1. Gizakiak primateen taldean daude, jatorri bera dute, baina lerro ebolutibo ezberdinak jarraitu dituzte.
Ugaztun karenadunak dira, erditzean ume kopuru txikia. Umeak gurasoen zaintzapean luzez bizi
Anatomia
ezaugarriak
Jokabide
soziala
Primateak
Alde handia dago aurreko eta atzeko gorputzadarren artean zutik ibiltzeko gaitasuna
Esku eta hanka oratzaileak dituzte, bost hatzekoak
Hortzeria ez da oso espezializatua
Ikusmena oso garatua dute
Biziraupenerako garrantzitsuak diren zenbait jakintza taldean ikasten dituzte
Ondorengoak luzez zaintzen dituzte gurasoek
Gizartekideen arteko laguntza ematen da
Hierarkiazatua dago gizartea
Prosimioak
Sailkapena
Ugaztun intsektujaleen ezaugarriak gorde dituzte: usaimmenerako muturra, albo begiak,
garun txkia
Lemureak, loriak
Ikusmenean oinarritutako bizitza sozial konplexua dute
Tximinoak
Komunikazioa ahoarekin egindako zeinuekin aurpegian gihar garatutak (emozioak adierazi)
Sailkapena
Hominidoak
Platirrinoak
Zerkopitekoideoak
Katarrinoak
Hominoideoak
Hilobatidoak
Pongidoak
Hominidoak
Hominidoen eta gainerako primateen arteko alde nagusia da
Bipedismoa
Bipedismoaren lehenengo froga fosila Lucy (duela 3,5 milio urteko Australopithecus afarensis)
Landare gogorren
kontsumoa
Dietaren
Baraila sendoa, aurpegian gihar sendoak
Dietagatik lerroa ebolutiboan banatu Asutralopiteko “sendoak”
Hominidoen dibertsifikazioa
eboluzioa
Haragi
(jarraitzen
du..)
Klima gogorr a elikagai gabezia hominidoak egokitu
Landareak jateaz gain, haragiaz ere elikatzen ziren
kontsumoa
Baraila eta hagin txikiagoak
Dietagatik lerroa ebolutiboan banatu Asutralopiteko “meheak” (homo
generoaren arbasoa)
Industria litikoa elikagaiak eskuratzeko aukerak handitu Homo habilis (duela 2 m.u.)
Garezur
edukiera Homo ergaster (duela 1,5 m.u., garezuer handikoa eta aldaka estukoa)
Soziabilizazioa aldaka estua erditzeko bidea estua umeak goiz jaio garuna
handitzea
Homo
ergaster
behar bezala garatu gabe zaintza behar luzaroan zuten ikaskuntza errazteko
Tresnak hobetzea
Lehia eta emigrazioa baliabideak lortzeko lehia Asiara emigratu beharra
2. Asiaren
kolonizazioa
Europarako
migrazioa
Homo ergaster Homo erectus (antzeko anatomia eta kultura, Asiatik barrena
sakabanatu zen, Duela 100.000 urte arte bizirik iraun zuen)
Atapuercako mendilerroan (Burgos) Homo antecessor (Europako lehen hominidoak)
Duela 800.000 urteko fosilak dira
Homo antecessor espezietik Homo neandertlansis eta Homo sapiens sortu ziren paraleloan.
Alemaniako Neander bailaran lehenengoz aurkitu zen espezie hontako fosila.
(.. lehendk
dator)
Hominidoen
eboluzioa
Bi adar
paralelo
Neanderthal
gizakia
Gure eboluzioan eboluzio prozesu paralelo eta independiente baten bidez sortu
zen, duela 500.000 bat urte banatu zire Homo antecessor-etik abiatuta.
Desagertu zen arte Europatik hedatu zen (Afrika eta Asiatik ez).
Industria litiko garatua izan zuen.
Etiopian aurkitu dituzte bere hondakin fosil antzinakoenak, Omo ibaiaren ertzean.
Homo
sapiens
195.000 urteko antzinatasuna du. Afrikatik atera zen duela 100.000 urte.
Homo neanderthalensis-ekin batera bizi, baina eremu geografiko dezberdinetan.
Hominidoak
Industria litiko garatua, estetika ere kontuan hartuta.
Anatomia
ezugarriak
•Ezaugarri modernoak ditu: parietak okertua , kopeta altua, masailezur
markatua, baraila txikia
•Gainerako hominidoak baino altuagoa, beso eta hanka luzeagoak, pisu
txikiagoa.
Gaur egun elkarrren kontrako bi hipotesi dira nagusi:
Giza
espeziearen
jatorria
Ordezkapen
hipotesia (Out
Africa)
Hipotesi
multorregionala
Gizakia Afrikan sortu zen eta handik gainerako kontinenteetara zabaldu zen duela
100.000 urte.
Beste kontinenteetan bizi ziren hominido populazioak ordezkatu egin zituen
Giza populazioak aldi berean sortu ziren planetako hainbat tokitako hominido
populazio lokaletatik
Homo erectus duela 500.000 urte irten zen Afrikatik eta tokian tokiko bere
populazioek gaur egungo espezierainoko eboluzio paraleloa izan zuten.
Oraindik ere zalantzak ugariak dira.