More Related Content
Similar to цус хурах (20)
More from Sosoo Byambaa (20)
цус хурах
- 2. Гавал тархины гэмтлиййг
• Ил гэмтэл : толгойн арьс,шөрмөсөн дуулга, гавлын яс гэмтэж, гавлын хөндий ба гадаад
орчны хооронд шууд харьцаа үүснэ
• Битүү гэмтэл : толгойн зөөлөн эд хийгээд гавлын ясны бүрэн бүтэн байдал хадгалагдах
1. Тархины доргилт коммоци
2. Тархины бяцрал контузи
3. Тархины дарагдал компресси
Гавал тархины гэмтлийн зэргийн шалгуур
Шинж тэмдэг
ГТГ-ийн хөнгөн зэрэг
ГТГ-ийн дунд зэрэг
ГТГ-ийн хүнд зэрэг
Ухаан алдалтын
үргэлжлэх хугацаа
0-30мин,
хүүхэд 0-15мин
1цаг хүртэл
1 цагаас их
Анх үзэх үеийн
ухамсарт ухаан
Ухаан саруул эсвэл
дөжирсөн
Ухаан балартсан,
сопор
ком
Комын зэрэг
глазго баллаар
13-15
9-12
3-8
Ойгүйдлийн хугацаа
1 цаг хүртэл
24 цаг хүртэл
24 цагаас их
Дагалдах шинж
Гавлын шугаман
цууралт хавсарч
болзошгүй
Гавлын орой, суурийн
хугарал торлогийн
доорхи цус харвалт
хавсрах магадлалтай
Тархины багана,
завсрын тархины
илэрхий шинж,
эпилепси
- 3. ТАРХИНЫ ДОРГИЛТ :
ЭМНЭЛЗҮЙД ГЭМТЭЛ АВСАН ДАРУЙД УХААН ДӨЖРӨН БАЛАРТАХ, УХААН ХЭДЭН
СЕКУНДЭЭС 10-15 МИНУТ ҮРГЭЛЖИЛНЭ. ИХЭВЧЛЭН УХААН БҮРЭН АЛДАХГҮЙ ОРОН
ЦАГИЙН БАРИМЖАА АЛДАХ, ОГИХ, БӨӨЛЖИХ, ТОЛГОЙ ӨВДӨХ ЭРГЭХ,
ТАРХИНЫ БЯЦРАЛ :
ДОРГИЛТООС ЯЛГАГДАХ ОНЦЛОГ НЬ ТАРХИНД БҮТЦИЙН ГОЛОМТОД ӨӨРЧЛӨЛТ ГАРДАГ.
ЭМНЭЛ ЗҮЙД
ХӨНГӨН ЗЭРГИЙН ҮЕД : УХААН АЛДАЛТ 10-30 МИНУТ, УХААН СЭРГЭХ ҮЕД ТОЛГОЙ
ӨВДӨХ ЭРГЭХ, БӨӨЛЖИХ ӨМНӨХ БА ХОЙШ ОЙГҮЙДЭЛ, СУДАСНЫ ЦОХИЛТ ХУРДСАХ БА
УДААШИРАХ АРТЕРИЙН ДАРАЛТ ИХСЭНЭ, ХҮҮХЭН ХАРАА ИЖИЛ БИШДЭХ НҮДЭНД
НИСТАГМ ИЛРЭХ
ДУНД ЗЭРГИЙН ҮЕД : УХААН АЛДАЛТ ХЭДЭН АРВАН МИНУТААС НЭГ ЦАГ ҮРГЭЛЖИЛНЭ.
ТОЛГОЙ ӨВДӨХ,ОЛОН ДАХИН БӨӨЛЖИХ, СЭТГЭЦ ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ХӨӨРЛИЙН ШИНЖ
АЖИГЛАГДАНА, ОЙГҮЙДЭЛ 3-5 ХОНОГ АМЬДРАЛЫН АМИН ЧУХАЛ ЭРХТЭНИЙ ХЯМРАХ,
ШИНЖ ҮЕ ҮЕ ГАРНА, МЕНИНГИЙН ШИНЖ ТОД ИЛЭРНЭ.
ХҮНД ЗЭРГИЙН ҮЕД УХААН АЛДАЛТ СОПОР КОМЫН БАЙДЛААР ИЛЭРЧ, ХЭДЭН ЦАГААС
ХЭДЭН 7 ХОНОГООР ҮРГЭЛЖИЛНЭ.НҮДНИЙ АЛИМ ХӨВӨХ МАЯГААР ХӨДЛӨХ, ХАРЦ
СААЖИХ, ХҮҮХЭН ХАРАА ӨРГӨСӨХ БУЮУ НАРИЙСАХ, ЗАЛГИЛТ АЛДАГДАХ,
ХЭСЭГЧИЛСЭН ТАТАЛТ ҮЕ ҮЕ ИЛЭРДЭГ .
- 4. Гэмтлийн шалтгаант гавлын доторх цусан хураа
1. Хатуу хальсан дээрхи цусан хураа: тархины хатуу бүрхэвчийн дунд артерийн
гэмтлээс үүдэн гавлын ясны дотор хана хтуу хальс хоёрын завсарт цус
хурсанаас үүсдэг. Гавлын дотоод даралт ихсэх тархи даргдах шинж нь 30-40 мл
цус хурсаны дараагаас илрэх учир саруул үе хэдэн цагаас 10 хоног
үрэгжилэнэ,саруул үеийн дараагаас толгой тэлэгдэж өвдөх бөөлжих пүльс
удаашрах ихэвчлэн цусан хураа үүсэж байгаа талд хүүхэн хараа нэг талдаа
өрөгсөх нүд гадагшаа эргэх зовхи буух голомтын эсрэг талд гар хөлийн
рефлекс ихсэнэ
2. Хатуу хальсан доорхи цусан хураа тархины бүрхэвчийн венийн судас венийн
синус гэмтсэнтэй холбоотойгоор хатуу ба зөөлөн бүрхэвчийн хооронд цус
хурах, гэмтэл авсан талд эсвэл түүний эсрэг талд цусан хураа үүсдэг
онцлогтой. Цусан хурааны хэмжээ 30-250 мл, зулай-дух, зулай-чамархайн хэсгийг
хамарч гавлын урд ба дунд хонхорт тархдаг.Толгой дарагдаж өвдөх, бөөлжих
ухаан балартах,нойрмоглох хүүхэн хараа ижил бус болох тал саажилын шинж
алгуур үүсдэг.
- 5. ГТГ өвчтөнийг шинжлэн үзэх арга
1. Өвчтөнд хурдан үзлэг хийж амьсгал, зүрх судасны байдалд үнэлгээ өгч хавсарсан
гэмтэл байгааг тогтооно
2. Ухаан алдалтын зэргийг Глазго шалгуураар, мэдрэлийн статусыг үнэлнэ.
3. Ухаан алдалт, ойгүйдэлийн үргэлжлэх хугцаа нь гэмтлийн зэргийг тогтоох шалгуур учир
гэмтлийн өмнөх болон дараах үйл явдалыг асуух
4. Гэмтлийн гадаад илрэл толгойн зөөлөн эдийн шарх няцрал сорви цус хуралтыг тогтооно
дух орчимын гэмтэл хүзүүний гэмтлийг илэрхилэл байж болдог .
5.Гавлын суурь ясны хугарлыг дараах шинжүүд илтгэнэ.
Гавлын урд хонхорын гэмтлийн үед хамраас цус,шингэн гоожино,нүдний ухархайг тойрсон
цус нэвчилт үүснэ,үнэрлэхийн мэдрүүл гэмтэнэ.
Гавлын дунд хонхорын гэмтлийн үед чихнээс цус гоожино,шингэн гоожино,нүүрний болон
сонсоглын мэдрүүл гэмтэнэ,чамархай орчимд хаван үүснэ.
Гавлын хойт хонхорын гэмтлийн үед чихний арын хөхлөг ургацгын орчимд хаван үүснэ,
хамар чихнээс цус гарах нь хамрын салст, чихний суваг, хэнгэргийн гэмтэлтэй холбоотой.
- 6. Гэмтлийн энцефалопати : Тархины дух-чамархайн хэсгийн
голомтот болон тархмал өөрчлөлт байх учраас танин мэдэхүйн
бүх хүрээг хамарч ой, анхаарал, сэтгэмж, өөрийн үйл ажилгааг
төлөвлөх, хянах үйл явцын доройтлоор илэрнэ.
Гэмтлийн эпилепси : Эмнэл зүйн үндсэн илрэл нь хэсэгчилсэн
уналт таталтаар явагдах ба хэсэгчилсэн уналт хоёрдогч
ерөнхий уналтанд шилжих онцлогтой. Гэмтлийн эпилепсийн үед
абсанс уналт илрэхгүй.
Гавал тархины гэмтлийн эмчилгээний зарчим :
Өвчтөнийг заавал хэвтүүлж эмчилнэ.
Хүчилтөрөгчийн дутлаас сэргийлнэ.
Зүрх судас цусны эргэлтийн хэвийн ажиллагааг хангана
Хэт хөөрлийн үед реланум 10мг, натрийн оксибутарит 2гр, халоперидол 5мг тунгар тарина.
Эпилепсийн уналт таталтын үед диазепам 10 мг судсаар хэрэглэнэ.
Гавал тархины хүнд гэмтлийн үед мэдрэл хамгаалах эмүүдийг хэргэлэнэ.