yang telah menjejaskan kemajuan kerjq yang
teratur dan kerugian atau perbelanjaan itu tidak akan
dibayar di bawah mana-mana peruntukan lain dalam
kontrak.
c. Penilaian
– apabila permohonan di bawah fasal 48(a) ini diterima,
P.P hendaklah meneliti permohonan itu dan membuat
penilaiannya ataupun mengarahkan tugas ini dibuat
oleh QS.
– Masa maksimun ialah 6 bulan, iaitu tempoh
penyediaan akaun muktamad dibawah fasal 48(b).
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 20

21. 2. Analisis Tuntutan
d. Pembayaran
– jumlah yang dinilai itu akan dimasukkan ke dalam
Perakuan Muktamad, dan tertakluk kepada syarat di
bawah fasal 48(d)
c. Peristiwa Tertentu (PT)
PT disenaraikan di dalam fasal 44;
– arahan pegawai penguasa (PP) - fasal 5(a)
– pertikaian dengan tuan punya berjiran - fasal 43(c)
– kontraktor lewat terima arahan, lukisan, aras dll. -
fasal 43(f)
– kelambatan oleh artisan, tukang atau pihak-pihak
lain (fasal 43(i)
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 21

22. Komponen tuntutan
Tuntutan kontraktor biasanya meliputi
sebahagian atau semua komponen-komponen
berikut;
1. Pertambahan kos “preliminaries”
2. Tanggungan ibu pejabat
3. Kehilangan keuntungan
4. Kehilangan produktiviti atau kerja yang tidak
ekonomi
5. Pertambahan kos kerana inflasi
6. Faedah dan caj kewangan
7. Kos menyediakan tuntutan
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 22

23. Strategi tuntutan
1. Beban membukti
– terletak di atas bahu pihak yang membuat tuntutan
(kontraktor)
– oleh itu setiap rekod hendaklah disimpan dengan baik.
2. Rekod-rekod utama
– surat menyurat antara kontraktor, perunding, klien dan PP
yang terlibat.
– minit mesyuarat (yang dipengerusikan oleh PP)
– laporan kerja tapak (Works Record Sheet)
– laporan pekerja dan logi (penilaian produktiviti)
– rekod bahan-bahan (diterima dan digunakan)
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 23

24. Strategi tuntutan
2. Rekod-rekod utama (samb.)
– buku harian tapak (site diary)
– arahan tapak (site instruction)
– arahan perubahan (variation orders)
– rekod kerja harian
– jadual kerja
– gambar kemajuan kerja
– lukisan-lukisan kontrak dan kerja
– bil-bil berkaitan pertambahan perbelanjaan
– rekod cuaca harian
– detail aras tapak
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 24

25. Strategi tuntutan
3. Format Tuntutan
a. Pengenalan
- memberikan maklumat penting berkaitan dengan projek.
b. Butir-butir Tuntutan
- nyatakan peristiwa tertentu yang membawa kepada tuntutan KPL.
- fasal-fasal kontrak yang berkaitan.
c. Perincian Tuntutan/Kos
- dengan mengaitkan PT, akibat dan kos (kerugian/perbelanjaan)
disusun mengikut susunan butir tertentu.
d. Penutup
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 25

26. Format dan Butir-butir Pengiraan Tuntutan KPL
KPL dikira berdasarkan pecahan berikut;
1. Tanggungan Tapak
– Penyeliaan
• gaji
• bonus
• Caruman KWSP
• Caruman Perkeso
• Kos Produktiviti
– Lanjutan Pengurusan
– Pejabat Tapak dan Kuarters
– Peralatan dan perkakas/susut nilai
– Kemudahan kebajikan tapak
– Pengangkutan tapak
– Premium insurans
– lain-lain butiran - bil elektrik,air dan telefon.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 26

27. Butir-butir Pengiraan Tuntutan KPL (Samb.)
KPL dikira berdasarkan pecahan berikut;
2. Pertambahan Kos
– Kos buruh, bahan dan peralatan (sekiranya tidak dituntut di
bawah APK)
– Peningkatan kos @ inflasi (sekiranya kontrak tidak
memperuntukan fasal berkaitan dengan perubahan harga.
3. Kehilangan Produktiviti
4. Tanggungan ibu pejabat
– kos terlibat seperti gaji kakitangan, bil, sewa, percetakan dan
seumpamanya yang dialami oleh ibu pejabat.
– Pengiraan berdasarkan jumlah „turnover‟ bagi syarikat pada
tahun/masa tersebut.
5. Kehilangan keuntungan
– akibat dari penamatan kontrak (pecah kontrak)
– jumlah perubahan pengurangan ke atas kontrak asal yang besar.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 27

28. Butir-butir Pengiraan Tuntutan KPL (Samb.)
KPL dikira berdasarkan pecahan berikut;
6. Faedah dan Caj Kewangan
– bukti bahawa faedah dan caj kewangan yang terlibat iaitu tarikh
peristiwa tertentu sehingga ke tarikh tuntutan dibuat.
7. Kos Penyediaan Tuntutan
– Keseluruhan kos penyediaan tuntutan
8. Penutup
– Nyatakan fasal kontrak di mana tuntutan dibuat dan jumlah
keseluruhan tuntutan.
9. Lampiran - bahan bukti, „fly sheet‟ untuk setiap PT
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 28

29. Kesimpulan
Kejayaan satu-satu tuntutan biasanya bergantung
kepada aspek-aspek berikut;
 keupayaan untuk menyimpan semua rekod yang terlibat
sebagai bahan bukti
 kecekapan kontraktor mematuhi prosidur kontrak,
penyediaan surat menyurat tentang arahan perubahan dan
niat mengemukakan tuntutan
 kebolehan kontraktor menerangkan dengan logik kaitan di
antara PT dengan kerugian langsung dan/atau
perbelanjaan langsung yang dialami
 kebolehan kontraktor untuk mewujudkan hubungan
komunikasi yang baik dengan klien (terutama kes “ex-
gratia” claims), walaupun perkara ini amat sukar.
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 29

30. Sekian
Terima Kasih

31. Modul Kemahiran (Lanjutan)
1. Memahami Pelan dan Peranggaran Kos Projek - 5 hari
2. Pengurusan Kos dan Projek Pembinaan - 3 hari
3. Pengukuran dan Peranggaran Kerja Tanah dan Jalan - 3 hari
4. Pengukuran dan Peranggaran Kerja Cerucuk dan
Jambatan - 3 hari
5. Teknologi Binaan Bangunan dan Kejuruteraan Awam - 3 hari
6. Kursus Asas Ukur Bahan - 5 hari
7. Kursus Asas Pengurusan Projek Binaan - 5 hari
8. Kursus Pengukuran Kuantiti (Take-off) Lanjutan - 10 hari
(10 pertemuan @ 8 jam)
9. Kursus Tuntutan dan Pentadbiran Kontrak Binaan - 2 hari
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 31

32. MEMAHAMI PELAN DAN PERANGGARAN
KOS PROJEK
 Pengenalan kepada industri binaan
 Definasi memahami pelan
 Tujuan dan teknik memahami pelan
 Pengenalan simbol-simbol bangunan
 Spesifikasi dan hubungan dengan lukisan bangunan
 Elemen-elemen bangunan
 Teknologi binaan bangunan
 Proses pengukuran kuantiti
 Menyediakan anggaran kos
 Penyediaan tender
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 32

33. PENGURUSAN KOS DAN KEWANGAN
PEMBINAAN
 Pengenalan kepada industri binaan
 Pengurusan kos
 Pengurusan projek
 Penyediaan anggaran kos projek
 Menganalisa kos mengikut elemen
 Menyediakan belanjawan projek
 Menyediakan program kerja
 Penyediaan aliran tunai projek
 Penjadualan bahan-bahan binaan
 Menyediakan format tuntutan
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 33

34. PENGUKURAN DAN PERANGGARAN KERJA
TANAH DAN KERJA JALAN
 Pengenalan kepada kerja-kerja kejuruteraan awam
 Perbezaan kerja-kerja kejuruteraan awam dan kerja bangunan
 Kerja tanah
– Elemen-elemen kerja tanah
– Pengiraan isipadu kerja tanah
– Pengukuran dan penyediaan anggaran kerja tanah
– Penggunaan lori secara optima dalam kerja tanah
 Kerja jalan
– Jenis dan katagori jalan
– Elemen-elemen kerja jalan
– Pengukuran dan penyediaan anggaran kerja jalan
 Penyediaan tender
 Analisis kos kerja tanah dan jalan
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 34

35. PENGUKURAN DAN PERANGGARAN
KERJA CERUCUK DAN JAMBATAN
6-Okt-12 b-zyusof@utm.my 35