PAH-Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar

POLİSİKLİK
AROMATİK
HİDROKARBONLAR
(PAH)
Öğrenci; Ravza Tosunbayraktar
(NNY Üniversitesi)

Sunum Planı
Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar Nedir?
Benzo(A)Piren’in Kimyasal Özellikleri
Hangi Yollarla İnsanlara Bulaşır?
Hangi Besin Maddelerinde Sonradan Oluşabilir?
Su Ürünlerinin Dumanlanması
Hakkında Yapılan Araştırmalar Nelerdir?

Polisiklik
Aromatik
Hidrokarbonlar
Nedir

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH)
organik bileşiklerin eksik yanması
sonucu ortaya çıkan toksik ve
kansorejen etkiye sahip yine organik
yapıda bileşiklerdir.
KANSER
Alver, E. 2012, Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar ve Sağlığa Etkileri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Dergisi 3 (1): 45-52

Endüstriyel atıklar, tarım ilaçları, çöpler, sigara
dumanı ve sanayi baca gazları gibi zararlı
maddelerden çevreye gelen kimyasallar, hava,
su, toprak ve gıdalara karıştıklarından dolayı
insan sağlığını tehdit eden önemli çevresel
kirleticilerdendir.
Alver, E. 2012, Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar ve Sağlığa Etkileri, Mehmet Akif Ersoy
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3 (1): 45-52

PAH’ların doğal kaynakları endüstriyel işlemler
(alüminyum ve kok kömürü üretimi, gaz haline
gelmiş maden kömürü ve demir-çelik
tesisleri), fosil yakıtları, orman yangınları,
dizel ve mazot motorlu araçların egzozu ve
sigara dumanıdır.
Keskin, İ. Kaya S. “Et ve Ürünlerinin Pişirilmesi Sırasında Oluşan Zararlı Maddeler: Polisiklik Aromatik
Hidrokarbonlar”. Tagem. mitos.tagem.gov.tr (09.12.2014)

PAH’lar hava, su, gıdalar ve sigara dumanı ile
insan vücuduna girerek DNA’da mutasyona neden
olmaktadır.
Alver, E. 2012, Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar ve Sağlığa Etkileri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3 (1): 45-52

ÇEVRESEL
FAKTÖRLER
SU
HAVA
TOPRAK
HAZIRLANIRKEN
UYGULANAN
İŞLEMLER
PAH’LARIN
GIDALARDA
BULUNUŞU
YÜKSEK ISI
DERECELERİNDE
PİŞİRİLMESİ
İŞLENME
PROSESLERİ

İLK TANIMLANIŞI
 PAH ilk defa 1775’te Percival Pott tarafından
baca temizlikçilerinde tanımlanmıştır. Bu
kişilerde, çok küçük yaşta çalışmaya
başladıklarından iste bulunan benzo (a) pyren’in
neden olduğu cilt kanserine rastlanmıştır.
Yalaki, S. 2005.“Adana Merkez ve Kırsal alanlarda Trafiksel Kaynaklı Organik Hava Kirleticileri ve
Atmosferik Poliaromatik Hidrokarbonlar”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi.

 1875’te Almanya’da katran endüstrisinde
çalışan işçilerde deri kanseri gözlenmiştir.
Yalaki, S. 2005.“Adana Merkez ve Kırsal alanlarda Trafiksel Kaynaklı Organik Hava Kirleticileri ve Atmosferik
Poliaromatik Hidrokarbonlar”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi.

Benzo(a)piren, en iyi
bilinen PAH bileşiği
olup, gıdalarda
benzo(a)piren varlığı,
karsinojenik PAH
seviyeleri açısından
iyi bir belirteç olarak
kabul edilmektedir.
Çolak, H. Hampikyan, H. 2013. “Perakende Olarak Satışa Sunulan Bebek Mamalarında Benzo(a)piren Varlığı”
İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi 39 (2), 218-224

Kimyasal formülü (Açık)
Kimyasal Formülü C20H12
Molekül Ağırlığı 252,32
Rengi Soluk Sarı
Erime Derecesi 178,1°C
Kaynama Derecesi 496°C
BENZO(A)PİREN’İN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ:

PAH’lar endüstriyel üretim yapılan
bölgelerdeki kirli hava bileşenlerin
bitkisel ürünler üzerindeki birikimi
sonucunda tahıl, sebze ve
meyvelerde bulunabilmektedir.
Ayrıca insanların yaşadıkları
alanlardan uzak topraklarda dahi
bitkilerin çürümeleri sonucunda
bazı PAH bileşiklerinin oluştuğu
belirlenmiştir.
Sağlık Bakanlığı, Gıda İşletmelerinde HACCP Uygulamaları ve Yönetimi.
sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/140 (09.12.2014)

PAH’lar balıklardaki büyüklükten daha fazla
insanlarda birikime neden olur. Balıkların ve
insanların yağ dokularında uzun yıllar kalmakta,
ancak stres ve açlık neticesinde kana geçip, uzun
yıllar sonra bile toksik etkilerini göstermektedir.
Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar http://www.slideserve.com/anila/pol-s-kl-k-aromat-k-h-drokarbonlar-pahs
>
PAH Birikimi

PAH’LARIN BULUNABİLECEĞİ BESİNLER:
Tahıllardan üretilen gıdalarda, örneğin puding gibi
tatlılarda, bisküvilerde, keklerde ve çocuk mamalarında
Açıkta satılan balıklarda, tereyağı gibi hayvansal
kaynaklı yağlarda, sıvı yağlarda ve çeşitli gıdalarda
Bitkisel sıvı yağlar, margarinler ve tereyağında

~ ~ ~ ~ ~
~ ~ ~ ~
~ ~ ~ ~
~ ~ ~ ~ ~
~ ~ ~ ~
~ ~ ~ ~ ~
~ ~ ~ ~ ~
~ ~ ~~
~ ~ ~ ~ ~
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘ ‘ ‘
ARTMIŞ KANSER RİSKİ

HALKA SAYISI YÜZDE ORAN BOZUNMA YARI
ÖMRÜ
2 HALKA % 0,2 10 - 50 gün
3 HALKA % 32 20 - 70 gün
4 HALKA % 50 60 - 122 gün
5 HALKA % 13,4 32 - 180 gün
6 HALKA % 4,4 70 - 160 gün
J.T. Cookson, “Bioremediation Engineering”, McGraw-Hill, 1995, 309

PAH’lar tümör başlatıcı,
geliştirici ve ilerletici
özellikleri olan potansiyel
kanserojenlerdir.
Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar. http://www.slideserve.com/anila/pol-s-kl-k-aromat-k-h-drokarbonlar-pahs

Deney hayvanlarında yapılan çalışmalarda bu
maddelerin bağışıklık sistemini baskılayıcı
oldukları ve insanlarda akciğer, mesane ve
deri kanserine neden oldukları görülmüştür.

Deri
Kanseri
PAH
KALIN
BAĞIRSAK
KANSERİ
AKCİĞER
KANSERİ
DERİ
KANSERİ
MESANE
KANSERİ
MİDE
KANSERİ
KANSER

Gıda Maddesi
Maksimum limit
μg/kg yaş
ağırlık 1μg =
10 -9 kg
7.1. Benzo(a)piren(1)
7.1.1. Katı ve sıvı yağlar (kakao yağları hariç) (doğrudan tüketime
sunulan veya gıda bileşeni olarak kullanılan)
2,0
7.1.2. Tütsülenmiş et ve tütsülenmiş et ürünleri 5,0
7.1.3. Tütsülenmiş balık eti, tütsülenmiş su ürünleri (2) (3) ve tütsülenmiş
kabuklular (yengeç etinin kahverengi kısmı, istakoz ve benzeri büyük
kabukluların (Nephropidae ve Palinuridae) baş ve göğüs etleri hariç)
5,0
7.1.4. Balık eti (2) (4) 2,0
7.1.5. Tütsülenmişler hariç (5) kafadan bacaklılar ve kabuklular (yengeç
etinin kahverengi kısmı, istakoz ve benzeri büyük kabukluların
(Nephropidae ve Palinuridae) baş ve göğüs etleri hariç)
5,0
7.1.6 .Çift kabuklu yumuşakçalar (5) 10,0
7.1.7. Bebek ve küçük çocuk ek gıdaları (6) 1,0
7.1.8. Bebek formülleri ve devam formülleri (bebek sütleri ve devam sütleri
dahil) (7)
1,0
7.1.9. Bebekler için özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar (8) 1,0
Gıda Maddelerindeki Bulaşanların Maksimum Limitleri Hakkında Tebliğ, Türk Gıda Kodeksi, 2008

Belirli pişirme yöntemlerini
sıklıkla kullanan toplumlarda
bazı kanser türlerinin sık
görülmesi, yenen ve içilen
gıdaların tür ve miktarlarına
dikkat edilmesi gerektiği
kadar pişirme yöntemlerine
de özen gösterilmesi
gerekliliğini ortaya
koymaktadır.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. “Mangal ve Sağlık”. http://beslenme.gov.tr/index.php?page=104

● PAH’lar barbekü / mangal kömüründe ızgara,
dumanlanma ve kızartma sırasında kullanılan ısıl
işlemlerle gıdalarda oluşumudur.
● 400˚C’nin altındaki sıcaklıklarda düşük oranda PAH
oluşumu saptanırken, 400-1000 ˚C aralığında sıcaklık
artışıyla PAH oluşumu arasında doğrusal pozitif ilişki
saptanmıştır.
Ayaz, A.,Yurttagül M. “Besinlerdeki Toksik Ögeler II” 2012, Ankara
0˚C - 400˚C PAH
400˚C - 1000˚C PAH

Et, tavuk ve balık ızgara edilirken ateşe 10
cm’ den daha yakın tutulduğunda PAH oluşumu
artar.
Dönmez, S. ”Besinlerde Pişirme Şekilleri ve Kanser İlişkisi”.
http://www.sdonmez.com/NewsDetail.php?NewsID=656 (09.12.2014)

PAH'ların ızgara, dumanlanma ve kızartma
işlemleri sırasında kullanılan yüksek ısıl
işlemlerde gıdalarda oluşmakta, mangalda
pişirilen etlerde yüksek konsantrasyonlara
çıkmaktadır.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. “Mangal ve Sağlık”.
http://beslenme.gov.tr/index.php?page=104

• Araştırmalarda, etin, odun ateşinin alevine doğrudan
tutulması durumunda yüksek düzeyde, kor üzerinde
pişirildiğinde ise daha düşük düzeyde PAH oluştuğu
saptanmıştır. Yiyeceklerin pişirilmesi sırasında erimiş
yağların ısı kaynağı üzerine damlaması sonucu meydana
gelen parçalanma ile PAH oluşumu artmakta ve atmosfere
de yayılmaktadır.
http://beslenme.gov.tr/index.php?page=104
PAH
PAH

Alevde pişen ve yağ damlama riski bulunan
yiyecekler genellikle toplu tüketime açık
yiyecekler olma özelliğindedir. Paket dönerler,
hamburgerler vb. bu açıdan değerlendirilmelidir.
Tayar, M. Gıda Güvenliği. Slideshare, http://www.slideshare.net/mtayar/gida-guvenligi (08.12.2014)

Oral olarak alınan PAH’ların
büyük bölümü hemen
emilmekte ve dışkı ve
idrarla atılmaktadır. Emilim
materyalin bir bölümünün
yumurtalıklarda,
adrenallerde ve vücut yağ
dokusunda 11 gün
sonrasında da varlığını
sürdürdüğü belirlenmiştir.
Tayar, M. Gıda Güvenliği. Slideshare, http://www.slideshare.net/mtayar/gida-guvenligi (08.12.2014)

PAH’lar lipofilik yapıları
sebebiyle gıda
maddelerinde özellikle
yağ kısmında birikirler.
Keskin, İ. Fevziye. “Et ve Ürünlerinin Pişirilmesi Sırasında Oluşan Zararlı Maddeler: Polisiklik Aromatik
Hidrokarbonlar”. Tagem. mitos.tagem.gov.tr (09.12.2014)

PAH daha çok yağda depolanabildiğinden etin
yağ içeriğinin artması da PAH miktarının
artmasına neden olmaktadır.
http://beslenme.gov.tr/index.php?page=104 (09.12.2014)

Hamburger, biftek, balık ve
tavuk etlerinin yüksek ısıda
mangal ateşinde pişirilmesi
sonucunda PAH içerikleri önemli
ölçüde artmaktadır. Mangaldaki
kömür ve kömür tozları, pişirilen
besinlerin üzerine sinerek
karsinojen etki yapmakta, başta
mide kanseri olmak üzere yemek
borusu ve kalın bağırsak
kanserlerine neden
olabilmektedir.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. “Mangal
ve Sağlık”. http://beslenme.gov.tr/index.php?page=104

Mangalda pişirilmek için tavuk eti
gibi beyaz etlerin tercih edilmesi,
eğer kırmızı et pişirilmek istenirse
yağsız olması ve içine kuyruk yağı
konulmaması gerekmektedir.
Kömür közüyle et arasında en az
15 cm’lik bir mesafe bırakılmalı,
etler ateşe çok yaklaştırılmamalı,
alevle yakılarak pişirilmemelidir.

Su Ürünlerinin Dumanlanması
Dumanlanmış ürün kışın
yaprağını döken sert
ağaçların odun ve
talaşından sağlanan
duman içerisinde
tuzlanmış taze balıkların
bekletilmesi ile elde
edilen ürünlere denir.
Şengör, G.F. Başak, S. “Su ürünlerinin dumanlanmasi ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar ile ilgili yasal
düzenleme”. Dünya Gıda. http://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid=849 (08.12.2014)

ve aynı zamanda ürüne değişik bir tat ve koku
vererek tüketim için alternatif lezzet
oluşturulmasıdır.
Balıkların ve diğer bazı
deniz ürünlerinin
dumanlanmasındaki
amaç; dumanın
koruyucu etkisiyle
ürünlerin raf
ömrünün uzatılması
Şengör, G.F. Başak, S. “Su ürünlerinin dumanlanmasi ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar ile ilgili yasal
düzenleme”. Dünya Gıda. http://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid=849 (08.12.2014)

Avrupa Birliği EEC Direktifi 88/388’e göre,
Dumanlanmış gıdalarda benzo(a) pirenin kabul
edilebilir üst sınırı 0,03 µg/ kg olarak kabul
edilmiştir.
EEC (Europian Economic Community)1988. Council directive 88/388/EEC of 21 June on the approximation
of the laws ofthe Member States relating to flavourings for use in foods stuffs and to source metarials for
their production Offical Journal Of The Europian Communities 15.07.1988 L184/61-67

 PAH’lar dumanlanmış ürünlerdeki lezzeti
verirler.
 PAH’ların konsantrasyonları dumanlama
işleminin kontrollü bir şekilde yapılmadığı
durumlarda insan sağlığı için tehlikeli bir
seviyeye çıkar.
Öksüz, A. “Balıkların Tütsülenerek Muhafazası”. Mustafa Kemal Üniversitesi.
http: www.mku.edu.tr/getblogfile.php?keyid=720, Son erişim tarihi: 30.11.2014.

(6-7 yıl boyunca anne
kordon bağı izleme ve
sigara içmeyen
çocuklar) Doğum
öncesi yüksek oranda
PAH’lara maruz kalan
cuklarda depresyon
ve dikkat belirtileri
bulunmuştur.
Sonuç olarak NY
havasındaki PAH
düzeyleri çocukların
davranışlarında
olumsuz etkiye neden
olabilmektedir.

Fildişi Sahili ABOBO
pazarında satılan
balıklardaki PAH
miktarı incelenmiştir.
Numunelerin çoğunda
Avrupa Birliği
tarafından belirlenen
sınırların üzerinde PAH
miktarı bulunmuştur.
Pişirme işlemi
bakımından
dumanlama, kızartma
ve ızgarada pişirmeye
göre daha fazla PAH
oluşturmaktadır.

Yenidoğan ve küçük
bebeklerde, aldıkları
kontamine anne sütü
ve mamalar, beyin
için risk faktörüdür.

İçli, N. “Mesleki Olarak Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlara Maruz Kalan Bireylerde Metabolitlerin İdrarda
Belirlenmesi”. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2014
 Bu çalışmada; Mesleki
olarak Polisiklik Aromatik
Hidrokarbonlara (PAH)
maruz kalan kok fırını
işçilerinin idrarlarında,
maruziyet seviyesinin bir belirteci olarak üriner PAH
metabolitleri belirlenmiştir.
 İşçi grubunda sigara içim miktarı ile idrardaki PAH
belirteçleri arasında pozitif ilişki bulunmuştur.
 Kontrol grubunda kömür ateşinde ya da ızgarada pişmiş
gıda tüketim sıklığı ile pozitif ilişki bulunmuştur.

İstanbul’da satışa sunulan
toplam 88 adet bebek
maması örneğinin 51’inde
(%58,0) benzo(a)piren
tespit edilemediği; 37
adet (%42,0) örnekte ise
0,05-0,81 µg/kg arasında
değişen seviyelerde
bulunduğu
görülmektedir.

Gaz alevinde pişirilen et ve balık ürünlerinde iki farklı
geometrik pişirme yöntemi karşılaştırılmıştır.
Yatay konumda pişirilen et örneklerinde yağın doğrudan ateş
kaynaklarına damlaması sonucu PAH’ların dikey konumda
pişirilen et örneklerine göre 10-30 kat daha fazla olduğu
bildirilmiştir.

Geleneksel fırınlarda dumanlanan gıdalarda ortalama
benzo(a)piren konsantrasyonunun 1,2 µg /kg iken, modern
fırınlarda dumanlanan gıdalarda ise bu değerin 0,1 µg /kg
olduğu bildirilmiştir.

Yüksek sıcaklıklarda kömür alevinde pişirilen
sucukta toplam PAH düzeyinin toplam 14 µg/
kg olduğu bildirilmiştir.

Bayır Demircioğlu, S. “Determınatıon Of Pah Pollutıon And Anaerobıc Pah Degradatıon Actıvıty In Marmara Sea
Sedıments”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul teknik Üniversitesi, 2011.
Marmara Denizi‘ndeki tortularda PAH
. kirliliğinin durumunu değerlendirmek için 2
yılda 10 tortu numunesi toplanmış ve 2 - 6 benzen halkalı
PAH‘lar analiz edilmiştir.
Derişim aralığının dünya çapındaki sedimantal PAH
konsantrasyonları ile karşılaştırılması sonucu Marmara
Denizi‘ndeki tortulardaki PAH kirliliğinin yüksekten son
derece yüksek ve kroniğe doğru bir eğilim sergilediği
gözlemlenmiştir. Toplam PAH‘ların en yüksek
konsantrasyonları Haliç ve Tuzla (1694-2154 ppm),
İzmit‘te (825-1081 ppm) gözlemlenmiştir.

Aliağa endüstri bölgesinde 40 farklı
. noktadan dört mevsimde (kış, ilkbahar, yaz ve
sonbahar) dış hava örnekleri toplanmıştır.
Dış havada ölçülen PAH seviyelerinin, evsel ısınmaya
bağlı olarak kış mevsiminde arttığı görülmektedir.
Toprakta ölçülen PAH konsantrasyonu atmosferdeki
konsantrasyona benzer bir yerel dağılım
göstermektedir.
Kaya, E. “Spatıal And Seasonal Varıatıon Of Ambıent Aır Polychlorınated Bıphenyl (Pcb) And
Polycyclıc Aromatıc Hydrocarbon (Pah) Concentratıons In Aliağa Industrıal Regıon”. Yüksek Lisans
Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. 2012.

1. Alver, E. 2012, Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar ve Sağlığa Etkileri, Mehmet Akif Ersoy
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 3 (1): 45-52
2. Keskin, İ. Kaya S. “Et ve Ürünlerinin Pişirilmesi Sırasında Oluşan Zararlı Maddeler: Polisiklik
Aromatik Hidrokarbonlar”. Tagem. mitos.tagem.gov.tr (09.12.2014)
3. Yalaki, S. 2005.“Adana Merkez ve Kırsal alanlarda Trafiksel Kaynaklı Organik Hava Kirleticileri
ve Atmosferik Poliaromatik Hidrokarbonlar”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi.
4. J.T. Cookson, “Bioremediation Engineering”, McGraw-Hill, 1995, 309
5. Sağlık Bakanlığı, Gıda İşletmelerinde HACCP Uygulamaları ve Yönetimi.
sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/140 (09.12.2014)
6. Çolak, H. Hampikyan, H. 2013. “Perakende Olarak Satışa Sunulan Bebek Mamalarında
Benzo(a)piren Varlığı” İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi 39 (2), 218-224
7. Gıda Maddelerindeki Bulaşanların Maksimum Limitleri Hakkında Tebliğ, Türk Gıda Kodeksi, 2008
8. Ayaz, A.,Yurttagül M. “Besinlerdeki Toksik Ögeler II” 2012, Ankara
9. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. “Mangal ve Sağlık”.
http://beslenme.gov.tr/index.php?page=104 (09.12.2014)
10. Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar http://www.slideserve.com/anila/pol-s-kl-k-aromat-k-h-

11. Bayır Demircioğlu, S. “Determınatıon Of Pah Pollutıon And Anaerobıc Pah Degradatıon Actıvıty
In Marmara Sea Sedıments”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul teknik Üniversitesi, 2011.
12. Dönmez, S. ”Besinlerde Pişirme Şekilleri ve Kanser İlişkisi”.
http://www.sdonmez.com/NewsDetail.php?NewsID=656 (09.12.2014)
13. Tayar, M. Gıda Güvenliği. Slideshare, http://www.slideshare.net/mtayar/gida-guvenligi
(08.12.2014)
14. Schroeder, H. 2011. ‘Development Brain and Behavior Toxicity of Air Pollutannts: A Focus on
the Effects of Polisiclic Aromatic Hydrocarbons’Clinical Rewievs in Environmental Science and
Tecnology. 2026-2047.
15. Frederica, P. 2012 ’’Prenatal Polisiklik Aromatik Hydrocarbon Exposure and Child Behavior at
Age 6-7 Years’’ Children’s Health. 921-926.
16. Kaya, E. “Spatıal And Seasonal Varıatıon Of Ambıent Aır Polychlorınated Bıphenyl (Pcb) And
Polycyclıc Aromatıc Hydrocarbon (Pah) Concentratıons In Aliağa Industrıal Regıon”. Yüksek
Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. 2012.
17. Şengör, G.F. Başak, S. “Su ürünlerinin dumanlanmasi ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar ile
ilgili yasal düzenleme”. Dünya Gıda. http://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid=849
(08.12.2014)
18. İçli, N. “Mesleki Olarak Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlara Maruz Kalan Bireylerde
Metabolitlerin İdrarda Belirlenmesi”. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2014.

19. Manda, P.2012. ‘Evaluation of Polycylic Aromatic Hydrocarbons content in foods sold in Abuda
market, Abidjan,Cote d’lvoire.’ Journal of Toxicology and Environmental Health Sciences Vol.
4(6), pp. 99-105.
20. http: www.mku.edu.tr/getblogfile.php?keyid=720, Son erişim tarihi: (30.11.2014)
21. Saint-Aubert, B.1992 "Evaluation of the induction of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) by
cooking on two geometrically different types of barbecue." Journal of Food Composition and
Analysis 5.3 257-263.
22. EEC (Europian Economic Community)1988. Council directive 88/388/EEC of 21 June on the
approximation of the laws ofthe Member States relating to flavourings for use in foods stuffs
and to source metarials for their production Offical Journal Of The Europian Communities
15.07.1988 L184/61-67
23. Öksüz, A. “Balıkların Tütsülenerek Muhafazası”. Mustafa Kemal Üniversitesi.
24. Horst, K. Leinemann, M. 1996. "Determination of polycyclic aromatic hydrocarbons in smoked
fishery products from different smoking kilns." Zeitschrift für Lebensmittel-Untersuchung und
Forschung 202.6 , 458-464.

PAH-Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Destacado

Destacado (20)

PAH-Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar