Situado na desembocadura dos ríos Miñor e da Groba, entre as puntas Lourido e Santa Marta. Inclúe as marismas da parte final do esteiro e a frecha da praia de Ladeira ou Sabarís.
Este pequeno espazo, ben abrigado e de augas tranquilas e mornas, está condicionado pola dinámica das mareas que o anegan e o deixan ao descuberto periodicamente.
CONCELLOS: Baiona e Nigrán
2. Situado na desembocadura dos ríos Miñor e da Groba, entre as puntas Lourido e
Santa Marta. Inclúe as marismas da parte final do esteiro e a frecha da praia de
Ladeira ou Sabarís.
Este pequeno espazo, ben abrigado e de augas tranquilas e mornas, está
condicionado pola dinámica das mareas que o anegan e o deixan ao descuberto
periodicamente.
3. SITUACIÓN: desembocadura do río
Miñor, na parte más interna da ría ou
enseada de Baiona, situada no
extremo suroeste da ría de Vigo.
Localidades de referencia: A
Ramallosa, Baiona.
SUPERFICIE: 92 ha
CONCELLOS: Baiona e Nigrán
VALORES NATURAIS: dunas,
esteiros e marismas, aves acuáticas...
4. Hai un proxecto de ampliación
pendente de aprobar que
inclúe a parte interior do
esteiro, na zona coñecida
como As Ínsuas.
5. PROTECCIÓN
-Lugar de importancia comunitaria (LIC), 29 de decembro de 2004
-Zona especial de conservación (ZEC), 31 de marzo de 2014
7. XEOLOXÍA
O territorio do espazo protexido está formado na súa maior parte por sedimentos
limosos ou areosos e unha pequena área por costa rochosa de baixa altura de
granitos e xistos.
8. MARISMAS DA RAMALLOSA
Formado pola conxunción dos esteiros dos ríos Miñor e Groba e protexida do mar
aberto pola barra areosa da praia Ladeira.
Vista desde o monte Lourido: de fronte o Miñor e á dereita o Groba
9. Desembocadura do Miñor, entre a punta da praia Ladeira e o monte Lourido
RÍO MIÑOR
Fórmase pola conxunción dos ríos de Zamáns e Morgadáns, que recollen as
augas da serra do Galiñeiro. Ten un percorrido sinuoso por terreos dos concellos
de Nigrán e Baiona formando o Val Miñor. Despois de 16 km desauga en Sabarís
(esteiro da Ramallosa). Unha barra de area (praia de Ladeira) pecha parcialmente
a desembocadura.
10. Ponte da Ramallosa, ou ponte da Xunqueira do século XIII, compartida entre Nigrán e Baiona.
12. RÍO DA GROBA
Nace na serra da Groba e despois dun percorrido moi encaixado desemboca no
esteiro da Ramallosa, en Sabarís, moi preto do Miñor. A maior parte do seu
percorrido está ocupado por construcións e muros e circula practicamente por
unha canle artificial que acusa moito as enchentes en épocas de chuvias
abundantes.
13. PRAIA LADEIRA ou de SABARÍS
Asentada sobre unha frecha que tapa parcialmente a desembocadura do Miñor.
Conserva un sistema dunar moi alterado pola presión humana.
Enseada de Baiona e praia Ladeira, asentada na frecha que pecha o esteiro da Ramallosa
14.
15. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Bancos de area cubertos permanentemente por auga mariña, pouco profunda
-Esteiros
-Chairas lamacentas ou areentas que non están cubertos de auga na baixamar
-Grandes calas e baías pouco profundas
-Arrecifes
-Vexetación anual sobre argazos
-Cantís con vexetación das costas atlánticas e bálticas
-Vexetación anual pioneira con Salicornia e outras especies de zonas lamacentas ou
areentas
-Pasteiros de Spartina (Spartinion maritimi)
-Pasteiros salinos atlánticos (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
-Matogueiras halófilas mediterráneas e termoatlánticas (Sarcocornetea fructicosae)
-Dunas móbiles embrionarias
-Dunas móbiles de litoral con Ammophila arenaria (dunas brancas)
-Dunas costeiras fixas con vexetación herbácea (dunas grises)
16. -Depresións intradunales húmidas
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-
Batrachion
-Prados con molinias sobre substratos calcáreos, turbosos ou arxilo-limosos(Molinion
caeruleae)
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-
Veronicion dillenii
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae,
Salicion albae).
17. As marismas son ecosistemas húmidos costeiros dun grande valor ecolóxico. Nelas conflúen a auga
doce dos ríos coa salgada do mar e están variando periodicamente co abalar e debalar das mareas o que
determina un ambiente onde varía a salinidade e a temperatura da auga ao longo do día e amplas zonas
quedan en seco.
20. ESPECIES DE INTERESE
Nanozostera noltii
Rumex rupestris
CATÁLOGO GALEGO
DE ESPECIES AMEAZADAS
Rumex rupestris
FLORA
A vexetación que se asenta nos fondos das marismas resiste ben a inmersión e
as augas salobres. Aquí atópanse plantas moi especializadas como as sebas, a
espartinas, a herba coral, os xuncos ou a estreliña das xunqueiras.
Nas dunas podemos atopar feo da praia, cardo mariño, rabo de lebre, correola...
Seba (Nanozostera noltii)
21. Xunco mariño.
Forma grandes pradeiras nas marismas
que so cobre ocasionalmente a marea.
A Spartina maritima soporta as inmersións
periódicas das mareas, aínda que case nunca
queda cuberta totalmente pola auga.
25. Os bochos e os verdellos son algas que viven en lugares tranquilos e pouco fondos.
Soportan a exposición solar directa e a desecación no intermareal.
26. Pirixel do mar (Crithmun maritimum)
As rochas da zona supralitoral atópanse
cubertas por varias clases de liques.
27. FAUNA
As especies mariñas viven enterradas nos substratos lamacentos (miñocas,
berberechos, ameixas) ou agochadas nas pequenas pozas e nas algas
(cangrexos, caramuxos, caracolas). Son habituais cando sobe a marea os peixes
planos, os muxes, as xibas... e no tempo de desove son moitos os peixes e
moluscos que se achegan aquí para facelo. Todo este rico ecosistema serve de
soporte a unha grande variedade de aves acuáticas, en especial limícolas,
anátidas e ardeidas.
28. Limícolas alimentándose de pequenos animais entre as algas da praia Ladeira
Coa marea baixa queda ao descuberto unha ampla área de zonas lamacentas e
areosas onde viven unha grande diversidade de invertebrados que serven de
alimento a numerosas aves mariñas, especialmente limícolas, que teñen nesta
zona unha importante área de descanso, sobre todo no inverno. Coa subida da
marea convértese nun lugar recollido ideal para o descanso da aves acuáticas. A
zona é tamén un importante criadeiro de moluscos.
29. Os vermes atopan nas zonas areosas lamacentas ricas o lugar ideal para o seu desenvolvemento. Nos
lugares areoso fangosos como as marismas da Ramallosa son habituais estas formacións, produto da a
expulsión de resíduos dos cagóns (Arenicola marina) que se alimentan filtrando os sedimentos, co que
contribúen a sanear o terreo e eliminar materia orgánica.
40. PONTE DA RAMALLOSA
Situada sobre o río Miñor entre A Ramallosa
(Nigrán) e Santa Cristina da Ramallosa
(Baiona). Datada no s XV, de estilo de
transición do románico ao gótico.
Na metade da ponte consérvase un
cruceiro, cunha imaxe de san Telmo, patrón
dos navegantes e un peto de ánimas.
-Arredor da ponte da Ramallosa
consérvanse varias lendas e tradicións.
Ata hai poucas décadas, xunto desta ponte
celebrábanse ritos relacionados coa
fertilidade. Segundo a tradición, a muller
encinta que non lograba ter fillos tiña que
botar sobre o seu ventre auga do río, ás 12
da noite, debendo apadriñar a criatura a
primeira persoa que atravesase a ponte
despois do conxuro.
HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL
-A zona estivo densamente poboada desde tempos moi antigos.