1. นพ . ณัฐวุธ มณีขาว R1 Family medicine KKH

2. “ ยิ่งรู้จักความตายมากเพียงใด ชีวิตที่เหลืออยู่จะสุขสงบมากขึ้น” พระไพศาล วิสาโล จากหนังสือ Healthy ( สนพ . Open Book)

3. Palliative Care To preserve a person’s dignity and quality of life in the face of incurable illness. (Pratt & Wood, 1998: 12)

4. WHO: Palliative Care The a ctive total care of patients whose disease is not responsive to curative treatment.

6. Palliative Care A ctive total care (comfort) Holistic care Quality of life Inter profession

7. การรักษาผู้ป่วยโรคเรื้อรังหรือโรคระยะสุดท้ายในยุคก่อน วินิจฉัยว่าเป็นโรค รักษา “โรค” ดูแลก่อนตาย ตาย ใกล้ตาย ผู้ป่วย

14. Terminal Care End-of-life Care Hospice Care Palliative Care Compassionate Care

15. Hospice: Hospitality ที่พักสำหรับผู้เดินทางหรือนักแสวงบุญ Hospice แห่งแรกก่อตั้งโดยชาว Irish เมื่อปี 1879 ณ เมือง Dublin

16. Hospice = Hospitality Hospice refers to a program of care that supports the patient and family through the dying process and bereavement.

17. Hospice Care 80 % เป็นบริการที่บ้าน (Home Care) และบ้านพักคนชรา (Nursing Home)

18. E nd-of- L ife Care: Caring at the final weeks of life when death is imminent.

21. ผู้ป่วยระยะสุดท้าย ผู้ป่วยหนัก ผู้ป่วยสิ้นหวัง ผู้สูงอายุ

24. การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายในโรงพยาบาล ไม่มีเวลาฟังผู้ป่วย (no time to listen) ไม่มีเวลาพูดคุยกับผู้ป่วย (no time to talk) ไม่มีเวลาสัมผัสผู้ป่วย (no time to touch) ปัญหาการสื่อสาร

25. ทัศนะต่อความตาย ต้องตายแน่นอน ตายได้ครั้งเดียว ตายอย่างไร / ตายเมื่อไหร่ ตายที่ไหน ใครกำหนด ?

26. ตระหนักในตนเอง / ถามตัวเอง เมื่อเวลานั้นมาถึง ... - คิดและรู้สึกอย่างไร - เวลาที่เหลือจะทำอะไร - ปรารถนาจะให้ใครทำอะไรให้ - จะบอกอะไรกับใคร

27. Death is part of nature for which one is never prepared. Death is a lonely, frightening, overpowering event.

28. ความตายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต 1. วัฒนธรรม / ความเชื่อ 2. ความรัก / อาลัย / ความกลัว 3. การสูญเสีย / การพลัดพราก 4. มาตรฐานวิชาชีพแพทย์ / พยาบาล 5. จริยธรรมและกฎหมาย

29. สิทธิผู้ป่วยระยะสุดท้าย 1. ได้รับการดูแลรักษาเยี่ยงมนุษย์ 2. มีส่วนร่วมในการตัดสินใจ - การรักษา 3. ตายอย่างสงบ สมศักดิ์ศรีมนุษย์ 4. ไม่ถูกทอดทิ้งให้ตายอย่างโดดเดี่ยว

30. ประเด็นจริยธรรม การกู้ฟื้นคืนชีพ (NR/DNR) การช่วยให้ฆ่าตัวตาย การุณยฆาต / เมตตามรณะ การปันส่วน / จัดสรรอุปกรณ์ การตายอย่างสงบ

31. จริยธรรมการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย พฤติกรรมการดูแล ( กาย / วาจา ) คุณภาพการดูแล มาตรฐานวิชาชีพ การตัดสินใจเชิงจริยธรรม 1 3 2

32. ร่างกาย จิตใจ สังคม คุณภาพชีวิตผู้ป่วยในระยะสุดท้าย จิตวิญญาณ

33. ความหมาย : ความทุกข์ทรมาน เป็นภาวะที่คุกคาม บีบเค้นชีวิต เป็นภาวะที่ทนได้ยาก ชีวิตตกอยู่ในอันตราย เป็นภาวะที่ปวดร้าว ขมขื่นจิตใจ ยากที่จะทน เป็นภาวะที่รู้สึกหม่นหมอง ไม่ผ่องใส ไม่มีความสุข (suffering)

34. ความทุกข์ทรมาน (suffering) เป็นธรรมชาติชีวิต เป็นประสบการณ์ชีวิต เป็นการรับรู้ส่วนบุคคล ที่สัมพันธ์กับคนอื่น

35. Meaning of Suffering Do not reduce suffering to pain!!

36. ปัจจัยที่มีผลต่อการรับรู้ ว่า ทุกข์ทรมาน บุคลิกภาพ ประสบการณ์ชีวิต บทบาทหน้าที่ / ความรับผิดชอบ วัฒนธรรม / ความเชื่อ ความคาดหวัง / ความหวัง / แหล่งสนับสนุน

37. สาเหตุของความทุกข์ทรมาน การเจ็บป่วยที่ซับซ้อน การพยากรณ์โรคไม่ดี การสูญเสียสุขภาพ อวัยวะ พิการ การสูญเสียบทบาทหน้าที่ / ความรับผิดชอบ อาการของโรคที่ไม่ทุเลาลง ไม่แน่นอน ความโดดเดี่ยว ไร้คุณค่า ไร้อนาคต เป็นภาระกับผู้อื่น ถูกทอดทิ้ง หมดหวัง

38. Suffering: Response to illness Pain, other symptoms... Helplessness, Guilt Loss, self-esteem, body image Isolation/Loneliness Fear of one’s own destiny

39. Total suffering Total suffering P ain Physical Symptoms Spiritual Culture Social Psychological Suffering: Dying Patient

42. “ Total Pain ” Concept ร่างกาย 1. ความเจ็บปวดของอวัยวะ - Somatic (Superficial, Deep) - Visceral 2. ความเจ็บปวดจากระบบประสาท 3. ความเจ็บปวดผสม อารมณ์ นิสัยดั้งเดิม ประสบการณ์ ครอบครัว บริการสาธารณสุข สิ่งแวดล้อม

43. วิธีการประเมินความเจ็บปวด ( 1 รางวัล )

48. ร่างกาย จิตใจ สังคม คุณภาพการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย จิตวิญญาณ

49. หลักสำคัญในการประเมิน Two-way interaction Listening-deep, active, sensitive Understanding เข้าใจ / เห็นใจ / ใส่ใจ Caring

50. Communication Love/Compassion Empathy/Touch Present (being with) Lunn, J. (2003) (Universal Language)

51. Understanding Dying Patient Emotional reaction Nearing death awareness

52. Loneliness Isolation : from family/friends Unable to share the meaning of life with their love one.

53. Hope Hope gives a person security, control, motivation. Hopelessness is the acute or prolonged desperation that signifies being beyond hope. (seems to be no future)

54. Conflicts: Hope Patient Family Hope - Hopelessness Provider

55. Hope Hope usually persists through all these stages. Hope maintains Pt. through days, weeks, or months of suffering .

56. ปัจจัยที่มีผลต่อการปรับตัว ปัจจัยภายใน (Internal resources) บุคลิกภาพ (personality style) กลไกทางจิต (defenses mechanism) การเผชิญปัญหา (coping abilities) ปัจจัยภายนอก (external resources) ครอบครัว / เพื่อน ( ที่ทำงาน ) / ศาสนา / พยาบาล

57. การวางแผนร่วมกัน 1. การบอกข่าว ( ร้าย ) 2. การตัดสินใจเกี่ยวกับการรักษา / ทางเลือก 3. ความคาดหวังผู้ป่วย / ญาติ 4. การดูแลอาการต่างๆ 5. การดูแลความสุขสบาย / อาหาร / น้ำ 6. พินัยกรรม / พิธีกรรม

58. Spiritual Care (Spiritual Healing) กรณีศึกษาผู้ป่วยระยะสุดท้าย …

59. การประเมิน : จิตวิญญาณ 1. สิ่งที่ผู้ป่วยบอกเล่า 2. พฤติกรรมที่ผู้ป่วยแสดงออก 3. สัญลักษณ์ด้านความเชื่อ ศาสนวัตถุ หนังสือธรรมะ คัมภีร์

60. ปัญหาด้านจิตวิญญาณ สูญเสียความศรัทธา / เชื่อ ขาดการปฏิบัติตามหลักศาสนา ขาดความหวัง / กำลังใจ ไม่มีเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ

61. Spiritual Needs Have meaning and purpose Have hope Have connections Give and receive love Forgive or be forgiven

62. ความต้องการ ด้านจิตวิญญาณ 1. การค้นหาความหมาย 2. การให้ อภัย ; 3. ความหวัง 4. ความรักและกำลังใจ 5. การปฏิบัติตามหลักศาสนา

63. จิตที่คิดคำนึง (Spiritual Concern) คำนึงถึงอดีต คำนึงถึงปัจจุบัน คำนึงถึงอนาคต

64. แหล่งสนับสนุน ด้านจิตวิญญาณ บุคคล : ญาติ เพื่อน คนรัก สิ่งของ : ตุ๊ กตา หมอน เครื่องดนตรี ธรรมชาติ สัตว์เลี้ยง ศา สนวัตถุ

65. พระพุทธรูป รูปพระอาจารย์

66. Spiritual Comfort การไหว้สิ่งศักดิ์ของโรงพยาบาล การแขวนพวงมาลัยไว้หัวเตียง การนำสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไว้ใต้หมอน การนำเครื่องใช้ส่วนตัวบางอย่างมาตั้งไว้ ญาติ / มิตรได้ดูแลอย่างใกล้ชิด

67. Spiritual Healing การบำบัด / การเยียวยา / การสมาน ธรรมชาติ พิธีกรรม ทำบุญ / สวดมนต์ Meditation, Qi-Gong, Yoga (self-healing, energy field, healing touch) ( ภายใต้บริบททางสังคมและวัฒนธรรม )

68. Spiritual & Emotional Support Words /Smile/Touch Empathy / Being With รู้จัก / เข้าใจ / เห็นใจ / ใส่ใจช่วยเหลือ

74. หอผู้ป่วย อายุรกรรมหญิง 1

89. Natural Death? การตายเป็นธรรมชาติ การตายดีคือความปรารถนาของทุกคน Natural Death Acts

90. หัวใจยังคงมีพลัง ... ถ้าได้ดูแลประชาชน ด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์