1. Аливаа ард түмний эд өлгийн соёлын нэгэн дурсгал нь хувцасны соёл мөн билээ. Түүнд тухайн иргэн зоны угсаатны өвөрмөц дүр төрх тод тусдаг байна. Монголчууд түүхийн урт удаан хугацаандаа өөрийн түүх, соёлыг бүтээнгээ үндэсний өвөрмөц хувцас, гоёлыг бий болгожээ. Монгол үндэсний хувцас нь монгол орны цаг уур, хүн ардын эрхлэн буй аж ахуй, хэв шинж, дадсан зан суртал, эрхэмлэж заншсан сэтгэцийн үнэлэмж, дээдлэн хүндэлдэг соёлын хүрээ, дагаж ирсэн нийгмийн хэв журамтайгаа нягт уялдсан онцлогтой ажээ. Монгол үндэсний хувцас

2. Иймээс хувцасны судалгаа нь түүх угсаатны зүйн шинжилгээнд чухал байр эзэлдэг юм. Түүхийн ёурвалж мэдээнээс үзвэл, монголчууд эртнээс нааш хувцасны хууль гаргаж, харьяат улсын дотор журамлан мэдүүлж, даган мөрдүүлсээр иржээ. Монгол газар анхны төр байгуулсан Хүннү нар өөрийн хувцасны хуультай байсны дээр Киданчууд 928 онд Ляо улсыг байгуулаад мөн хувцасны дүрэм зохион хэрэгжүүлсэн байна. Монголын эзэнт гүрний цагт их хаан Мөнх 1252 онд, Хубилай 1275 онд тус тус хувцасны тухай хууль гаргаж хувцасны хэв маягийг тогтоожээ.

3. Монгол хувцасны тухйад хуучин өтгөсийн туурвисан нэлээд бүтээл байдгаас дурьдвал. Гэлэн Дорж "Эхнэрийн хувцас, чимэг хийгээд ер байдал дурьдсан заншлаар байх ба ёс бусыг хорьсон бичиг", ардын хувьсгалаас хойш 1930-аад онд Монгол Ард Улсын бичгийн хүн, угсаатны зүйч Г. Бадрах "Монгол хувцасны эртний өгүүлбэр" хэмээх зохиол туурвижээ, урлаг судлаач Х. Нямбуу 1978 онд "Орчин үеийн монголын заншил, ёс горимын төлөвшил", 1993 онд "Монгол хувцасны түүх" номо о бичиж туурвижээ.

4. барга эхнэр дархад буриад эмэгтэй

5. буриад эрэгтэй баяд

6. дарьганга дөрвөд хотон

7. мянгад эрд гарсан хуучин цагийн хувцастай бүсгүй

8. халх эхнэр халх эрэгтэйн өвлийн хувцас

9. казак урианхай

10. өөлд торгууд үзэмчин

11. халх хувцас зуны дээл

12. захчин эмэгтэй захчин эмэгтэйн өвлийн хувцас