CONCELLOS: Brión, Negreira, Noia, Outes e Porto do Son
O espazo inclúe o curso baixo do Tambre desde o encoro Barrié de la Maza, o esteiro do Tambre e outros pequenos ríos: Soñora (Noia), Donas e Entins (Serra de Outes) e Bendimón, e parte da Ría de Noia, desde a praia da Arnela ata a praia de Boa Grande.
2. O espazo inclúe o curso baixo do Tambre desde o encoro Barrié de la Maza, o
esteiro do Tambre e outros pequenos ríos: Soñora (Noia), Donas e Entins (Serra
de Outes) e Bendimón, e parte da Ría de Noia, desde a praia da Arnela ata a praia
de Boa Grande.
Vistas desde o Monte de San Lois sobre Noia e a banda sur da ría.
No primeiro plano a punta do Testal.
3. SITUACIÓN:
Ao fondo da ría de Muros e
Noia, e no tramo baixo do río
Tambre. Localidades de
referencia: Noia, Serra de
Outes, Ponte Nafonso.
SUPERFICIE:
1.582 ha
CONCELLOS:
Brión, Negreira, Noia, Outes,
Porto do Son.
VALORES NATURAIS:
marismas, esteiro, praias, flora
e fauna
4. Río Tambre
PROTECCIÓN
• Lugar de importancia comunitaria (LIC), 29 de decembro de 2004
• Zona especial de conservación (ZEC), 31 de marzo de 2014
5. XEOLOXÍA
No espazo podemos atopar un tramo de canón fluvial, varios esteiros con
acumulación de sedimentos finos e tramos de costa con alternancia de zonas
rochosas e areosas. As rochas son moia variadas, con dominio de xistos, neis e
granitos.
Esteiro do Tambre desde o Monte Castelo
9. OS RÍOS
Esteiros do Tins (Enseada do Engano) e do Tambre
O principal curso fluvial da comarca é o Tambre que ten aquí o último tramo e un
amplo esteiro que se sitúa no fondo da ría de Muros e Noia. O resto dos ríos son
de curto percorrido e baixan ao mar salvando fortes desniveis desde as serras
costeiras. Na banda norte da ría desaugan o o Tins e Bendimón. Na banda sur o
Vilacova e o Tállara
10. Pontenafonso, sobre o Tambre, entre Outes e Noia. Construída nos séculos XIV-XV. Ten 270 m de
lonxitude con 20 arcos oxivais.
Son ríos que foron intensamente explotados e arredor deles consérvase un
variado patrimonio etnográfico e histórico-artístico.
11. RÍO TAMBRE
Nace na Serra do Bocelo e percorre o último tramo do seu curso entre os
concellos de Noia e Outes, encaixado nun fondo canón rochoso.
Despois de 124,5 km desemboca en Ponte Nafonso, na ría de Muros e Noia
formando un amplo esteiro. Presenta augas altas de decembro a marzo e estiaxe
en agosto.
12. O Tambre augas abaixo do encoro Barrié
de la Maza, no inicio do espazo protexido
Canón do Tambre en Lueiro
13.
14. O Tambre na devesa de Nimo, entre Noia e Negreira
15.
16.
17.
18. Unha ruta acondicionada permite percorrer a marxe do
Tambre e a Devesa de Nimo desde a Central do Tambre.
21. Pesqueira, redeira ou canle. Instalacións para a pesca da lamprea que foron moi abundantes no Tambre
noutros tempos e deixaron de ser útiles a partir da construción dos encoros.
27. RÍO TINS
Nace en Mazaricos e despois de 12 quilómetros desemboca formando un amplo
esteiro na Enseada do Engano, moi preto da desembocadura do Tambre. Drena o
concello de Outes.
Esteiro do Tins, na enseada do Engano
29. RÍO BENDIMÓN
Nace serra do Tremuzo e desemboca na enseada de Broño. Todo o seu
percorrido (5 km) faino por terreos do concello de Outes.
Desembocadura e esteiro do Bendimón na enseada de Broña (Outes)
30. RÍO TRABA
Está formado pola unión dos ríos Soñora ou Vilacova, que nace no Monte da
Muralla e o San Xusto que nace no monte da Costoira. Desemboca en Noia, no
fondo da ría. Recibe pola esquerda o Pesqueira.
O Traba en Noia
31. RÍO TÁLLARA
Nace na serra do Barbanza en Moimenta (Boiro), percorre terreos de Lousame e
Noia e desemboca en Noia preto do esteiro do Traba. Coñécese tamén co nome
de río Lobo.
O Tállara en Noia
32. A COSTA
Está integramente na ría de Muros e Noia, na zona máis abrigada, cunha grande
parte da superficie ocupada por esteiros e marismas e alguns areais e pequenos
tramos rochosos.
NOIA, esteiro do Traba e do Tállara. No primeiro plano a praia do Testal
33. Ábrese entre Monte Louro, ao norte e o cabo Corrubedo, ao sur, orientada
seguindo unha fractura con direción SO-NO. Ten 18 km de lonxitude e unha
superficie de 125 km2
. É máis recortada na marxe dereita, ata a desembocadura
do Tambre, co monte Tremuzo como fondo. Na marxe esquerda está flanqueda
pola Serra da Barbanza.
Os sedimentos dos numerosos ríos que desaugan na ría orixinan extensos areais
e zonas fangosas que quedan descubertas na baixamar e dan lugar a ricos
bancos marisqueiros.
RÍA DE MUROS E NOIA
Vista desde O Castelo sobre a ría de Noia
52. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Bancos de area cubertos permanentemente por auga mariña, pouco profunda
-Esteiros
-Chairas lamacentas ou areentas que non están cubertos de auga na baixamar
-Lagoas costeiras
-Grandes calas e baías pouco profundas
-Arrecifes
-Vexetación anual sobre argazos
-Cantís con vexetación das costas atlánticas e bálticas
-Vexetación anual pioneira con Salicornia e outras especies de zonas lamacentas ou
areentas
-Pasteiros de Spartina (Spartinion maritimi)
-Pasteiros salinos atlánticos (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
-Matogueiras halófilas mediterráneas e termoatlánticas (Sarcocornetea fructicosae)
-Dunas móbiles embrionarias
-Dunas móbiles de litoral con Ammophila arenaria (dunas brancas)
-Dunas costeiras fixas con vexetación herbácea (dunas grises)
53. -Depresións intradunais húmidas
-Dunas con céspedes do Malcolmietalia
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-
Batrachion
-Queirogais húmidos atlánticos de zonas temperadas de Erica ciliaris e Erica tetralix
-Queirogais secos europeos
-Matogueiras arborescentes de Laurus nobilis
-Zonas subestépicas de gramíneas e anuais do Thero-Brachypodietea
-Prados con molinias sobre substratos calcáreos, turbosos ou arxilo-limosos (Molinion
caeruleae)
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Desprendementos mediterráneos occidentais e termófilos
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-
Veronicion dillenii
-Furnas mariñas
-Bosques de encostas, desprendementos ou barrancos do Tilio-Acerion
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae,
Salicion albae)
-Carballeiras galaico-portugueses con Quercus robur e Quercus pyrenaica
54. FLORA
No RÍO podemos atopar diversos biotopos en función da forza da corrente. No río
e nas beiras hai unha rica representación de especies que gostan da auga e das
zonas húmidas: salgueiros, amieiras, freixos, fentos, brións, molinia, espadanas,
xuncos, salgueiriño, amenta de auga, amarelle, pe de boi, raíña, adelfiña, herba
centella...
56. DEVESA DE NIMO
Atópase na marxe esquerda do
río, entre a Central do Tambre e o
concello de Brión. É un bosque
atlántico ben conservado no que
podemos atopar carballos,
rebolos, loureiros, acivros,
avelairas, estripos, cerdeiras,
maceiras silvestres, salgueiros,
amieiras, freixos, sanguiños,
érbedos, pereiras bravas e unha
gran variedade de fentos, brións e
fungos.
60. Os ESTEIROS e MARISMAS están colonizadas por plantas acuáticas que forman
extensos carrizais e xunqueiras. Tamén podemos atopar espartina, chantaxe do
mar, estreliña das xunqueiras, sosa, beta mariña, Halimione...
Esteiro do Tambre
62. Os xuncos son as plantas máis comúns das marismas pola súa
capacidade para soportar o mergullo e a salinidade.
63. Estreliña das xunqueiras (Aster tripolium subsp. pannonicus).
Atópase á beira dos esteiros e zonas húmidas do litoral.
64. Nos AREAIS podemos atopar: arenaria do mar, barriña, eiruga mariña, poligono
da praia, aceda, grama mariña, leiteira, correola da praia, cardo mariño, cebola
das gaivotas, melga de mar, alelí das praias, herba do cuco, espigadilla do mar,
silene, tomelo bravo, rabo de lebre, buño das praias, queiruga mariña...
Vexetación típica dos areais na praia do Testal
73. Nas rochas do litoral e nos fondos mariños hai unha grande variedade de algas e
algunha planta vascular (seba...)
Bocho (Fucus vesiculosus). Son as algas
máis comúns nas rochas das áreas
abrigadas. Soportan ben a desecación e
serven de acobillo a pequenos animais...
Bocho Bravo (Ascophillum nodosum)
74. ESPECIES DE INTERESE
Cladonia subgenus Cladina
Nanozostera noltii
Narcissus bulbocodium
Narcissus cyclamineus
Ruscus aculeatus
Sphagnum spp.
Seba (Nanozostera noltii)
75. CATÁLOGO GALEGO
DE ESPECIES AMEAZADAS
Arabis juressi
Cryphaea lamyana
Dryopteris aemula
Dryopteris guanchica
Hymenophyllum tunbrigense
Fento Hymenophyllum tunbrigense
76. FAUNA
Os fondos mariños da ría, dos esteiros e marismas son un hábitat excelente para
multitude de invertebrados e para a cría de peixes. Nesta zona concéntranse
numerosas aves acuáticas, especialmente nos pasos invernais. As aves
sedentarias máis comúns son a pita de auga, o somorgullo pequeno e o lavanco
real.
90. HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL
Toda a zona estivo poboada desde
tempos moi antigos do que dan
testemuña a gran cantidade de restos
arqueolóxicos.
Os primeiros poboados nas
desembocaduras dos ríos Tambre e
Traba datan de hai uns 5.000 anos. Os
romanos construíron pontes sobre os
dous ríos que foron reformados na
Idade Media.
O Castro da Barquiña foi a orixe
primitiva de Noia, o núcleo principal
da zona que acolle un casco histórico
de grande interese. Noutros tempos
foi un porto importante
Na década de 1920 construíuse no
Tambre a primeira grande central
hidroeléctrica galega, promovida pola
Sociedad Gallega de Electricidad, cun
edificio deseñado por Antonio
Palacios.
Central do Tambre
91. Botes na enseada do Engano
O patrimonio marítimo é un dos
valores culturais deste espazo
92. Acacias e eucaliptos no Tambre
PROBLEMAS
-Contaminación
-Especies invasoras
-Obras
96. NOIA
-Canón e esteiro do Tambre
-Devesa de Nimo
-Rodeiros e pesqueiras no río Tambre
-Carballos na central do Tambre
-Edificio de Antonio Palacios (Central do Tambre)
-A Pontenafonso
-Punta Paralada
-Esteiros do Traba, Tállara e Vilaboa
-Punta e praia do Testal
-Praias Boa Pequena e Grande
Botes no Testal (Noia)
97. Illa de Meán
OUTES
-Praia Siavo, Mallante e Arnela
-Enseadas da Broña e do Engano
-Punta Seilán
-Esteiros dos ríos Entíns, Donas e Tambre
-Illa de Meán, no esteiro do Tambre
-A Pontenafonso sobre o Tambre
98. PORTO DO SON
-Praia Boa Grande
-Punta Cabalo Baixo
Praia Boa Grande en Miñortos
