İKT sahəsində əsas i̇stiqamətlər və i̇ş i̇mkanları

Ramin Orucov

İKT sahəsində əsas
istiqamətlər və iş imkanları
12 Aprel 2012
Azərbaycan Texniki Universiteti

İKT sahəsi çox genişdi, hansı sahəyə yönəlim?

Məzun olduqdan necə iş tapacam?

İş üçün hansı bilik və bacarıqlar tələb olunur?

İşə düzəlmək üçün təcrübə lazımdır, təcrübə yığmaq
üçün isə işləmək lazımdır, bəs mən nə edim???

Seminar planı

Əsas Sertifikatlar İş imkanları Məsləhətlər
istiqamətlər

İKT üzrə əsas istiqamətlər

İKT üzrə əsas istiqamətlər

Proqramlaşdırma Verilənlər bazası

İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları
Texniki dəstək Əməliyyat sistemləri

Şəbəkə
Dizayn, reklam və s.
texnologiyaları

Layihələrin idarəsi Digər işlər

• Tətbiqi proqramlaşdırma
Proqramlaşdırma
• Web proqramlaşdırma
• Verilənlər bazası
proqramlaşdırması
• Mobil proqramlaşdırma
• Sistem proqramlaşdırma
• Şəbəkə proqramlaşdırma

Proqramlaşdırma Tətbiqi proqramlaşdırma
Windows ƏS-də işləyən qrafik
proqramlar nəzərdə tutulur.
Çox vaxt VB ilə əlaqəli olur.
Əsas texnologiyalar:
• Delphi
• .NET (C#, VB.NET və s.)

Proqramlaşdırma Web proqramlaşdırma
İnternet və ya intranetdə işləyən
proqramlar
Çox vaxt VB ilə əlaqəli olur.
• PHP
• .NET (C# və ya VB.NET + ASP.NET)
• Java (Servlet, JSP, JSF və s.)
• Perl
• Python

Proqramlaşdırma Verilənlər bazası proq.
VB daxilində işləyən proqramlar
• SQL
• Oracle PL/SQL
• MS SQL Server T-SQL
• PostgreSQL üçün pgSQL
• MySQL 5/6 üçün stored
proced.

Proqramlaşdırma Mobil proqramlaşdırma
• Java Micro Edition
• Android - Java
• Apple iOS – Objective C
• Windows Phone 7 - .NET
• Symbian C++
• Linux əsaslı – C,C++ və s.

Proqramlaşdırma Sistem proqramlaşdırma
Windows, Linux, Unix və s.əməliyyat
sistemləri üçün xüsusi proqramlar
(Sistem proqramları, drayver və s.)
Əsas istifadə olunan texnologiyalar:
• C
• C++
• Assembler

Proqramlaşdırma Şəbəkə proqramlaşdırma
Şəbəkə üzərində xüsusi proqramlar:
• Web server və klient proqramları
• Chat server və klient proqramları
• Xüsusi protokolların hazırlanması
Əsas istifadə olunan texnologiyalar:
• C/C++
• Java
• .NET (C#, VB.NET, C++.NET)
• Delphi

İstənilən informasiya sisteminin ən
vacib komponentlərindən biri
Verilənlər bazası
verilənlər bazasıdır.

Əsas verilənlər bazası idarəetmə
sistemləri:
• Oracle
• Microsoft SQL Server
• MySQL
• PostgreSQL
• IBM DB2

VB administratorunun (DBA) əsas işləri:
• VB-nın qurulması, upgrade edilməsi
• Back-up və recovery strategiyasının
Verilənlər bazası
hazırlanması və tətbiqi
• Yeni bazaların yaradılması və dəyişiklik
edilməsi
• Monitorinq və performansın
optimallaşdırılması
• Proqramçılara baza ilə əlaqəli işlərdə
köməklik göstərmək
• VB-nın təhlükəsizliyinin və istifadəçi
səlahiyyətlərinin idarəsi
Azərbaycanda ən çox tələb:
• Korporativ: Oracle, MS SQL Server
• Web: MySQL, PostgreSQL, MS SQL Server

İstifadəçilərin kompüter
problemlərinin həlli
ƏS-nin qurulması
Texniki dəstək

Kompüter hissələri
Printer və s. qurğular
Şəbəkə problemləri
İnternet
TV, dvd player və s. təmiri 

Əməliyyat sistemləri Server əməliyyat sistemlərinin
idarəsi, konfiqurasiyası,
təhlükəsizliyi və s.

Əsas əməliyyat sistemləri:
• Windows
• Unix (Solaris, FreeBSD, Mac)
• Linux(RedHat, Ubuntu və s.)

Əməliyyat sistemləri Windows Sistem Admin
Windows 2003/2008 Server, Active
Directory, Domain Controller, ISA Server,
Exchange Server və s.
• Server (Web, DB və ya Email server) və
klient ƏS-lərinin qurulması,
konfiqurasiya edilməsi,
• Microsoft texnologiyaları əsasında
şəbəkə sisteminin qurulması, dayanıqlı
işinin təmin edilməsi, korporativ
standartlara əsasən təhlükəsizliyin
təmin edilməsi, internet paylaşımı,back-
up və s. işlər

Əməliyyat sistemləri Unix/Linux Sistem Admin
Unix: Sun Solaris, FreeBSD, HP UX, İBM AİX
Linux: RedHat, CentOS, OEL, SUSE, Ubuntu,
Fedora, Debian, və s.
Server ƏS-lərinin (Web, DB və ya Email
server) qurulması, konfiqurasiya edilməsi,
Şəbəkə sisteminin qurulması, dayanıqlı
işinin təmin edilməsi, korporativ
standartlara əsasən təhlükəsizliyin təmin
edilməsi, internet paylaşımı,back-up və s.
işlər

Şəbəkə texnologiyaları Şəbəkə topologiyaları
OSİ modeli
İP adresləri, subnet, routing
Ethernet, LAN, WAN
Şəbəkə qurğuları(router və s.)
Şəbəkə planlaşdırma
Wireless şəbəkələr
Fiber optik, transmissiya
VPN qurulması
Təhlükəsizlik, firewall

Dizayn, reklam və s. Web dizayn
Əsas tələb olunan bilik, bacarıq və
proqramlar:
• Yaradıcılıq və fantaziya!
• HTML, CSS, JavaScript və Web
standartları
• Adobe CS proqramları
• CorelDraw
Web layihələr üçün maketin
hazırlanması, dizayn işləri,
təkmilləşdirilməsi və s.

Dizayn, reklam və s. Reklam
Çap və interaktiv reklamların
hazırlanması

Əsas tələb olunan proqramlar:
• CorelDraw
• Adobe CS proqramları
• Flash
• 3DS Max
• Maya və s.

Dizayn, reklam və s. Poliqrafiya
Buklet, banner, qəzet, jurnal və s.
çap

Əsas tələb olunan bilik, bacarıq
və proqramlar:
• Quark Express
• CorelDraw
• Adobe İllustrator və s.

Layihələrin idarəsi Biznes tərəf ilə görüşlər
Büdcə planlama və nəzarət
Tələbatlar
İclaslar
Hesabatlar
Layihənin gedişatı
Komanda ruhu, motivasiya

Müştəri belə izah edib Menecer belə anlayıb
Layihələrin idarəsi

Analist belə dizayn edib Proqramçı belə yazıb

Reklam belə edilib Texniki dokumentasiya

Belə təhvil verilib Layihənin büdcəsi

Texniki dəstək Müştərinin istəyi

Billinq admin
Test specialist
QA specialist
Digər işlər

Auditor
İnternet provayder texnik
İnformasiya sisteminin idarəçisi

İKT üzrə beynəlxalq sertifikatlar

• Associate
• Professional
• Expert/Master

• Specialist

Proqramlaşdırma • Java
http://education.oracle.com/pls/web_prod-plq-
dad/db_pages.getpage?page_id=141#middleware
• .NET
http://www.microsoft.com/learning/en/us/certification
/cert-vstudio.aspx#tab1
• PHP
http://www.zend.com/services/certification/php-5-
certification/
• Oracle
• SQL Server

Proqramlaşdırma Java sertifikatları
Java Standard Edition 5/6/7
• Oracle Certified Associate Java
Programmer
• Oracle Certified Professional
Java Programmer
• Oracle Certified Master Java
Developer

Java Enterprise Edition 5
• OCP Web Component
Developer
• OCP Business Component
Developer
• OCP Web Services Developer
• OCM Enterprise Architect

Java Enterprise Edition 6
• OCE JSP and Servlet Developer
• OCE EJB Developer
• OCE Web Services Developer
• OCE JPA Developer

Java Mobile Edition
• OCP Mobile Application
Developer

Proqramlaşdırma .NET sertifikatları
• MC Technology Specialist
• MC Professional Developer

Microsoft Certified Technology
Specialist
• Windows Applications
• Web Applications
• Service Communication
Applications
• Data Access
• Silverlight Development

Microsoft Certified Professional
Developer
• Windows Developer(3 MCTS)
• Web Developer(3 MCTS)
• Windows Azure Developer(2
MCTS)
• Windows Phone Developer(2
MCTS)

Proqramlaşdırma PHP sertifikatları
• Zend Certified Engineer PHP
5.3
• W3 Schools PHP Developer
Certificate

Zend Certified Engineer PHP 5.3
http://www.zend.com/en/services/c
ertification/php-5-certification/
Qiymət: 195$
http://www.zend.com/en/store/edu
cation/certification/yellow-
pages.php#show-
ClientCandidateID=ZEND012545

W3 Schools PHP Developer
Certificate
PHP + MySQL

Qiymət: 95$

http://www.w3schools.com/cert/
cert_php.asp

Proqramlaşdırma Oracle proqramçı
OCA PL/SQL Developer
OCP PL/SQL Developer
OCE SQL Expert
OCE Apex Developer

Proqramlaşdırma SQL Server proqramçı
• MCTS: SQL Server 2008,
Database Development

• MCITP: Database Developer
2008

Verilənlər bazası VB sertifikatları
• Oracle
dad/db_pages.getpage?page_id=143#1

• MySQL
• SQL Server

Verilənlər bazası Oracle sertifikatları
• Database Administrator
• Developer

Oracle Database 10g
• OCA DBA
• OCP DBA
• OCM DBA
• OCE Linux
• OCE RAC
• OCE SQL Expert

Oracle Database 11g
• OCA DBA
• OCP DBA
• OCM DBA
• OCE Performance Tuning
• OCE RAC
• OCE SQL Expert

Oracle Database 11g Specialist
• Oracle Database 11g Certified
Implementation Specialist
• Oracle Database 11g Security Certified
• Oracle Data Warehousing 11g Certified
• Oracle Exadata 11g Certified

Verilənlər bazası MySQL sertifikatları
• OCA MySQL 5

• OCP MySQL 5 Administrator

• OCE MySQL 5.1 Cluster
Database Administrator

• OCP MySQL 5 Developer

Verilənlər bazası SQL Server sertifikatları
• Microsoft Certified Technology
Specialist (MCST)

• Microsoft Certified IT Professional
(MCITP)

• Microsoft Certified Master (MCM)

• Microsoft Certified Architect(MCA)

Şəbəkə texnologiyaları Şəbəkə sertifikatları
• Cisco
• HP, Huawei

Şəbəkə texnologiyaları Cisco sertifikatları
• Entry Level - CCENT
• Associate - CCNA
• Professional - CCNP
• Expert - CCIE
• Technician - CCT
• Specialist
• Architect
http://www.cisco.com/web/learning/le3/learning_care
er_certifications_and_learning_paths_home.html

Əməliyyat Sistemləri ƏS sertifikatları
• Windows
• Unix
• Linux

Əməliyyat Sistemləri Windows sertifikatları
• MCTS
• MCİTP
• MCM
• MCA
http://www.microsoft.com/learning/en/us/certification
/cert-windowsserver.aspx#tab2

Əməliyyat Sistemləri Unix sertifikatları
• Solaris
• HP UX

Əməliyyat Sistemləri Solaris sertifikatları
• OCA System Admin
• OCP System Admin
• OCE Network Admin
• OCE Security Admin

dad/db_pages.getpage?page_id=144

Əməliyyat Sistemləri HP UX sertifikatları
• HP-UX Certified System
Administration (CSA)
• HP-UX Certified System
Engineer (CSE)

http://h10076.www1.hp.com/education/hp-ux-
certification.htm

Əməliyyat Sistemləri Linux sertifikatları
• Linux+
• Linux Professional İnstitute
• Red Hat sertifikatları
http://www.redhat.com/certification/

Əməliyyat Sistemləri Linux+ sertifikatı
CompTİA Linux+
Neytral yönlü
2 imtahan

http://certification.comptia.org/getCertified/certificatio
ns/linux.aspx

Əməliyyat Sistemləri LPİ sertifikatı
LPİC-1 Junior
LPİC-2 Advanced
LPİC-3 Senior

http://www.lpi.org/linux-certifications

Əməliyyat Sistemləri Red Hat sertifikatları
• Red Hat Certified System
Administrator (RHCSA)
• Red Hat Certified Engineer (RHCE)
• Red Hat Certificates of Expertise
• Red Hat Certified Security
Specialist (RHCSS)
• Red Hat Certified Datacenter
Specialist (RHCDS)
• Red Hat Certified Architect
(RHCA)

Karyera planı - 1
Sistem admin və şəbəkə mühəndisi
Helpdesk/support
• Microsoft -> MCP - MCSA – MCSE
• CISCO -> Network+ - CCENT – CCNA - CCNP –
CCIE
• Linux -> Linux+ - RHCT – RHCE
• Unix –> Solaris Associate – Solaris Admin

Karyera planı - 2
Proqramçı
• Java -> OCA JP- OCP JP- OCE WCD
• .NET -> MCTS – MCPD
• PHP -> Zend PHP certification
• Oracle -> SQL Expert – PL/SQL OCA-PL/SQL
OCP

Karyera planı - 3
Database administrator DBA
• Oracle -> SQL Expert –OCA – OCP – OCM
• SQL Server –> MSTS – MSITP – MCM - MCA

Yerli iş axtarış saytları
www.boss.az
www.jobsearch.az
www.azinka.az
www.hcb.az
www.smartstaff.az
www.azerweb.com

Xarici iş axtarış saytları
www.linkedin.com
www.dice.com
www.monster.com
www.jobsearch.com
www.jobs.ru

Şəxsi keyfiyyətlər
Məsuliyyət
Nizam intizam
Zamanı effektiv idarə etmək və
planlaşdırmaq
Verilənlər tapşırıqları vaxtında yerinə
yetirmək
Rəhbərlik və liderlik qabiliyyəti
Analitik düşünmə və analiz etmək bacarığı
Mühitə adaptasiya olmaq
İş yerində sosial münasibətlər
Müsbət enerjili və optimist olmaq

Texniki biliklər
İxtisas üzrə fundamental nəzəri və praktiki
biliklər
Digər sahələr üzrə də orta səviyyədə
biliklər
İş ilə əlaqəli beynəlxalq sertifikatları əldə
etmək
İnternet vasitəsilə yenilikləri izləmək,
yeniliklərə açıq olmaq və trendi tutmaq
Texniki biliklər üzrə fərdi inkişaf planını
hazırlamaq və tətbiq etmək

Dil bilikləri
Azərbaycan dilini rəsmi yazışma və
danışıq aparacaq səviyyədə bilmək
İngilis dilini min. texniki sənəd və kitabları
oxuyub başa düşəcək səviyyədə bilmək
Rus dili
Digər xarici dillər (şirkətə və tələbə görə
dəyişir)

İş keyfiyyətləri
Planlaşdırma
Tapşırılmış işləri dəqiq və vaxtında yerinə
yetirmək
Görülmüş işlər barədə hesabatlar
hazırlamaq
İş metodlarını və ya proseslərini
optimallaşdırmaq
Rəhbərliyə davamlı olaraq məlumat
vermək

Təşəbbüskarlıq
İşində ən yaxşı olmağa çalışmaq
Yeni təkliflər vermək
Risk almaqdan çəkinməmək
Hər işdə önə çıxmaq

Fərdi İnkişaf Planı
İş elanlarına baxın, tələb olunan bilik,
bacarıq və şəxsi keyfiyyətlərə diqqət edin.
Seçdiyiniz sahə üzrə sertifikatları araşdırın
və alın!
Öz imkanlarınızı və biliklərinizi analiz edin,
əksik qalan cəhətləri tamamlamaq üçün
fərdi inkişaf planı tərtib edin və tətbiq edin.
Qısa müddətli FİP
Uzun müddətli FİP

Əlaqə
Mobil: 050 231 01 09
Bloq: raminorucov.wordpress.com
Facebook: www.facebook.com/ramin.orucov
LinkedIn: www.linkedin.com/in/raminorujov

İKT sahəsində əsas i̇stiqamətlər və i̇ş i̇mkanları

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Destacado

Destacado (7)

Similar a İKT sahəsində əsas i̇stiqamətlər və i̇ş i̇mkanları

Similar a İKT sahəsində əsas i̇stiqamətlər və i̇ş i̇mkanları (9)

İKT sahəsində əsas i̇stiqamətlər və i̇ş i̇mkanları