puppet, education, entertainment, edutainment, presentation, oral health promotion, medium promotion, toddler

1. Persembahan Boneka (Puppetry):
Hiburan atau Pendidikan?
Roselina Johari Khir

2. Tinjauan Persembahan Boneka
• Puppetry adalah satu bentuk teater atau
persembahan yang melibatkan manipulasi
boneka atau patung. Asal usulnya ialah 30,000
tahun S.M. di Greek kuno.
• Kebanyakan puppetry melibatkan penceritaan.
• Kini, puppetry masih kekal sebagai bentuk
popular dalam konteks perayaan/ pesta dan
merupakan sebahagian dari betuk persembahan
rakyat seperti tarian, bercerita dan persembahan
bertopeng.

3. Puppetry moden dan
kontemporari
• Puppetry berkembang sepanjang abad 20
dalam pelbagai cara disokong oleh
perkembangan selari dari perfileman dan
televisyen. Oleh itu, ia disebar kepada
penonton yang lebih luas.
• Dalam dunia teater, puppetry adalah
pengaruh besar kerana ia mencetus
pengalaman yang mengkagumkan.

4. Puppetry di Malaysia
• Malaysia mempunyai tradisi kuat dalam puppetry. Di
Kelantan, wayang kulit dikenali sebagai bentuk yang
popular. Maksud wayang adalah persembahan dan
kulit menunjukkan yang boneka itu dibuat dari kulit.
• Wayang kulit adalah di mana dalangnya, bonekabonekanya, ahli-ahli muzik dan penonton terikat dalam
satu teater visual yang mengenengahkan penggunaan
dialek kelatan.
• Kini, ia lebih komersial dan dibawa ke luar negara
tetapi juga menghadapi dilema di mana generasi muda
tidak menghargai nilai-nilai dan kepercayaan W. K.

5. Bunraku
• Jepun mempunyai pelbagai bentuk puppetry
termasuk Bunraku. Bunraku berkembang dari
upacara-upacara kuil agama Shinto dan akhirnya
menjadi satu bentuk puppetry yang sofistikated
• Tiga orang dalang menggerakkan setiap boneka
di hadapan khalayak. Dalang-dalang berpakaian
hitam tidak kelihatan apabila mereka berdiri di
depan latar hitam dan cahaya disuluhkan kepada
boneka yang diukir dari kayu, dicat dan
berkostum

6. Puppetry dalam Pendidikan
• Oleh kerana puppetry adalah sejenis seni yang
dinamis dan yang menarik kepada semua
golongan umur, media komunikasi ini dipilih
untuk membantu menyampaikan ilmu di sekolah.
• Objektif:
- Mengajar subjek/kurikulum melalui puppetry
- Untuk merangsangkan keyakinan diri dan
kreativiti dalam pemikiran anak muda,
membangunkan aktiviti imaginatif dan
menggalakkan ekspresi melalui boneka dan
teknik teater visual

7. Puppetry dalam Bilik Darjah
• Guru boleh menggunakan puppetry dalam aktiviti
pembangunan bahasa.
• Ia adalah alat pembelajaran dan pengajaran
untuk meningkatkan imaginasi, untuk menanam
cinta kepada bahasa, untuk mendorong pelajar
yang kurang berminat untuk membaca. Ia juga
membantu pelajar mendengar dan bertutur.
• Boneka boleh memberi dimensi baru kepada
pengajaran dan membekalan guru dan pelajarnya
dengan cara komunikasi yang dinamis dan segar
untuk menyampaikan maklumat, kesusasteraan
dan juga ekspres idea dan perasaan.

8. Faedah Menggunakan Boneka
• Mudah mendapatkan perhatian anak muda
• Mencipta suasana yang selesa dan tidak
mengancam
• Mendorong pelajar bercakap dalam bahasa
Inggeris/ Malaysia
• Mengizinkan interaksi
• Menyediakan ruang
• Menyatukan kemahiran bahasa
• Mencipta peluang untuk Kecerdasan Pelbagai

9. Tip untuk Pendidik
• Cerita biar pendek, perkataan yang diguna
biar simple dan mudah difahami
• Biarkan bahagian-bahagian cerita itu pendek
dan jika perlu, pendidik boleh
memanjangkan cerita bergantung kepada
reaksi penontonnya
• Jangan guna terlalu banyak watak

10. Jenis-jenis Boneka
• Fingers puppets

11. Socks Puppets

12. Shadows
Turkey
Moose
Wolf

13. Stick Puppets

14. Jenis-jenis Teater
• Chairs and a sheet

15. Table stage

16. Cardboard Box Theater

17. Folding Cardboard Stage

18. Your Arm and a Cloth

19. Puppetry dalam Promosi Kesihatan,
Pencegahan dan Perlindungan
• Boneka menawarkan peluang untuk meneroka
faedah-faedah, bekerja secara kreatif untuk
melibatkan pesakit/pelangan dalam setting
penjagaan kesihatan
• Banyak strategi dan teknik telah digunakan untuk
membina kesedaran, mengajar dan memberi
maklumat tentang kesihatan kepada khalayak.
• Puppetry telah dibuktikan efektif dalam
menyampaikan mesej tentang topik-topik sensitif
seperti HIV/ Aids, STI’s, isu-isu gender,
persekitaran, kebersihan dan pelbagai lagi untuk
mencapai perubahan dalam kelakuan manusia

20. Puppetry dalam Hiburan-Pendidikan
(edutainment)
• Bentuk terkini dalam puppetry adalah dalam bentuk multidisiplin
dipanggil edutainment. Ia menggunakan drama dengan sistem bunyi
yang canggih (state- of the- art) atau menggunakan boneka yang life
saiz dan teater badut (clown). Cara ini dapat menghibur dan
mengajar semua golongan umur masyarakat serta khalayak dari
literasi yang berbeza.
• Tekanan dalam menggunakan pendidik-badut (edu-clowns),
penghiburdidik (edutainers) yang bertopeng ataupun dalang yang
berpakaian badut adalah untuk bantu meningkatkan kesedaran,
untuk mencapaikan perubahan kelakuan terutama yang berkait
dengan sasaran khalayak yang dijangkiti Aids.
• Semua persembahan ini menyediakan ruang untuk perubahan,
eksperimentasi, inovasi dalam menyelesaikan isu-isu sensitif seperti
perancangan keluarga dan teenage pregnancy.

21. • Ramai profesional kesihatan menggunakan
boneka sebagai alat terapi untuk kanak-kanak.
Kemasukan ke hospital adalah pengalaman
traumatik. Boneka boleh memberi ketenangan
dan perlindungan. Boneka boleh digunakan untuk
membantu kanak-kanak memahami pengalaman
mereka di hospital dan menenangkan mereka
lalu mempercepatkan proses pemulihan.
• Boneka juga boleh membantu kanak-kanak
menghadapi kematian orang yang dikasihi.
Boneka diperkenalkan oleh Dr. Lynne Jones
semasa tsunami, beliau menggunakan bengkelbengkel boneka untuk menjelaskan tsunami dan
membantu kanak-kanak untuk menghadapi
kematian orang yang disayangi.

22. Kesimpulan
• Persembahan boneka dan boneka bukan sahaja medium
untuk menghibur ataupun untuk mengajar sahaja tetapi kalau
diggunakan kedua-dua sekali sebagai edutainment, ia adalah
sangat efektif untuk memberi maklumat baru kepada kanakkanak dan dewasa yang boleh menyaksikan perubahan
kelakuan.

23. Conclusion