Prezentacja na temat ogólnej specyfikacji technologii wykorzystujących dynamiczną identyfikację dokumentów cyfrowych.

1. Orest Hrycyna
Tomasz Sawicki
ODSYŁACZE DO OBIEKTÓW DYNAMICZNYCH
(PURL, URN, DOI, XRI)

2. PLAN PREZENTACJI
 Wprowadzenie
 PURL
 URN
 DOI
 XRI
 Handle
 ARK
 OpenURL
 Podsumowanie
2

3. WPROWADZENIE
PIDs (Persistent Identifiers) – umożliwiają w
sposób trwały i unikatowy identyfikację obiektów
cyfrowych oraz kojarzenie ich z danymi związanymi
w sposób zorganizowany i rozszerzalny.
3

4. OBECNY SPOSÓB IDENTYFIKACJI DOKUMENTÓW
URL
URL
URL
URL ZAWARTOŚĆ
URL
URL
URL
4

5. OBECNY SPOSÓB IDENTYFIKACJI DOKUMENTÓW
URL
URL
ZMIANA ADRESU
URL
URL
URL
ZAWARTOŚĆ
URL
URL
5

6. IDENTYFIKACJA ZA POMOCĄ PID
PID
PID
PID
PID
ZAWARTOŚĆ
PID
PID
6

7. PURL
Persistent Uniform Resource Locator
Jedna z pierwszych implementacji PID oparta na
specyfikacji URN.
PURL to URL – ale zamiast wskazywać na obiekt
docelowy, wskazuje na jego aktualny URL
znajdujący się w bazie danych i przekierowuje
użytkownika
7

8. PURL
Główne cele projektowe:
 odseparowanie lokatora od nazwy w zasobach
internetowych
 używanie standardowych (już zimplementowanych) usług i
protokołów
 trwałość - wimplementowane do oprogramowania OCLC
aby zachować PURL
8

9. PURL
Implementacja:
PURL ::= <protocol><resolver address><name>
Przykłady:
http://purl.org/
9

10. PURL PODSUMOWANIE
 PURL skupia się na lokacji zasobów elektronicznych w
trwałej modzie.
 Jeśli usługa PURL jest odpowiednio zachowana i
administrowana, to oferuje trwałe ułatwienia identyfikacji
 Istnieją implementacje PURL, które oferują łatwe
uczestnictwo i wspólne zastosowanie centralnych usług.
 PURL oferują relokację usług i dostęp do historii znanych
lokacji identyfikowanych zasobów.
10

11. URN
Uniform Resource Name
Funkcjonalność:
 Globalny zasięg – to samo znaczenie wszędzie
 Globalna niepowtarzalność – różne zasoby nie mogą
mieć tych samych URN
 Trwałość – w kontekście URN, nazwa istnieje ciągle,
niezależnie od istnienia nazwanych zasobów
 Skalowalność – możliwość zapewnienia ilości nazw
wymaganych w następnym stuleciu
 Pozwala zintegrować inne schematy nazewnictwa
11

12. URN
Przykład:
urn:isbn:3-938616-59-8
 isbn - Namespace Identifer,
 Numer ISBN - Namespace Specifc String
12

13. URN PODSUMOWANIE
 Generalna koncepcja tworząca przestrzenie nazw dla wielu
rodzajów identyfikatorów.
 Głównymi kierunkami rozwoju projektu są trwałość
identyfikatorów oraz możliwość ich odbierania
13

14. DOI
Digital Object Identifer
Przykłady:
http://portal.acm.org/dl.cfm
http://doi.acm.org/10.1145/1102199.1102216
14

15. DOI PODSUMOWANIE
 Framework administracyjny do zarządzania standardami i
praktykami
 Korzysta z Handle jako komponent nazewnictwa i decyzyjny
 Wprowadza nowa koncepcje metadanych dla aplikacji i
usług oraz udostępnia framework umożliwiający interakcję
pomiędzy nimi
15

16. XRI
eXtensible Resource Identifier
 Nowy system identyfikatorów, kompatybilny z URI.
 Został on stworzony w ramach organizacji OASIS.
 Jest to także protokół określający sposób pobierania tych
identyfikatów.
Przykłady:
xri://broadview.library.example.com/(urn:isbn:0-395-
36341-1)
xri://broadview.library.example.com/(urn:isbn:0-395-
36341-1)/(+hardcover)
16

17. HANDLES
Zbiór protokołów, przestrzeń nazw oraz dedykowane
oprogramowanie.
Implementacja:
<Handle> ::= <Handle Naming Authority> “/”
<Handle Local Name>
Przykład:
145.76/jan2005-rk324942199
17

18. HANDLES PODSUMOWANIE
 Koncepcja niezależna od DNS
 Pozwala na integracje z innym systemem nazw na drugim
poziomie hierarchii
 Oprogramowanie darmowe – możliwość przetestowania
przed rejestracją w CNRI
18

19. ARK
Archival Resource Key - archiwalny klucz przeszukujący
Całkiem młode, ale obiecujące odkrycie w kierunku
implementacji trwałych identyfikatorów
Postulaty funkcjonalności ARK:
 identyfikator powinien zezwalać użytkownikom na dostęp do
„promise od stewardship” (obietnicy zarządzania) dla
identyfikujących obiektów
 identyfikator powinien zezwalać na dostęp do opisu
identyfikujących obiektów (metadane)
 identyfikator powinien – jeśli to możliwe – linkować do
identyfikującego obiektu
19

20. ARK
Przestrzeń nazw ARK jest definiowana w następujący sposób:
[“http://” <NMAH> “/”]“ark:/” <NAAN> “/” <Name> [ <Qualifier> ]
gdzie specyfikacje NMAH, protokół http:// i specyfikacja części
kwalifikatora - QUALIFIER są opcjonalne. W takim razie
sam ARK składa się ze sznurka „ark:/”, NAAN i nazwy
wybranej przez NAAN.
20

21. ARK PODSUMOWANIE
 ARK przedstawia koncept łączący cechy, które trwały
identyfikator powinien mieć i budując strukturę administracyjną i
techniczną na tym koncepcie.
 ARK skupia się na rozkładzie i dostawie metadanych.
 Koncept ARK posiada dwupoziomową hierarchiczną przestrzeń
nazwy. Poniżej korzenia, istnieje autorytet wyznaczający nazwę,
który ma swoją własną namespace do przydzielania nazw.
 Koncept ARK został zaprojektowany zarówno by zezwalać na
integrację innych schematów identyfikatora, jak i by być
integrowanym w inny schemat identyfikatora
 Koncept ARK nie posiada motywacji komercyjnej.
 Wymagania techniczne są dosyć niskie (DNS, serwer Web i
wyszukiwarka Web ze strony klienta). Zatem przyszłe utrzymanie
będzie najprawdopodobniej łatwiejsze niż dla bardziej
kompleksowego specjalnego oprogramowania.
21

22. OPENURL
OpenURL jest przede wszystkim protokołem transportującym
metadane. Używając OpenURL możliwe jest ustalenie
systemu zaawansowanego opartego na informacji
zakodowanej w OpenURL.
22

23. OPENURL
Składnia OpenURL jest tu opisana jako HTTP GET następująco:
OpenURL ::= <BASE-URL>”?”<QUERY>
QUERY ::= <DESCRIPTION>(“&&”<DESCRIPTION>)
OpenURL to URL, co uznacza, że wszystkie znaki niedozwolone
muszą zostać zakodowane, na przykład, OpenURL:
http://sfxserver.uni.edu/sfxmenu?sid=EBSCO:MFA&id=pmid:
203456&pid=<author>Smith, Paul ; Klein,
Calvin</author>&<yr>98</yr>
I zgodny odkodowany OpenURL:
http://sfxserver.uni.edu/sfxmenu?sid=EBSCO:MFA&id=pmid:
203456&pid=%3Cauthor%3ESmith%2C%20Paul%20%3B%20Klein%
2C%20Calvin%3C%2Fauthor%3E&%3Cyr%3E98%2F1%3C%2Fyr%3E
23

24. OPENURL
Oprawa OpenURL jest standardem, nie implementacją
standardu. Nie ma dużo komercyjnych i niekomercyjnych
serwerów linkowych, które są oparte a OpenURL. Główne
cele tych serwisów to:
 zarządzanie dostępem oparte na kontekstach
użytkowników, może adres IP, cookies albo użytkownik/
wcześniej zachowana kombinacja hasłowa
 prezentacja dodatkowych metadanych zasobów
 serwisy zaawansowane takie jak: linki powiązane z
wyszukiwarkami, katalogi biblioteczne, usługi na żądanie
albo inne przechowalnie oparte na metadanych
 linki do zasobów online
24

25. OPENURL PODSUMOWANIE
 OpenURL to nie jest schemat dla trwałej identyfikacji ale czyni dla
siebie użytek z (trwałych) identyfikatorów.
 OpenURL jest protokołem transportującym metadane.
 OpenURL jest głónie używany do krzyżowego linkowania (cross
linking) i robienia odwołań.
 Koncept OpenURL został zaprojektówany by integrować inne
schematy identyfikatora
 OpenURL jest skłonny do przewidywania zarządzania dostępem
opartego na kontekście użytkowników.
 OpenURL jest zaprojektowany by zapewnić serwisy
zaawansowane.
 OpenURL to standard NISO; istnieją komercyjne i niekomercyjne
implementacje używające OpenURL.
25

26. PODSUMOWANIE
Trwałość jest zadaniem administracyjnym, które nie może
zostać zastąpione technologią. Jednakże może przez
technologię być asystowane. Technologia jest decydująca
dla automatyzacji usług przy użyciu trwałych
identyfikatorów. Identyfikator nigdy nie traci funkcji
identyfikującej. Ale zasadnicza infrastruktura może
prawdopodobnie ustać/ przeminąć.
26

27. ŹRÓDŁA
 Implementing Persistent Identifers - Hans-Werner
Hilse and Jochen Kothe
 Persistent Identifiers (PID) @NLB - Ganesh
Yanamandra, National Library Board, Singapore
 http://en.wikipedia.org/wiki/XRI
 http://pl.wikipedia.org/wiki/XRI
 http://purl.org/
 http://en.wikipedia.org/wiki/Persistent_Uniform_Res
ource_Locator
27

28. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ