Dokumen tersebut membahas tentang penyakit kusta, termasuk strategi dan aktivitas layanan untuk pengawasan dan pengendalian penyakit, agen infeksi dan ciri-cirinya, faktor risiko, masa pengeraman, rawatan, dan pembagian jenis penyakit kusta.

1. PENYAKIT KUSTA (LEPROSY)
Disediakan Oleh :
Nassruto

2. • RANCANGAN PEMBASNIAN KUSTA NEGARA.
• dilancarkan pada Julai 1992 sebagai sambungan
kepada Rancangan Kawalan Kusta Negara.

3. Objektif:
• untuk mengawal penyakit kusta supaya tidak lagi
menjadi masalah kesihatan umum
• kadar kejadian kurang dari 1 bagi tiap-tiap 100,000
penduduk.

4. Strategi untuk mencapai
objektif
• memutuskan talian jangkitan penyakit ini dengan
mengesan kes pada peringkat awal
• rawatan susulan yang berkesan supaya pesakit
menyempurnakan rawatan dan kecacatan dapat
dicegah.

5. Aktiviti Perkhidmatan
• Rawatan.
• Pengesanan kes.
• Latihan.
• Penyeliaan
• Pendidikan Kesihatan.
• Pemulihan.
• Pendaftaran kes kusta.
• Penyelidikan Penyakit Kusta

6. PENGENALAN DAN
EPIDEMIOLOGI.
• Sebagai penyakit yang tertua
• di ketahui pada tahun 600 S.M. di India sebagai
“kushta”.
• Di Greece dikenali sebagai Lepra
• Dikait dengan kepercayaan ugama, seperti sumpahan
atau berdosa
• Sekarang dipanggil “Hansen’s Disease’.

7. • Pada tahun 1873, Sir. G.H. Armauer Hansen dari Norway
orang yang pertama menemui kuman penyebab pesakit
ini.

8. Insiden/Kejadian :
• WHO 1981, - terdapat lebih kurang 10- 12 juta pengidap
kusta diseluruh dunia.
• terdapat pada bangsa yang berkulit cerah dikawasan
Asia 62%, Afrika 34%, Amerika Selatan 3% dan dari
negara lain 1%.
• WHO (1989) menunjukkan 4.3 juta kes dalam rawatan.

9. Faktur-Faktur
Penggalak:
• Umur.
• Kusta boleh menyerang semua peringkat umur.
• Pada keseluruhanya, terdapat bilangan tertinggi bagi
kumpulan umur 10 –14 tahun dan 30-60 tahun .
• Di Malaysia 60% adalah berumur 30 tahun.

10. • Jantina.
• Nisbah jantina di kebanyakan tempat di dunia ialah 2
lelaki kepada 1 perempuan.

11. • Asal-usul keturunan.
• Jenis kusta lepromatous terjadi dikalangan yang
berkulit cerah. Di Malaysia jenis ini kerap dilihat di
kalangan kaum Cina.

12. • Ahli keluarga.
• Kemungkianan jangkitan adalah lebih diantara kontak-
kontak kerana adanya perkongsian persekitaran.

13. • Keadaan sosio-ekonomi yang rendah.
• Keadaan pemakanan yang tidak sempurna, kurang zat
makanan dan kesesakan menambahkan kemungkinan
kejadian kusta.

14. Masalah Kasihatan Awam /
Masyarakat.
• Kerana taburannya dalam masyarakat yang tidak
menentu ( irrigular ) risiko pengidapnya berbeza
(varies) diantara penduduk.

15. Masalahnya melibatkan bukan
hanya bilangan tetapi juga:
• Ketidak upayaan (disabilities).
• Kerugian ekonomi ( economic loss)
• Trauma psikologi.
• Pemulauan.(social ostracism)

16. Agen Infeksi dan Ciri-Cirinya
• Bacillus.
• Mycobacterium Leprae, dijumpai oleh Sir G.H. Armauer
Hansens (1873), ia merupakan satu patogen yang lemah.
Jangkitannya memerlukan tempoh kontek yang lama dan
kepada penerima yang kurang daya tahan badan.

17. • Mikroorganisma Asid Fast, sama seperti Mycobacterium
Tuberculosis.
• Membiak dalam malarofaj kulit dan saraf, kadang-kadang
terdapat dalam schwann sel, otot licin, dibawah folikel bulu,
scrotum, iris, mukosa hidung.

18. • Membiak lembab; 11 - 13 hari, berbading dengan kuman
Tibi 20 jam dan E. Coli 20 minit.
• Sebab itu masa meramnya menjadi panjang.
• Memerlukan suhu optima 27 – 30 C untuk membiak, itu
sebab biasa terdapat lesi di kawasan sejuk seperti
telinga, kulit dan hujung saraf periferi.

19. • Kumannya berupaya hidup sehingga 1 minggu diluar
tubuh manusia, terutama dikawasan tropika yang
lembap.

20. Kolam Jangkitan
(reservoir )
• Host dan reservoir utama adalah manusia.
• Pesakit lepromotous boleh membawa sehingga 7
bilion organisma dalam 1 gram tisu.

21. 3 jenis binatang juga di dapati
mengidap dan membawa kuman ini.
• 1) Nine-banded Armadillo, di Amerika Selatan.
• 2) Chimpanzee, di Sierra Leone, Afrika Barat.
• 3) Monyet Sooty Mangabey (hitam) di Afrika Barat.

22. • Leprosy jenis Multibacillary 4 – 11 kali lebih ‘infectious’ dari
‘pansibacillary’,
• itu lah sebabnya pesakit multibacillary merupakan sumber
utama jangkitan.

23. Tingkap Keluar
(Portal of Exit).
• Paling utama hidung dan oral mukosa, kadang-kadang sehari
pesakit lepromatous berupaya merembeskan 10 ganda 8 bacilli
(100 juta).
• Lesi kudis juga.
• Susu ibu, najis, peluh, sekresi kelenjar sebaseous – semuanya
tidak begitu significant dari sudut epidemiologi.

24. Cara Transmisi
(Mode).
• Kemasukan tak jelas melalui portal yang mana satu,
dipercayai kemungkinan besar melalui salur
pernafasan.
• Secara umum kuasa jangkitan adalah lemah.
• Keadaan yang berdekatan yang berpanjangan
biasanya baru boleh jangkitan berlaku.

25. Cara Transmisi
(Mode).
• Bagi individu yang rentan, kontek yang singkat sudah
berupaya menghasilkan jangkitan.
• Risiko lebih tinggi untuk isi keluarga dari orang luar.
• Kaedah biasa secara terus rembesan titisan (aerosol)
dalam titik halus sekresi nasal.
• Kaedah terus secara sentuhan kulit tidak begitu jelas,
kecuali kulit yang pecah.
• Kaedah tidak terus, tidak significant, kemungkinan
berlaku akibat gigitan arthropod.

26. Masa Pengeraman
(Incubation Period)
• 4 tahun Tuberculoid Leprae.
• 5 – 8 tahun Lepromatous Leprae.

27. Tempoh Jangkitan (Period of
Communicability).
• Dengan rawatan berterusan dan tetap (regular) kuasa infeksi
(infectiousness ) hilang dalam masa 3 bulan.

28. Kerentanan
(Susceptibility).
• Tidak terbukti terdapat babgsa yang kebal.
• Pelalian melibatkan ‘cell mediated’ (CMI), T – Cells yang
teransang mengeluarkan limfokinase, memberi isyarat
kepada malarofaj.
• Tahap CMI menentukan bentuk klinikal penyakit yang dialami.

29. Kaedah Kawalan
• Kemudahan perubatan moden yang berkesan telah merobah
pengurusan kusta.
• Dahulu ‘Isolation’ adalah wajib, sekarang pesakit boleh
dirawat berhampiran rumah.
• Kemasukan di hospital hanya diperlukan bagi mengawal
reaksi-reaksi (lepra), pembedahan (untuk pemulihan) dan
rawatan ulser.

30. Langkah-Langkah
Pencegahan.
• Pengsanan awal/Diagnosis awal
• Perawatan awal.
• Pendidikan Kesihatan.
• Rawatan dimulakan awal bagi mengelakkan komplikasi
kecacatan.

31. Langkah-Langkah Kawalan
Pesakit, Kontak dan Pesekitaran.
• Laporan/notification.
• Isolasi.
• Kemasukan ke hospital – kes lepromatous untuk fasa
rawatan aktif dan rawatan kes reaksi.
• Disinfeksi berterusan (concurrent), discaj dari pesakit
(terutama rembesan dari hidung).
• Pemeriksaan kontak: permulaan dan setiap 5 tahun.

32. • Kawalan dengan rawatan khusus akibat resistant pada
‘dapsone’ contoh : MDT.
• Tracing kes defaulter rawatan.

33. Peranan Pembantu
Perubatan.• Pengurusan (Administrative )
• Pencegahan ( Preventive)
• Pengubatan (Curative)

34. Peranan Pembantu
Perubatan.
• Pengurusan (Administrative )
• Penyeliaan anggota dibawah jagaan beliau.
• Penyeliaan am: keatas Klinik Kulit/Pusat Rawatan.
• Pemesanan _ alat-alat, Ubat-ubatan, borang-borang.

35. Peranan Pembantu
Perubatan.
• Pengurusan (Administrative )
• Penyeliaan dan pengurusan Klinik Kulit Bergerak /
Jadual Lawatan.
• Bertanggungjawab atas penyeliaan dan persediaan
reten bulanan dan tahunan untuk Pusat Rawatan.
• Pengelolaan kenderaan Klinik Kulit Bergerak.
• Lain-lain tugas pengurusan seperti di arah oleh
Ketua Jabatan.

36. Peranan Pembantu
Perubatan.
• Pencegahan ( Preventive)
• Notification: mengikut prosidur pendaftaran seperti
mana yang ditetapkan.
• Pemeriksaan kontek-kontek: menolong dan
berhubung dengan Inspektor Kesihatan akan
persiapan pemeriksaan kontek-kontek yang dibuat
oleh Pegawai Perubatan Klinik Kulit.
• Mengawas rawatan pesakit dan berhubung dengan
Inspektor Kesihatan sekiranya: MDT – gagal tak
hadir

37. Peranan Pembantu
Perubatan.
• Pencegahan ( Preventive)
• Membantu dalam pengesanan kes ponteng (defaulter ) kawasan
berhampiran.
• Pendidikan Kesihatan:
• Individu - fahaman tentang kusta
• - Motivasi.
• - Rawatan.
• - Pencegahan kecacatan.
• - Pemeriksaan kontek-kontek.
• - Surveillance.

38. Peranan Pembantu
Perubatan.
• Pencegahan ( Preventive)
• Masyarakat.
• Mengambil bahagian dalam sebarang pameran bersangkutan
dengan penyakit berjangkit.

39. Peranan Pembantu
Perubatan.
• Pengubatan (Curative)
• Mengenal pasti tanda-tanda penyakit kusta.
• Mengetahui cara pemeriksaan pesakit (yang disyaki mengidap
kusta).
• Berkebolehan untuk membuat penyeliaan dan menterjemah
keputusan ‘Calitan Torehan Kulit’.

40. Peranan Pembantu Perubatan.• Pengubatan (Curative)
• Menolong Pegawai Perubatan dalam tatacara
penyelidikan lain seperti:
•  Skin Biopsy – Hae.
•  Mouse Foot Pad Innoculation dan penghantaran
spesimen.

41. Peranan Pembantu Perubatan.
• Pengubatan (Curative)
• Berkebolehan membuat diagnosis (permulaan ) dan sedar
akan perbezaan diagnosis (differential diagnosis).
• Merujuk kepada Pegawai Perubatan Klinik Kulit yang
berhampiran ( kes-kes yang di syaki sahaja).
• Mengetahui regime rawatan bagi rawatan
MultipleTherapy Drug ( MTD) – Multibacillary

42. Peranan Pembantu Perubatan.
• Pengubatan (Curative)
• Paucibacillary dan rawatan MONO dan rawatan susulan.
• Mengetahui akan komplikasi penyakit dan tindakbalas
rawatan seperti:
• o ENL.
• o Down grading.
• o Up grading
• o Relapse.
• o Reactivation.

43. Rawatan Penyakit
Kusta
• 1. Kebaikan mengambil ubat Multiple Drug Therapy
(MTD)
• 2. Jenis pesakit yang sesuai untuk menerima
rawatan MTD.
• 3. Senarai ubat yang digunakan dalam MTD.
• 4. Penyakit Kusta dibahagikan kepada 2 jenis

44. Kebaikan mengambil ubat
Multiple Drug Therapy (MTD)
Mengurangkan risiko kekebalan ubat.
2. Tempoh pengambilan ubat lebih singkat.
3 Menurunkan jumlah bacteria dalam badan dengan
lebih cepat.
4 Pesakit dapat diberi perhatian dan penyeliaan yang
lebih rapi.
• Rawatan diberi kepada pesakit sebagai pesakit luar
ini mengurangkan kemasukan pesakit ke hosp[ital-
hospital.

45. Kebaikan mengambil ubat
Multiple Drug Therapy (MTD)
• Menambah keberkesanan ubat.
• Memberi lebi banyak masa dan tumpuan kepada kes-kes
yang masalah.
• Mengurangkan jumlah kes yang wujud (Prevalence) sebab
kes yang sembuh tidak lagi dianggap pengidap kusta dan
dikeluarkan dari senarai pendaftaran.

46. Jenis pesakit yang sesuai untuk
menerima rawatan MTD.
• Semua kes yang baru di diagnosis.
• Semua pesakit yang sebelum ini menerima rawatan
Dapsone (Monotherapy)
• Semua kes rentan yang aktif semula.

47. Senarai ubat yang digunakan dalam
MTD.
• Rifampincin.
• Clofazimine.
• Dapsone.
• Ethionamide.

48. Penyakit Kusta dibahagikan
kepada 2 jenis
• Jenis Paucibacillary
• Multibacillary

49. Jenis Paucibacillary
• Indeterminate
• Tuberculoid
• Borderline Tuberculoid.

50. Ciri-ciri klinikal:-
• Terdapat satu atau beberapa tompok dibadan.
• Ujian Lepromin +ve positive.
• Ujian calitan toreh kulit negative –ve.

51. Rawatan:-
• Rifampicin 600mg sebulan sekali. (diberi dibawah
penyeliaan Jururawat di klinik kulit / Pusat rawatan.).
• Clofazimine 100 mg setiap hari.
• Dapsone 100 mg stiap hari.

52. • Pesakit dirawat sebagai pesakit luar selama 1 tahun.
• Pesakit memerlukan pengawasan selama 5 tahun
selepas tamat rawatan MTD. Calitan torehan kulit
dilakukan sekali setahun setiap tahun.

53. Multibacillary – terdiri
daripada:-
•  Sedikit borberline Tuberculoid.
•  Borderline.
•  Borderline Lepromatous.
•  Lepromatous.

54. Ciri-ciri klinikal:-
• Terdapat beberapa atau banyak tompok.
• Ujian Lepromin negative –ve.
• Ujian calitan toreh kulit +ve positive.

55. Rawatan
Multibacillary :-
• o Fasa Intensive.
• o Fasa Maintenance.

56. Fasa Intensif
( Intensive Phase )
•  Rifampicin 600 mg setiap hari.
•  Clofazimine 50 – 100 mg setiap hari.
•  Dapsone 100 mg setiap hari

57. • Semasa fasa intensif pesakit dimasuk ke hospital untuk
mendapatkan penyeliaan yang sempurna, dalam
jangka masa 3 minggu atau sehingga M.I. menjadi
kosong – (0).

58. Fasa Maintenance
(Maintenance Phase)
• Rifampicin 600 mg sebulan sekali.
• Clofazimine 300 mg sebulan sekali.

59. • Kedua-keduan diberi bawah penyeliaan jururawat klinik
kulit/ pusat rawatan.
• Diberi bersama Clofazimine 50 – 100 mg setiap hari.
• Dapsone 100 mg setiap hari.
• Rawatan ini di beri sekurang-kurangnya selama 3 tahun
atau hingga ujian calitan toreh kulit BI – 0 ( kosong).

60. • Semasa dalam rawatan calitan toreh kulit
dilakukan setiap 6 bulan bagi kes positif dan
setahun sekalibila kes menjadi negatif.
• Pesakit diletakan dibawah pengawasan selama
10 tahun, selepas rawatan M.D.T. Dan calitan
toreh kulit dilakukan setahun sekali tiap-tiap
tahun.
• Bagi kes bentan dan aktif semula rawatan diberi
sekurang-kurangnya 5 tahun. Fasa intensif diberi
hanya pada kes yang mempunyai M.I positif.

61. Kehamilan
• Bagi pesakit kusta yang hamil Clofazimine dan
Dapsone boleh di teruskan tetapi;
• Rifampicin diberhentikan.
• Dapsone diberi sehingga 3 minggu sebelum
bersalin.
• Clofazimine diberi sepanjang waktu hamil
M.D.T. seharusnya dimulakan secepat mungkin
selepas bersalin.

62. • TERIMA KASIH