1. Twente’s got Talent..
Integratie van ICT
in natuur- en techniekonderwijs
Petra Fisser & Chantal Velthuis
31 januari 2013

2. Twente’s got Talent, werkpakket 1: aansluiting po-vo
 Negatief imago ten aanzien van W&T
 Weinig leerlingen kiezen voor bètaopleiding
 Gebrek aan mensen in techniek
 Basis voor positieve houding W&T en de invloed daarvan op het
keuzeproces in het VO wordt in het basisonderwijs gelegd
 In PO weinig aandacht voor W&T
 Uit onderzoek: te laag “gevoel van bekwaamheid” / zelfvertrouwen
van leerkrachten
 Onvoldoende aansluiting PO-VO

3. Wat te doen?
 Ontwikkelen van modules natuur en/of techniek voor de bovenbouw
van het basisonderwijs
 Materiaal is
 (onder andere) geschikt voor digiborden
 digitaal beschikbaar voor andere scholen
 De precieze omvang en inhoud wordt per school bepaald, aan de
hand van de visie en de behoefte van de school
 Geen losse training/excursie/etc, maar aan de slag met je eigen
onderwijs op je eigen school in een docentontwerpteam

4. ICT in het onderwijs
 Niets nieuws onder de zon?
 Of teveel nieuwe dingen?
Trends*: mobiele technologie, cloud computing, sociale media, video,
games, augmented reality, …, …
 Voor sommigen is het gebruik van een ELO al nieuw genoeg..
(echt waar!), laat staan dat ze nog meer “moeten”..
 Want waarom zou je eigenlijk meer moeten?
 Simpel antwoord: gewoon daarom, zo zit de wereld in elkaar, iedereen
gebruikt technologie, dus dat doen we in het onderwijs ook
 Maar moeten we alles doen?
*http://wilfredrubens.typepad.com/wilfred_rubens_weblog/2011/09/trends-rond-ict-en-leren-in.html

5. Keuzes maken
 Keuzes maken op basis van de ervaring en expertise van de docent
 Daarbij rekening houden met
 het vakgebied
 de didactiek
 de mogelijkheden van technologie die dit kunnen ondersteunen
 En de integratie van deze drie!
Effectief onderwijs wordt grotendeels bepaald door het
hebben en kunnen toepassen van rijke, goed georganiseerde
en geïntegreerde kennis op de verschillende gebieden
(Koehler & Mishra, 2008)

6. Het TPACK model
 Koehler & Mishra (2006):
 de onderwijspraktijk is gebaat
bij een zorgvuldige
afstemming tussen
vakinhoud, vakdidactiek en
de mogelijkheden van ICT
 Docenten moeten daarom
competent zijn op alle drie
domeinen en moeten kennis
hebben van de context
waarin zij lesgeven

7. Content knowledge
•Kennis van feiten,
concepten, theorieën en
procedures
•Verklarende kaders
•“regels” voor bewijs-
voering
Pedagogical knowledge
•Voorkennis van leerlingen
•Inzet van bronnen
•Klassenmanagement
•Ontwikkeling &
implementatie van lessen
•Evaluatie van leerprestaties
Technological Knowledge
•Vaardigheden om specifieke ict-toepassingen te hanteren
•In staat zijn om specifieke ict-toepassingen aan te leren
en op waarde te schatten
•Een functioneel begrip van ICT

8. Pedagogical Content Knowledge: Vakdidactiek, de kennis die de leraar
heeft om het vak vorm te geven en aan te passen met het oog op instructie
Technological Content
Knowledge:
Kennis over relatie tussen
technologie en vakinhoud en
hoe vakinhoud op nieuwe
manieren gepresenteerd kan
worden
Technological Pedagogical
Knowledge:
Kennis over relatie tussen
technologie en didactiek en
hoe didactiek kan veranderen
ten gevolge
van ict

9. Hoe ontwikkel je TPACK?
 PCK (vakdidactiek) ontwikkelen tijdens lerarenopleiding en verder
ontwikkelen als praktiserend docent vooral door te doen in de praktijk!
 Voor TPACK geldt hetzelfde
 Ook hier geldt: geen “knoppencursus”, maar via Learning Technology
by Design:
 leraren werken gezamenlijk in ontwerpteams
 aan een probleem uit de onderwijspraktijk
 waarbij ict een oplossing kan bieden

10. Deze workshop
 Verder geen verhalen van ons!
 Zelf ervaren hoe het is om te werken in een DOT
 Wat we normaal in 8 a 10 bijeenkomsten van 3 uur doen
gaan jullie in 1 uur doorlopen aan de hand van ADDIE
 Analysis (20 minuten)
 Design (20 minuten)
 Development (20 minuten)
 Implementation (in een volgend traject bij u op school?)
 Evaluation (in een volgend traject bij u op school?)
 Afronding

11. ADDIE: Analysis Design Development Implementation Evaluation
 Vormen van de DOT: voorstelrondje
 Naam
 Rol binnen de school
 Jouw gevoel van bekwaamheid rondom
 natuur- en techniekonderwijs
 ict in het onderwijs
 Samen brainstormen: waar willen we het komend jaar op school aan
werken: welk onderdeel van natuur- en techniekonderwijs pakken we
en met welke ict willen we dat gaan ondersteunen?

12. ADDIE: Analysis Design Development Implementation Evaluation
 De kern van een curriculum
betreft voornamelijk de doelen
en inhouden. Veranderingen in
de kern veronderstellen meestal
ook wijzigingen in veel andere
aspecten met betrekking tot het
(plannen van) leren, zoals
materialen, de rol van de
leerkracht etc.
 Visualiseren als spinnenweb: op
het moment dat er te hard aan
één van de draden getrokken
wordt, zonder dat de rest
meebeweegt, dreigt het geheel
te scheuren.

13. ADDIE: Analysis Design Development Implementation Evaluation
 Door de activiteiten tijdens de Analyse en Ontwerp fase hebben we
een idee gekregen waar we naar toe willen met het project, welke
inhouden daarbij horen en waar we ons in eerste instantie op gaan
richten.
 Nu gaan we ontwikkelen op basis van bestaande materialen die
 Goed zijn
 Goed zijn mits ze aangepast worden
 Minder goed zijn en misschien weggelaten moeten worden

14. ADDIE: Analysis Design Development Implementation Evaluation
 Het ontwikkelde materiaal is uitgeprobeerd in de klas

15. ADDIE: Analysis Design Development Implementation Evaluation
 Hoe is de implementatie van het materiaal verlopen? Wat ging goed,
wat kon beter? Wat vonden de leerlingen ervan?
 Hebben we alle ontwerpcriteria kunnen verwerken in het curriculum,
de activiteiten en de lesmaterialen?
 Kunnen we dit een volgende keer weer doen op deze manier? Wat
moet er aangepast worden? Is het toe te passen in een toekomstig te
ontwikkelen les?

16. Afronding
 Ervaring opgedaan met het werken in een DOT
 Onze ervaring: het werkt
Volgens de leerkrachten:
 Leren door doen, past erg goed bij ons
 Je leert wat je nodig hebt om het in de praktijk uit te voeren
 Ik werd overtuigd door het uitproberen van de ontworpen activiteiten in
de klas!
 Je krijgt handvatten om andere leerkrachten ook mee te krijgen.

17. Meer informatie
 Meer weten over het werken in DOTs?
 Aan de slag met natuur- en techniekonderwijs?
Chantal Velthuis
UT/Saxion, chantal.velthuis@edith.nl
 Aan de slag met de integratie van ict in het onderwijs?
Petra Fisser
UT, p.h.g.fisser@utwente.nl
Meer informatie over TPACK? http://www.tpack.nl