2010_PMC HEENT

Rangsima Poomsawat

E mail : rangsima@chiangmai.ac.th
to_rangsima@hotmail.com
http://rangsima.motionforum.net/forum.htm
http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat

rangsima@chiangmai.ac.th 24/5/2010 1

 วินิจฉัยแยกโรค
ตา หู คอ จมูกได้
 บอกสาเหตุ
อาการ สิ่งตรวจพบ
อาการแทรกซ้อนของโรค
การรักษาโรคที่พบบ่อยใน


 ตาแดง
 ตามัว
 ปวดตา
 เคืองตา

 น้้าตาไหล
 ตาแฉะ
 ขี้ตามาก
 ตุ่มที่เปลือกตา


 เป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
 มีปวดตา ตามัว แสบตา เคืองตา คันตา สู้
แสงไม่ได้ ร่วมด้วยหรือไม่
 มีขี้ตาหรือไม่ ลักษณะของขี้ตาเป็นอย่างไร
 ระดับความรุนแรงของการปวดตา แสบตา
 ประวัติการบาดเจ็บต่อดวงตา
 ประวัติภูมิแพ้ แพ้ยา แพ้อาหาร สัมผัสฝุ่น
ละออง


 เป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
 เป็นระยะใกล้หรือระยะไกล
 เริ่มมัวเมื่อใด มัวมากขึ้นเรื่อยๆ หรือมัวคงที่
 เป็นทันที ทันใดหรือค่อยเป็นค่อยไป
 ลักษณะของการมัวเป็นอย่างไร เป็นมากใน
ที่กลางแดด มัวเหมือนมีหมอกมาบัง เห็น  เป็นชั่วขณะหรือมัวตลอดเวลา
 มีอาการร่วม เช่น ตาแดง คันตา แสบตา ปวด
เหมือนแสงฟ้าแลบ หรือ เห็นเหมือนมีแมลง
ตา เห็นภาพบิดเบี้ยว เห็นสีผิดปกติ ร่วมด้วย
ลอยบินไปมา หรือเห็นแสงสีรุ้งรอบดวงไฟ หรือไม่
 ประวัติสายตาผิดปกติ เช่น สายตาสั้น เอียง
ยาว
 ประวัติบาดเจ็บ
 ประวัติการใช้ Contact Lens
 ประวัติรับประทานยาสเตียรอยด์ ประวัติโรค
ประจ้าตัวอื่นๆ เช่น เบาหวาน ความดันโลหิต
สูง ไขมันในเส้นเลือด หรือ โรคต่อมไทรอยด์

Red Reflex


 Cause : Staph, Strep
 S/Sx :
◦ discharge
◦ ตาแดง ตาบวม
 Management :
◦ Eye Care
◦ Topical ABO
 Tetracycline ointment
 Neosporin Eye drop
◦ Oral ABO
 Cloxacillin/ Erythromycin

 Cause : virus
 Common in Children
 S/Sx :
◦ เคืองตา น้้าตาไหล
◦ ตาแดง หนังตาบวม มีขี้ตาเล็กน้อย
 Management :
◦ Eye Care
◦ Topical ABO (Prophylaxis)
◦ Avoid Steroid


 Cause :
◦ Allergen
◦ Common in Allergy
 S/Sx :
◦ Iching
◦ Eyelid edema
◦ Red eye Chemosis d/c ใส
เหนียว
 Management :
◦ Steroid Eye Drop <7 day
◦ Chlorpheniramine 1x3
◦ Cold compress
◦ Avoid allergen


 Cause :
◦ Obstruction ต่อมไขมันที่โคนขนตา
◦ Staph infection
◦ Age 4-10
◦ Hygiene Ref.error, Low immune
 S/Sx :
◦ Eye pain บวม ตุ่มแข็ง กดเจ็บ
 Management :
◦ Warm compress
◦ Topical ABO
◦ Analgesics
◦ Cloxacillin/Erythromycin 5-7 days
◦ I/C (Incision and curettage)


 Type
◦ แผลเปื่อย Staph
◦ เกล็ดรังแค unknown
 S/Sx :
◦ เคืองตา ปวดร้อน คัน
◦ คราบหนอง แกะมีเลือดซึม
 Management :
◦ แผลเปื่อย : Eye care , Tetra
oinment, Oral ABO (Cloxa,
Erythromycin)
◦ เกล็ดรังแค : Eye care, Shampoo,
Topical steroid


 Cause : Staph Strep
 S/Sx : บวม แดง ร้อน น้้าตาไหล หนองไหล
 Management :
 Warm compress
 Oral ABO : Cloxa, Pen.V,
Erythromycin
 เด็ก : Sac Massage


 Cause
◦ Degenerative ; Senile
◦ Congenital
◦ Traumatic
◦ Steroid induced cataract
◦ DM : Diabetic
 S/Sx
◦ Foggy blurred vision
◦ VA Drop
 Complication
◦ Glaucoma > Blind
 Management
◦ Refer to Ophthalmologist


อาการร่วม/อาการแสดง ประเมินอาการ การรักษาเบื้องต้น/การส่งต่อ
1. ถ้ามีอาการร่วมกับอาการข้อใดข้อหนึ่งต่อไปนี้ ฉุกเฉิน ส่งต่อทันที โดยให้การรักษาเบื้องต้นดังนี้
1.1 ปวดตารุนแรง 1. ให้การรักษาเบื้องต้นตามอาการ
1.2 ตามืดมัวลงฉับพลันทันที 2. ปิดตาและให้ยาแก้ปวด
1.3 เกิดขึ้นหลังได้รับบาดเจ็บที่ตา
1.4 รูม่านตา 2 ข้างไม่เท่ากัน
2. มีประวัติเป็นโรคเบาหวานหรือความดันโลหิตสูง ภาวะแทรกซ้อนจาก -ส่งต่อภายใน 1 สัปดาห์
เบาหวานหรือความดัน -ให้คาแนะนาการควบคุมโรคเบาหวานหรือ
โลหิตสูง ความดันโลหิตสูงให้เคร่งครัด
3. ถ้าไม่มอาการดังข้อ 1 และข้อ 2
ี
3.1 มองเห็นไม่ชัดเจนเฉพาะมองใกล้หรือมองไกล สายตาผิดปกติ ตรวจ -ตรวจ วัดสายตาเบื้องต้น
เพิ่มเติม -ส่งต่อภายใน 2 สัปดาห์
3.2สายตาค่อยมัวลงอย่างช้าๆกินเวลาเป็นแรมเดือน ต้อกระจก -ส่งต่อเมื่อมีโอกาสภายใน 1 เดือน
แรมปีและตรวจพบเลนซ์ตาขุ่น
3.3 ถ้าไม่มีอาการดังกล่าวข้างต้น ต้องการวินิจฉัยเพิ่มเติม -ส่งต่อภายใน 1 สัปดาห์

1. ถ้ามีอาการหนังตาบวม คัน เกิดขึ้นฉับพลัน อาจเกิดจากการ -ให้ยาแก้แพ้ chropheniramine
แพ้ยา อาหาร -หลีกเลี่ยงสิงทีแพ้
่ ่
หรือสารเคมี -ควรส่งต่อ ถ้ามีอาการอย่างใดอย่างหนึง ่
ต่อไปนี้
1. ถ้าไม่ดีขึ้นใน 3 วัน
2. หนังตาบวมจนลืมตาไม่ได้
3. มีอาการหายใจลาบากร่วมด้วย
4. พิจารณา chropheniramine เข้ากล้าม
ก่อนส่งต่อหรือให้สารน้าทางหลอดเลือดดา
2. ถ้ามีอาการคันตาเป็นๆหายๆเป็นประจา หรือมี เยื่อตาอักเสบจากการแพ้ -ให้ยาแก้แพ้ chropheniramine
ประวัติเป็นโรคภูมิแพ้ -หลีกเลี่ยงสิงทีแพ้
่ ่
-ควรส่งต่อถ้าไม่ดีขึ้น ใน 3 วัน
3. ถ้าไม่มอาการดังในข้อ1และ2
ี ต้องการวินิฉัยเพิ่มเติม -ให้หลีกเลี่ยงสิงระคายเคือง(เช่น ควัน ฝุ่น
่
ลม แสงแดด) แนะนาสวมแว่นตากันแดด
-ให้ยาแก้แพ้เช่น chropheniramine
rangsima@chiangmai.ac.thไม่24/5/2010
-ควรส่งต่อถ้า ดีขึ้นภายใน 3 วัน 23

1. ถ้ามีอาการร่วมกับข้อใดข้อหนึ่งต่อไปนี้ ฉุกเฉิน - ปิดตา
1.1 ปวดตารุนแรง - ให้ยาแก้ปวดตามความจาเป็น
1.2 ตามืดมัวลงฉับพลันทันที - ควรส่งต่อทันที
2. ถ้าไม่มีอาการดังกล่าวดังข้อ 1 เยื่อบุตาอักเสบ - ใช้ยาหยอดตา/ป้ายตาปฏิชีวนะ
2.1 มีขี้ตาสีเหลืองหรือเขียวหรือมีขี้ตาเล็กน้อยและ - ปิดตา
เคืองตา น้าตาไหล -ให้ยาปฏิชีวนะ(Pen V หรือ Amoxycillin)
- แนะนาหลีกเลี่ยงการขยีตา งดว่ายน้าและ
้
ให้แยกของใช้เพื่อป้องกันการติดต่อผู้อื่น
- ในช่วงการระบาดของโรคตาแดงให้หยุด
-ควรส่งต่อ ถ้ามีอาการอย่างใดอย่างหนึ่ง
1. อาการไม่ดีขึ้นใน 3 วัน 2. มีตาพร่ามัว
3. หนังตาบวมแดง 4. พบในทารกแรกเกิด

2.2 ตาขาวเป็นปื้นแดงหรือเป็นร้อยห้อเลือดโดย เลือดออกใต้เยื่อบุตา -ให้สังเกตดูอาการ 1-2 สัปดาห์ จะค่อยๆจางหายไปเอง
ไม่มขี้ตา เกิดหลังได้รับบาดเจ็บที่ตาหรือมีอาการไอ
ี -ห้ามขยี้ตา หรือใช้ยาหยอดตา
รุนแรง -ควรส่งต่อ ถ้ามีอาการปวดตาหรือตาพร่ามัว


1.ถ้ามีอาการร่วมกับอาการข้อใดข้อหนึ่งต่อไปนี้
1.1 ปวดตารุนแรง ฉุกเฉิน/ต้อหิน -ส่งต่อทันที
1.2 ตามืดมัวลงฉับพลันทันที -ให้ยาตามความจาเป็น
2. ถ้ามีหนังตาบวม แดง ร้อน ต้องการวินิจฉัยเพิ่มเติม - ควรส่งต่อภายใน 24 ชั่วโมง
-ให้ยาตามความจาเป็น-ยาแก้ปวด
3.ถ้าไม่มีอาการตามข้อ 1และ 2
3.1 เป็นตุมฝีที่ขอบเปลือกตา
่ กุ้งยิง - ให้ประคบด้วยน้าอุ่นจัดๆและใช้ยาหยอดตา
ปฏิชีวนะหยอดทุก 2 ชัวโมง่
- Aspirate หรือทาI/C (ถ้าทาได้)
-ในกรณีที่ตุ่มหนองใหญ่หรือมีมากกว่าหนึ่งตุม
่
ให้ยาปฏิชีวนะ Cloxacillin หรือ Erythomycin
นาน 3-5 วัน
-ควรส่งต่อ ถ้าไม่ดีขึ้น ใน 3 วันหรือเป็นๆ
หายๆบ่อย

3.2 มีอาการเคืองตาหลังถูกฝุ่นหรือเศษผง -ให้กระพริบตาในน้าสะอาดหรือใช้
เข้าตา ไม้พันสาลี เขียออกหรือล้างตาตาม
คู่มือหัตถการ
-ควรส่งต่อ ถ้ายังไม่หายเคืองหรือ
สงสัยเศษผงคาอยู่ในตา
3.3 ถ้าตรวจพบเยื่อเหลืองๆแดงๆตรงหัวตา ต้อเนื้อ -ให้ใช้ยาหยอดตาลดการระคายเคือง
หรือหางตาและมีอาการเคืองตาร่วมด้วย หยอดทุก 2 ชั่วโมง
-แนะนาหลีกเลี่ยงฝุน แสงแดด และ
่
ลมแรง หรือแนะนาให้สวมแว่นตาดา
- ควรส่งต่อ ถ้าไม่ดีขึ้นใน 3 วัน หรือ
ต้อเนื้อลามเข้าตาดา

3.4 ถ้าปวดรอบๆกระบอกตาร่วมกับอาการปวด ไมเกรน -ให้ยาแก้ปวดParacetamol กินทันทีเมือเริ่มมีอาการ
่
ตุบๆที่ขมับนานเป็นชั่วโมงๆหรือเป็นวันโดยมีเหตุ แล้วนอนหลับสักตื่นหรือนั่งพักผ่อนหายใจเข้าออก
กาเริบชัดเจนและเป็นๆหายๆมาตั้งแต่วัยรุ่นหรือวัย ยาวๆในห้องที่มืด เงียบและเย็นสบาย
หนุ่มสาว ความดันโลหิตปกติ - แนะนาวิธีป้องกันโดยพยายามหลีกเลี่ยง
เหตุกาเริบ ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้หรือยังปวดบ่อย
ให้กิน Amitrip 10 มก. วันละครั้งก่อนนอน
- ควรส่งต่อ ถ้ามีอาการอย่างใดอย่างหนึงดังต่อไปนี้
่
1. ถ้ากินยาแล้วไม่ทุเลา
2. ปวดนานเกิน 3 วัน ปวดแรงหรือถี่ขึ้นกว่าเดิม
3. มีอาการครั้งแรกเมื่ออายุมากกว่า 40 ปี
4. หรือความดันโลหิต SBP > หรือ = 140 mm.Hg
หรือ DBP > หรือ = 90 มม.ปรอท


3.5 ถ้าปวดรอบๆกระบอกตาร่วมกับอาการคัด ไซนัสอักเสบ -ให้ยาแก้ปวด
จมูกและมีน้ามูกหรือเสมหะข้นเหลืองหรือเขียว - ยาลดน้ามูก
-ยาปฏิชีวนะ (Amoxycillin หรือ Co-trimoxazole หรือ
Erythromycin) 3-5 วัน ถ้าดีขึ้นให้กินต่อจนครบ 14 วัน
- ควรส่งต่อ ถ้าไม่ดีขึ้นหรือเป็นๆหายๆ
4.ถ้าไม่มีอาการดังกล่าวข้างต้น
4.1 ถ้าปวดตา กล้ามเนื้อตาล้า -พักการใช้สายตา กินยาแก้ปวด
- ควรส่งต่อ ถ้ามีอาการอย่างใดอย่างหนึงต่อไปนี้
่
1. ถ้ากินยาแก้ปวดไม่ทเุ ลา
2. มีอาการตาพร่ามัว
3. ปวดนานเกิน 3 วัน
4.2 ถ้าเคืองตา -ให้หลีกเลี่ยงสิงระคายเคือง เช่น ควัน ฝุ่น งดว่ายน้าในสระ
่
-ควรส่งต่อ ถ้าอาการไม่ดีขึ้นใน 3 วัน


 ปวดหู
 หูอื้อ/มีเสียงดังในหู
 หูตึง/หูหนวก
 หูมีหนองไหล/มีเลือดออก
 เวียนศีรษะ/วิงเวียน
 ส่วนในผู้ป่วยเด็ก อาจมีอาการร้องกวน
มีอาเจียน


 เริ่มเป็นมาตั้งแต่เมื่อใด เป็นมานานเท่าใด
 ลักษณะของการปวดเป็นอย่างไร เช่นปวดตุบๆ ปวดจิ๊ดๆ
 ระดับความรุนแรงของการปวด
 เป็นตลอดเวลาหรือเป็นพักๆ แต่ละครั้งห่างกันเท่าใด
 มีอะไรที่ท้าให้อาการนั้นลดลงหรือเป็นมากขึ้น
 มีอาการอื่นร่วมด้วยหรือไม่ เช่น ไข้ มีหนองไหล (ซักถามถึงลักษณะ
ปริมาณ กลิ่น)
 ความสามารถในการได้ยินเป็นอย่างไร ได้ยินลดลง ได้ยินเสียง
ผิดปกติ
 มีอาการ อาเจียน(ถ้ามีถามลักษณะ สี กลิ่น ปริมาณ)
 มีเวียนศีรษะ หรือบ้านหมุน ร่วมด้วยหรือไม่
 ได้รับการรักษามาก่อนหรือไม่ อย่างไร รักษาแล้วอาการดีขึ้นหรือไม่


 Cause :
◦ Staph. เล่นน้้า แคะหู
 S/Sx :
◦ ปวดหู หนองไหล หูอื้อ มีไข้ ต่อมน้้าเหลืองหน้าหู/ หลังหู โต
 Management :
◦ Ear care
◦ ABO : Cloxa / erythromycin
◦ Antipyretics

 Cause :
◦ Aspergillus niger
◦ เล่นน้้า ไม้แคะหู
 S/Sx : คันหูมาก ปวดหู หูอื้อ ขุยสีขาว
 Management :
◦ ใช้ไม้พันส้าลีชุบทิงเจอร์ใส่แผลสด (Merthiolate)
เช็ดหูวันละ 3-4 ครั้ง
◦ หรือใช้น้ายานี้หยอดหู ครั้งละ 10 หยด
โดยนอนตะแคง ให้ยาค้างอยู่ในหูอย่างน้อย 5 นาที หลังจากนั้นตะแคงหู
ข้างนั้นลง ใช้กระดาษทิชชูหรือส้าลีซับให้แห้ง ท้าวันละ 3-4 ครั้ง
◦ Refer ถ้าไม่ดีขึ้นใน 1 สัปดาห์


 Age : Infant, Child
 Cause :
◦ URI (Cold, Influenza, Pertussis)
ผ่าน Eustachian tube
◦ Strep , Staph,
◦ Pneumococcus, Pseudomonas
◦ Haemohhilus influenza
 S/Sx :
◦ ไข้ ปวดหู หูอื้อ หนาวสั่น วิงเวียน N/V
◦ ชัก (เด็กเล็ก) เด็กอาจร้องกวน ชอบดึงใบหู
 Complication :
◦ COM, Perforate, Otitis interna,
◦ Mastoiditis, Bell’s Palsy , Deaf,
◦ Meningitis, Brain abscess
 Management :
◦ ABO : Amoxy /Co-trimoxazole/
Erythromycin 10 วัน
◦ Analgesics / Antipyretics


 Cause :
◦ AOM
◦ Infection จาก Tonsillitis ,
Sinusitis, Nasal polyp,
Nasal septum deviation
 S/Sx :
◦ หนองไหล หูอื้อ วิงเวียน คลื่นไส้ มักไม่มีไข้ ไม่ปวด
 Complication
◦ Otitis interna, Mastoiditis,
Bell’s Palsy , Deaf,
Meningitis, Brain abscess
 Management :
◦ Ear care ให้แห้ง
◦ Topical ABO หยอดหู 3-4 ครั้ง จนแห้ง
◦ ถ้า AOM ร่วม ให้ Oral ABO
◦ Refer


 Cause :
◦ Virus (Cold, Influenza,
Mumps)
 S/Sx :
◦ Vertigo (ก้มเงย ถ้านิ่งดีขึ้น), N/V,
Ataxia, Nystagmus
 Management :
◦ อย่าหันหน้าด้านที่ท้าให้เวียน
◦ Dimenhydrinate 1-2 X 2-4
◦ Recovery within 3 wks
◦ Refer : Nystagmus ,
Weakness


 ความผิดปกติของหูชั้นใน ส่วนการทรงตัว และการได้ยิน
 Cause : Unknown มีการเพิ่มของของเหลงในหูชั้นใน
◦ Autoimmune , Virus, Vascular ,
Post URI
◦ Smoking Alc.Drinking, Drug
◦ Stress
 S/Sx :
◦ Vertigo -- Fall , N/V , Nystagmus
◦ Tinnitus (low pitch : นาฬิกา กริ่ง โทรศัพท์)
 Complication:
◦ Deaf , Fall Accident
 Management :
◦ Refer


 Cause : Otitis media , Trauma, ประทัด
 S/Sx : Hearing loss
 Complication : Deaf , Infection
 Management : ABO (Prophylaxis) , Refer --
Tympanoplasty


 Cause : Ear Wax
 S/Sx : หูอื้อ มักเป็นหลังโดนน้้า อาจมีปวดหู วิงเวียน
ร่วมด้วย
 Complication : แผลถลอกจากการแคะหู ติด
เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา - - - Otitis Externa
 Management :
◦ Warm Sodium Bicarb ล้าง
◦ หยอดหู 3-5 วัน
◦ ถ้ามีอักเสบ : Analgesics ABO
◦ Refer


1. ถ้ามีอาการร่วมกับอาการข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้ -ถ้ามีไข้หรือปวดให้ยาแก้ปวดลดไข้
1.1 เจ็บมากจนนอนไม่หลับหรือร้องกวน(ในเด็ก) - ถ้าสงสัยมีแมลงเข้าหู
1.2 วิงเวียน 1. มองเห็นตัวแมลง หากแมลงตายและอยู่ตื้นให้คีบ
1.3 อาเจียน ออกด้วย ear forceps
1.4 พบหลังเป็นหวัดหรือเจ็บคอ 2. กรณีมองไม่เห็นตัวแมลงให้หยอดหูด้วย
1.5 มีน้าหนวกไหล Glycrine หรือน้ามันพืช
1.6 สงสัยแมลงเข้าหู 3.คีบไม่ออกหรือมองไม่เห็นให้ส่งต่อ
2. ถ้ามีอาการร่วมกับข้อใดข้อหนึ่งต่อไปนี้ - ควรส่งต่อภายใน 1 สัปดาห์
2.1 หูอื้อหรือหูตง
ึ -ให้ยาตามความจาเป็น ถ้าเป็น ear wax Impact ให้ยา
2.2 มีเสียงดังในหู ละลายขี้หู
3. ถ้าไม่มอาการดังกล่าวดังในข้อ 1 และ 2
ี หูชั้นนอกอักเสบ - ถ้ามีไข้หรือปวดให้ยาแก้ปวด ลดไข้
3.1 ถ้าดึงใบหูขยับไปมารู้สึกเจ็บมากขึ้น - ให้ยาปฏิชีวนะ(Cloxacillin หรือ Erythromycin) 3
วัน ถ้าดีขึ้นกินต่ออีก 5-7 วัน
-ควรส่งต่อ ถ้ากินยา 3 วันแล้ว อาการไม่ดีขึ้นหรือ
ปวดมาก

 การซักประวัติ
 เป็นเฉียบพลันหรือเรื้อรัง ปริมาณเลือดที่ออก
จมูก
 ประวัติการบาดเจ็บ การมีสิ่งแปลกปลอม
 เคยเป็นมาก่อนหรือไม่ ได้รักษาหรือไม่
อย่างไร
 ประวัติการใช้ยาละลายลิ่มเลือด ยา NSAIDs
 โรคประจาตัว เช่น โรคตับ โรคภูมิแพ้
โรคหัวใจ
 การได้รับกลิ่นปกติหรือไม่


 ตรวจโครงสร้างโดยใช้ไฟฉาย และ Nasal
Speculum
 การทดสอบกลิ่น อาจใช้กลิ่นกาแฟ สบู่


 Cause :
◦ Truama
◦ Cold , Allergic rhinitis , Sinusitis เส้นเลือดฝอยเปราะ อากาศแห้ง
 S/Sx : Bleeding
 Complication : Anemia
 Management :
◦ Pressure 5-10 นาที
◦ Nasal Packing : Adrenaline 1:1000 นาน 2-3 ชม.


 วินิจฉัยแยกโรค
 บอกสาเหตุ
อาการ สิ่งตรวจพบ
อาการแทรกซ้อนของโรค
การรักษาโรคที่พบบ่อยใน


 วราภรณ์ บุญเชียง, อนนท์ วิสทธิ์ธนานนท์.(2552).เอกสารประกอบการสอนกระบวนวิชา
ุ
551463 (การรักษาพยาบาลโรคเบื้องต้น)“การวินิจฉัยแยกโรคใน ตา หู คอ จมูก” กลุ่มวิชาการ
พยาบาลสาธารณสุข คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
 ยศอนันต์ ยสไพบูลย์.(2529). OCULAR EXAMINATION. ขอนแก่น : โรงพิมพ์ศิริภัณฑ์.
 ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์. (2546). คู่มือหมอใหม่. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์หมอ
ชาวบ้าน.
 ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์. (2547). คู่มือพยาบาลฉบับเวชปฏิบัติ. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ:
สานักพิมพ์หมอชาวบ้าน.
 สุรเกียรติ อาชานุภาพ. (2544). ตาราการตรวจรักษาโรคทั่วไป.(หลักการวินิจฉัยและรักษา
โรค/280 โรคและการดูแลรักษา) (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์หมอชาวบ้าน.
 สุรเกียรติ อาชานุภาพ, สันต์ หัตถีรัตน์. (2544). คู่มือหมอชาวบ้าน .กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์หมอ
ชาวบ้าน.
 สภาการพยาบาล (2545) ข้อกาหนดการรักษาโรคเบื้องต้นและการให้ภูมิคุ้มกันโรค. ประเทศไทย
 Robert B., Mark H.B., Robert M.G., Andrew J.F. (1997).The Merck Manual of Medical
 Information:Home Edition. New jursy. USA.rangsima@chiangmai.ac.th 24/5/2010 51

Rangsima Poomsawat

E mail : rangsima@chiangmai.ac.th
to_rangsima@hotmail.com
http://rangsima.motionforum.net/forum.htm
http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat


2010_PMC HEENT

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to 2010_PMC HEENT

Similar to 2010_PMC HEENT (20)

More from Nursing Room By Rangsima

More from Nursing Room By Rangsima (20)

2010_PMC HEENT