1. TEMA 4
ORGANIZACIÓN POLÍTICA DAS SOCIEDADES
3º ESO

2. INTRODUCIÓN
●
●
●
●
●
A xeografía política estuda como se organiza a sociedade no espazo.
O Estado é a organización básica e caracterízase por ter a soberanía, é
dicir, a autoridade suprema.
A soberanía pódese exercer de xeito democrático ou non democrático.
Os Estados cédenlles parte da súa soberanía a entidades supranacionais
(por encima do ámbito nacional) como a ONU ou a Unión Europea, e
transfírenlles competencias a entidades subestatais como as
Comunidades Autónomas ou os municipios.
Existen Estados plurinacionais e/ou multiculturais.

3. 1
O ESTADO
COMO
ORGANIZACIÓN POLÍTICA DA SOCIEDADE

4. ●
●
●
●
●
O Estado é o conxunto de institucións creadas para regular a vida e as actividades
das persoas que viven nun mesmo territorio, gobernadas por unhas mesmas leis
baixo un mesmo poder.
O territorio do Estado está delimitado por unhas fronteiras.
As persoas que viven nun mesmo Estado están sometidas ao seu poder e as
súas leis e teñen uns dereitos e unhas obrigas comúns.
Dentro dunhas mesmas fronteiras poden convivir persoas de diversas culturas e
nacionalidades.
Entre outras funcións do Estado destacan:
–
Establecer as leis (Parlamento) e velar polo seu cumprimento (poder xudicial).
–
Manter a orde interior (policía) e a seguridade exterior (exército).
–
Dirixir e desenvolver a política exterior.
–
Recadar impostos.
–
Dirixir a economía.
–
Administrar e xestionar servizos (educación, sanidade) e infraestruturas
públicas (estradas, aeroportos, ferrocarrís,...).

6. 2
O EXERCICIO DO PODER. A DEMOCRACIA

7. ●
●
●
●
●
●
●
●
Nunha democracia, a elección dos gobernantes realízana todos os cidadáns e
cidadás maiores de idade xa que a soberanía (o exercicio do poder) reside no
pobo.
Un Estado é democrático cando os cidadáns e cidadás participan nas tarefas do
goberno.
A democracia é directa cando os cidadáns reunidos nunha asemblea ou a través
dun referendo (consultar unha cuestión concreta) toman as decisións, e é
representativa se os cidadáns votan nas eleccións a quen toma as decisións e
exerce a soberanía no seu nome.
As persoas elexidas forman o Parlamento que elabora e aproba as leis e elixe ao
Presidente do Goberno.
As eleccións democráticas deben ser libres (todos os cidadáns e cidadás se
poden presentar como candidatos), plurais (preséntanse varias opcións políticas),
facerse por sufraxio universal (poden votar todos os cidadáns e cidadás maiores de
idade), e ser periódicas (cada certo tempo).
Os cidadáns adoitan participar na política mediante os partidos políticos, que
presentan os seus programas e candidaturas para ser elixidos nas eleccións.
Os cidadáns, co seu voto, escollen unha das opcións políticas ou votan en
branco.
A división de poderes pretende que ningunha institución acapare o poder: o
Parlamento desempeña a función lexislativa ;(elabora e vota as leis) o Goberno, a
función executiva (determina a política a seguir) e os tribunais, a función xudicial
(aplica as leis e castiga a quen non as cumpre).

8. HOLLANDE
MERKEL
OBAMA
ELECCIÓNS

9. 3
ESTADOS DEMOCRÁTICOS
E
ESTADOS NON DEMOCRÁTICOS

10. ●
Existen diferentes tipos de Estados democráticos:
–
–
●
●
●
Nas Monarquías parlamentarias o xefe de Estado é o Rei, que reina pero non
goberna, o seu cargo é vitalicio e hereditario (non é elexido pola cidadanía):
Reino Unido, Bélxica, Países Baixos, Suecia, Noruega, España.
Nas Repúblicas parlamentarias, o xefe do Estado é o Presidente da república,
elixido pola cidadanía. O Goberno do Estado está en mans do Primeiro Ministro
ou Presidente do Goberno: Francia, Italia, Alemania...
Os Estados liberais non interveñen na economía nin nos asuntos sociais; os
Estados sociais si interveñen nalgúns ámbitos socioeconómicos.
Nos Estados centralistas todas as decisións tómaas o Goberno central (Francia,
Polonia); nos Estados descentralizados, o Estado delega unha parte do poder aos
gobernos territoriais (Alemaña, EE.UU, España).
Os principais tipos de Estados non democráticos son:
–
Monarquía absoluta, na que o Rei concentra todos os poderes (Arabia Saudí)
–
Ditadura, onde unha persoa , co apoio dun partido político ou do exército,
goberna cun poder absoluto (China, Corea do Norte, Cuba).

11. MONARQUÍAS E REPÚBLICAS EN EUROPA

12. PAÍSES DO MUNDO

13. EUROPA

14. AMÉRICA DO NORTE

15. AMÉRICA CENTRAL E DO SUR

16. ÁFRICA

17. ASIA

18. OCEANÍA

19. 4
O ESTADO:
ENTRE A GLOBALIZACIÓN
E
A REXIONALIZACIÓN

20. ●
●
●
●
●
Os Estados caracterizáronse tradicionalmente
exercicio exclusivo de poder e da soberanía.
polo
O
Estado
tradicional
transformouse
debido,
principalmente, á globalización da economía e á
xeneralización das novas tecnoloxías.
Creáronse organizacións supranacionais, que asumen
parte da soberanía dos Estados que as integran: ONU
ou UE.
Xunto á globalización, tamén aumenta a importancia dos
espazos locais e rexionais: as nacións sen Estado, e as
grandes cidades globais. En España temos as
Comunidades Autónomas que teñen competencias
exclusivas e outras compartidas co Estado.
Na actualidade, os Estados cumpren estas funcións:
–
Coordinar rexións e cidades, asegurar o cumprimento
das leis e a igualdade de dereitos e deberes de todos
os cidadáns dun Estado.
–
Crear e manter infraestruturas básicas.
–
Coordinar a loita contra o terrorismo mundial.

21. 5
TRATADOS,
DECLARACIÓNS
E ORGANIZACIÓNS

22. ●
●
●
●
Os Estados relacionanse uns con outros, xurdindo, a veces, problemas entre eles.
Para conseguir unha acción conxunta dos Estados, tómanse algunhas iniciativas
como a asignatura de tratados, e convenios internacionais e declaracións
internacionais de dereitos: Declaración Universal de Dereitos Humanos,
Declaración dos dereitos da Infancia,...
Tamén se crean Organizacións internacioniais nas que os Estados delegan
algunhas funcións.
As Organizacións Supranacionais intentan solucionar problemas comúns. No
ámbito mundial a máis importante é a Organización das Nacións Unidas (ONU),
creada en 1945. Ten na actualidae 193 membros. Os seus principais obxectivos son:
a paz, a seguridade, a cooperación internacional e a defensa dos dereitos humanos.
●
Organizacións de ámbito rexional son a Unión Europea (U.E) ou a Liga Árabe.
●
Relacionadas coa ONU están outras organizacións como:
–
UNICEF: creada para protexer a infancia e a xuventude.
–
UNESCO: cuxos fins son acadar a paz e o benestar social a través da cultura.

24. 6
AS ORGANIZACIÓNS NON GUBERNAMENTAIS
(ONG)

25. ●
●
As Organizacións Non Gobernamentais (ONG) son entidades privadas con fins
humanitarios e sociais que non dependen de gobernos nin partidos políticos.
Están formadas por empresas, centros de investigación ou asociacións. Poden estar
formadas por milleiros de persoas que aportan e recollen fondos, e contan con
empregados e colaboradores. Funcións:
–
Levan a cabo accións humanitarias: Cruz Roja, Manos Unidas, Médicos sin
Fronteras.
–
Promover o respecto dos dereitos humanos: Amnistía Internacional.
–
Protexer o medio ambiente: Greenpeace, WWF.

26. 7
ÁMBITOS CULTURAIS DO MUNDO

27. ●
●
●
●
●
A cultura é o conxunto de costumes, coñecementos e maneiras de vivir que un
grupo de persoas sente como propio e diferente doutros grupos.
Toda cultura posúe uns elementos fundamentais, como poden ser a lingua, a
historia, e tamén a alimentación, a música…
As diferenzas culturais (diversidade cultural) débense á educación e á forma de
vivir e de pensar.
O pluralismo cultural ou multiculturalidade está a favor da coexistencia, e
considera que os membros doutras culturas deben ser respectados.
Estase a impoñer no mundo a cultura de masas, que se caracteriza por unha
homoxeneización de pautas de consumo e formas de vida. Este proceso xera
tensións fronte ás culturas tradicionais, que non sempre poden adaptarse aos seus
rápidos cambios.

28. ÁREAS CULTURAIS NO MUNDO

29. FIN