2. ¾»½ÌÁVgRiV úxmsÇÁÌÁ HNRPù»R½
ª«sVLji¸R…VV
úxmsÇØry*ª«sVù xmsLjiLRiORPQßáNRPV NSªyÖÁ
ÛÇÁ ALiúµ³R…
ÛÇÁ ¾»½ÌÁLigSßá
®ªsW¾»½ LRixmnsVVxms¼½
®ªsW|qïsLic ª«sVVª±s®ªsVLiÉÞ xmnsL`i ríyûLigRiL`i ®²…®ªsVVúNRPzqs

3. ª«sVVLiµR…VgS ƒy ª«sWÈÁ
˳ØLRi»R½ LSÇØùLigRi xqsWöéQ LjiòNTP „sLRiVµôðR…LigS @¬sõ úxmsÇØry*„sVNRP „sÌÁVª«sÌÁƒ«sV
DÌýÁLizmnsVxqsWò ®ªsVÇØLjiÉÓÁ ¾»½ÌÁVgRiV úxmsÇÁÌÁ @Õ³dÁuíy¬sNTP ª«sù¼½lLi[NRPLigS A„sLRi÷é„sLiÀÁLi®µ…[
"" ALiúµ³R…úxms®µ…[a`P '' LSxtísQûLi.
úxmsÇÁÌÁ NTPxtísQLiÛÍÁ[¬s LSuíyû¬sõ GLRiöLRi¿RÁ²R…Li µy*LS xqsXztísQLiÀÁƒ«s xqsª«sVxqsùƒ«sV
»R½ª«sVNRPª«sxqsLRiLi ª«sÀÁ胫s úxms¼½ryLki ª«sVLjiLi»R½ NýTPQxtísQLi ¿Á[xqsWò ¾»½ÌÁVgRiVªyLji¬s ¬s»R½ùLi
O][Q˳ÏÁNRPV gRiVLji¿Á[xqsVòƒyõLiVV N]¬sõ úFy‡ÁÌÁù ª«sLæSÌÁV. C „sxtsQ¸R…WÌÁƒ«sV „sZaýP[zqsxqsWò
xqsª«sVxqsùNRPV ¬sÇÁ®ªsVƒ«s xmsLjiuyäLRiLi ZNP[ª«sÌÁLi LSxtísQû „s˳ÏÁÇÁƒ«s ª«sWú»R½®ªs[V @¬s ¿Áxmsö²y¬sNTP
¿Á[zqsƒ«s úxms¸R…V»R½õ®ªs[V C xmsoxqsòNRP LRi¿RÁƒ«s.
BLiµR…VÍÜ[¬s Fs¬s„sVµj… @µ³yùÌÁƒ«sV ®µ…[¬sNRP µy®ƒs[õ INRP ªyùxqsLigS NRPW²y
¿RÁµR…Vª«soN][ª«s¿RÁVè. ®ªsVVµR…ÉÓÁ @µ³yù¸R…VLiÍÜ[ ª«sVƒ«s®µ…[aRP# ®ªsVÍØ INRP |msµôR… úxmsÇØry*„sVNRP
®µ…[aRP®ªsW ¾»½ÖÁ¸R…V ÛÇÁ[xqsVòLiµj….
lLiLi²R…ª«s @µ³yù¸R…VLi úxmsxmsLi¿y¬sNTP úxmsÇØry*ª«sVù ª«sùª«sxqós ¹¸…VVNRPä
Aª«saRPùNRP»R½ƒ«sV ¾»½ÖÁ¸R…VÛÇÁ[xqsVòLiµj…. BLiµR…VÍÜ[ úxmsµ³yƒ«sLigS ª«sW @ª«sVø ¿RÁ¬sF¡¸R…WNRP
ƒy xmszqs»R½ƒ«sLiƒ«sVLi²T… ®ƒs[ƒ«sV @ƒ«sV˳ÏÁ„sLiÀÁƒ«s ª«sWƒ«szqsNRP O][Q˳ÏÁNRPV gRiÌÁ NSLRißØÌÁƒ«sV
@®ƒs[*ztsQxqsWò ®ƒs[ƒ«sV ¿Á[zqsƒ«s úxms¸R…V»R½õLi ¹¸…VVNRPä N]ƒ«srygjiLixmsogS úxmsxmsLi¿RÁ ª«sWƒ«sªy×Á
¹¸…VVNRPä µR…VMÆجsNTP „sª«sVVNTPò FsÌÁ ÌÁÕ³ÁxqsVòLiµ][ ¾»½ÌÁVxqsVN][ª«s²y¬sNTP ®ƒs[ƒ«sV ¿Á[zqsƒ«s
@µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ª«sVLji¸R…VV xmsLjia][µ³R…ƒ«s xmnsÖÁ»R½LigS ¬sÇÁ®ªsVƒ«s úxmsÇØry*ª«sVù ª«sùª«sxqós µy*LS
ª«sWú»R½®ªs[V @µj… ryµ³R…ù xms²R…V»R½VLiµR…¬s ¾»½ÌÁVxqsVNRPVƒyõƒ«sV. @ÈÁVª«sLiÉÓÁ ¬sÇÁ®ªsVƒ«s
úxmsÇØry*ª«sVù ª«sùª«sxqós C ˳ÏÁW„dsVøµR… ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ NRPLiÛÉÁ[ FsLi»][ ª«sVVLi®µ…[ A„sLRi÷é
„sLiÀÁLiµR…¬s ¾»½ÌÁVxqsVNRPVƒyõƒ«sV. @LiVV¾»½[ C xmsLjia][µ³R…ƒ«s „sª«sLSÛÍÁ[„ds C @µ³yù¸R…VLiÍÜ[
gS¬s ÛÍÁ[µy C xmsoxqsòNRPLiÍÜ[ ª«sVL][¿][ÈÁ gS¬s „sª«sLjiLi¿RÁÛÍÁ[µR…V. C @µ³yù¸R…VLiÍÜ[
ZNP[ª«sÌÁLi ƒy xmsLjia][µ³R…ƒy xmnsÖÁ»R½ ryLSLiaRPLi Aµ³yLRiLigS ª«sWú»R½®ªs[V úxmsÇØry*ª«sVùLi
gRiVLjiLiÀÁ „sª«sLjiLi¿RÁ²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….
ª«sVW²R…ª«s @µ³yù¸R…VLiÍÜ[ @»R½ùµ³j…NRP ¾»½ÌÁVgRiV úxmsÇÁÌÁV ª«sù¼½lLi[NTPxqsVòƒyõ
@¬sõ úxmsÇØry*„sVNTP xqsWú»yÌÁ ƒ«sVÌýÁLizmnsVxqsWò úxmsÇÁÌÁ A®ªsWµR…Li»][ xqsLi‡ÁLiµ³R…Li
ÛÍÁ[NRPVLi²y, "" Fs¬sõNRPÍýÜ[ lgiÖÁ¿yª«sVV NS‡ÁÉíÓÁ ª«sW @Õ³ÁúFy¸R…V®ªs[V úxmsÇØÕ³ÁúFy¸R…Vª«sVV''

4. @¬s xqsWú¼d½NRPLjixqsWò ALiúµ³R…úxms®µ…[a`P GLSöÈÁV FsÍØ ÇÁLjigjiLiµ][ „sª«sLjiLi¿RÁ²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….
úxmsÇØry*ª«sWù¬sNTP ª«sVWÌÁ xqsòLi˳ÏÁ# ®ªsVƒ«s " IxmsöLiµyÌÁ' ª«s°ÖÁNRP xqsWú»yÌÁ
ƒ«sVÌýÁLizmnsVxqsWò LSxtísQû @ª«s»R½LRißá FsÌÁ ÇÁLjigjiLiµ][ ƒyÌÁVgRiª«s @µ³yù¸R…VLiÍÜ[ „sª«sLjiLi¿RÁ²R…Li
ÇÁLjigjiLiµj….
úxmsÇØ®ªsWµR…Li ÛÍÁ[NRPVLi²y GLRiö²T…ƒy NRP¬dsxqsLi LSxtísQû A„sLS÷骫sLi »R½LS*»R½®ƒsƒy
úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ róyzmsLi¿Á[ úxms¸R…V»R½õ®ªsVÍØ ÇÁLRigRiÛÍÁ[µ][ ¾»½ÌÁVxmso»R½W, úxms¼½¬s»R½ùLi
úxmsÇØry*ª«sVù x¤¦¦¦ƒ«sƒ«s®ªsVÍØ ÇÁLjigjiLiµ][ „sª«sLjiLi¿RÁ²y¬sNTP HµR…ª«s @µ³yù¸R…VLiÍÜ[
úxms¸R…V¼½õLi¿yƒ«sV. ALiúµ³R…úxms®µ…[a`P GLSöÈÁVª«sÌýÁ ®ªsVV»R½òLi ¾»½ÌÁVgRiV úxmsÇÁÌÁV FsÍØ
ƒ«sxtísQF¡¸R…WL][ C @µ³yù¸R…VLiÍÜ[ gRißØLiNSÌÁ»][ xqs¥¦¦¦ „sª«sLjiLi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
ALRiª«s @µ³yù¸R…VLiÍÜ[ ª«sVƒ«s LSxtísQûLiÍÜ[ úxmsÇØry*ª«sVùLi xmspLjiògS FsÍØ
@Li»R½®ªsVVLiµj…Li¿RÁ ‡Á²T…Liµ][ „sª«sLjiLi¿Á[ úxms¸R…V»R½õLi ÇÁLjigjiLiµj….
¾»½ÌÁVgRiV ƒyÈÁ úxmsÇØry*ª«sVù xmsLjiLRiORPQßá ÇÁLRigRi²y¬sNTP LSxtísQû „s˳ÏÁÇÁƒ«s INRPäÛÉÁ[
aRPLRißáùª«sV¬s, @LiµR…VNRPV ¾»½ÌÁVgRiV úxmsÇÁÌÁLi»y xqs®ªsVNRPùLigS "" ÛÇÁ ALiúµ³R…c ÛÇÁ ¾»½ÌÁLigSßá''
DµR…ùª«sW¬sõ ¬sLjiøLi¿RÁVN][ªyÌÁ¬s, »R½µy*LS LSxtísQû „s˳ÏÁÇÁƒ«s ¿Á[xqsVN][ª«s²R…Li µR…*LS
»R½ª«sV HNRPù»R½ƒ«sV NSFy²R…VN][ªyÌÁ¬s „sª«sLjiLiÀÁLi®µ…[ G²R…ª«s @µ³yù¸R…VLi.
˳ØLRi»R½ úxmsÇØry*ª«sVùLiÍÜ[ Dƒ«sõ INRP ÍÜ[xms®ªs[V ˳ØLRi»R½ úxmsÇÁÌÁNRPV ª«sVLki
ª«sVVÅÁùLigS ¾»½ÌÁVgRiV ªyLjiNTP |msµôR… aSxmsLigS ª«sWLjiLiµj… NS‡ÁÉíÓÁ A ÍÜ[Fy¬sõ xqsLjiµj…µôR…V
N][ª«s²y¬sNTP GLi ¿Á[¸R…WÍÜ[ „sª«sLjiLiÀÁLi®µ…[ Fs¬s„sVµR…ª«s @µ³yù¸R…VLi.
C xmsoxqsòNRP LRi¿RÁƒ«s, A ª«sWÈÁN]}qsò @®ƒs[NRP xqsLiª«s»R½=LSÌÁVgS NRPVÈÁVLi‡Á ALójiNRP
„sxtsQ¸R…WÌÁƒ«sV xmsÉíÓÁLi¿RÁVN][NRPVLi²y ®ƒs[ƒ«sV ¿Á[zqsƒ«s xmsLjia][µ³R…ƒ«s, ƒy $ª«sV¼½ NRPƒ«sNRPµR…VLæRi
xqsx¤¦¦¦NSLRiª«sVV ª«sVLji¸R…VV úF¡»y=x¤¦¦¦ª«sVV ÛÍÁ[NRPVLi²y ÇÁLjilgi[µj… NSµR…V. @®µ…[ „sµ³R…LigS
ª«sW zmsÌýÁÌÁV aRPaSLiN`P ª«sVLji¸R…VV „sVz¤¦¦¦L`i @¬sõ „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ ƒyNRPV @Liµj…LiÀÁƒ«s
»][²yöÈÁV»][®ƒs[ C xmsoxqsòNS¬sõ „dsV ª«sVVLiµR…VNRPV ¾»½[gRiÖÁgSƒ«sV.
®ªsW¾»½ LRixmnsVVxms¼½

5. ®ªsW|qïsLi
róyzmsLi¿yÌÁ¬s........
ƒy úxms¸R…V»R½õLi
"" ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVù ª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµR…¬s,
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ xmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…¬s'' ƒy
xmsLjia][µ³R…ƒy xmnsÖÁ»R½LigS ¾»½ÌÁVxqsVNRPVƒ«sõ „sxtsQ¸R…Wª«sWµ³yLRiLigS,""@ÈÁVª«sLiÉÓÁ
úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS ¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…!
¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!'' @®ƒs[ ¬sƒyµR…Li»][ ª«sVLji¸R…VV @LiÛËÁ[²R…äL`iÒÁ AaRP¸R…V
ryµ³R…®ƒs[ ÌÁORPQ ùLigS "xmsÉÓÁxtîs QúxmsÇØry*ª«sVù DµR…ùª«sVLi', ®ªsW|qïsLi (ª«sVVª±s®ªsVLiÉÞ
xmnsL`i ríyûLigRiL`i ®²…®ªsVVúNRPzqs) ƒ«sV úFyLRiLiÕ³ÁLi¿yÌÁ¬s úxms¸R…V¼½õxqsVòƒyõƒ«sV.
®ªsW|qïsLi úFyLRiLi˳ÏÁLi ƒyÉÓÁNTP ƒy xmsLjia][µ³R…ƒ«s ªyùry¬sõ „dsV
ª«sVVLiµR…VNRPV ¾»½[ª«s²y¬sNTP úxms¸R…V¼½õxqsVòƒyõƒ«sV.
@LiµR…VNRPV „dsV @LiµR…Lji xqsx¤¦¦¦NSLS¬s AbPxqsWò...........
˳ÏÁª«sµk…¸R…VV²R…V
®ªsW¾»½ LRixmnsVVxms¼½

6. „sxtsQ¸R…VxqsWÀÁNRP
1.@¼½|msµôR… úxmsÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPLi 1
2.úxmsÇØry*ª«sVù®ªs[V FsLiµR…VNRPV? 12
3.úxmsÇØÕ³dÁuîy¬sNTP úµ][x¤¦¦¦®ªs[V ALiúµ³R…úxms®µ…[a`P @ª«s»R½LRißá 63
4.ALiúµ³R…úxms®µ…[a`P @ª«s»R½LRißá »][®ƒs[
úxmsÇØry*ª«sVù @Li»y¬sNTP ALRiLi˳ÏÁLi 90
5.ALiúµ³R…úxms®µ…a`PÍÜ[ „sxmnsÌÁ®ªsVƒ«s úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«s 109
6. xmsLjixmspLñRiLigS Fy»R½lLi[¸R…V‡Á²T…ƒ«s úxmsÇØry*ª«sVùLi 147
7. úxmsÇØry*ª«sVù LRiORPQßáNRPV
ALiúµ³R…úxms®µ…[a`P „s˳ÏÁÇÁ®ƒs[saRPLRißáùLi 179
8. úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ xmsLjiLRiOTPQLi¿RÁVNRPVLiµyLi 189

7. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
1.@¼½|msµôR… úxmsÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPLi
""˳ØLRi»R½ ®µ…[aRPLi úxmsxmsLi¿RÁLiÍÜ[ZNPÍýØ INRP |msµôR… úFyÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPLi''s @®ƒs[
ª«sWÈÁƒ«sV ª«sVƒ«sLi ÀÁƒ«sõƒyÉÓÁƒ«sVLi²T… ¿RÁµR…Vª«so NRPVLiÈÁVƒyõLi. FsNRPä²R… ª«sVLRiÀÁF¡»y®ªs[V®ªsWƒ«s¬s
ª«sVƒ«s ƒy¸R…VNRPVÌÁV úxms¼½ L][ÇÁÙ gRiVLRiVò ¿Á[xqsWò®ƒs[ DLiÉØLRiV. ª«sVƒ«s ®µ…[aRPLi úxmsxmsLi¿RÁLiÍÜ[®ƒs[ |msµôR…
úxmsÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPLi FsÍØ @LiVVùLiµ][ INRPryLji ¿RÁLjièµôyLi.
ª«sVƒ«s LSÇØùLigRi úxmsryòª«sƒ«s(preamble) ÍÜ[ C „sµ³R…LigS DLiµj….Á
""˳ØLRi»R½®µ…[aRP úxmsÇÁÌÁª«sVgRiV ®ªs[Vª«sVV,
˳ØLRi»R½ ®µ…[aRPª«sVVƒ«sV ryLRi*˳ݪ«sVù ryª«sVùªyµR… ÍÝNTPNRP úxmsÇØry*ª«sVù
gRißáLSÇÁùª«sVVgRi ®ƒsÌÁÁN]ÌÁVöÈÁNRPV ª«sVLji¸R…VV @LiµR…Lji F¢LRiVÛÍÁÌýÁLRiNRPV ryª«sWÑÁNRP, ˳ت«súxmsNRPÈÁƒ«s,
„saS*xqsª«sVV, µ³R…LRiøª«sVV, ALSµ³R…ƒ«sc„dsÉÓÁ ry*»R½Li»R½ûQùª«sVVƒ«sV,
@Li»R½xqsVòÍÜ[ƒ«sV, @ª«sNSaRPª«sVVÍÜ[ƒ«sV xqsª«sWƒ«s»R½*ª«sVVƒ«sV,¿Á[[NRPWLRiVèÈÁNRPV; ª«sVLji¸R…VV
ªyLRiLiµR…LjiÍÜ[ ª«sùQQNTPò g_LRiª«sª«sVVƒ«sV, Çؾ»½QùNRPù»R½ƒ«sV, @ÅÁLi²R…»R½ƒ«sV »R½xmsöNRP Iƒ«sgRiWLRiVè
r¢ú˳ػR½X»R½*ª«sVVƒ«sV, |msLiF~Liµj…Li¿RÁVÈÁNRPV, xqs»R½ù¬suîyxmspLRi*NRPª«sVVgRi ¼d½LSø¬sLi¿RÁVN]¬s,
C 1949ª«s xqsLiª«s»R½=LRiª«sVV ƒ«sª«sLi‡ÁLRiV BLRiVª«sµj… ¸R…WLRiª«s µj…ƒ«sª«sVVƒ«s ª«sW
xqsLi„sµ³yƒ«s xqs˳ÏÁ¸R…VLiµR…V BLiµR…V ª«sVWÌÁª«sVVgRi, C xqsLi„sµ³yƒ«sª«sVVƒ«sV @LigkiNRPLjiLiÀÁ,
@µ³j…aSxqsƒ«sª«sVV ¿Á[zqs
ª«sWNRPV ®ªs[Vª«sVV B¿RÁVèNRPVƒ«sõ ªyLRi®ªsV¼½„sV.''
LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s C úxmsryòª«sƒ«s úxmsNSLRiª«sVV ª«sVƒ«s ®µ…[aRPLi
cINRP úxmsÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPª«sV¬ss,
cúxmsÇÁÌÁLiµR…LjiNTP @Li»R½xqsVòÍÜ[ƒ«sV, @ª«sNSaRPª«sVVÍÜ[ƒ«sV xqsª«sWƒ«s»R½*ª«sVV NRPÖÁö¿RÁVÈÁNRPV
úxms¸R…V¼½õxqsVòLiµR…¬s,
cúxmsÇÁÌÁLiµR…LjiÍÜ[ ª«sùQQNTPòg_LRiª«sª«sVVƒ«sV,HNRPù»R½ƒ«sV, @ÅÁLi²R…»R½ƒ«sV NRPÖÁöLixqsVòLiµR…¬s,
¾»½ÌÁVr¡òLiµj… ª«sVLji¸R…VV. C ÌÁOSQQùÌÁ ryµ³R…ƒ«sN]LRiNRPV xms¬s¿Á[}qs „sµ³R…LigS LSÇØùLigRi
LRi¿RÁƒ«s ÇÁLjigjiLiµj…. ®ªsVV»R½òLi LSÇØùLigRiLi ¹¸…VVNRPä xqs*˳تy¬sõ C úxms®ªs[bPNRP ¾»½ÖÁ¸R…V
ÛÇÁ[xqsVòLiµj….
""˳ØLRi»R½®µ…[aRP úxmsÇÁÌÁª«sVgRiV ®ªs[Vª«sVV, ...............ª«sW xqsLi„sµ³yƒ«s xqs˳ÏÁ¸R…VLiµR…V BLiµR…V
ª«sVWÌÁª«sVVgRi, C xqsLi„sµ³yƒ«sª«sVVƒ«sV @LigkiNRPLjiLiÀÁ, @µ³j…aSxqsƒ«sª«sVV ¿Á[zqs ª«sWNRPV®ªs[Vª«sVV
®ªsW|qïsLi
1

8. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
B¿RÁVèNRPVƒ«sõªyLRi®ªsV¼½„sV.''@®ƒs[ ª«sWÈÁÌÁ ª«sÌýÁ LSÇØùLigRiLi úxmsÇÁÌÁLiµR…Lji¿Á[»R½, úxmsÇÁÌÁLiµR…Lji
N]LRiNRPV A®ªsWµj…Li¿RÁ‡Á²ïR… úxmsÇÁÌÁLiµR…LjiµR…¬s ¾»½ÌÁVr¡òLiµj…. @LiµR…VZNP[ ª«sVƒ«sµj… INRP úxmsÇØry*„sVNRP
®µ…[aRPª«sVLiVVùLiµj…. @Li¾»½[ NSNRPVLi²y LSÇØùLigRiLi úxmsNSLRiLi LSÇÁùLi QúxmsÇÁÌÁLiµR…LjiµR…¬ds ª«sVLji¸R…VV
µk…¬sNTP úxms˳ÏÁVª«soÌÁV úxmsÇÁÛÍÁ[ @¬sNRPW²y ¾»½ÌÁVr¡òLiµj…. LSÇØùLigRiLi @ª«sVÍýÜ[NTP ª«sÀÁ胫s »R½LS*»R½
®µ…[aRPLiÍÜ[ G®µ…ƒy LSÇØùLigRiLi úxmsNSLRi®ªs[V ÇÁLRigSÌÁ¬s NRPW²y xqsöxtísQxms²T…Liµj….
@®ƒs[NRP xqsLiµR…LS÷éÍýÜ[ xqsVú{msLi N][LíRiV ª«sVƒ«s LSÇØùLigS¬sNTP úxmsryòª«sƒ«s (preamble)
INRP ª«s°ÖÁNRP xqs*LRiWFy¬sõ, xqs*˳تy¬sõ NRPÖÁöLiÀÁLiµR…¬s }msL]äLiµj….
@LiµR…VZNP[ ª«sVƒ«s ®µ…[aRPLi INRP úxmsÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPª«sVLiVVùLiµj…. Ç؃y˳ØÍÜ[ ª«sVƒ«s ®µ…[aRPLi
¿Áƒy »R½LS*¼½ róyƒ«sLiÍÜ[ DLi²R…²R…Li ª«sVLji¸R…VV ¿Áƒy úxmsÇØry*„sVNRP ®µ…[aRPLi NSNRPF¡ª«s²R…Li ª«sÌýÁ
ª«sVƒ«sµj… úxmsxmsLi¿RÁLiÍÜ[®ƒs[ |msµôR… úxmsÇØry*ª«sVù ®µ…[aRPª«sVLiVVùLiµj….
xmsLSLiVV FyÌÁƒ«s ƒ«sVLi²T….......
„sª«sVVNTPò ¿ÁLiµR…NRP ª«sVVLiµR…V úÕÁÉÓÁxtsv ªyLji µR…ª«sVƒ«s FyÌÁƒ«sÍÜ[ lLiLi²R…V ª«sLiµR…ÌÁ
¹¸…[VLi²ýR…FyÈÁV úª«sVgæjiƒ«s ˳ØLRi¼d½¸R…VVÌÁV ª«sV¬sztsQÍÜ[¬s úN_LSù¬sõ úxms»R½ùQORPQLigS
@ƒ«sV˳ÏÁ„sLiÀÁƒ«s gSLiµ³k…ÒÁ ƒy¸R…VNRP»R½*LiÍÜ[ @®ƒs[NRP F¡LSÉØÌÁV ÇÁLjizms ry*»R½Li»yûQù¬sõ
ryµ³j…Li¿RÁVNRPVƒ«sõ zmsµR…xms LSÇØùLigS¬sõ @ª«sVÍýÜ[NTP ¾»½¿RÁVèNRPVƒyõLRiV.
ª«sV¬sztsQ „dsVµR… ª«sV¬sztsQ rygjiLi¿Á[ µ_LêRiƒyùÌÁV FsLi»R½ ®ªs[µR…ƒy˳ÏÁLji»R½LigS
DLiÉع¸…W úxms»R½ùQORPQLigS @ƒ«sV˳ÏÁ„sLiÀÁ, ª«sV¬sztsQÍÜ[¬s µR…VLSøLæRixmso ry*˳تy¬sNTP
ª«sù¼½lLi[NRPLigS ÒÁ„s»R½ª«sVLi»y F¡LSÈÁLi ÇÁLjizmsƒ«s ËØËØry|¤¦¦¦ËÞ @LiÛËÁ[²R…äL`i gSLji
ƒy¸R…VNRP»R½*LiÍÜ[ LSÇØùLigRi LRi¿RÁƒ«s ÇÁLjigjiLiµj….
B®µ…[… ˳ØLRi¼d½¸R…VVÌÁ @µR…XxtísQLi.
@LiµR…VZNP[ ª«sWƒ«sª«s xqs*˳ت«sLiÍÜ[¬s úxms¼½NRPWÌÁ ˳تy®ªs[aSÌÁ ƒ«sVLi²T… ˳ØLRi»R½ Çؼ½¬s
LRiOTPQLi¿RÁ²y¬sNTP ¿Á[zqsƒ«s úxms¸R…V»yõÌÁ xmnsÖÁ»R½LigS ª«sVƒ«s LSÇØùLigRiLiA„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj…. ¬sÇجsNTP
úxmsÇØry*ª«sVù úxms˳ÏÁV»y*ÌÁNRPV ª«sVVLiµR…V xmsûQxmsLi¿RÁ ®µ…[aSÌÁ¬sõÉÓÁÍÜ[ FyÌÁƒ«s INRP ª«sùQQNTPò, ÛÍÁ[µy
N]LiµR…LRiV NRPVÖdÁƒ«sVÌÁ ¿Á[¼½ÍÜ[[ DLi®²…[µj…. FyÌÁNRPVÌÁ @ª«sxqsLSÌÁV¼d½LRiè²y¬sNTP ª«sWú»R½®ªs[V
úxmsÇÁÌÁVƒyõLRi¬s, úxmsÇÁÌÁ |msƒ«s »R½ª«sV BxtísQ®ªsVVÀÁ胫s „sµ³R…LigS @µ³j…NSLRiLi¿ÁÍØLiVVLi¿RÁª«s¿RÁè¬s,
@®µ…[ INRP "ƒyù¸R…Vª«sV¬s' xmsLjigRißÓáLi¿RÁ‡Á®²…[µj…. BLiµR…VNRPV Õ³Áƒ«sõLigS LSÇÁùFyÌÁƒ«s úxmsÇÁÌÁLiµR…Lji
@ª«sxqsLSÌÁV ¼d½LRiè²y¬sZNP[ƒ«s¬s, @LiµR…LjiNTP @¬sõ „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ƒ«sV xqsª«sV ƒyù¸R…VLi ÇÁLRigSÌÁ®ƒs[
®ªsW|qïsLi
2

9. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
˳ت«sƒ«sÌÁV NRPV²y ¬sLRiLi»R½LRiLi »R½ÛÍÁ»R½Vò»R½W®ƒs[ xª«sxqsVòƒyõLiVV. C LRiNRP®ªsVƒ«s FyÌÁ®ƒs[ úxmsÇØry*„sVNRP
xmsLjiFyÌÁƒ«s @¬s, @ÈÁVª«sLiÉÓÁ FyÌÁ®ƒs[ NSªyÌÁ¬s ª«sWƒ«sª«s Çؼ½ úxms¸R…V¼½õxqsWò®ƒs[ DLiµj….
NS¬s, µR…VLRiµR…XxtísQª«saS»R½Vò úxmsÇØry*ª«sVùª«sVLiÛÉÁ[ G„sVÉÓÁ @ƒ«sõµy¬s|msƒ«s
GNSÕ³ÁúFy¸R…VLi ÛÍÁ[µR…V. ª«sWƒ«sª«s xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ DLi®²…[ Õ³Áƒ«sõ ry*LóSÌÁ»][ NRPW²R…V NRPVƒ«sõ
@®ƒs[NRP µR…XNRPö´yÌÁNRPƒ«sVgRiVßáLigS „sÕ³Áƒ«sõ®ªsVƒ«s ¬sLRi*¿RÁƒyÌÁV Bª«s*²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….@ÍØLiÉÓÁ
@®ƒs[NRP ¬sLRi*¿RÁƒyÌÁ¬sõLiÉÓÁÍÜ[NTP D»R½òª«sV®ªsVƒ«s ¬sLRi*¿RÁƒ«sLigS @®ªsVLjiNS ®µ…[aRP ª«sWÒÁ @µ³R…ùQORPV²R…V
@ú‡Áx¤¦¦¦Li ÖÁLiNRPƒ±s @Õ³ÁúFy¸R…W¬sõ xmsLjigRißÓáLi¿RÁª«s¿RÁVè.
@®ªsVLjiNRPƒ±s @Li»R½LRiVùµôðR… NSÌÁLiÍÜ[ 1863 ª«s xqsLiª«s»R½=LRiLiÍÜ[ ƒ«sª«sLi‡ÁL`i 19ª«s
¾»½[µk…ƒ«s AƒyÉÓÁ ¸R…VVµôðR…LiÍÜ[ ¿RÁ¬sF¡LiVVƒ«s |qs¬sNRPVÌÁ xqsøQX»R½ùLóRiLi lgiÉíÓÁxqs÷L`æiÍÜ[ ¬sLjiøLiÀÁƒ«s
xqsª«sWµ³R…VÌÁ ª«sµôR… »R½ª«sV úxmsxqsLigRiLiÍÜ[ @®ªsVLjiNS úxms˳ÏÁV»R½*Li gRiVLjiLiÀÁ ¿Áxmso»R½W @ƒ«sõ ª«sWÈÁÌÁV
úxmsÇØry*ª«sVù ¬sLRi*¿RÁƒyÌÁ¬sõÉÓÁÍÜ[NTP ÇÁgRi»R½öQûzqsµôðj… gSLiÀÁƒ«s„s…. »R½ª«sV úxmsxqsLigRiLiÍÜ[ @®ªsVLjiNS
úxms˳ÏÁV»R½*Li "úxmsÇÁÌÁ ¹¸…VVNRPä, úxmsÇÁÌÁ ¿Á[»R½ ª«sVLji¸R…VV úxmsÇÁÌÁ N]LRiNRPV xms¬s¿Á[}qs úxms˳ÏÁV»R½*Li'
@¬s }msL]äƒyõLRiV. ¬sÇجsNTP C ª«sWÈÁÌÁV úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ¬sLRi*ÀÁxqsWò ¿ÁxmsöÛÍÁ[µR…V. ZNP[ª«sÌÁLi
@®ªsVLjiNS úxms˳ÏÁV»R½*Li ¹¸…VVNRPä xqs*˳تy¬sõ gRiVLjiLiÀÁ »R½ª«sV ˳تy¬sõª«sùQQNUPòNRPLjiLi¿yLRiV.
C ª«sWÈÁÛÛÍÁ[ úxmsÇØry*ª«sVù úxms˳ÏÁV»y*ÌÁNRPV ª«sVLæRiµR…LRi+NRPLigS ª«sWLSLiVV.
ËØËØry|¤¦¦¦ËÞ @LiÛËÁ[²R…äL`i gSLRiV úxmsxmsLi¿RÁLiÍÜ[¬s @®ƒs[NRP ®µ…[aSÌÁ úxms˳ÏÁV»y*ÌÁ
gRiVLjiLiÀÁ, úxmsÇØry*ª«sWùÌÁ gRiVLjiLiÀÁ @µ³R…ù¸R…Vƒ«sLi ¿Á[¸R…V²R…®ªs[V NSNRPVLi²y @µ³j…NSLRiLi
N]LiµR…LjiÍÜ[ ZNP[Liúµk…NRPX»R½®ªsVƒ«sxmso²R…V ªyLji úxmsª«sX¼½ò FsLi»R½ÉÓÁ „sNRPX»R½ LRiWxmsLi µ³R…LjixqsVòLiµ][,
xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ @ª«sWƒ«s„ds¸R…V»R½ FsLi»R½gS |msLjigji F¡»R½VLiµ][ xqs*¸R…VLigS @ƒ«sV˳ÏÁ„sLi¿RÁ²R…Li
ª«sÌýÁ ª«sVƒ«s LSÇØùLigS¬sõ "@LiµR…Lji F¢LRiVÌÁNRPV ryª«sWÑÁNRP, ALôðjiNRP, LSÇÁNUP¸R…Vƒyù¸R…W¬sõ'
úxmsryµj…Li¿Á[ ª«sùª«sxqósgS @Õ³Áª«sLñjiLi¿RÁ²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….@Li¾»½[ NSNRPVLi²y "@Li»R½xqósVÍÜ[ƒ«sV, @ª«sNSaRPLi
ÍÜ[ƒ«sV xqsª«sWƒ«s»R½*Li ¿Á[NRPWLRiè²R…Li' LSÇÁùLi¹¸…VVNRPä NRPLRiòª«sùLigS }msL]䃫s²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….
úxmsÇÁÌÁLiµR…LjiÍÜ[ ª«sùQQNTPò g_LRiª«sª«sVVƒ«sV,HNRPù»R½ƒ«sV, @ÅÁLi²R…»R½ƒ«sV NRPÖÁöLi¿RÁ²R…Li NRPW²y LSÇÁùLi
¹¸…VVNRPä µ³R…LRiøLigS ¬slLôi[bPLi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
LSÇÁùLi „dsLRi ˳Ü[ÇÁùLi........
@®ƒs[ ƒyƒ«sV²T… @ƒyµj…ƒ«sVLi²T… INRP ƒyù¸R…VLigS A¿RÁLjiLi¿RÁ‡Á²R…V»R½W ª«sÀÁèLiµj….
C ˳ت«sLi ¹¸…VVNRPä xms»yNRP µR…ZaP[ (climax) lLiLi²R…ª«s úxmsxmsLi¿RÁ ¸R…VVµôðR…Li. lLiLi²R…ª«s
úxmsxmsLi¿RÁ ¸R…VVµôðR…Li ª«sLRiNRPV ‡ÁÌÁª«sLi»R½VÌÁV µ³R…LSµ³j…xms»R½VÌÁV NSª«s¿RÁè¬s, »R½ª«sV ‡ÁÍجsõ
®ªsW|qïsLi
3

10. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
BxtísQ®ªsVVÀÁ胫sÈíÁVgS |msLi¿RÁVNRPV¬s »R½ª«sV LSÇØù¬sõ „sxqsòLjiLi¿RÁVN][ª«s¿RÁè¬s ˳؄sLi¿RÁ
‡Á²T…Liµj…. @®µ…[ INRP ƒyù¸R…VLigS FyÌÁNRPª«sLæSÌÁV A®ªsWµj…Li¿yLiVV.
BÈÁVª«sLiÉÓÁ ƒyù¸R…W¬sNTP ¿RÁLRiª«sVgki»R½Li Fy²yÌÁ¬s ¬sƒ«sµj…LiÀÁƒ«s gSLiµ³k…ÒÁ ƒy¸R…V
NRP»R½*LiÍÜ[ ÇÁLjigjiƒ«s ˳ØLRi»R½ ry*»R½Li»R½ûQù xqsª«sVLRi xmnsÖÁ»R½LigS ryµ³j…Li¿RÁVNRPVƒ«sõ xqs*»R½Liú»R½
®µ…[aRPLiÍÜ[ @ÈÁVª«sLiÉÓÁ µR…VLSøLæRixmso ƒyù¸R…VLi FyÉÓÁLi¿RÁ‡Á²R…LSµR…®ƒs[ D®µô…[aRPLi»][ róyzmsLi¿RÁ ‡Á²ïR…®µ…[
˳ØLRi»R LSÇÁùLi.
LSÇÁùLigRiLiÍÜ[¬s úxmsryòª«sƒ«sÍÜ[ ""˳ØLRi»R½®µ…[aRP úxmsÇÁÌÁª«sVgRiV ®ªs[Vª«sVV, ...............ª«sW
xqsLi„sµ³yƒ«s xqs˳ÏÁ¸R…VLiµR…V BLiµR…V ª«sVWÌÁª«sVVgRi, C xqsLi„sµ³yƒ«sª«sVVƒ«sV @LigkiNRPLjiLiÀÁ, @µ³j…
aSxqsƒ«sª«sVV ¿Á[zqs ª«sWNRPV®ªs[Vª«sVV B¿RÁVèNRPVƒ«sõªyLRi®ªsV¼½„sV.'' @®ƒs[ª«sWÈÁÌÁ»][ C LSÇÁùLi
˳ØLRi»R½ úxmsÇÁÌÁLiµR…Ljiµj… @¬s, C ®µ…[aS¬sNTP ¬sÇÁ®ªsVƒ«s úxms˳ÏÁVª«soÌÁV xqsª«sVxqsò ˳ØLRi¼d½¸R…VVÌÁV @¬s
xqsöxqís xmsLRi¿RÁ‡Á²T…Liµj…. ª«sVƒ«s úxmsÇØry*ª«sVù úxms˳ÏÁV»R½*LiÍÜ[ DLi®²…[ úxmsÇØ úxms¼½¬sµ³R…VÌÁV ¬sÇجsNTP
úxms˳ÏÁVª«soÛÍÁƒ«s úxmsÇÁÌÁ @Õ³Áuíy¬sNTP @ƒ«sVgRiVßáLigS FyÌÁƒ«s rygjiLi¿Á[ }qsª«sNRPVÌÁV ª«sWú»R½®ªs[V @¬s
¿yÍØ xqsöxxtísQLigS }msL]䃫s²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….
˳ØLRi»R½ úxmsÇØry*ª«sVùLi
úxmsÇØry*ª«sVù úxms˳ÏÁV»y*ÌÁÍÜ[ @®ƒs[NRP LRiWFyÌÁV úxms¿yLRiLiÍÜ[ Dƒ«sõxmsöÉÓÁNTP
úxmsµ³yƒ«sLigS @®ªsVLjiNS ª«sVLji¸R…VV úFnyƒ±s= ®µ…[aSÌÁª«sLiÉÓÁ @µ³R…ùQORPQ »R½LRi¥¦¦¦ ª«sVLji¸R…VV úÕÁÈÁƒ±s ÍØLiÉÓÁ
FyLýRi®ªsVLiÈÁLjii »R½LRi¥¦¦¦ úxms˳ÏÁV»y*ÌÁV úxmsµ³yƒyLigS A¿RÁLRißáÍÜ[ DƒyõLiVV. ª«sVƒ«s LSÇØùLigRi
¬sLSø»R½ÌÁV FyLýRi®ªsVLiÈÁLji »R½LRi¥¦¦¦ úxmsÇØry*ª«sWù¬sZNP[ ®ªsVVgæRiV ¿RÁWFyLRiV. P
LSÇØùLigRiÍÜ[¬s 79 ª«s ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiª«sVV ®µ…[aSµ³R…ùORPV²R…V, LSÇÁùxqs˳ÏÁ ª«sVLji¸R…VV
ÍÜ[N`xqs˳ÏÁÌÁƒ«sV NRPÖÁzms FyLýRi®ªsVLiÈÁVgS }msL]䃫s‡Á²T…Liµj….
54ª«s ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiª«sVV ÍÜ[N`xqs˳ÏÁ ª«sVLji¸R…VV LSÇÁùxqs˳ÏÁÍýÜ[¬s xqs˳ÏÁVùÌÁV ª«sVLji¸R…VV
@¬sõ LSuíyûÍýÜ[¬s @|qsLiÕdýÁ xqs˳ÏÁVùÌÁ»][ NRPW²T…ƒ«s FsÌÁNí]LRiÍÞ NSÛÍÁ[ÒÁ ®µ…[aSµ³R…ùQORPV²R…V¬s
Fsƒ«sVõNRPVLiÈÁVLiµj….
LSÇÁùxqs˳ÏÁ ¬sLSøßáLi gRiVLjiLiÀÁ 80ª«s ALíjiNRPÍýÜ[ƒ«sV, ÍÜ[N`xqs˳ÏÁ ¬sLSøßáLi gRiVLjiLÀÁ
81ª«s ALíjiNRPÍÞ ÍÜ[ƒ«sV F~LiµR…V xmsLRi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
LSÇÁùxqs˳ÏÁÍÜ[ ®µ…[aRPLiÍÜ[¬s LSuíyûÌÁ @|qsLiÕýÁ xqs˳ÏÁVùÌÁV ª«sVLji¸R…VV ZNP[LiúµR…FyÖÁ»R½
úFyLi»yÌÁ ƒ«sVLi²T… Fsƒ«sVõN][‡Á®²…[ 238 ª«sVLiµj… xqs˳ÏÁVùÌÁ»][FyÈÁV ryz¤¦¦¦»R½ùª«sVV, aSxqsòQû
„sÃì؃«sª«sVV ª«sVLji¸R…VV xqsLixmnsV }qsª«s ª«sLiÉÓÁ LRiLigSÌÁNRPV ¿ÁLiµj…ƒ«s 12 ª«sVLiµj… xqs˳ÏÁVùÌÁV
®ªsW|qïsLi
4

11. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
LSxtísQûxms¼½Â¿Á[ ¬s¸R…V„sVLi¿RÁ‡Á²R…V»yLRiV.
ÍÜ[N`xqs˳ÏÁÍÜ[ LSuíyûÍýÜ[¬s úxmsÇÁÌÁ¿Á[ úxms»R½ùxORPQLigS Fsƒ«sVõN][‡Á®²…[ 530 ª«sVLiµj…
ª«sVLji¸R…VV ZNP[LiúµR…FyÖÁ»R½ úFyLi»yÌÁ ƒ«sVLi²T… FyLýRi®ªsVLiÈÁV¿Á[ ¬slLôi[bPLixms‡Á²T…ƒ«s „sµ³R…LigS
Fsƒ«sVõN][‡Á®²…[ gRiLjixtísQLigS 20 ª«sVLiµj… xqs˳ÏÁVùÌÁVLiÉØLRiV.
úxmsxqsVò»R½Li ª«sVƒ«s ÍÜ[N`xqs˳ÏÁÍÜ[ LSuíyûÌÁ ƒ«sVLi²T… 530 ª«sVLiµj… ZNP[LiúµR…FyÖÁ»R½ úFyLi»yÌÁ
ƒ«sVLi²T… 13 ª«sVLiµj… ª«sVLji¸R…VV LSxxtísQûxms¼½Â¿Á[ ¬s¸R…V„sVLixms‡Á²T…ƒ«s BµôR…LRiV xqs˳ÏÁVùÌÁ»][ NRPÖÁzms
®ªsVV»R½òLi 545 ª«sVLiµj… xqs˳ÏÁVùÌÁVƒyõLRiV.
LSÇÁùxqs˳ÏÁ aSaRP*»R½ xqs˳ÏÁ. BLiµR…VÍÜ[¬s xqs˳ÏÁVùÍýÜ[ 1/3 ª«s ª«sLi»R½V ª«sVLiµj… xqs˳ÏÁVùÌÁV
úxms¼½ lLiLi®²…[ÎÏÁþ N]NRPryLji xmsµR…„ds „sLRiª«sVßá ¿Á[xqsVòLiÉØLRiV. @LiÛÉÁ[ Fs¬sõQQZNPƒ«s úxms¼½ xqs˳ÏÁVù²R…V
AlLi[ÎÏÁþFyÈÁV LSÇÁù xqs˳ÏÁ xqs˳ÏÁVù²R…VgS N]ƒ«srygRiV»y²R…V.
ÍÜ[N`P xqs˳ÏÁ ryµ³yLRißá NSÌÁLi @LiVV®µ…[ÎÏÁ§þ. 84 ª«s ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiLi 25
xqsLiª«s»R½=LSÌÁV ¬sLi²T…ƒ«s ˳ØLRi¼d½¸R…V F¢LRiV®²…ª«slLiƒy ÍÜ[N`P xqs˳ÏÁNRPV Fs¬sõNRP NSª«s¿RÁVè.
@LiVV¾»½[ B®µ…[ ALíjiQNRPÍÞ ÍÜ[¬s DxmsNýSÇÁÙ 'zqs' úxmsNSLRiLi xqs˳ÏÁVùÌÁNRPV G®ªsƒy @µR…ƒ«sxmso @L>Ri»R½ÌÁƒ«sV
¬sLñRiLiVVLi¿Á[ @µ³j…NSLRiLi FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPV DLiÈÁVLiµj…. NSNRPF¡¾»½[ BxmsöÉÓÁª«sLRiNRPV FsÈÁVª«sLiÉÓÁ
@µR…ƒ«sxmso @L>Ri»R½ÌÁV ¬sLñRiLiVVLi¿RÁ‡Á²R…ÛÍÁ[µR…V.
˳ØLRi»R½ ®µ…[aRPLiÍÜ[ LSuíyûÌÁV
˳ØLRi»R½ LSÇØùLigRiª«sVVÍÜ[¬s 1 ª«s ALíjiNRPÍÞ C „sµ³R…LigS DLiµj…M
1. BLi²T…¸R…W, @ƒ«sgS ˳ØLRi»R½®µ…[aRPª«sVV, LSÇÁùª«sVVÌÁ xqsLixmnsV®ªsV DLi²R…Vƒ«sV.
2. @LiµR…ÖÁ LSÇÁùª«sVVÌÁV, LSÇÁùQZOP[Q ú»R½ª«sVVÌÁV, INRPÈÁª«s @ƒ«sVxqsWÀÁ ¸R…VLiµR…V
¬sLôjiQxtísQ®ªsVƒ«sÈýÁVLi²R…Vƒ«sV.
3. ˳ØLRi»R½ ®µ…[aRPLSÇÁù ZOP[Q ú»R½ª«sVVƒ«sLiµR…Vc
Fs) LSÇÁùª«sVVÌÁ ¹¸…VVNRPä LSÇÁùQZOP[Q ú»R½ª«sVVÌÁV;
ÕÁ) INRPÈÁª«s @ƒ«sVxqsWÀÁ¸R…VLiµR…V ¬sLôjiQxtísQ®ªsV ¸R…VVƒ«sõ xqsLixmnsVLSÇÁù
ZOP[Q ú»R½ª«sVVÌÁV, ª«sVLji¸R…VV
zqs) ALêjiLixms‡Á²R…V B»R½LRi LSÇÁù ZOP[Q ú»R½ª«sVVÌÁV ¿Á[Lji¸R…VLi²R…Vƒ«sV.
˳ØLRi»R½ ®µ…[aRPª«sVVÍÜ[ LSuíyûÌÁV ª«sVLji¸R…VV ZNP[LiúµR… FyÖÁ»R½ úFyLi»yÌÁVLiÉØLiVV.
C LSuíyûÌÁ ª«sVLji¸R…VV ZNP[LiúµR…FyÖÁ»R½ úFyLi»yÌÁNRPV ¿ÁLiµj…ƒ«s úFyLi»yÌÁ¬sõ NRPÖÁzms ˳ØLRi»R½
®µ…[aRPª«sVV ¹¸…VVNRPä úFyLi»R½ª«sVVgRi DLiÈÁVLiµj…. ®µ…[aRPÍÜ[ Dƒ«sõ LSuíyûÌÁV ª«sVLji¸R…VV ZNP[LiúµR…FyÖÁ»R½
®ªsW|qïsLi
5

12. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
úFyLi»yÌÁV LSÇØùLigRiª«sVVÍÜ[ ®ªsVVµR…ÉÓÁ |ts²R…WùÍÞÍÜ }msL]䃫s‡Á²R…»yLiVV. N]»R½ògS G®ªsƒy
úFyLi»yÌÁƒ«sV NRPW²y ˳ØLRi»`ÍÜ[ „sÖdÁƒ«sLi ¿Á[xqsVN][ ‡Á²R…ª«s¿RÁV胫s¬s }msL]䃫s ‡Á²T…Liµj….
LSÇØùLigRiª«sVVÍÜ[¬s 2 ª«s ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiª«sVVM
˳ØLRi»R½ FyLýRi®ªsVLiÈÁV, »yƒ«sV xqs‡Á‡Á¬s »R½ÌÁ¿RÁV ¬s‡ÁLiµ³R…ƒ«sÌÁV ª«sVLji¸R…VV
xtsQLRi»R½VÌÁ|ms, aSxqsƒ«sª«sVV µy*LS úN]»R½ò LSÇÁùª«sVVÌÁƒ«sV xqsLixmnsVª«sVVÍÜ[ ¿Á[LRiVèN]ƒ«s ª«s¿RÁV胫sV,
ÛÍÁ[NRP róyzmsLi¿RÁ ª«s¿RÁV胫sV.
C ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiª«sVV G®µ…ƒy úN]»R½ò úFyLi»y¬sõ NRPV²y ®µ…[aRPª«sVVÍÜ[ NRPÌÁVxmsoNRPV®ƒs[
@µ³j…NSLS¬sõ FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPV Bª«s*²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….
LSÇØùLigRiª«sVVÍÜ[¬s 3ª«s ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiª«sVVM
INRP LSuíyû¬sõ „s˳ÏÁÑÁLiÀÁgS¬s, lLiLi²R…V ÛÍÁ[µy @Li»R½NRPLiÛÉÁ[ FsNRPV䪫s
LSuíyûÌÁƒ«sV ÛÍÁ[µy ZNP[LiúµR… FyÖÁ»R½ úFyLi»yÌÁƒ«sV „sÖdÁƒ«sLi ¿Á[zqs N]»R½ò LSuíyû¬sõ GLRiöLRi¿RÁ²R…Li,
G®µ…ƒy LSxtísQûLi ¹¸…VVNRPä „s{qsòLñRiLi |msLi¿RÁ²R…Li ÛÍÁ[µy »R½gæjiLi¿RÁ²R…Li gS¬s, }msLRiV ª«sWLRiVö
¿Á[¸R…V²R…Li gS¬s ¿Á[}qs @µ³j…NSLRiLi ˳ØLRi»R½ FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPV NRPÖÁöLi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s |ms ª«sVW²R…V ALíjiNRPÍÞ= úxmsNSLRiLi ®µ…[aRPLiÍÜ[ Dƒ«sõ LSuíyûÌÁNRPV
xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s @µ³j…NRPLRißáÌÁV LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s ALRiª«s ˳ØgRiLiÍÜ[ F~LiµR…V xmsLRi¿RÁ‡Á²ïyLiVV.
®µ…[aS¬sNTP aSxqsƒ«s ¬sLSøßáLi ¿Á[}qs FyLýRi®ªsVLiÈÁV Dƒ«sõÈíÁVgS®ƒs[ LSuíyûÌÁNRPV,˳ØLRi»R½
LSÇØùLigRiLi ª«sVLji¸R…VV FyLýRi®ªsVLiÈÁV ¿Á[}qs ¿RÁÉíØÌÁNRPV ÍÜ[‡Á²T… »R½ª«sV @ª«sxqsLSÌÁ ®ªs[VLRiNRPV
aSxqsƒyÌÁV ¿Á[xqsVNRPV®ƒs[ @ª«sNSaRPLi LSuíyûÌÁNRPV NRPÖÁöLi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
˳ØLRi»R½ LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s 168ª«s ALíjiNRPÍÞ úxmsNSLRiLi LSxtísQû gRiª«sLRiõL`i ª«sVLji¸R…VV
aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁƒ«sV NRPÖÁzms LSxtísQû aSxqsƒ«s ¬sLSøßá ª«sùª«sxqósgS }msL]䃫s²R…Li ÇÁLjigjiLiµj…. A¸R…W
LSuíyûÌÁV N][LRiVNRPVLiÛÉÁ[ aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁ»][ FyÈÁV aSxqsƒ«s ª«sVLi²R…ÖÁ¬s NRPW²y GLRiöLRiV¿RÁVN][ª«s¿RÁVè.
@xmsöV²R…V LSxtísQû gRiª«sLRiõL`, aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁ ª«sVLji¸R…VV aSxqsƒ«s ª«sVLi²R…ÖÁ¬s NRPÖÁzms LSxtísQû aSxqsƒ«s
¬sLSøßá ª«sùª«sxqós(legislature)gS }msL]䃫s‡Á²R…V»R½VLiµj…. D»R½òLRiúxms®µ…[a`P, ÕÁ¥¦¦¦L`,
ª«sV¥¦¦¦LSxtísQû, NRPLSõÈÁNRP ª«sVLji¸R…VV ALiúµ³R…úxms®µ…a`P LSuíyûÌÁNRPV lLiLi²R…V xqs˳ÏÁÌÁVLi²R…gS „sVgjiÖÁƒ«s
LSuíyûÌÁNRPV ª«sWú»R½Li aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁÌÁV ª«sWú»R½®ªs[V DƒyõLiVV.
LSÇØùLigS¬sõ LRiOTPQLi¿Á[ xqsVú{msLi N][LíRiV
®µ…[aRP úxmsÇÁÌÁ @ª«sxqsLSÌÁƒ«sV, ANSLiORPQÌÁƒ«sV µR…XztísQÍÜ[ DLi¿RÁVNRPV¬s @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s
®ªsW|qïsLi
6

13. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
¿RÁÉíØÌÁV ¿Á[¸R…V²R…Li, Dƒ«sõ ¿RÁÉíØÌÁƒ«sV ª«sWLRiè²R…Li ÛÍÁ[µy »]ÌÁgjiLi¿RÁ²R…Li FyLýRi®ªsVLiÈÁV,
LSuíyûÍýÜ[®ƒs¾»½[ aSxqsƒ«s ¬sLSøßá xqs˳ÏÁÌÁ „sµ³j….xqsª«sWÇÁLi xmsLjißت«sV bdPÌÁ®ªsVLiµj…. ª«sWLRiV»R½Vƒ«sõ
ryª«sWÑÁNRP xmsLjixqósVÌÁ NRPƒ«sVgRiVßáLigS ¿RÁÉíØÌÁV ¿Á[}qs Ëص³R…ù»R½ƒ«sV LSÇØùLigRiLi FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPV,
aSxqsƒ«s ¬sLSøßá xqs˳ÏÁÌÁNRPV NRPÈíÁÛËÁÉíÓÁLiµj….
FyLýRi®ªsVLiÈÁVÍÜ[ aSxqsƒ«s ¬sLSøßجsNTP xqsLi‡Áµ³j…LiÀÁƒ«s „sµ³yƒ«sLi gRiVLjiLiÀÁ
LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s ALíjiNRPÍÞ= 107 ª«sVLji¸R…VV 108 ÌÁÍÜ[ƒ«sW ª«sVLji¸R…VV úµR…ª«sù xqsLi‡ÁLiµ³R…®ªsVƒ«s
ÕÁÌýÁVÌÁƒ«sV úxms®ªs[aRP |msÈíÁ²R…Li ª«sVLji¸R…VV A®ªsWµj…Li¿RÁ²R…Li gRiVLjiLiÀÁƒ«s „sµ³yƒ«sLi gRiVLjiLiÀÁ ALíjiNRPÍÞ=
109 ª«sVLji¸R…VV 110 ÌÁÍÜ[ƒ«sV F~LiµR…VxmsLRi¿RÁ²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….
LSuíyûÌÁ aSxqsƒ«s ¬sLSøßá xqs˳ÏÁÍýÜ[ @ƒ«sVxqsLjiLi¿yÖÁ=ƒ«s „sµ³yƒ«sLi gRiVLjiLiÀÁ ALíjiNRPÍÞ
196 ƒ«sVLi²T… ALíjiNRPÍÞ 209 ª«sLRiNRPV F~LiµR…VxmsLRi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
aSxqsƒ«s ¬sLSøßáLiÍÜ[ƒ«sV, úµR…ª«sù xqsLi‡ÁLiµ³R…®ªsVƒ«s „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ƒ«sV ZNP[Liúµy¬sNTP,
LSuíyûÌÁNRPV ª«sVµ³R…ù gS¬s, LSuíyûÌÁNRPV, LSuíyûÌÁNRPV ª«sVµ³R…ù gS¬sFsµR…VLRi¹¸…[Vù „sªyµyÌÁƒ«sV
xmsLjixtsQäLjiLi¿Á[LiµR…VNRPV LSÇØùLigRiLiALíjiNRPÍÞ 124 úxmsNSLRiLi xqsVú{msLiN][LíRiV GLSöÈÁV ¿Á[¸R…V
‡Á²T…Liµj…. ALíjiNRPÍÞ 124 ƒ«sVLi²T… ALíjiNRPÍÞ 147 ª«sLRiNRPV xqsVú{msLi N][LíRiVNRPV xqs‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s @LiaSÌÁV
¿Á[LRiè‡Á²ïyLiVV.
LSÇØùLigRiLi @ª«sVÍýÜ[NTP ª«sÀÁ胫s lLiLi²R…V L][ÇÁÙÌÁNRPV @LiÛÉÁ[ 1950ª«s xqsLiª«s»R½=LRiLi
ÇÁƒ«sª«sLji 28ª«s ¾»½[µk…ƒ«s xqsVú{msLiN][LíRiV GLRiö²T…Liµj….
ª«sVVÅÁùLigS LSÇØùLigRiLi xqsVú{msLiN][LíRiVNRPV LSÇØùLigRi LRiORPQßáQ Ëص³R…ù»R½ƒ«sV
@xmsögjiLiÀÁLiµj…. FyLýRi®ªsVLiÈÁV gS¬s, LSuíyûÌÁ aSxqsƒ«s ¬sLSøßá xqs˳ÏÁÌÁV gS¬s ¿Á[}qs ¿RÁÉíØÌÁV
LSÇØùLigS¬sNTP @ƒ«sVgRiVßáLigS Dƒyõ¸R…W ÛÍÁ[µy @¬s ¬sLñRiLiVVLi¿Á[µj… xqsVú{msLiN][lLíi[. FyLýRi®ªsVLiÈÁV
gS¬s, LSuíyûÌÁ aSxqsƒ«s ¬sLSøßá xqs˳ÏÁÌÁV gS¬s ¿Á[}qs ¿RÁÉíØÌÁV ÛÍÁ[µy úxms˳ÏÁV»y*ÌÁ ¬sLñRi¸R…WÌÁ
ª«sÌýÁ F¢LRiVÌÁ úFyµ³R…„sVNRP x¤¦¦¦NRPVäÌÁNRPV ˳ÏÁLigRiLi ªyÉÓÁÖýÁƒ«sÛÉí^Á¾»½[ LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s ALíkiNRPÍÞ 226
úxmsNSLRiLi |¤¦¦¦N][LíRiVÌÁV ª«sVLji¸R…VV ALíjiNRPÍÞ 32 ª«sVLji¸R…VV ALíjiNRPÍÞ 142 úxmsNSLRiLi xqsVú{msLiN][LíRiV
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ ¿RÁÉíØÌÁƒ«sV ÛÍÁ[µy úxms˳ÏÁV»R½* ¬sLñRi¸R…WÌÁƒ«sV @²ïR…VNRPVLiÉØLiVV. µk…¬s®ƒs[ ƒyù¸R…Vxqs„dsVORPQ
@µ³j…NSLRiLi @LiÉØLRiV.
LSÇØùLigS¬sõ @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s ®ªs[VLRiNRPV xqsª«sLjiLi¿Á[ @µ³j…NSLRiLi FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPV
NRPÖÁöLi¿RÁ‡Á²T…Liµj…. @®µ…[ „sµ³R…LigS aSxqsƒyµ³j…NSLRiLi NRPW²y FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPVLiµR…¬s Bµj…ª«sLRiZNP[
¿RÁLjièLi¿yLi. C lLiLi²R…V „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ FyLýRi®ªsVLiÈÁVNRPV N]¬sõ xmsLji„sV»R½VÌÁƒ«sV „sµ³j…xqsWò,
®ªsW|qïsLi
7

14. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
LSÇØùLigRi ª«s°ÖÁNRP xqs*LRiWFy¬sõ LRiOTPQLi¿RÁ²y¬sNTP LSÇØùLigRiLi xqsVú{msLiN][LíRiV GLSöÈÁVƒ«sV
úxms¼½Fyµj…xqsWò ALíjiNRPÍÞ 32 ª«sVLji¸R…VV ALíjiNRPÍÞ 143ÌÁV F~LiµR…V xmsLRi¿RÁ‡Á²ïyLiVV.
xqsVú{msLiN][LíRiV LSÇØùLigRiLi µy*LS »R½ƒ«sNRPV xqsLiúNRP„sVLiÀÁƒ«s @µ³j…NSLS¬sõ
ª«sVLji¸R…VV Ëص³R…ù»R½ƒ«sV xqsª«sVLôRiª«sLi»R½LigS ¬sLRi*z¤¦¦¦xqsWò®ƒs[ DLiµj…. @LiVVƒy FsxmsöÉÓÁNRPxmsöV²R…V
Fs¬sõQQZNPƒ«s úxmsÇØúxms¼½¬sµ³R…VÌÁV LSÇØùLigRiLi xqsVú{msLiN][LíRiVNRPV NRPÖÁöLiÀÁƒ«s @µ³j…NSLSÌÁƒ«sV
»]ÌÁgjiLi¿RÁ²y¬sNTP @®ƒs[NRP LSÇØùLigRi xqsª«sLRißáÌÁV ¿Á[¸R…V²y¬sNTP úxms¸R…V¼½õxqsWò®ƒs[ DƒyõLRiV.
xmsL][ORPQ úxmsÇØry*ª«sVùLic¿RÁÈíÁxqs˳ÏÁÌÁNRPV xqs˳ÏÁVùÌÁ Fs¬sõNRP
BLi»R½NRPV ª«sVVLi®µ…[ „sª«sLjiLiÀÁƒ«sÈíÁV ¿RÁÈíÁxqs˳ÏÁÌÁNRPV Fsƒ«sVõN][‡Á®²…[ xqs˳ÏÁVùÌÁV LSÇØùLigRiLi
úxmsNSLRiLi ªyLRiV ZNP[ª«sÌÁLi ˳ØLRi»R½ F¢LRiVÛÍÁ DLi²T… LSÇØùLigRiLi ¬slLôi[bPLiÀÁƒ«s ª«s¸R…VxqsV DLiÛÉÁ[ ¿yÌÁV.
ªyLji¬s Fsƒ«sVõN][ª«s²y¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s „sµ³j…, „sµ³yƒyÌÁ gRiVLjiLiÀÁ LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s 324ª«s
ALíjiNRPÍÞ ƒ«sVLi²T… 329 ALíjiNRPÍÞ ª«sLRiNRPV „sª«sLjixqsVòƒyõLiVV. 324ª«s ALíjiNRPÍÞ FyLýRi®ªsVLiÈÁV ª«sVLji¸R…VV
LSxtísQû ÛÍÁÑÁ}qýs¿RÁLýRi Fs¬sõNRPÌÁ ¬sLRi*x¤¦¦¦ßá N][xqsLi xqs*»R½Liú»R½ úxms¼½xms¼½ò NRPÖÁgjiƒ«s Fs¬sõNRPÌÁ NRP„dsVxtsQƒ±sƒ«sV
¬s¸R…V„sV¿RÁ²R…Li ÇÁLjigjiLiµj….BLiµR…VÍÜ[ INRP úxmsµ³yƒ«s Fs¬sõNRPÌÁ NRP„dsVxtsQƒ«sL`»][ FyÈÁV @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s
xqs˳ÏÁVùÌÁƒ«sV LSxtísQûxms¼½ ¬s¸R…V„sVryòLRiV. Fs¬sõNRPÌÁ NRP„dsVxtsQƒ±s xmspLjiògS xqs*»R½Liú»R½úxms¼½xms¼½ò NRPÖÁgjiƒ«s
xqsLixqós. úxms˳ÏÁV»R½*Li gS¬s, ƒyù¸R…V ª«sùª«sxqós gS¬s Fs¬sõNRPÌÁ NRP„dsVxtsQƒ±s „sµ³j… ¬sLRi*x¤¦¦¦ßáÍÜ[ ÇÜ[NRPùLi
¿Á[xqsVN][ª«s²y¬sNTP „dsÌÁVÛÍÁ[NRPVLi²y NRP„dsVxtsQƒ±sƒ«sV GLSöÈÁV ¿Á[zqsLiµj… ˳ØLRi»R½ LSÇØùLigRiLi.
ALíjiNRPÍÞ 326 úxmsNSLRiLi ÍÜ[N`xqs˳ÏÁ ª«sVLji¸R…VV LSuíyûÌÁ aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁÌÁNRPV xqs˳ÏÁVùÌÁƒ«sV
Fsƒ«sVõNRPV®ƒs[ x¤¦¦¦NRPV䃫sV 18 xqsLiª«s»R½=LSÌÁV ¬sLi²T…ƒ«s ª«s¹¸…WÇÁƒ«sVÌÁNRPV NRPÖÁzmsLi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
@LiÛÉÁ[, 18 xqsLiª«s»R½=LSÌÁV ¬sLi²T…ƒ«s úxms¼½ ˳ØLRi¼d½¸R…V F¢LRiV²R…V »R½ª«sV JÈÁV x¤¦¦¦NRPV䃫sV
„s¬s¹¸…WgjiLi¿RÁVNRPV¬s »R½ª«sV ¬s¹¸…WÇÁNRP ª«sLæS¬sNTP úxmsÇØ úxms¼½¬sµ³j…¬s Fsƒ«sVõN][ª«s¿RÁVè. ª«sWƒ«szqsNRP
„sNRPÍØLigRiVÌÁV, ®ƒs[LRixqsVòÌÁV, @„s¬ds¼½xmsLRiVÌÁV ª«sVLji¸R…VV ¿RÁÈíÁ „sLRiVµôðR…®ªsVƒ«s xmsƒ«sVÌÁV ¿Á[}qs ªyLRiV
»R½xmsö „sVgjiÖÁƒ«s @LiµR…LjiNTP JÈÁV x¤¦¦¦NRPVä NRPÖÁzmsLi¿RÁ‡Á²T…Liµj….
LSÇØùgRiLiÍÜ[¬s ALíjiNRPÍÞ 327 úxmsNSLRiª«sVV FyLýRi®ªsVLiÈÁV D˳ÏÁ¸R…Vxqs˳ÏÁÌÁNRPV gS¬s,
Fs®µ…ƒy INRP xqs˳ÏÁNRPV gS¬s, LSxtísQû aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁNRPV gS¬s ÛÍÁ[µy LSxtísQûLiÍÜ[¬sD˳ÏÁ¸R…V xqs˳ÏÁÌÁNRPV
gS¬s xqs˳ÏÁVùÌÁ Fs¬sõNRPNRPV xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s G @LiaS®ƒsQõƒy, FsxmsöV®²…ƒy ª«sWlLi[è „sµ³R…LigS
¿RÁÉíØÌÁV ¿Á[}qs @µ³j…NSLS¬sõ FyLýRi® ªsVLiÈÁVNRPV NRPÈíÁÛËÁÈíÁ‡Á²T…Liµj…. 328ª«s @µ³j…NRPLRißáLiÍÜ[ BÈÁVª«sLiÉÓÁ
@µ³j…NSLRi®ªs[V LSxtísQû aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁÌÁNRPV NRPÖÁöLi¿RÁ ‡Á²T…Liµj….
LSÇØùLigRiLiÍÜ[¬s 324 ƒ«sVLi²T… 329ª«s @µ³j…NRPLRißáÌÁNRPV @ƒ«sVgRiVßáLigS ˳ØLRi»R½
®ªsW|qïsLi
8

15. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
FyLýRi®ªsVLiÈÁV 1950ª«s xqsLiª«s»R½=LRiLiÍÜ[ ®ªs[V ®ƒsÌÁ xms®ƒsõLi²R…ª«s ¾»½[µk…ƒ«s INRP ¿RÁÈíÁLi ¿Á[zqsLiµj…. µk…¬s®ƒs[
úxmsÇØ úFy¼½¬sµ³R…ù ¿RÁÈíÁLi 1950 @¬s @LiÉØLRiV. C ¿RÁÉíجsNTP N]ƒ«srygjiLixmsogS ¼½Ljigji 1951
ÇÁÚÛÍÁ 17ª«s ¾»½[µk…ƒ«s ª«sVL][ ¿RÁÈíÁLi @ª«sVÍýÜ[NTP ª«sÀÁèLiµj…. µk…¬s®ƒs[ úxmsÇØ úFy¼½¬sµ³R…ù ¿RÁÈíÁLi 1951
@¬s @LiÉØLRiV. C lLiLi²R…V ¿RÁÉíØÌÁV ¿RÁÈíÁ xqs˳ÏÁÌÁ ¬s¹¸…WÇÁNRP ª«sLæSÌÁ xmsoƒ«sLji*˳ÏÁÇÁƒ«s ª«sVLji¸R…VV
ªyÉÓÁ GLSöÈÁV, JÈÁLýRiVgS ƒ«s®ªsWµR…V ¿Á[xqsVN][ª«s²y¬sNTP @L>Ri»R½ÌÁV, FsÌÁNíRPLRiÍÞ L][ÍÞ=
»R½¸R…WLji ª«sVLji¸R…VV FyLýRi®ªsVLiÈÁV D˳ÏÁ¸R…V xqs˳ÏÁÌÁNRPV, LSuíyûÌÁ aSxqsƒ«s xqs˳ÏÁÌÁNRPV xqs˳ÏÁVùÌÁ
Fs¬sõNRP „sµ³yƒ«sLi gRiVLjiLiÀÁ, C xqs˳ÏÁÍýÜ[ xqs˳ÏÁù»y*¬sNTP @L>Ri»R½ÌÁV, Fs¬sõNRPÍýÜ[ ¿RÁÈíÁª«sù¼½lLi[NRP
xmsµôðR…»R½VÌÁ ¬sªyLRißá gRiVLjiLiÀÁ ª«sVLji¸R…VV @¬sõ @LiaSÌÁNRPV xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s xqsª«sVúgRi @LiaSÌÁƒ«sV
NRPÖÁgji DƒyõLiVV.
C „sµ³R…LigS úxmsryòª«sƒ«s(preamble)ÍÜ[ }msL]䃫sõ úxmsÇØry*ª«sVù LSÇÁù
˳ت«sƒ«sƒ«sV A¿RÁLRißáÍÜ ª«s¹¸…WÇÁƒ«s JÉÓÁLigRiV µy*LS 18 xqsLiª«s»R½=LSÌÁ ª«s¸R…VxqsV ¬sLi²T…ƒ«s
úxmsÇÁÌÁV »R½ª«sV úxms¼½¬sµ³R…VÌÁƒ«sV Fsƒ«sVõNRPV¬s xmsLjiFyÌÁƒ«s N]ƒ«srygjiLi¿RÁVNRPV®ƒs[ „sµ³yƒy¬sõ
LSÇØùLigRiLi úxmsryµj…LiÀÁLiµj…. C LRiNRPLigS ª«sVƒ«sNRPV xmsL][ORPQ úxmsÇØry*ª«sVù „sµ³yƒ«sLi @ª«sVÍýÜ[NTP
ª«sÀÁèLiµj….
BNRPä²R… ª«sVW²R…V @LiaSÌÁV gRiª«sV¬sLi¿yÖÁ. @„s,
1) LSÇÁùLi úxmsÇÁÌÁLiµR…Ljiµj…,
2) C LSÇÁùLi ¹¸…VVNRPä ª«sùª«s¥¦¦¦LSÌÁƒ«sV ¿RÁNRPäµj…®µô…[ úxms˳ÏÁV»y*¬sõ
úxmsÇÁÌÁV Fsƒ«sVõNRPVLiÉØLRiV, ª«sVLji¸R…VV
3) Fs¬sõNRP NS‡Á²T…ƒ«s úxms˳ÏÁV»y*ÌÁV úxmsÇÁÌÁ ANSLiORPQÌÁ ®ªs[VLRiNRPV ¬s¸R…V„sV»R½
NSÌÁLi (5 xqsLiª«s»R½=LSÌÁV) xmsLjiFyÌÁƒ«s srygjiryòLiVV.
|ms ª«sVW²R…V @LiaSÌÁƒ«sV úxms¼½Fyµj…LiÀÁƒ«s ª«sVƒ«s LSÇØùLigRiLi úxmsÇÁÌÁƒ«sV úxms˳ÏÁVª«soÌÁV
gSƒ«sV, FyÌÁƒ«s rygjiLi¿Á[ úxms˳ÏÁV»R½*LiÍÜ[¬s ª«sùNRPVòÌÁƒ«sV ª«sVLji¸R…VV úxmsÇØúxms¼½¬sµ³R…VÌÁƒ«sV }qsª«sNRPVÌÁV
gSƒ«sV }msL]äLiµj…. @Li»R½ª«sLRiNRPV úxmsxmsLi¿RÁLiÍÜ[ »R½ÌÁúNTPLiµR…VÌÁVgS Dƒ«sõ úxms˳ÏÁV»R½* ª«sùª«sxqósƒ«sV
xqsLji¿Á[zqs NSÎÏÁþQ|msƒ«s ¬sÌÁÛËÁÉíÓÁLiµj… ª«sVƒ«s LSÇØùLigRiLi.
@LiVV¾»½[ ¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÌÁ xqsLiÅÁù N][ÈýÁ xqsLiÅÁùÍÜ[ DLi²R…²R…Li ª«sÌÁƒ«s ¸R…VÇÁª«sWƒ«sV
ÌÁLiµR…LRiW NRPÖÁzqs »R½ª«sV N]LRiNRPV xms¬s¿Á[}qs }qsª«sNRPVÌÁNRPV „s„sµ³R… „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ @xmsöÉÓÁNRPxmsöV²R…V
ª«sWLæRiµR…LRi+ƒ«sLi ¿Á[¸R…V²R…Li NRPVµR…LRiµR…V. @LiµR…VZNP[ »R½ª«sVNRPV, @LiÛÉÁ[ »R½ª«sV @Õ³ÁúFy¸R…WÌÁNRPV,
úFy¼½¬sµ³R…ùLi ª«sz¤¦¦¦Li¿Á[ @˳ÏÁùLóRiVÌÁƒ«sV Fsƒ«sVõNRPV¬s ªyLjiµyùLS »R½ª«sV ÌÁOSQQùÌÁƒ«sV
®ªsW|qïsLi
9

16. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
ryµ³j…Li¿RÁVNRPV®ƒs[ @ª«sNSaS¬sõ NRPÖÁöLiÀÁLiµj… ª«sVƒ«s LSÇØùLigRiLi. @LiVVƒy A úxms¼½¬sµ³R…VÌÁNRPV
NRPW²y »R½ª«sV ANSLiORPQÌÁƒ«sV »y®ªs[V ¾»½ÖÁ¸R…VÛÇÁ[}qs @ª«sNSaRPLi ÛÍÁ[µR…V. @LiµR…VZNP[ INRP „sµ³yƒ«sLi
A¿RÁLRißáÍÜ[NTP ª«sÀÁèLiµj…. úxms¼½ HµR…V xqsLiª«s»R½=LSÌÁN]NRPryLji ª«s¿Á[è Fs¬sõNRPÍýÜ[ F¡ÉÔÁ ¿Á[}qs
@˳ÏÁùLóRiVÌÁV Fs¬sõNRPÍýÜ[ lgiÖÁ}qsò úxmsÇÁÌÁNRPV, »R½ª«sV úxms˳ÏÁVª«soÌÁNRPV, GLi ¿Á[ryòL][ ¿ÁFyòLRiV. @LiÛÉÁ[
¸R…VÇÁª«sW¬s N]LRiNRPV xms¬s¿Á[¸R…V²y¬sNTP ª«sÀÁ胫s @˳ÏÁùLóRiVÛÛÍÁ[ Fsª«sLjiNTP ªylLi[ »yª«sVV G®ªs[VLi
¿Á[¸R…VgRiÌÁVgRiV»yL][, ¿Á[ryòL][ úxmsÇÁÌÁNRPV „sª«sLjiryòLRiV. ªyLjiÍÜ[ Fsª«sLji „sµ³yƒyÌÁV, NSLRiùúNRPª«sWÌÁV
ƒ«s¿RÁVè»y¹¸…W úxmsÇÁÌÁV ªyLji¬s Fsƒ«sVõNRPVLiÉØLRiV. Fsƒ«sVõN][‡Á²ïR… úxmsÇØúxms¼½¬sµ³R…VÌÁV »yª«sVV
úxmsÇÁÌÁNRPV,»R½ª«sV úxms˳ÏÁVª«soÌÁNRPV, ¿Á[zqsƒ«s ªygôðSƒyÌÁƒ«sV @ª«sVÌÁV ¿Á[ryòLRiV.
C úxmsÇØ úxms¼½¬sµ³R…VÌÁV, ªyLjiÍÜ[ ƒ«sVLi²T… GLSöÈÁ¹¸…[Vù úxms˳ÏÁV»y*ÌÁV ¿Á[}qs
¿RÁÉíØÌÁV ÛÍÁ[µy ¬sLñRi¸R…WÌÁV LSÇØùLigRi xqsWöéQ LjiòNTP, ª«s°ÖÁNRP xqs*LRiWFy¬sNTP „sLRiVµôðR…LigS DLiÛÉÁ[
ªyÉÓÁ¬s ƒyù¸R…V xqs„dsVORPQ ¿Á[}qs @µ³j…NSLRiLi»][ @²ïR…V NRPV®ƒs[LiµR…VNRPV xqsVú{msLi N][LíRiV ª«sVLji¸R…VV
|¤¦¦¦N][LíRiVÌÁV GLSöÈÁV ¿Á[¸R…V ‡Á²ïy¸R…V¬s ¿RÁWryª«sVV. NS¬s, @ÈÁVª«sLiÉÓÁ ¬sLñRi¸R…WÌÁV
LSÇÁNUP¸R…V xmsLRi®ªsVƒ«s„s @LiVV DLiÛÉÁ[ ª«sWú»R½Li N][LíRiVÌÁNRPV ªyÉÓÁ¬s xqs„dsVOTPQLi¿Á[ @µ³j…NSLRiLi ÛÍÁ[µR…V.
Dµyx¤¦¦¦LRißáNRPV ALíjiNRPÍÞ 3 úxmsNSLRiLi lLiLi²R…V ÛÍÁ[µy ª«sVW²R…V LSuíyûÌÁƒ«sV NRPÖÁzms INRP
LSxtísQû¬sõ GLRiöLRi¿RÁ²R…Li gS¬s, ÛÍÁ[µy INRP |msµôR… LSuíyû¬sõ lLiLi²R…V ÛÍÁ[µy ª«sVW²R…V LSuíyûÌÁVgS
„s˳ÏÁÑÁLi¿Á[ @LiaRPLiÍÜ[ úxms˳ÏÁV»y*ÌÁV ¿Á[}qs ¬sLñRi¸R…WÌÁƒ«sV N][LíRiVÌÁV xqs„dsVOTPQLi¿RÁÛÍÁ[ª«so.
BÈÁVª«sLiÉÓÁ „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ úxmsÇØúxms¼½¬sµ³R…VÌÁNRPV gS¬s, úxms˳ÏÁV»y*ÌÁNRPV gS¬s »yª«sVV
¿Á[}qs ¬sLñRi¸R…WÌÁNRPV NSª«sÌÁzqsƒ«s @µ³j…NSLRiLi FsNRPä²R…ƒ«sVLi²T… ÌÁÕ³ÁxqsVòLiµR…®ƒs[µj… NUPÌÁNRP®ªsVƒ«s úxmsaRPõ.
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ @µ³j…NSLRiLi úxmsÇÁÌÁƒ«sVLi²T… ª«sWú»R½®ªs[V xqsLiúNRP„sVxqsVòLiµR…¬s LSÇØùLigRi
¬sLSø»R½ÌÁV úxmsryòª«sƒ«s (preamble), ALíjiNRPÍÞ= 107 ª«sVLji¸R…VV 108 ª«sVLji¸R…VV
ALíjiNRPÍÞ 324 ƒ«sVLi²T… ALíjiNRPÍÞ 329 ª«sLRiNRPV xqsöxtísQLigS F~LiµR…VxmsLRi¿yLRiV.
BLi»R½NRPV ª«sVVLiµR…V „sª«sLjiLiÀÁƒ«sÈíÁV úxmsÇØ úxms¼½¬sµ³R…VÌÁV »R½ª«sV ¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÛÍÁƒ«s
JÈÁLýRi ª«sVVLiµR…V „s„sµ³R… „sxtsQ¸R…WÌÁÍÜ[ »yª«sVV Fs¬sõQQZNP¾»½[ GLi ¿Á[¸R…VµR…ÌÁV¿RÁVNRPVƒyõL][ ¿Ázmsö
Fs¬sõNRPÌÁNRPV ®ªs×Áþ úxmsÇØ®ªsWµR…Li»][ lgiÖÁÀÁƒ«sxmso²R…V ª«sWú»R½®ªs[V A xms¬s ¿Á[¸R…WÌÁ¬s ª«sVƒ«s
LSÇØùLigRiLi ¬slLôi[bPLiÀÁLiµj…. ª«sVƒ«s úxmsÇØry*ª«sVù ª«sùQª«sxqós GLSöÈÁVƒ«sV GLSöÈÁV ¿Á[¸R…V²R…Li
ÍÜ[®ƒs[ LSÇØùLigRi ¬sLSø»R½ÌÁV @ÈÁVª«sLiÉÓÁ ˳تy¬sõ xqsöxtísQxmsLji¿yLRiV.
µR…VLRiµR…XxtísQª«saS»R½Vò Fs¬sõQQZNPƒ«s úxmsÇØúxms¼½¬sµ³R…VÌÁV úxmsÇÁÌÁNRPV(»R½ª«sV ¸R…VÇÁ
ª«sWƒ«sVÌÁNRPV) BÀÁ胫s ªygôðSƒyÌÁƒ«sV DÌýÁLizmnsV}qsò ª«sWú»R½Li @ÈÁVª«sLiÉÓÁ DÌýÁLixmnsVƒ«sÌÁƒ«sV @²ïR…VNRPV®ƒs[
®ªsW|qïsLi
10

17. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
ª«sùª«sxqósƒ«sV LSÇØùLigRiLi GLSöÈÁV ¿Á[¸R…VÛÍÁ[µR…V. µk…¬s xmnsÖÁ»R½LigS ª«sVƒ«s LSÇØùLigRiLi ¹¸…VVNRPä
@xqsÌÁV ÌÁOSQQùÌÁV FsLi»R½ |mnsWLRiLigS „sxmnsÌÁª«s°»R½Vƒyõ¹¸…W ª«s¿Á[è @µ³yù¸R…WÍýÜ[
xmsLjibdPÖÁµôyLi.
®ªsW|qïsLi
11

18. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
2.úxmsÇØry*ª«sVù®ªs[V FsLiµR…VNRPV?
ƒ«sLRiÇؼ½ xqsª«sVxqsòª«sVV xmsLRi{ms²R…ƒ«s xmsLS¸R…Vßá»R½*ª«sVV
$$
lLiLi²R…V ÌÁORPQÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁNRPV xmspLRi*ª«sVV x¤¦Ü[®ªsW|qszms¸R…Vƒ±s=gS zmsÌÁVª«s‡Á®²…[
ª«sWƒ«sª«sÇؼ½ A„sLS÷é骫sª«sVV ÇÁLjigjiLiµj…. @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…Vƒ«sõ xmspLRi* ª«sWƒ«sª«soÌÁ ª«sVµ³R…ù
xmsLRixqsöLRi xmnsVL<RißáÌÁV ÇÁLjilgi[„s. INRP xqsª«sVWx¤¦¦¦Li ª«sVL][ xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP FsNRPä²R… FsµR…VLRiVxms²ïy
¼d½úª«sLigS xmnsVL<Rißá xms®²…[„s. BÈÁVª«sLiÉÓÁ xmnsVL<RißáÌÁƒ«sV ª«sVƒ«sLi ÀÁLiFyLiÒÁÌÁÍÜ[ BxmsöÉÓÁNUP
¿RÁW²R…ª«s¿RÁVè. INRP ÀÁLiFyLiÒÁÌÁ xqsª«sVWx¤¦¦¦Li ª«sVL][ ÀÁLiFyLiÒÁÌÁ xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP
FsµR…VlLiƒ«sxmso²R…V A lLiLi²R…V xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁ ª«sVµ³R…ù Õ³dÁNRPLRi®ªsVƒ«s xmnsVL<Rißá ÇÁLRiVgRiV»R½VLiµj…. C
xmnsVL<Rißá FsLi»R½ ˳ÏÁ¸R…VLiNRPLRiLigS DLiÈÁVLiµR…LiÛÉÁ[ lgiÖÁÀÁƒ«s ÀÁLiFyÒÁÌÁV J²T…F¡LiVVƒ«s
ÀÁLiFyLiÒÁÌÁ NSÎÏÁ§þ, ¿Á[»R½VÌÁƒ«sV ÀdÁÖÁ讪s[zqs »R½ÌÁÌÁƒ«sV ®ªsWµj… xmsgRiVÌÁg]²yòLiVV. N]¬sõ
ryLýRiV lgiÖÁÀÁƒ«s ÀÁLiFyLiÒÁÌÁV J²T…ƒ«s ªyÉÓÁ¬s NRPzqsgS ¿RÁLizms ¼½LiÉØLiVV NRPW²y.
xmspLRi* ª«sWƒ«sª«s ÇØ»R½VÌÁV NRPW²y C „sµ³R…LigS®ƒs[ xmnsVL<Rißá xms²ïy¸R…V¬s
aSxqsòQûÇìÁÙÌÁV }msL]äLiÈÁVƒyõLRiV. lLiLi²R…V ÌÁORPQÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ úNTP»R½Li A„sLRi÷é„sLiÀÁƒ«s
ƒyÉÓÁ ƒ«sVLi²T… ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV NRPW²y @ÈÁVª«sLiÉÓÁ xmnsVL<RißáÛÍÁ[ xms²R…V»R½VƒyõLRiV. @LRi®ªs ÌÁORQÌÁ
xqsLiª«s»R½=LSÌÁNRPV xmspLRi*Li ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV ª«sVLji¸R…VV ÀÁLiFyLiÒÁÌÁV IZNP[ ÒÁ„s ƒ«sVLi²T…
A„sLRi÷é„sLi¿RÁ²R…Li ÇÁLjigjiLiµj…. ªyLRixqs»R½* ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV ¬sOTPQ xmsòLi ¿Á[xqsVNRPV¬s DLi®²…[
ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ DNA ª«sVLji¸R…VV ÀÁLiFyÒÁÌÁ DNA 98.5 saS»R½Li INRPÉÓÁ gS®ƒs[ DLiÈÁVLiµj….
@LiµR…VZNP[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁNRPV, ÀÁLiFyÒÁÌÁNRPV ¿yÍØF¡ÖÁNRPÌÁV DƒyõLiVV. ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV NRPW²y
B»R½LRi ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ xmsÈýÁ @ÈÁVª«sLiÉÓÁ µ_LêRiƒ«sùxmspLji»R½ xqs*˳تy¬sõ úxmsµR…Lji+xqsVòLiÉØLRiV.
@®µ…[xqsª«sV¸R…VLiÍÜ[ ª«sVƒ«sLi Ë܃¯[ËÜ[ÌÁ®ƒs[ ª«sVL][ Çؼ½ ÒÁª«soÌÁ gRiVLjiLiÀÁ NRPW²y
¾»½ÌÁVxqsV N][ªyÖÁ. B„s ¿RÁW²ïy¬sNTP @¿RÁèLigS ÀÁLiFyLiÒÁÌÁÍØgS®ƒs[ DLiÉØLiVV.
NS¬s, xqs*˳ت«sLiÍÜ[ ª«sWú»R½Li ªyÉÓÁNTP ¿yÌÁ Õ³Áƒ«sõLigS DLiÉØLiVV. B„s xmsLRixqsöLRiLi
ú}msª«sVƒ«sV úxmsµR…Lji+xqsVòLiÉØLiVV. INRP „sµ³R…LigS ¿ÁFyöÌÁLiÛÉÁ[ ª«sVLiÀÁ xqsLixmnsV ÒÁª«soÌÁV.
ÀÁLiFyLiÒÁÌÁV ª«sVLji¸R…VV Ë܃¯[ËÜ[ÌÁV ZNP[ª«sÌÁLi xmsµj…ÌÁORPQÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁNRPV xmspLRi*Li
ª«sWú»R½®ªs[V ®ªs[LRi¸R…WùLiVV. @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…V ª«sLRiNRPV ªyÉÓÁ xmspLki*NRPVÌÁV IZNP[ ÒÁª«soÌÁV.
ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV, ÀÁLiFyLiÒÁÌÁV ª«sVLji¸R…VV Ë܃¯[ËÜ[ÌÁV IZNP[ ÒÁ„s ƒ«sVLi²T…
A„sLRi÷é„sLi¿yLiVV. @LiµR…VZNP[ ª«sVƒ«sVxtsvÍýÜ[ ÀÁLiFyÒÁÍýØgRi µ_LêRiƒ«sù xqs*˳ت«sª«sVV ª«sVLji¸R…VV
®ªsW|qïsLi
12

19. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
Ë܃¯[ËÜ[ÍýØgRi ú}msª«sVxmspLRi*NRP xqs*˳ت«sª«sVV DƒyõLiVV. N]LiµR…LjiÍÜ ú}msª«sV xmspLRi*NRP
xqsLixmnsV xqs*˳ت«sª«sVV @µ³j…NRPLigS DLiÛÉÁ[ ª«sVLji N]LiµR…LjiÍÜ[ µ_LêRiƒ«sù xmspLji»R½ @ryLizmnsVNRP
ÌÁORPQßØÌÁV FsNRPV䪫sgS DLiÉØLiVV. NSNRPF¡¾»½[ C lLiLi²R…V xqs*˳تyÌÁV ª«sVƒ«sVxtsvÌÁƒ«sV
INRP gki»R½NRPV @ÈÁV BÈÁV ¬sÌÁ ÛËÁÈíÁ²R…Li ryµ³R…ùLi NSµR…V. @LiµR…LjiÍÜ[ƒ«sW lLiLi²R…V LRiNSÌÁ
xqs*˳تyÌÁVLiÉØLiVV. xmsLjizqós»R½VÌÁV, @ª«sNSaSÌÁƒ«sV ‡ÁÉíÓÁ IN][ä xqs*˳ت«sLi xmsxxqsVöéÈÁ
ª«s°»R½VLiµj…. µy¬sNTP Õ³Áƒ«sõQQ®ªsVƒ«s xqs*˳ت«sLi @ª«sùQQNRPòLigS DLiÈÁVLiµj…. IZNP[ ª«sùQQNTPò
xqsLiµR… LS÷郫sVryLRiLigS INRPxmsöV²R…V xqsLixmnsV ÒÁ„sgS, ú}msª«sVª«sV¸R…VV²T…gS DLiÛÉÁ[ ª«sVL][
xqsLiµR…LRi÷éLiÍÜ[ @®µ…[ ª«sùQQNTPò µ_LêRiƒ«sù xmspLji»R½V²R…VgS, @ryLizmnsVNRP aRPNTPògS úxmsª«sLjiòryò²R…V.
ª«sVƒ«sVgRi²R… N]LRiZNP[ HNRPù»y ª«sVLji¸R…VV xmnsVL<Rißá
ª«sVƒ«sVxtsvÍýÜ[ »R½ª«sV xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP NSNRPVLi²y B»R½LRi xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP ¿ÁLiµj…ƒ«s
ªyLRi¬s ˳؄sLiÀÁƒ«s ªyLjixmsÈýÁ ª«sWú»R½Li ¼d½úª«s®ªsVƒ«s µ_LêRiƒ«sù úxmsª«sX¼½ò¬s úxmsµR…Lji+Li¿RÁ²R…Li
INRP xqsx¤¦¦¦ÇÁ µ³R…Xgji*xtsQ¸R…VLi gS®ƒs[ N]ƒ«srygRiV»][Liµj…. BÈÁVª«sLiÉÓÁ µR…*LiµR…* úxmsª«sX¼½ò
FsLiµR…VNRPV GLRiö²T…Liµj…? ¬sÇجsNTP ª«sVƒ«sVxtsvÌÁLiµR…LjiNTP Aµj…ª«sV »R½ÖýÁ INRPlLi[
@®ƒs[ „sxtsQ¸R…VLi „sxqsöxtísQLigS ¬sLRiWzmsLi¿RÁ‡Á²T…Liµj…. A Aµj…ª«sV ª«sW»R½ AúzmnsNSPÅÁLi²R…LiÍÜ[
lLiLi²R…V ÌÁORPQÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁNRPV xmspLRi*Li ÒÁ„sLiÀÁ DLi®²…[µR…¬s ¾»½ÌÁVr¡òLiµj…. A »R½ÖýÁ ÕÁ²ïR…ÛÍÁ[
Bxmsö²R…V xqsª«sVxqsò ˳ÏÁWª«sVLi²R…Íجsõ AúNRP„sVLiÀÁ DƒyõLRiV. @ÈÁVª«sLiÈÁxmsöV²R…V @LiµR…LRiW
IZNP[ »R½ÖýÁ ÕÁ²ïR…ÛÍÁƒ«sxmso²R…V @LiµR…Lji»][ƒ«sW IZNP[ „sµ³R…®ªsVƒ«s úxmsª«sLRiòƒ«s FsLiµR…VNRPV úxmsµR…Lji+»R½Li
NSª«s²R…LiÛÍÁ[µR…®ƒs[µj… ¿yÍØ NUPÌÁNRP®ªsVƒ«s úxmsaRPõ.
ÒÁª«soÌÁ xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQß᮪s[V„sVÈÁLiÛÉÁ[ »yª«sVV ª«sVƒ«sVgRi²R… rygjiLi¿RÁ²R…Li ª«sVLji¸R…VV
»R½ª«sV xqsLi»R½¼½¬s ª«sXµôðj…¿Á[xqsVN][ª«s²R…Li. C lLiLi²R…V @LiaSÌÁNRPV »][²R…ö®²…[ ªyÈÁ¬sõÉÓÁ
xmsÈýÁ @ƒ«sVNRPWÌÁ»R½ƒ«sW ª«sVLji¸R…VV ªyÉÓÁNTP AÈÁLiNRPLi NRPÖÁgjiLi¿Á[ ªyÉÓÁ xmsÈýÁ ª«sù¼½lLi[NRPƒ«sV
úxmsµR…Lji+Li¿RÁ²R…Li ÒÁª«s ÌÁORPQßáLi. ÒÁ„s »R½ƒ«s ª«sVƒ«sVgRi²R… ª«sVLji¸R…VV xqsLi»R½¼½ ª«sXµôðj…NTP
AÈÁNRPLiNRP®ªs[VLRiö²T…¾»½[ FsLi»R½ÉÓÁ xmnsVL<RißáZNPƒy ¾»½gjixqsVòLiµj…. INRP½ÒÁ„s »R½ƒ«s ÒÁ„s»R½ NSÌÁLiÍÜ[
ª«sXµôðj… ¿Á[zqsƒ«s xqsLi»yƒ«sLi »R½ª«sV ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV B‡Á÷Liµj… ÛÍÁ[ƒ«sLi»R½ª«sLRiNRPV N]Li»R½ xmsLji„sV»R½
xqsLiÅÁùÍÜ[ IZNP[ xqsª«sVWx¤¦¦¦LigS N]ƒ«srygRiV»yLiVV. ª«sVƒ«sVgRi²R… N]LRiNRPV ¿Á[}qs F¡LSÈÁLiÍÜ[
@ª«sxqsLRiLi ®ªs[VLRiNRPV IZNP[ xqsª«sVWx¤¦¦¦¦LigS Dƒ«sõ xqs˳ÏÁVùÌÁV, »R½ª«sV ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s
ª«sƒ«sLRiVÌÁ N]LRi»R½ GLRiö²T…ƒ«sxmso²R…V A ª«sƒ«sLRiVÌÁƒ«sV ®ªs»R½VNRPVäLiÈÁW úNRPª«sVLigS „s²T…F¡LiVV
®ªs[lLi[*LRiV úxms®µ…[aSÍýÜ[ ÒÁª«sƒ«sLi rygjiryòLiVV. BNRPä²R… úxms®µ…[aRPª«sVLiÛÉÁ[ A¸R…W ÒÁª«soÌÁ
®ªsW|qïsLi
13

20. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
xmsLjiª«sWßجsõ ‡ÁÉíÓÁ FsLi¾»½ƒy NSª«s¿RÁVè. @µj… ÒÁª«soÌÁ xmsLjiª«sWßáLi ª«sVLji¸R…VV @ª«sxqsLSÌÁ
|msƒ«s Aµ³yLRi xms²T… DLiÈÁVLiµj…. A „sµ³R…LigS „s²T…F¡LiVVƒ«s xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁV ª«sV×dÁþ FsxmsöV®²…ƒy
FsµR…VLRiV xms²T…ƒ«sxmsöV²R…V @„s INRP xqsª«sVWx¤¦¦¦Li ª«sVL][ xqsª«sVW¥¦¦¦¬sõ »R½ª«sV ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV
B‡Á÷Liµj…gS xmsLjigRißÓá}qsò ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù xmnsVL<Rißá @¬sªyLRiùª«s°»R½VLiµj…. A xmnsVL<Rißá FsLi»R½ÉÓÁ
Õ³dÁNRPLRiLigS @LiVVƒy DLi²]¿RÁVè. @ÍØNSNRPVLi²y ªyÉÓÁ NRPÌÁLiVVNRP A lLiLi²R…V xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁ
xqs„sVztísQ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV »][²R…ö²T…¾»½[ ª«sWú»R½Li ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù xmnsVL<Rißá DLi²R…µR…V. @xmsöV²R…V
ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù xmsLRixqsöLRi xqsx¤¦¦¦NSLRiLi xmsLji²³R…„sÌýÁV»R½VLiµj…. ¬sÇجsNTP C xqsWú»R½Li ZNP[ª«sÌÁLi
IZNP[ Çؼ½ ÒÁª«soÌÁ ª«sVµ³R…ù®ƒs[ NSNRPVLi²y ®ªs[lLi[*LRiV ÇØ»R½VÌÁNRPV ¿ÁLiµj…ƒ«s ÒÁª«soÌÁ ª«sVµ³R…ù NRPW²y
@ª«sVÍÝ»R½VLiµj…. µy®ƒs[õ xqsx¤¦¦¦ÒÁª«sƒ«sLi (Symbiosis) @LiÉØLRiV.
ÒÁª«soÌÁV xqs*¸R…VLi F¡xtsQNSÌÁV ª«sVLji¸R…VV xmsLRi F¡xtsQNSÌÁ¬s lLiLi²R…V LRiNSÌÁVgS
ª«sWLjiF¡¸R…WLiVV. ª«sVƒ«sNRPV ËØgS xmsLji¿RÁ¸R…Vª«sVVƒ«sõ xqs*¸R…VLi F¡xtsQNSÌÁV ª«sXOSQÛÍÁ¾»½[
ª«sVƒ«sLi @LiÛÉÁ[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁLi ª«sWú»R½Li xmsLRiF¡xtsQNSÌÁLi. @LiÛÉÁ[ »R½ª«sV ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV
@ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s xmsµyLóSÌÁƒ«sV @LiµR…VËØÈÁVÍÜ[ Dƒ«sõ aRPNTPò¬s „s¬s¹¸…WgjiLi¿RÁVNRPV¬s »R½¸R…WLRiV
¿Á[xqsVNRPV®ƒs[„s xqs*¸R…VLi F¡xtsQNSÌÁV. @LiµR…VNRPV Õ³Áƒ«sõLigS xqs*¸R…VLi F¡xtsQNSÌÁƒ«sV
gS¬s ÛÍÁ[µy B»R½LRi xmsLRiF¡xtsQNSÌÁƒ«sV gS¬s ¿RÁLizms ¼½®ƒs[„s xmsLRiF¡xtsQNSÌÁV. ª«sVƒ«sLi ª«sVƒ«s
aRPLkiLSª«sxqsLSÌÁNRPV B»R½LRi ÇÁLi»R½Vª«soÌÁƒ«sV gS¬s ÛÍÁ[µy ª«sXOSQÌÁƒ«sV gS¬s ¿RÁLizms ¼½LiÉت«sVV.
xqs*¸R…VLi F¡xtsQNSÌÁNRPV B»R½LRi ÒÁª«soÌÁƒ«sVLi²T… ZNP[ª«sÌÁLi »R½ª«sV LRiORPQßáNRPV xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s
xqsª«sVxqsùÌÁV ª«sWú»R½®ªs[V FsµR…VL_»yLiVV. NS¬s, xmsLRiF¡xtsQNSÌÁNRPV ª«sWú»R½Li »R½ª«sV
@ª«sxqsLSÌÁZNP B»R½LRi ÒÁª«soÌÁƒ«sV ¿RÁLixms²y¬sNTP ªyÉÓÁ»][ xmnsVL<Rißá xms²R…²R…®ªs[V NSNRPVLi²y »R½ª«sV
LRiORPQßá N]LRiNRPV NRPW²y B»R½LRi ÒÁª«soÌÁ»][ F¡LSÈÁLi ¿Á[¸R…WÖÁ= ª«sxqsVòLiµj….
A „sµ³R…LigS xmsLRiF¡xtsQNRP ÒÁª«soÌÁNRPV »R½ª«sV A¥¦¦¦LRiLi N]LRiNRPV NRPW²y B»R½LRi
ÒÁª«soÌÁ»][ F¡LS²yÖÁ= ª«sxqsVòLiµj…. NS¬s, C F¡LSÈÁLi úxmsµ³yƒ«sLigS B»R½LRi ÇØ»R½VÌÁNRPV
¿ÁLiµj…ƒ«s ÒÁª«soÌÁ»][®ƒs[ DLiÈÁVLiµj…. ryµ³yLRißáLigS G ÒÁª«soÌÁW »R½ª«sV Çؼ½ ÒÁª«soÌÁƒ«sV
¿RÁLizms ¼½ƒ«sª«so. FsLiµR…VNRPLiÛÉÁ[ A ÒÁª«soÍýÜ[¬s ªyÉÓÁ DNA BLiµR…VNRPV @ƒ«sVª«sV¼½Li¿RÁµR…V.
NSNRPF¡¾»½[ ª«sVLki »R½xmsö¬sxqsLji xmsLjizqós»R½VÍýÜ[ C ¬s¸R…Vª«sVLi DÌýÁLixmnsVLi¿RÁ‡Á²R…²y¬sõ NRPW²y
¿RÁWxqsVòLiÉت«sVV.
NS‡ÁÉíÓÁ IZNP[ Çؼ½ ÒÁª«soÌÁ ª«sVµ³R…ù xmnsVL<Rißá LSªyÖÁ=ƒ«s @ª«sxqsLRiLi ÛÍÁ[µR…¬s
@¬szmsxqsVòLiµj…. NS¬s, ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù NRPW²y xmnsVL<Rißá »R½ÛÍÁ»R½Vò»R½VLiµR…¬s |msƒ«s „sª«sLjiLi¿RÁ²R…Li
®ªsW|qïsLi
14

21. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
ÇÁLjigjiLiµj…. BLiµR…VNRPV NSLRißáLi ªyÉÓÁ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s A¥¦¦¦LRiLi ª«sVLji¸R…VV
¬sªyxqs ¹¸…WgRiùQ®ªsVƒ«s úxms®µ…[aSÌÁ ÌÁ˳ÏÁù»R½ÍÜ[¬s xmsLji„sV»R½VÛÍÁ[. @FyLRi®ªsVƒ«s A¥¦¦¦LRiLi
ª«sVLji¸R…VV ¬sªyxqs¹¸…WgRiùQ®ªsVƒ«s úxms®µ…[aSÌÁVLiÛÉÁ[ ÒÁª«soÌÁ ª«sVµ³R…ù xmnsVL<RißáÌÁV LSª«so.
NSNRPF¡¾»½[ @®ƒs[NRP xqsLiª«s»R½=LSÌÁVgS, »R½LRi»R½LSÌÁVgS ÒÁª«soÌÁV »R½ª«sV @ª«sxqsLSÌÁ
N]LRiNRPV ÇÁLRiVxmso»R½W ª«sxqsVòƒ«sõ xmnsVL<RißáÌÁV INRP @ÌÁªyÈÁVgS ª«sWLRi²R…Li ª«sÌýÁ A¥¦¦¦LRiLiÍÜ[
N]LRi»R½ ÛÍÁ[NRPF¡LiVVƒy C „sµ³R…®ªsVƒ«s F¡LRiVƒ«sV ª«sVƒ«sLi ¿RÁWxqsVòLiÉت«sVV. @Li¾»½[ gS¬s
xqsx¤¦¦¦ÇÁLigS A¥¦¦¦LRiLi ª«sVLji¸R…VV úxms®µ…[aSÌÁ ÌÁ˳ÏÁù»R½ÍÜ[ NRPLRiVª«so ÛÍÁ[ƒ«sÛÉí^Á¾»½[ ÒÁª«soÌÁ
ª«sVµ³R…ù xmnsVL<RißáNRPV ‡ÁµR…VÌÁV aSLi¼½ ª«sWú»R½®ªs[V DLiÈÁVLiµj….
xqsLi»yƒ¯[»R½ö¼½ò „sxtsQ¸R…VLiÍÜ[ NRPW²y ÒÁª«soÌÁ ª«sVµ³R…ùƒ«s xmnsVL<RißáÌÁV »R½ÛÍÁ»R½Vò
»yLiVV. xmsoÉíÓÁƒ«s úxms¼½ ÒÁ„s »R½ƒ«s xqsLi»yƒy¬sõ úxms»R½Vù»R½ö¼½ò ¿Á[}qs úNRPª«sVLiÍÜ[ ¿yÍØryLýRiV
»R½ƒ«s xqsLi»yƒy¬sõ ª«sWú»R½®ªs[V ª«sXµôðj… ¿Á[¸R…WÌÁ¬s úxms¸R…V¼½õxqsVòLiµj…. A úNRPª«sVLiÍÜ[ NRPW²y
ÒÁª«soÌÁV xmsLRixqsöLRiLi xmnsVL<Rißá xms²R…V»R½W®ƒs[ DƒyõLiVV. C xmnsVL<RißáÍýÜ[ J²T… F¡LiVVƒ«s
ÒÁª«soÌÁV xqsLi»yƒy¬sõ NRP®ƒs[ »R½ª«sV x¤¦¦¦NRPV䃫sV NRPW²y N][ÍÜ[ö»yLiVV.
|msƒ«s ¾»½ÖÁzmsƒ«s „sµ³R…LigS IZNP[ »R½ÖýÁ ÕÁ²ïR…ÛÍÁƒy ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù A¥¦¦¦LRiLi, xqsLi»y
ƒ¯[»R½ö¼½ò ª«sVLji¸R…VV ¬sªyxqs ¹¸…WgRiù®ªsVƒ«s xmsLjixqsLSÌÁN]LRiNRPV xmnsVL<RißáÌÁV »R½ÛÍÁ»R½Vò»y¸R…V¬s
xqsöxtísQ®ªsVLiµj…. úxmsµ³yƒ«sLigS A¥¦¦¦LRi ÌÁ˳ÏÁù»R½ ª«sVLji¸R…VV ¬sªyxqs ¹¸…WgRiùQ®ªsVƒ«s
úxms®µ…[aRPLic „dsÉÓÁ ÌÁ˳ÏÁù»R½ÍÜ[¬s N]LRi»R½ ª«sWú»R½ª«sVV IZNP[ »R½ÖýÁ ÕÁ²ïR…ÍýÜ[ NRPW²y xmnsVL<RißáNRPV
}¤¦¦¦»R½Vª_»R½VLiµj….
@LiVVƒy ÒÁª«soÌÁ ª«sVƒ«sVgRi²R…ÍÜ[ xqsª«sVWx¤¦¦¦ ÒÁª«sƒ«sLi ªyÉÓÁ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV INRP
ª«sVVÅÁùQ®ªsVƒ«s @ª«sxqsLRiLigS ª«sWLjiLiµj…. @LiµR…VZNP[ „dsÛÍÁƒ«sLi»R½ª«sLRiNRPV IZNP[ »R½ÖýÁ ÕÁ²ïR…ÌÁV
xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁVgS ÒÁ„sLi¿RÁ²R…Li ryª«sWƒ«sùQ®ªsVƒ«s „sxtsQ¸R…VLigS ª«sWLjiLiµj…. @®µ…[ xqsª«sV¸R…VLiÍÜ[
ÒÁª«sƒ«s @ª«sxqsLSÌÁ ¬s„sV»R½òLi xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁV „s²T…F¡»y¸R…V¬s NRPV²y ¿RÁWryª«sVV. A
„sµ³R…LigS „s²T…F¡LiVVƒ«s xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁV N]Li»R½ NSÌÁLi gRi²T…ÀÁƒ«s »R½LRiVªy»R½ C xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁNRPV
¿ÁLiµj…ƒ«s »R½LRiVªy¼½ »R½LSÌÁV xmsLRixqsöLRiLi FsµR…VlLiƒ«sxmso²R…V ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù xmnsVL<RißáÛÍÁ[
FsNRPV䪫sgS ÇÁLjilgi[„s. FsLiµR…VNRPLiÛÉÁ[ »R½ª«sV ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV AÈÁLiNRPLi NRPÌÁVgRiV»R½VLiµR…®ƒs[
˳ÏÁ¸R…V®ªs[V BLRiVxmsOSÌÁNRPV NRPÖÁlgi[µj…. C xmnsVL<Rißá ¼d½úª«s»R½ @LiµR…VËØÈÁVÍÜ[ Dƒ«sõ
ÒÁª«sƒyµ³yLSÌÁ ÌÁ˳ÏÁù»R½NRPV „sÍÜ[ª«sWƒ«sVFy»R½LiÍÜ[ DLiÈÁVLiµj…. A xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁ¬sõÉÓÁNTP
xqsLjixms²y ÌÁ˳ÏÁù»R½ Dƒ«sõQÛÉí^Á¾»½[ xmnsVL<Rißá ¼d½úª«s»R½ xqsx¤¦¦¦ÇÁLigS®ƒs[ »R½NRPV䪫sgS DLiÈÁVLiµj….
®ªsW|qïsLi
15

22. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
NS¬s, ÒÁª«sƒyµ³yLSÌÁ ÌÁ˳ÏÁù»R½ FsNRPV䪫s DLi²R…ƒ«sxmso²R…V ª«sWú»R½Li ªyÉÓÁ ª«sVµ³R…ù ª«sVƒ«sVgRi²R…
N]LRiNRPV F¡LSÈÁLi ¼d½úª«sª«s°»R½VLi[µj…. GNRPNRPßá ÒÁª«soÌÁV ®ªsVVµR…ÌÁV N]¬s xmspLRi* ª«sWƒ«sª«soÌÁ
ª«sLRiNRPV ÇÁLjigjiƒ«s ÒÁª«sxmsLjißت«sV úNRPª«sVLi ®ªsVV»R½òLiÍÜ[ µyµyxmso B®µ…[ xmsµôðR…¼½ N]ƒ«srygjiLiµR…¬s
aSxqsòQûÇñÁÙÌÁV ‡ÁVVÇÁÙª«so ¿Á[ryLRiV.
BÈÁVª«sLiÉÓÁ xmnsVL<Rißá IZNP[ xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP ¿ÁLiµj…ƒ«s ÒÁª«soÍýÜ[ƒ«sV DLiÈÁVLiµj….
@LiVV¾»½[ ªyÉÓÁ DNA ÍýÜ[¬s ryLRiWxmsù»R½ ÍÜ[¬s @µ³j…NRP»R½*Li ª«sÌýÁ C xmnsVL<Rißá xmsLRixqsöLRi
¬sLRiWøÌÁƒ«sNRPV µyLji ¼d½¸R…VµR…V. NS¬s, ®ªs[lLi[ xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP ¿ÁLiµj…ƒ«s »R½ª«sV Çؼ½ ÒÁª«soÌÁƒ«sV
ª«sWú»R½Li µyµyxmso B»R½LRi ÇØ»R½VÌÁNRPV ¿ÁLiµj…ƒ«s ÒÁª«soÍýØlgi[ xmsLjigRißÓáryòLiVV. @LiµR…VZNP[
ªyÉÓÁ»][ xmnsVL<RißáÌÁV ª«sWú»R½Li xmsLRixqsöLRi ¬sLRiWøÌÁƒ«sNRPV µyLji ¼d½ryòLiVV.
lLiLi²R…V ÌÁORPQÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁNRPV xmspLRi*Li A„sLRi÷é„sLiÀÁƒ«sx¤¦Ü[®ªsW
|qszms¸R…Vƒ±s=, @LiÛÉÁ[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV, NRPW²y »R½ª«sV ªyLRixqs»R½*LigS xqsLiúNRP„sVLiÀÁƒ«s |ms
ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV N]ƒ«srygjixqsWò®ƒs[ DƒyõLRiV. INRP xqsª«sVWx¤¦¦¦Li ª«sVL][ xqsª«sVWx¤¦¦¦Li»][ »R½ÌÁ
xms²T…ƒ«sxmso²R…V xmsLRixqsöLRi ª«sWLRißá x¤¦Ü[ª«sW¬sõ úxmsµR…Lji+xqsWò®ƒs[ ª«s¿yèLRiV. »R½ª«sV xqsª«sVWx¤¦¦¦
xqs˳ÏÁVùÌÁ xmsÈýÁ ª«sWú»R½Li xmnsVL<RißáÌÁV B»R½LRi ÒÁª«soÍýÜ[ ÍØgS®ƒs[ @Li»R½ ¼d½úª«s LRiWxmsLiÍÜ[
DLi®²…[„s NSª«so. B»R½LRi xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁNRPV ¿ÁLiµj…ƒ«s ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV FsµR…VlLiƒ«sxmso²R…V ª«sWú»R½Li
xmnsVL<RißáÌÁV ˳ÏÁ¸R…VLiNRPLRi®ªsVƒ«s ª«sWLRißá x¤¦Ü[ª«sWÛÍÁ[. xmsµj…®ªs[ÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ úNTP»R½Li
ª«sLRiNRPV B®µ…[ xmsµôðR…¼½ ¿yÍØ |mnsWLRiLigS N]ƒ«srygjiLiµj….
xqsLixmsµR…c®ªs[Vµ³][„sNSxqsLi
C ª«sVµ³R…ùƒ«s µR…OTPQßØúzmnsNRPÍÜ[¬s ZNP[£ms É݃±s ƒ«sgRiLS¬sNTP D»R½òLSƒ«s 250
NTPÍÜ[„dsVÈÁLýRi µR…WLSƒ«s Dƒ«sõ INRP gRiVx¤¦¦¦ÍÜ[ aSxqsòQûÇìÁÙÌÁV ÇÁLjizmsƒ«s »R½ª«s*NSÍýÜ[ ‡Á¸R…VÈÁ
xms²T…ƒ«s @LiaSÌÁ Aµ³yLRiLigS NRPƒ«sVg]ƒ«sõ „sxtsQ¸R…WÌÁƒ«sV Human Evolution
( ª«sWƒ«sª«s xmsLjißت«sV xmsú¼½NRP) ÍÜ[ úxms¿RÁVLjiLi¿yLRiV. C xmsLjia][µ³R…ƒ«s xmnsÖÁ»R½LigS ¾»½ÖÁzqsƒ«s
„sxtsQ¸R…V®ªs[V„sVÈÁLiÛÉÁ[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV µyµyxmso ÌÁORPQ BLRi®ªs®ªs[ÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ ª«sLRiNRPV
ANSLRiLiÍÜ[ ª«sVƒ«sÍØlgi[ Dƒ«sõxmsöÉÓÁNTP ªyLji ®ªsVµR…²R…V ª«sWú»R½Li BxmsöÉÓÁ ª«sVƒ«sVxtsvÍýØgRi
ÛÍÁ[µR…¬s. ZNP[ª«sÌÁLi Fsƒ«sÛ˳Á®ªs[ÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ úNTP»R½Li ª«sWú»R½®ªs[V ªyLji ®ªsVµR…²R…VÍÜ[ „sNSxqsLi
NRPÖÁgjiLiµj…. µk…¬sNTP NSLRißáLi @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…V ®ªs[ÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ NSÌÁLi FyÈÁV ªyLji
®ªsW|qïsLi
16

23. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
xqsLixmnsV ÒÁª«sƒ«sLi xmnsÖÁ»R½LigS NRPƒ«sVg]ƒ«sõ N]xqs ®µ…[ÖÁƒ«s LS¼½ ‡ÁÛÍýÁª«sVV ª«sLiÉÓÁ A¸R…VVµ³yÌÁV
»R½¸R…WLRiV ¿Á[xqsVN][ª«s²R…Li ª«sVLji¸R…VV ªyÉÓÁ¬s „s¬s¹¸…WgjiLi¿RÁ²R…Li ª«sÌýÁ®ƒs[ @¬s aSxqsòQûÇìÁÙÌÁV
¾»½ÖÁ¸R…V ÛÇÁ[xqsVòƒyõLRiV.
BNRPä²R… ª«sVƒ«sLi gRiª«sV¬sLi¿yÖÁ=ƒ«s úxmsµ³yƒ«s @LiaRPQª«sVV ª«sVƒ«s ®ªsVµR…²R…V „sNSry¬sNTP
NSLRißáLi ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV gRi²T…zmsƒ«s xqs„sVztísQ ÒÁª«sƒ«s xmnsÖÁ»R½®ªs[V. @LiÛÉÁ[ Bªy*ÖíÁ ƒy ÛÍÁ[µy
ª«sVƒ«s ®ªsVµR…²R…V C zqós¼½ÍÜ[ DLiµR…LiÛÉÁ[ @µj… xqsª«sWÇÁª«sVV ¹¸…VVNRPä xqs„sVztísQ úxms¸R…V»R½õ
xmnsÖÁ»R½®ªs[V! @LiÛÉÁ[ ƒy ®ªsVµR…²R…V ZNP[ª«sÌÁLi ƒyµj… ª«sWú»R½®ªs[V NSµR…V. Bµj… ®ªsVV»R½òLi
ª«sWƒ«sª«s xqsª«sWÇجsµj…. C ®ªsVµR…²R…V „sNSry¬sNTP »][²R…ö²T…Liµj… xqsª«sWÇÁª«sVV ¹¸…VVNRPä
xqs„sVztísQ úxms¸R…V»R½õ xmnsÖÁ»R½LigS NRPƒ«sVg]ƒ«sõ A¸R…VVµ³yÌÁV ª«sVLji¸R…VV xms¬sª«sVVÈýÁ®ƒs[
xqsLixmsµR… xmnsÖÁ»R½LigS ª«sWú»R½®ªs[V. ª«sV×dÁþÁ ®ªsVµR…²R…V „sNSxqs xmnsÖÁ»R½LigS xqsLixmsµR…ÍÜ[,
@LiÛÉÁ[ A¸R…VVµ³yÌÁV ª«sVLji¸R…VV xms¬sª«sVVÈýÁÍÜ[, „sNSxqsLi NRPÖÁgjiLiµj….
INRPxqsª«sWÇÁLiÍÜ[¬s xms¬sª«sVVÈýÁV, A¸R…VVµ³yÌÁV ª«sVLji¸R…VV ªyÉÓÁ¬s »R½¸R…WLRiV
¿Á[zqs, „s¬s¹¸…WgjiLi¿RÁVN][gRiÖÁlgi[ ryª«sVLôðSQùÌÁ¬sõÉÓÁ¬s NRPÖÁzms Çì؃«sLigS ˳؄sLi¿RÁª«s¿RÁVè.
C „sµ³R…LigS ®ªs[Vµ³R…xqs=LiÛÉÁ[ @LóRiLi ¿yÍØ „sxqsòQX»R½®ªsVLiµj…gS gRiVLjiòLi¿yÖÁ. ryLiZNP[¼½NRP
xmsLjiÇì؃«sLi, ryLiZNP[¼½NRP xmsLjiNR LSÌÁV ª«sVLji¸R…VV ªyÉÓÁ »R½¸R…WLki ª«sVLji¸R…VV „s¬s¹¸…WgRi
ryª«sVLóSQù¬sõ ryµ³j…LiÀÁƒ«s ƒy²U… ª«sùª«sxqósc Bª«s¬dsõ NRPÖÁzms ®ªs[Vµ³R…xqsV=gS ˳؄sLi¿yÖÁ.
Bª«s¬dsõ INRP xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV xmsLRixqsöLRiLi ÇÁLji}ms xqs„sVztísQ ¿RÁLRiùÌÁ xmnsÖÁ»R½LigS
„sNSxqsLi F~LiµR…V»yLiVVc@LiÛÉÁ[ ®ªs[Vµ³R…xqsV= „sNRPzqsxqsVòLiµj…. NS‡ÁÉíÓÁ ª«sVƒ«s xqsLixmsµR…»][
FyÈÁV ª«sVƒ«s ®ªsVµR…²R…V NRPW²y xqsª«sWÇجs®µ…[ @¬s gRiVLjiòLi¿yÖÁ. @LiµR…VZNP[[ xqsª«sWÇÁ
úZaP[¸R…VxqsV= N]LRiNRPV »R½ƒ«s xqsLixmsµR…ƒ«sV ª«sVLji¸R…VV ‡ÁVµôðj…¬s „sNRPzqsLixms ÛÇÁ[xqsVN][ª«s²R…Li úxms¼½
ª«sùNTPò NRPLRiòª«sùLi.
|msƒ«s „sª«sLjiLiÀÁƒ«sÈíÁV ª«sV¬sztsQ ®ªsVµR…²R…V „sNSxqsLi xqsª«sWÇÁLi ¹¸…VVNRPä xqs„sVztîsQ
úxms¸R…V»yõÌÁ xmnsÖÁ»R½LigS ÇÁLjigjiLiµj…. ®ªs[Vµ³][ „sNSxqs xmnsÖÁ»R½LigS xqsLixmsµR… ª«sXµôðj… ÇÁLjigjiLiµj….
xqsLixmsµR…ÍÜ[ ª«sXµôðj… ª«sVLji¸R…VV ®ªs[Vµ³][ „sNSxqsLi xmnsÖÁ»R½LigS xqsª«sWÇÁLi ª«sùª«s{qósNRPX»R½ª«s°»R½W
ª«sÀÁèLiµj…. „dsÈÁ¬sõÉÓÁ xqs„sVztîsQ xmnsÖÁ»R½LigS A¥¦¦¦LRi @®ƒs[*xtsQßá ÍÜ[ƒ«sW ª«sVLji¸R…VV A»R½ø
LRiORPQßáÍÜ[ƒ«sW ª«sWƒ«sª«s xqsª«sWÇØÌÁV ¬sLRiLi»R½LRiª«sVV @Õ³Áª«sXµôðj… ¿ÁLiµR…V»R½W ª«sxqsVòƒyõLiVV.
®ªsW|qïsLi
17

24. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
ª«sWƒ«sª«so²R…Vcµyƒ«sª«so²R…V
xqsLixmsµR… ª«sXµôðj…… ¿ÁLiµR…V»R½Vƒ«sõ N]µôk… xqsLixmsµR ª«sÌýÁ ÌÁÕ³ÁLi¿Á[ ªyÉÓÁ ª«sÌýÁ µy¬s|ms
ª«sùQQNTPògRi»R½ Aµ³j…xms»R½ùLi N]LRiNRPV xqsª«sVWx¤¦¦¦ xqs˳ÏÁVùÌÁ ª«sVµ³R…ù xmnsVL<RißáÌÁV NRPW²y úNRPª«sVLigS
¼d½úª«sª«sV¸R…WùLiVV. úNRPª«sV úNRPª«sVLigS xqsLixmsµR… N]LRiNRPV ÇÁLjigjiƒ«s F¡LSÉØÌÁV IZNP[
xqsª«sVW¥¦¦¦¬sNTP ¿ÁLiµj…ƒ«s xqs˳ÏÁVùÌÁ ª«sVµ³R…ù NRPW²y B»R½LRi xqsª«sVWx¤¦¦¦ xqs˳ÏÁVùÌÁ»][ ÇÁLjilgi[
F¡LSÉØÌÁ ª«sWµj…LjigS ª«sWLjiF¡¸R…WLiVV….
A úNRPª«sVLiÍÜ[ ®ªs[Íصj… xqsLiª«s»R½=LSÌÁ FyÈÁV N]ƒ«srygjiƒ«s úxms¸R…V»yõÌÁ xmnsÖÁ»R½LigS
10 ®ªs[ÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁNRPV xmspLRi*Li ª«sV¬sztsQ ª«sùª«sry¸R…W¬sõ NRPƒ«sVg]ƒ«s²R…Li»][ N]¬sõ
úxms®®µ…[aSÌÁÍÜ[ zqósLRi ¬sªyxqs ®ªs[VLRiöLRi¿RÁVNRPV¬s ÒÁ„sLi¿RÁ²R…Li úFyLRiLi˳ÏÁª«sVLiVVùLiµj….
ª«sùª«sry¸R…VLi NRPƒ«sVg]ƒ«s²y¬sNTP ª«sVVLiµR…V ª«sLRiNRPV J²T…F¡LiVVƒ«s ªyLji¬s ¬sLôSOTPQßáùLigS
¬sLRiWøÖÁLi¿Á[ xmsµôðR…¼½NTP xqs*zqsò xmsÌÁNRP²R…Li ®ªsVVµR…ÌÁLiVVùLiµj…. FsLiµR…V NRPLiÛÉÁ[ ª«sùª«sry¸R…V
xmsƒ«sVÌÁ N]LRiNRPV ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ @ª«sxqsLRiLi |msLjigji F¡LiVVLiµj…. xmnsÖÁ»R½LigS J²T…ƒ«s
ª«sVƒ«sVxtsvÌÁƒ«sV ¿RÁLixms²R…Li NRPLiÛÉÁ[ ªyLji¬s xmsÈíÁVN]ÀÁè xmsaRPVª«soÍýØgRi xms¬s ¿Á[LiVVLi¿RÁV
N][ª«s¿RÁè¬s ¾»½ÌÁVxqsVNRPV¬s @xmsöÈÁVõLi²T… ªyLji¬s ¿RÁLixmsNRPVLi²y »R½ª«sV @ª«sxqsLSÌÁV
¼d½LRiVèN][ª«s²y¬sNTP Dxms¹¸…WgjiLi¿RÁV N][ª«s²R…Li ®ªsVVµR…ÌÁLiVVùLiµj…. @ÍØ J²T…ƒ«s ªyLji®ƒs[
"ËجsxqsÌÁV' @¬s @LiÉØLRiV. A „sµ³R…LigS xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ „sÛÇÁ[»R½ÌÁV ª«sVLji¸R…VV
xmsLSÑÁ»R½VÌÁV GLRiö²ïyLRiV. aSaRP*¼d½NRPLjiLi¿RÁ‡Á²T…ƒ«s xmsLSÑÁ»R½VÛÍÁ[ ËجsxqsÌÁV.
C „sµ³yƒ«sLi xmspLRi* zqós¼½NRPLiÛÉÁ[ N]Li»R½ ®ªsVLRiVgRiLiVVùLiµy¬s ÍØgS®ƒs[
@¬szmsxqsVòLiµj…. FsLiµR…VNRPLiÛÉÁ[ J²T…ƒ«s ªyÎÏÁþƒ«sV xmspLjiògS ¬sLRiWøÖÁLi¿RÁNRPVLi²y NRP¬dsxqsLi
ªyLji¬s ÒÁ„sLi¿RÁ ¬sª«s*²R…Li ®ªsVVµR…ÛÍÁLiµj…. NS¬s, J²T…ƒ«s ªyÎÏÁþƒ«sV xmsaRPVª«soÌÁNRPLiÛÉÁ[ {¤¦¦¦ƒ«sLigS
¿RÁW}qsªyLRiV. xms¬s ¿Á[¸R…VVLi¿RÁV N][ª«s²R…Li»][ FyÈÁV ËجsxqsÌÁƒ«sV @®ƒs[NRP ÀÁú»R½z¤¦¦¦LixqsÌÁNRPV
gRiVLji ¿Á[}qs ªyLRiV. @®ƒs[NRP ª«sWLýRiV ¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÌÁ Aƒ«sLiµR…Li N]LRiNRPV ËجsxqsÌÁƒ«sV
¿RÁLi}ms¸R…V²R…Li NRPW²y ÇÁLjilgi[µj…. A „sµ³R…LigS ¬sÇجsNTP Fy»R½ xmsµôðR…¼½ ª«sVLjiLi»R½ |mnsWLRiLigS
N]ƒ«s rygjiLiµR…ƒ«sõª«sWÈÁ. @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…V NRP¬dsxqsLi INRPä rylLi[ ¿RÁLixms ‡Á®²…[ªyLRiV. NS¬s,
Ëجsxqs ª«sùª«sxqósÍÜ[ ËجsxqsÌÁV úxms¼½L][ÇÁÚ ª«sVƒ«szqsNRPLigS ¿RÁLixms‡Á²R…V»R½W, aSLkiLRiNRPLigS
@®ƒs[NRP z¤¦¦¦LixqsÌÁNRPV gRiVLji NS‡Á®²…[ªyLRiV.
ª«sùª«sry¸R…VLi, xmsaRPV|msLixmsNRPLi ®ªsVVµR…ÌÁ¸R…WùNRP B»R½LRi úFyLi»yÍýÜ[¬s
®ªsW|qïsLi
18

25. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
ª«sVƒ«sVxtsvÌÁNRPV ¿ÁLiµj…ƒ«s ª«sùª«sry¸R…VLi, xmsaRPV xqsLixmsµR…ƒ«sV N]ÌýÁg]ÈíÁ²y¬sNTP ª«sVLji¸R…VV
˳ÏÁW„sV „dsVµR… Aµ³j…xms»R½ùLi N]LRiNRPV ÀÁLiFyÒÁÍýØgS®ƒs[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV NRPW²y ˳ÏÁ¸R…VLiNRPLRi®ªsVƒ«s
¸R…VVµôðyÌÁV ¿Á[xqsWò®ƒs[ DƒyõLRiV.
Ëجsxqs „sµ³yƒ«sLi xmnsÖÁ»R½LigS ª«sWƒ«sª«s xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁ „sxqsòQX¼½ |msLjigjiF¡»R½W
ª«sÀÁèLiµj…. @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…Vª«sLRiNRPV INRP xqsª«sVWx¤¦¦¦LiÍÜ[ ª«sV¥¦¦¦ @LiVV¾»½[ xmsµR…VÌÁ
xqsLiÅÁùÍÜ[ Dƒ«sõ xª«sVƒ«sVxtsvÌÁ xqsLiÅÁù ª«sLiµR…ÌÁV, ®ªs[ÌÁÍÜ[NTP ¿Á[LRiVNRPVLiµj…. @ÈÁVª«sLiÉÓÁ
xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁÍÜ[¬s Ëجsxqs ¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÌÁ ª«sVµ³R…ù xqsLi‡ÁLiµ³yÌÁV NRPW²yi xmspLRi*Li ÍØlgi[
xmsLRixqsöLRi xmnsVL<RißáÌÁ »][®ƒs[ N]ƒ«srylgi[„s. INRPLji xqsLixmsµR…ƒ«sV ª«sVL]NRPLRiVµ][¿RÁVN][ª«s²R…Li,
xmsLRixqsöLRiLi x¤¦¦¦»R½ª«sWLRiVèN][ª«s²R…Li NRPW²y ¼d½úª«sª«sVLiVVùLiµj…. @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…Vª«sLRiNRPV
NRP¬dsxqsLi »R½ª«sV xqsª«sVWx¤¦¦¦ xqs˳ÏÁVùÌÁƒ«sV ˳ݼ½NRPLigS ¬sLRiWøÖÁLi¿RÁVN][ª«s²R…Li ÛÍÁ[µR…V. NS¬s,
FsxmsöV®²…¾»½[ Ëجsxqs xqsª«sWÇØÍýÜ[ xqsª«sVWx¤¦¦¦ „sxqsòQX¼½ |msLjigjiF¡ª«s²R…Li ª«sVLji¸R…VV xqsLixmsµR…
ª«sÌýÁ ª«sV¬sztsQNTP @µ³j…NRP r¢ÆØùÌÁV ÌÁÕ³ÁLi¿RÁ²R…Li ª«sÌýÁ xqsLixmsµR… „dsVµR… ª«sùQQNTPògRi»R½ Aµ³j…xms»R½ùLi
N]LRiNRPV xmnsVL<RißáÌÁV xmspLjiògS xmsLRixqsöLRi ¬sLRiWøÌÁƒ«sÌÁNRPV NRPW²y µyLji ¼d½¸R…V²R…Li
ALRiLi˳ÏÁª«sVLiVVùLiµj…. úNRPª«sVLigS ª«sVƒ«sVxtsvÍýÜ[ ÒÁª«soÌÁ ƒ«sVLi²T… xqsx¤¦¦¦ÇÁLigS xqsLiúNRP„sVÀÁƒ«s
xmnsVL<Rißá ÌÁORPßØÌÁV „sÇÁXLiÕ³ÁLi¿RÁ²R…Li ®ªsVVµR…ÌÁLiVVùLiµj….Á
ª«sV¬sztsQÍÜ[¬s C xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQßØÌÁ „sÇÁXLi˳ÏÁßá xmnsÖÁ»R½LigS @¸R…W ª«sWƒ«sª«s
xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁÍÜ[ @aSLi¼½ úxms‡ÁÖÁ F¡LiVV xqsª«sVWx¤¦¦¦ ª«sVƒ«sVgRi²R… µR…VLýRi˳ÏÁLigS ª«sWLjiF¡¹¸…[Vµj….
@LiÛÉÁ[ ª«sV¬sztsQ xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQßáLi NSryò xqsª«sVWx¤¦¦¦ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV úxmsª«sWµR…NRPLRiLigS
ª«sWLjiF¡LiVVLiµj…. @xmsöV²R…V A¸R…W xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁ ª«sVƒ«sVgRi²R… N]LRiNRPV ª«sWƒ«sª«s xqsx¤¦¦¦ÇÁ
ÌÁORPßØÌÁ |msƒ«s ¬s¸R…VLiú»R½ßá @ª«sxqsLRi®ªsVLiµj…. @xmsöV²R…V Ëجsxqs ¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÌÁ ª«sVµ³R…ù
INRP LRiNRP®ªsVƒ«s xqs„sVztísQ IxmsöLiµR…Li ÍØLiÉÓÁµj… A¿RÁLRißáÍÜ[NTP LSª«s²R…Li ®ªsVVµR…ÛÍÁLiµj…. C
IxmsöLiµy¬sNTP xmsoƒyµj… @Li»R½NRPV ª«sVVLiµR…V @LiÛÉÁ[ Ëجsxqs xqsª«sWÇØÛÍÁ[LRiö²R…NRPª«sVVLiµR…V
®ªs[ÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁFyÈÁV ª«sWƒ«sª«s xqsª«sWÇØÌÁÍÜ[ N]ƒ«srygjiƒ«s xqs„sVztísQs ÒÁª«sƒ«s®ªs[V.
BLiNS ¿ÁFyöÌÁLiÛÉÁ[ ÒÁªy„sLS÷骫sLi ƒ«sVLi²T… ÒÁª«soÍýÜ[ NRPW²y xqsª«sVWx¤¦¦¦ ÒÁª«sƒ«sLi N]LRiNRPV
úxms¸R…V»yõÌÁV N]ƒ«s rygRiV»R½W®ƒs[ DƒyõLiVV. C „sµ³R…LigS úxms¼½ ÒÁ„s »R½ƒ«s xqsx¤¦¦¦ÇÁ
ÌÁORPQß᮪sVƒ«s ®ªs¸R…VVNTPòNRP ª«sVƒ«sVgRi²R…N]LRiNRPV ¿Á[}qs F¡LSÉØLi»][ FyÈÁV xqsª«sVW¥¦¦¦ÍýÜ[
ÒÁ„sLi¿RÁ²y¬sNTP INRP xqs„sVztísQ ÌÁORPQßجsõ NRPW²y ª«sXµôðj… ¿Á[xqsVNRPVLiÈÁW®ƒs[ DLiµj….
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ xqs„sVztísQ ÒÁª«s ÌÁORPQßá xmnsÖÁ»R½LigS AƒyÉÓÁ xqsª«sWÇØÍýÜ[ @ÈÁVª«sLiÉÓÁ IxmsöLiµyÌÁV
®ªsW|qïsLi
19

26. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
ryµ³R…ùª«sV¸R…WùLiVV. NSNRPF¡¾»½[ BNRPä²R… @ÈÁVª«sLiÉÓÁ IxmsöLiµyÌÁ ª«sÌýÁ ª«s¿Á[è ª«sùQQNTPògRi»R½
x¤¦¦¦NRPVäÌÁV ª«sWú»R½Li ËجsxqsÌÁNRPV LSª«so.
A „sµ³R…LigS ª«sV¬sztsQ xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQßØÌÁV FsxmsöV®²…¾»½[ xqsª«sVWx¤¦¦¦ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV
úxmsª«sWµR…NRPLRiLigS ª«sWLS¹¸…W, xqsª«sVWx¤¦¦¦ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s ÌÁORPQßØÌÁV
@ª«sVÍýÜ[NTP LSª«s²R…Li ALRiLi˳ÏÁ# ®ªsVLiµj…. xqsª«sVW¥¦¦¦ÌÁV xmsLjiª«sWßáLiÍÜ[ |msLjigjiF¡»R½W
xqsLixmsµR…ÍÜ[¬s ª«sXµôðj… xmnsÖÁ»R½LigS ª«sùª«s{qósNRPX»R½ xqsª«sWÇØÌÁVgS ª«sWLjiƒ«s N]µôk… xqsx¤¦¦¦ÇÁ
ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV @µR…Vxmso ¿Á[}qssryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁV A¿RÁLRißáÍÜ[NTP
ª«s¿yèLiVV.
Ëجsxqs xqsª«sWÇÁLi, A»R½LS*»R½ ª«sÀÁ胫s xmnsQpù²R…ÍÞ xqsª«sWÇØÍýÜ[
¸R…WÇÁª«sWƒ«sù ª«sLæSÌÁNRPV »R½ª«sV xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV xqsLi»R½Xzmsò xmsLRiV¿RÁVNRPV®ƒs[
@ª«sNSxaRPª«sVVLi®²…[µj…. FsLiµR…VNRPLiÛÉÁ[ »yª«sVV G„sV ¿Á[zqsƒy xms²T… DLi²R…²y¬sNTP ËجsxqsÌÁV,
@LôðRi ËجsxqsÌÁV DLi®²…[ ªyLRiV. A „sµ³R…LigS ¸R…WÇÁª«sWƒ«sù ª«sLæSÌÁV ËجsxqsÌÁ |msƒ«s
A »R½LS*»R½ NSÌÁLiÍÜ[ @LóRi ËجsxqsÌÁ |msƒ«s @®ƒs[NRP LRiNSÌÁ |msaSÀÁNRP NRPX»yùÌÁV ¿Á[}qsªyLRiV.
ZNP[ª«sÌÁLi ª«sVƒ«sVxtsvÌÁƒ«sV LRiNRPLRiNSÌÁ xmsµôðR…¼½ÍÜ[ z¤¦¦¦LizqsLi¿RÁ²y¬sNTP @®ƒs[NRP LRiNSÌÁ ¸R…VLiú»yÌÁV
A NSÌÁLiÍÜ[ NRP¬s|msÈíÁ‡Á²ïy¸R…VLiÛÉÁ[ ª«sV¬sztsQ„dsVµR… ª«sV¬sztsQ ¿Á[zqsƒ«s @NRPX»yùÌÁV FsLi»R½
˳ÏÁ¸R…VLiNRPLRiLigS DLi®²…[ª¯[ @LóRiª«s°»][Liµj…. xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁ»][
FyÈÁV xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁV ¸R…V®µ³…[¿RÁègS N]ƒ«srygSLiVV. ¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÌÁV ª«sWú»R½Li
ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁV, »R½ª«sVÍÜ[ »yª«sVV, N]Li»R½ª«sLRiZNPƒy úxmsµR…Lji+Li¿RÁVNRPVLiÈÁW
ËجsxqsÌÁV, @LóRi ËجsxqsÌÁ|ms ª«sWú»R½Li xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV ¸R…V®µ³…[¿RÁèégS
úxmsµR…Lji+Li¿yLRiV. ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV |qs»R½Li úxmsÇÁÌÁV(¸R…VÇÁª«sWƒ«sVÌÁV)
xqs*¿RÁèLiµR…LigS @ÌÁª«sLRiVèN][ÛÍÁ[µR…V. ªyÉÓÁ¬s @ÌÁªyÈÁV ¿Á[zqs, @ª«sVÌÁV ¿Á[}qs
„sµ³R…LigS xmsLRixqsöLRi @LigkiNRPX»R½ ¿RÁÉíØÌÁV, ryLizmnsVNRP NRPÈíÁVËØÈýÁV, A¿RÁLRißáÍÜ[NTP ª«sÀÁè @„s
úNRPª«sVLigS xqsLixqsäQX¼½gS ª«sWlLi[„s.
A „sµ³R…LigS GLRiö²T…ƒ«s C ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁV úxms˳ÏÁV»y*ÌÁ»][ƒ«sV,
@„s ¿Á[}qs¿RÁÉíØÌÁ»][ƒ«sV, ª«sV»yÌÁV, A¿yLSÌÁ µy*LS xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ ˳ØgRiª«sVLiVV
F¡¸R…WLiVV. ryz¤¦¦¦¼d½ ª«sVLji¸R…VV sryLixqsäQX¼½NRP LRiLigSÌÁ µy*LS NRPW²y B„s
xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ úxms¿yLRiLi ¿Á[¸R…V‡Á²ïyLiVV. „dsÈÁ¬sõÉÓÁ xmnsÖÁ»R½LigS úNRPª«sVLigS B„s
ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ ª«sVzqsòuyäÌÁÍÜ[ ˳ØgRi®ªsV¸R…WLiVV. »R½LSÌÁV gRi²R…VxqsVòƒ«sõ N]µôk… ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ
®ªsW|qïsLi
20

27. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
xqs*˳تyÌÁÍÜ[ ˳ØgRi®ªsVF¡¸R…WLiVV. ryª«sWÑÁNRP ÌÁORPQßجsNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s
D®µ…[*gSÌÁNRPV ƒy²U…ª«sVLi²R…ÌÁLiÍÜ[ ZNP[LiúµyÛÍÁ[LRiö²ïyLiVV. @ÈÁVª«sLiÉÓÁ D®µ…[*gSÌÁ
Dµôk…xmsƒ«sNRPV @xqsLRi®ªsVƒ«s ¥¦¦¦L][øƒý«sV NRPW²y D»R½ö¼½ò K»yLiVV.
@xmsöV²R…V ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ xqs*˳تyÍýÜ[ C lLiLi²R…V ÌÁORPQßØÌÁV INRP ˳ØgRi®ªsV
F¡¸R…WLiVV. @LiÛÉÁ[ ÌÁORPQÌÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ ƒ«sVLi²T… @ƒ«sVª«sLibPNRPLigS ª«sxqsVòƒ«sõ xqsx¤¦¦¦ÇÁ
ÌÁORPQßØÌÁ»][ FyÈÁV ryª«sWÑÁNRP ÌÁORPQßØÌÁV NRPW²y INRP xqs*˳ت«sLigS ª«sWLjiF¡¸R…WLiVV.
B„s »R½LRiLiƒ«sVLi²T… »R½LS¬sNTP @ƒ«sVª«sLibPNRPLigSƒ«sV ª«sVLji¸R…VV ryª«sWÑÁNRP ªyx¤¦¦¦NSÌÁ
µy*LSƒ«sV @Liµj…Li¿RÁ‡Á²R…V»R½VƒyõLiVV.
iA „sµ³R…LigS ª«sV¬sztsQ ª«sVƒ«sVgRi²R… N]LRiNRPV GLRiö²ïR… xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßØÌÁNRPV,
xqsª«sWÇÁ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPßØÌÁNRPV ª«sVµ³R…ù BÈÁV
ª«sV¬sztsÍÜ[ @Li»R½LæRi»R½LigSƒ«sW @ÈÁV xqsª«sWÇÁLiÍÜ[ ËØx¤¦¦¦ùLigSƒ«sW ¬sLRiLi»R½LRiLi xmnsVL<Rißá
úFyLRiLi˳ÏÁ# ®ªsVLiµj….
@ÍØ ®ªsVVµR…ÛÍÁƒ«s C xmnsVL<Rißá CƒyÉÓÁNUP N]ƒ«srygRiV»R½W®ƒs[ DLiµj…. C xmnsVL<RißძsV
@Li»R½®ªsVVLiµj…LiÀÁ ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQß᮪s[V ª«sWƒ«sª«s ÌÁORPQßáLigS ª«sWLRiVè
N][ª«s²R…®ªs[V ª«sWƒ«sª«s Çؼ½ NRPLRiòª«sùLi. C NRPLRiòª«sù ryµ³R…ƒ«sN]LRiZNP[ ª«sWƒ«sª«s Çؼ½ ¬sLRiLi»R½LRiLigS
úxms¸R…V¼½õQr¡òLiµj…. FsxmsöV®²…¾»½[ C ÌÁORPQ ùLi ®ƒsLRi®ªs[LRiV»R½VLiµ][ @xmsöV®²…[ ª«sV¬sztsQ ÌÁORPQ ùLi
xmspL_ò»R½VLiµj…. @ÍØgRi¬s xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQßØÌÁ xmspLjiò ¬sLRiWøÌÁƒ«s ryµ³R…ùLi NSµR…V.
¬sÇجsNTP xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQßØÌÁƒ«sV ¬sLRiWøÖÁLi¿yÌÁ®ƒs[ AÍÜ[¿RÁ®ƒs[ xqsLji @LiVVLiµj…
NSµR…V. G „sµ³R…LigS®ƒs¾»½[ INRP xmsLRiª«sWßáVª«so úF¡É؃«sVÌÁ µ³R…ƒy®ªs[aRPª«sVV ª«sVLji¸R…VV
FsÌÁNíSQûƒ«sVÌÁ ‡ÁVVßØ®ªs[aRPª«sVVÌÁ ¹¸…VVNRPä NRPÌÁLiVVNRPgS DLiÈÁVLiµ][ @ÍØlgi[ ª«sVƒ«sVxtsvÌÁV
ª«sVLji¸R…VV ryª«sWÑÁNRP ª«sùª«sxqósÌÁV NRPW²y xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sVLji¸R…VV ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s
ÌÁORPQßØÌÁ NRPÌÁLiVVNRPgS®ƒs[ DLi²R…²R…Li „dsÍÝ»R½VLiµj…. @®ƒs[NRP xqsLiµR…LS÷éÍýÜ[ ª«sùNRPVòÍýÜ[
ÛÍÁ[µy xqsª«sWÇØÍýÜ[ DµR…÷é„sLi¿Á[ AÍÜ[¿RÁƒ«sÌÁV xqsx¤¦¦¦ÇÁ ÌÁORPQßجsNTP ¿ÁLiµj…ƒ«sªy ÛÍÁ[NRP
ryª«sWÑÁNRP ÌÁORPQßجsNTP ¿ÁLiµj…ƒ«sªy @®ƒs[ „sxtsQ¸R…W¬sõ NRPW²y ¬sLôðSLjiLi¿RÁÛÍÁ[ª«sVV.
C lLiLi²R…V ÌÁORPQßØÌÁV @Li»R½gS NRPÖÁzqsF¡LiVV DLiÉØLiVV.
@LiVV¾»½[, xqsª«sWÇØÌÁV µR…*Liµy*ÌÁVgS @LiÛÉÁ[ ËجsxqsÌÁV, Ëجsxqs ¸R…VÇÁ
ª«sWƒ«sVÌÁV ÛÍÁ[µy @LóRi ËجsxqsÌÁV, xmnsQpù²R…ÍÞ úxms˳ÏÁVª«soÌÁV ÛÍÁ[µy „sÛÇÁ[»R½ÌÁV ª«sVLji¸R…VV
xmsLSÑÁ»R½VÌÁVgS „s²T…F¡LiVV DLi²R…²R…Li ª«sÌýÁ xqsª«sWÇØÍýÜ[ µR…*LiµR…* úxmsª«sX¼½ò,
®ªsW|qïsLi
21

28. ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ úxmsÇØry*ª«sVùª«sW„sLRi÷é„sLiÀÁLiµj… -
A úxmsÇØry*ª«sWù¬sõ ª«sVƒ«sVxtsvÛÍÁ[ BLiNS ryµ³j…Li¿RÁÛÍÁ[µR…V
@ÈÁVª«sLiÉÓÁ úxmsÇØry*ª«sVù róyxmsƒ«sNRPV FyÌÁNRPVÍØLS
¿ÁzmsöLiµj… ¿Á¸R…VùLi²T…! ¿ÁzmsöLi®µ…[ ¿Á¸R…VùLi²T…!!
µR…*LiµR…* ¬ds¼½ A¿RÁLRißáÍÜ[NTP ª«sÀÁèLiµj…. »R½ª«sVÍÜ[ »R½ª«sVNRPV INRP ¬ds¼½ DLiÛÉÁ[, ËجsxqsÌÁ
xmsÈýÁ ª«sVL]NRP ¬ds¼½ DLi®²…[µj…. @LiÛÉÁ[ „sÛÇÁ[»R½ÌÁNRPV INRP ¬ds¼½ DLiÛÉÁ[ xmsLSÑÁ»R½VÌÁNRPV
ª«sVL]NRP ¬ds¼½. BxmsöÉÓÁNUP Aµ³R…V¬sNRP xqsª«sWÇØÍýÜ[ |qs»R½Li FyÌÁNRPVÌÁNRPV INRP ¬ds¼½ DLiÛÉÁ[
FyÖÁ»R½VÌÁNRPV ª«sVL]NRP ¬ds¼½¬s úxmsËÜ[µ³j……xqsVòƒyõLRiV. NSNRPF¡¾»½[ FyÌÁNRPVÌÁ®ƒs[ªyLRiV »R½ª«sV
xqsLixmsµR… Aµ³yLRiLigS @µ³j…NSLS¬sõ ¿Á[xmsÉíÓÁ GLRiö²R…V »R½VƒyõLRiV. xqsLixmsµR… „dsVµR… Aµ³j…
xms»R½ùLi ÛÍÁ[¬sªyLRiV FyÖÁ»R½VÍÝ»R½VƒyõLRiV. BÈÁVª«sLiÉÓÁ ¬ds¼½®ƒs[ BxmsöV²R…V ®µ…[aSÌÁV
B»R½LRi ®µ…[aSÌÁ xmsÈýÁ A¿RÁLjixqsWò ª«sxqsVòƒyõLiVV. »R½ª«sV ®µ…[aRPLiÍÜ[ @Li»R½LæRi»R½LigS úxmsÇÁÌÁ ª«sVµ³R…ù
DLi²yÌÁ¬s ¿Á}msö ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sõ INRP ®µ…[aRPLi ª«sVL][ ®µ…[aRPLi xmsÈýÁ
A¿RÁLjiLi¿RÁ²R…Li ÛÍÁ[µR…V. xmspLRi*NSÌÁLiÍÜ[¬s xqsª«sWÇØÌÁV ËجsxqsÌÁ xmsÈýÁ G „sµ³R…LigS®ƒs¾»½[
xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sõ úxmsµR…Lji+Li¿Á[ª¯[ CƒyÉÓÁ ®µ…[aSÌÁV B»R½LRi ®µ…[aSÌÁ xmsÈýÁ
@ÍØlgi[ úxmsµR…Lji+Li¿RÁ²y¬sNTP úxms¸R…V¼½õxqsVòƒyõLiVV. BÈÁVª«sLiÉÓÁ xqs*˳ت«s xmnsÖÁ»R½®ªs[V
¸R…VVµôðyÌÁV ª«sVLji¸R…VV „s®µ…[bdP ú}msLji»R½ DúgRiªyµR…Li.
®ªsVV»yò¬sNTP ª«sWƒ«sª«s xqsª«sWÇØÍýÜ[ FsxmsöV®²…¾»½[ xqsª«sWÇÁ ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV
@ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s xqs*˳ت«sLi A„sLRi÷é„sLiÀÁLiµ][ @xmsöV®²…[ ª«sV¬sztsQ
ª«sVƒ«sVgRi²R…NRPV @ª«sxqsLRi®ªsVƒ«s xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sNTP, ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s
xqs*˳تy¬sNTP ª«sVµ³R…ù xmnsVL<Rißá úFyLRiLi˳ÏÁª«sVLiVVùLiµj…. úNRPª«sVLigS xqsª«sWÇÁ ª«sVƒ«sVgRi²R… ÍÜ[®ƒs[
ª«sVƒ«sVxtsvÌÁ ª«sVƒ«sVgRi²R… FsxmsöV®²…¾»½[ @¬sªyLRiùª«sVLiVVùLiµ][ xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sõ
@µR…VxmsoÍÜ[ |msÈíÁ²y¬sNTP LSÇÁùª«sVV, ¿RÁÉíØÌÁV, ª«sV»R½ª«sVV ª«sLiÉÓÁ @¬sõ LRiNSÌÁ xqsLixqósÌÁV
úxms¸R…V¼½õxqsWò®ƒs[ DƒyõLiVV.
NS¬s, ª«sV¬sztsQNRPLiÛÉÁ[ ª«sVVLi®µ…[ A„sLRi÷é„sLiÀÁ @®ƒs[NRP N][ÈýÁ xqsLiª«s»R½=LSÌÁ ¿RÁLjiú»R½
Dƒ«sõ xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s xqs*˳ت«sLi FsxmsöÉÓÁNRPxmsöV²R…V ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sõ
ÇÁLiVVLi¿RÁ²y¬sNTP úxms¸R…V¼½õxqsWò®ƒs[ DLiµj…. ÀÁª«sLjiNTP »R½ƒ«sƒ«sV @µR…VxmsoÍÜ[ DLi¿RÁ²y¬sNTP
úxms¸R…V¼½õxqsVòƒ«sõ LSÇØù¬sõ, ¿RÁÉíØÌÁƒ«sV, ÀÁª«sLRiNTP ª«sV»yÌÁƒ«sV |qs»R½Li »y®ƒs[ @µR…Vxmso
¿Á[¸R…V²y¬sNTP úxms¸R…V¼½õQr¡òLiµj…. C lLiLi²T…LiÉÓÁ ª«sVµ³R…ù N]ƒ«srygRiV»R½Vƒ«sõ ¬sLRiLi»R½LRi
xmnsVL<Rißᮃs[ ª«sV»R½ úxmsª«sNRPòÌÁV ª«sVLji¸R…VV »R½»R½*®ªs[»R½òÌÁV µ³R…LSø¬sNTP, @µ³R…LSø¬sNTP ª«sVLji¸R…VV
ƒyù¸R…W¬sNTP, @ƒyù¸R…W¬sNTP ª«sVµ³R…ù F¡LSÈÁLigS @Õ³Áª«sLñjiLi¿yLRiV. @µ³R…LRiøLi xqsx¤¦¦¦ÇÁ
ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sNTP xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁƒ«s®µ…¾»½[, µ³R…LRiøLi ryª«sWÑÁNRP ª«sWƒ«sª«s xqs*˳تy¬sNTP
xqsLi‡ÁLiµ³j…LiÀÁLiµj…gS ª«sVƒ«sLi @LôðRiLi ¿Á[xqsVN][ªyÖÁ. xqsx¤¦¦¦ÇÁ ª«sWƒ«sª«s xqs*˳ت«sLi @µ³R…LRiøLigS
®ªsW|qïsLi
22