Een overzicht van de ontwikkelingen rondom auteursrecht in hbo instellingen: van hbo kennisbank naar het Netwerk Auteursrechten Informatiepunten. Een presentatie gegeven voor de Juridische Commissie van de FOBID op 25 september 2017

1. Auteursrecht in het hbo
Wat speelt er bij hbo-instellingen qua auteursrecht?
25 september 2017
Presentatie voor FOBID JC Raymond Snijders

2. Even een beeld krijgen van het
hbo
Momenteel studeren aan de 37 door de overheid
bekostigde hogescholen in Nederland ruim
446.000 studenten.
Meer dan 40.000 werknemers vallen onder de
door de Vereniging Hogescholen afgesloten cao-
hbo.
Elke hogeschool(bibliotheek) is aangesloten bij het
Netwerk Auteursrechten Informatiepunten-hbo.

3. Over beelden gesproken
Tot ca. 2010 deed het hbo weinig met
auteursrechten:
 “Onbewust” gebruik van de vertoningsbeperking in
de klas met vertonen van video en tv beelden
 Samenstellen van readers via repro-afdelingen die
de afspraken in readerovereenkomst naleefden.
Docenten en dus instellingen hoefden nauwelijks
of niet over auteursrecht na te denken

4. Digitaal veranderde veel
Toenemend gebruik van ELO’s betekende dat
docenten zelf (digitaal) onderwijsmateriaal plaatste
in modules. Geen rol meer voor repro-afdelingen.
Tienduizenden docenten, hbo-breed, gingen
onbewust onbekwaam aan de slag met andermans
werken: veel misstanden, veel boetes en veel
vragen

5. Het belang van auteursrecht
De PRO-blematiek bij hogescholen leidde
rechtstreeks tot de oprichting van het NAI-hbo in
2011. Praktische insteek: het delen van kennis en
ervaringen, en gezamenlijk oplossingen zoeken.
Handen aan het bed.
Vanaf 2014 zat NAI-hbo samen aan tafel met
Stichting PRO en de Vereniging Hogescholen voor
een betere readerovereenkomst die aansloot op
de praktijk. Maar ook, wat betekent de
onderwijsexceptie nou echt?

6. Readerovereenkomst 2015-2017
Contactpersonen, jaarlijkse evaluatie en betere
afstemming tussen praktisch gebruik van materiaal
& waar toestemming voor nodig is
Tegelijkertijd ook focus op betere licenties
afsluiten: regelen van gebruiksrecht zodat er niet
dubbel betaald wordt voor content van NL
uitgevers

7. Afbeeldingen en foto’s in de
readerovereenkomst
Gebruik van foto’s en afbeeldingen is ook geregeld
in de onderwijsexceptie maar was niet concreet
vertaald in de readerovereenkomst. NAI-hbo heeft
dit samen met PRO en Pictoright verduidelijkt.
De laatste twee jaar wordt er, in kader van o.a.
blended learning, enorm veel video- en
beeldmateriaal gebruikt door docenten. Maar ook
geproduceerd. AIP’s doen veel aan voorlichting
over correct gebruik.

8. NAI-hbo
Behalve netwerk voor de AIP’s ook centrale regie
op afspraken met PRO, Pictoright, Videma,
Reprorecht en Buma/Stemra.
Partner voor de Vereniging Hogescholen maar ook
voor SURF
Vertegenwoordigt standpunt van hbo instellingen
bij Europese consultaties
Maar zo veel mogelijk praktisch: vuistregels,
kennis delen (netwerk), APA handboek

9. Open access en publiceren
HBO werkt sinds 2006 samen in HBO Kennisbank.
Eerst afstudeerwerken en later verbreding naar
vak- en onderzoekspublicaties
Publicatiebeleid bij hogescholen: veel discussies
over auteursrecht van studenten op
afstudeerwerken en werkgeversauteursrecht voor
vak- en onderzoekspublicaties

10. Open access en publiceren (2)
Zorgen dat hbo medewerkers niet auteursrecht
klakkeloos overdragen aan educatieve uitgever
Zorgen dat afstudeerwerken, vak- en
onderzoekspublicaties (groen OA) in eigen
repository gepubliceerd kunnen worden. Levert
studenten en docenten zichtbaarheid op
Zorgen voor afspraken met *alle* NL uitgevers
over Open access/selfarchiving vanuit OA-
bepaling auteurswet

11. Auteursrechten en
hogeschoolbibliotheken: de blik vooruit
Onverminderd de focus op correct gebruik van
auteursrechtelijk beschermde materialen in het
onderwijs
Het onderwijs verandert, het toegepast onderzoek
verandert, de wetgeving verandert. Bibliotheken
moeten mee veranderen maar pakken nog niet
hun rol
Binnen en buiten: (nieuwe) privacywetgeving,
meer open access en open leermiddelen

12. Bedankt voor de
aandacht. Nog
vragen?
Raymond Snijders
Windesheim
www.auteursrechten.nl