3. Kimia organike është degë e kimisë, qe
studion konponimet e karbonit.Ne
komponimet organike te karbonit bëjnë pjesë
jo vetëm ato komponime që gjenden ne
botën e gjallë, por edhe ato konponime qe
perfitohen ne monimeve inorganike në ato
organike)dhe përfitimi i amoaniakut nga
metani(shëndrrimi i konponimeve organike
në ato inorganike).
4. Konponimet organike i karakterizojnë disa
veti fizike dhe kimike që i dallojnë nga
konponimet organike(tretshmerinë,pika e
vlimit dhe e shkrirjes,djegëshmëria,struktura
kimike,reaksionet kimike)etj.Konponimet
organike i paraqesim me formulë
molekulare,racionale te strukturës etj. Në
kiminë organike bëjnë pjesë: Komponimet
organike të karbonit,
5. Hidrokarburet, Komponimet organike me
oksigen dhe azot (alkoolet) dhe komponimet
organike me rëndësi jetsore.
Kimia organike është degë e kimise, që
studion përbërjen, strukturën, vetitë,
reaksionet dhe sintezën e komponimeve të
karbonit. Në kiminë organike nuk merren të
gjitha komponimet e karbonit su oksidet e
karbonit (CO,CO2), kripërat karbonate etj.
që bëjnë pjesë në kiminë oraganike
6. Kimia organike si shkencë më vete është
themeluar vonë, në gjysmën e parë të shek.
XIX.
Kimistët para dyqind vjetësh substancat
kimike i ndanin në dy grupe: në substanca
inorganike që fitoheshin nga bota jo e gjallë
dhe organike që fitoheshin nga bota e gjallë.
Kimisti suedez Bercelius për herë të parë në
vitin 1806 e pëmendi termin kimi organike.
7. . Sipas tij komponimet organike përbëhen
nga po ato elemente , që përbëjnë
komponimet inogranike, mirëpo komponimet
organike përfitohen vetëm nga organizmat e
gjallë.kjo u quajt ndryshe "teoria vitaliste"
Por këtyre mendimeve u dha fund shkenctari
gjerman Friedrich Wöhler ku thot qe ai mund
ta fitoi uren nga cianati i
amoniumit(NH4OCN (aq) -nxehje->
CO(NH2)2(aq)).
8. Tani numri i komponimeve organike të
sintetizuara është shume më i madh. Viti
1828 merret si bazë e fillimit të kimisë
organike si shkencë. Termi kimi organike
përdoret sot e atëditë dhe ka të bëjë jo
vetëm me komponimet organike por edhe
me ato komponime inorganike që mund të
kthehen në organike me sintetizim në
laborator. Numri i komponimeve organike sot
është rritur në 19 milion.
9. ALKINET
Alkinet janë hidrokarbure që
kanë të paktën një lidhje trefishe
në mes të dy atomeve të
karbonit, me formulë CnH2n-2. Të
alkinet janë historikisht të njohur
si acetilen ose acetileni në varg,
edhe pse emri acetilen po
përdoret edhe për t'iu referuar
posaçërisht anëtar i vargut të
thjesht, i njohur si etin (C2H2)
duke përdorur nomenklaturë
zyrtare të IUPAC.
10. VETITE KIMIKE
Ndryshe nga alkanët, dhe
ndryshe në një shkallë më
të vogël
nga alkenët, alkinët janë
të paqëndrueshme dhe
reaktive . Përfundimi i
alknëve dhe acetilenit janë
acide të forta dhe kanë
konstantë (pKa) me vlerave
(25) në mes të amoniakut
me (35) dhe etanolit me
(16).
11. EMERTIMI
Ngjajshëm si
dhe hidrokarburet tjera
edhe alkinet
emërtohen në bazë
të numrave greko-
latin duke ju shtuar
prapashtesat IN për
alkinët dhe INIL për
alinët radikal.
12. REAKSIONET
Alkinet janë të përfshirë në shumë reaksione organike.
Reaksionet elektrofile të shtimit
Shtimin e hidrogjenit për të dhënë alkenë apo alkanë .
Një katalizator efektiv është për shembull Lindlar
katalizator (katalizator homogjen) , në konvertimin e
fenilacetilenit dhe stirenit.
13. REAKSIONET
Shtimin e halogjeneve për t'i dhënë alkil
halid(halogjenalkanë)
Shtimin e hidrogjenit halidet(halogjenalkanë)
përkatëse për t'i dhënë alkil halid(halogjenalkanë)
Reagimi Nikolas etj.
