2. * Behaketa metodoa prozedura da non testuinguru
naturalean sortzen den portaera azaldu nahi den,
horrela portaera horren adierazpenen erregistro
zehatza eta erregistro hauen azterketa eginez,
portaeraren deskribapena, azterketa edota
azalpena bilatzen da.
* Behaketa zientifikoa izateko sistematikoa eta
zehatza izan behar da, horregatik ongi definitu
behar da non, noiz, zer eta nola behatuko den.
Gainera lortutako datuak nola aztertu behar diren
jakin behar dugu.
3. * Ikertzaileakdefinitu behar du behaketa non eta
noiz egingo den.
* Behaketa metodoan testuinguruak garrantzi berezia
du testuinguru naturaletan ematen diren portaerak
behatzen direlako, horregatik oso ongi definitu
behar da non egingo den behaketa bera.
* Behaketa zein denbora unitatetan egingo den ere
definitu behar da. Bi irizpide hauek definituta
(espazioa eta denbora) bermatuko dugu behaketa
saioak homogeneoak direla.
4. * Emaitzak fidagarriak eta baliagarriak izateko:
* Bi portaera mota berezi ohi dira:
* Portaera zehatzak
* Portaera orokorrak edo molarrak
* Portaera adierazpen zabala, zatitu daitekeena behaketa
errazteko. Aldi berean zatiak batera interpretatzeak portaera
orokor honi esanahia ematen dio. Normalean portaera
orokorrak behatzen dira fenomeno batean deskribapen
globala edo holistikoa egin nahi denean. Portaera orokorrak
behatzearen desabantaila da portaera hauek ezin direla
modu zuzenean behatu. Adib. haur-eskolen testuinguruan
balizko tratu txarra behatu nahi badugu (portaera orokorra),
portaera zehatzak edo adierazle fidagarriak beharko
genituzke (haurrak garbi daude?, haurrak gose dira?...)
5. * Adierazle ez berbalen artean aurpegi-adierazpenak,
keinu-adierazpenak eta jarrera-adierazpenak daude.
* Adierazle espazialak: Pertsonen kokapena, distantzia
intimoa, distantzia pertsonala, distantzia soziala,
distantzia publikoa (erlazioak behatzeko adierazleak).
* Adierazle estralinguistikoak: Esanahi semantikorik
gabeko bokalizazioak. Egokiak dira emozioak eta
sentimenduak behatzeko.
* Adierazle linguistikoak: Esanahi semantikoa duten
hitzak eta esaldiak
6. * Zerbehatu galderari erantzuteko ere aukeratu behar
da behatuko diren portaerak (segmentua) eta
subjektuak.
* Behaketa segmentuari dagokionez: Portaera baten edo
batzuen agerpena (maiztasuna), portaera batzuen
ordena, portaera baten edo batzuen iraupena eta
intentsitatea.
* Subjektuari dagokionez: Helburua emaitzak orokortzea
bada lagin adierazgarria (errepresentatiboa) aukeratu
beharko da, aldiz helburua bada egoera zehatz bat
ulertzea nahikoa izan daiteke behatzea subjektu bat edo
talde txiki bat
7. * Laginketa “ad libitum”: oharrak hartzen ditu, ohar hauek aztertuko
dira ondorengo behaketak planifikatzeko eta hobeto definitzeko.
* Foku laginketa: Denbora tarte batean subjektu bakar baten
behaketa egiten delako, hau da, subjektu zehatz bat bihurtzen da
behaketaren fokua
* Portaera batzuen okurrentzia guztien laginketa: Portaera zehatz
baten behaketa egiten denean. Horrela behatu nahi den portaera
agertzen denean erregistratzen dira portaera horrekin batera
gertatzen diren gauza guztiak
* Denbora laginketa: Denbora tarte laburretan (15-20 segundokoak).
Saio batean tarte hauek behin eta berriro errepikatzen dira, adibidez
ordu beteko klase batean 20 segundoko 10 behaketa egin.
8. * Erregistro anekdotikoa:
* Behaketen bilketa testuinguratua. Erregistroak
fitxa batean jasotzen dira non biltzen da
gertatutakoa, nola gertatu zen, data, ordua eta
gertaeraren interpretazioa. Fitxen bilduma batek
anekdotario bat osatzen dute.
* Ezaugarri zerrendak:
* Behaketa sakon baten ostean erregistratzen da
ea subjektuek dituzten edo ez ezaugarri batzuk.
9. * Estimazio eskalak:
* Aurreko tresnaren osagarria, ezaugarri
baten presentzia / ausentzia jasotzeaz gain
gradua ere jasotzen da.
* Kategorizazioa:
* Behaketa metodoan gehien erabiltzen den
tresna. Kategoria sistema bat sortzeko
kategoria bakoitza ongi definitu behar da,
horrela elementu bat kategoria batean
sartzeak baztertu behar du beste kategoria
batean egotea eta aldi berean sailkatu nahi
diren behaketa elementu guztiak
kategoriaren batean sailkagarriak izan behar
dira
10. * Behaketa metodoa testuinguru naturaletan
gauzatzen denez, behaketaren emaitzak aldatu
ditzaketen aldagaien (aldagai arrotzak) kontrola
ezinbestekoa da. Kontrola hiru dimentsioetan
kokatu daiteke: egoeran, pertsonetan eta
metodologian:
1. Egoerarekin lotutako kontrola: Konstante
mantentzea irakaslea, ikasgela, lantzen den
ikasgaia, taldearen tamaina, egunaren momentua
eta abar.
11. 2. Pertsonekin lotutako kontrola:Pertsonak
aipatzean gogoan izan behar ditugu bai
behatzailea eta baita behatutakoak ere.
2. Metodologiarekin lotutako kontrola. Egoera
bera bi behatzaile independientek
erregistroak hartzean, hobetzen da
behaketen fidagarritasuna