Column Karel Loeff over Erfgoed- en monumentensector "Trial and Error"
Het Nationaal Monumentencongres 2013 stond in het teken van erfgoed en publiek. Nu zijn de meeste monumenten in het bezit van particulieren. En die hebben vaak geen zin in publiek, zeker niet binnenshuis. In Amsterdam, op Marken en op andere toeristische plekken weten ze er alles van. Toch is het binnenkijken bij monumenten belangrijk. Niet zozeer om de bezoeker tevreden te stellen, nieuwsgierig zijn we diep in ons hart allemaal. Wél om het draagvlak voor monumentenbehoud te behouden en te versterken. Vaak zijn de resultaten van het opknappen van woningen het werk van persoonlijke betrokkenheid en inspanningen. Die verhalen worden bij de verkoop niet overgedragen. Ze zijn echter essentieel bij het waarderen van bepaalde keuzes en onderdelen. Een nieuwe vorm van het overbrengen van dat enthousiasme loopt via social media. Zo houdt de familie Van der Schenk in Etten-Leur via een dagboek op Facebook de restauratie van hun monumentale pand bij. Het gezin heeft zelfs een speciale website gebouwd. Op www.monument076.nl kunt u alle belevenissen rond het herstel van het pand volgen. Deze manier van informatie delen is niet alleen van belang voor het draagvlak. Het is een nieuwe manier van kennis delen door burgers onderling. Kennis die voorheen het domein was van de overheid. Nieuw is ook dat mislukkingen niet onvermeld blijven en zonder scrupules worden gedeeld. Op het Nationaal Monumentencongres hield een innovatie van Philips het publiek voor dat je bij de ontwikkeling van producten veel moet proberen tegen lage kosten. Slechts een beperkt deel van de ideeën blijkt uiteindelijk succesvol. De 'fouten’ zijn nodig geweest om tot een bevredigende oplossing te komen. Deze ‚trial and error’ methode is voor de overheid ook nieuw. Veel projecten die werden opgezet tegen enorme kosten, gigantische digitaliseringsprojecten die ons moeten voorzien van informatie, haperden in de uitvoering. Naar nu blijkt slaagt een organisatie als Wikimedia daar veel beter in, en tegen veel lagere kosten. Opnieuw zijn het burgers die een initiatief ontwikkelen en tot een succes weten te maken. En dat op vrijwillige basis. Overheden, maar zeker ook bedrijven, zijn niet goed in het erkennen van fouten. Ronkende persberichten moeten de vaak kostbare missers verhullen. Daarom is mijn boodschap voor 2014: als we allemaal beseffen én toegeven dat we fouten maken, wordt het een succesvol jaar. Niets staat innovatieve initiatieven om met monumenten een groter publiek te bereiken dan nog in de weg. —— Karel Loeff adviseert als directeur van Monumentenadvies.nl overheden en particulieren op restauratiegebied. Hij is tevens directeur van Bond Heemschut, een erfgoedvereniging die zich al honderd jaar inzet voor de bescherming van monumentaal cultureel erfgoed. Als jurylid is Karel verbonden aan de Bankgiro Loterij Molenprijs en de BNG Erfgoedprijs. Deze column is verschenen in het magazine Herenhuis, januari/februari.
