1.
 ილია წავწავაძე დაიბადა კახეთში, სოფელ
ყვარელში, მისი მშობლები ივნენ, მამა-
გრიგოლ წავწავაძე, დედა- მარიამ
ბებურაშვილი, ილიას პატარობაშივე
გარდაეცვალა ჯერ დედა, მალე იკი მამაც,
დაობლებული ილია და მისი და-ძმები
მამიდა მაკრინემ წაიყვანა აღსაზრდელად.
ილია კერძო პანსიონში, შემდეგ კი
თბილისის ვაჟთა გიმნაზიაში მიაბარეს
სასწავლებლად. ადრე საქართველოში
უმაღლესი სასწავლებელი არ იყო ამტომ
ილია დაადგა გზას რუსეთისაკენ

2.
 სწორედ ამ დროს დაიწერა მისი ერთ-ერთი
ლექსი”ყვარელის მთებს”ილია მრავალმხრივ
საქმიანობასთან ერთად არ ივიწყებდა
მწერლობას. მან დაგვიტოვა უამრავლი
ლექსი,პოემები, მოთხრობები და
წერილები.საქართველოს მტრები ილია
ჭავჭავაძის მტრებიც იყვნენ.
 ერთხელ როდესაც ილია და თავისი
მეუღლე ეტლით თბილისიდან საგურამოს
მიემგზავრებოდა, წიწამურთან მათ წინ
გადაუდგნენ შეიარაღებული პირები, ილია
ფეხზე წამოდგა და დაუძახა......

3.
 “ რას სჩადიხართ ილია ვარო”
 “ილია რომ ხარ იმიტომ უნდა მოგკლათო”
ილია და მისი მოურავი იქვე გარდაიცვალა,
ხოლო ოლღა მზიმედ დაიჭრა.
 ეს საშინელი ამბავი ელვასავით მოედო
მთელ საქართველოს, ილია ხალხს ძალია
უყვარდა.. ქართველმა ერმა მისი ნეშტი
უწმინდეს ადგილას მთაწმინდაზე
დაკრძალეს და ამით გამოხატეს დიდი
სიყვარული

4.
 ხოლი რამოდენიმე წლის წინ ეკლესიამ
წმინდანად შერაცხა და უწოდა წმინდა
ილია მართალი.