 Islah:
-kalimah Islah berasal daripada kata kerja aslaha
yuslihu islah.
-membawa maksud yang sama dari segi bahasa
mahu pun istilah.
 Makna Islah:
-penyelesaian perbalahan dengan baik atau jalan
damai.
-diertikan juga sebagai “membetulkan”.

 Dalam bahasa Inggeris:
-restoration, reparation, improvement,
betterment, correction, reconstruction, renovation,
reformation dan reform.
  Oleh itu, ia digunakan dengan meluas yang
membawa pelbagai maksud termasuk
perdamaian, pembaikan dan pembaharuan dari
aspek sosial, ekonomi dan politik.

 Tajdid:
-perkataan ini berasal daripada kata kerja
jaddada yujaddidu tajdid.
-diterjemahkan ke bahasa Malaysia
sebagai memperbaharui sesuatu.
 Dari segi bahasa:
-membaharui
 Dari segi istilah:
-Tajdid bermaksud pembaharuan dalam
agama. Sementara pelakunya dikenali
sebagai Mujaddid.

-pembaharuan dalam agama bermaksud
membaharui kefahaman dan kesedaran beragama
terhadap bentuk pemikiran dan tindakan.
-ia dianggap sebagai satu reaksi pemulihan agama
daripada penyakit dalaman dan luaran yang
menyesatkan ummah dari jalan kebenaran.
Menurut al-Maududi:
-Tajdid merupakan usaha untuk memurnikan
Islam dari noda-noda jahiliyyah. Kemudian,
berjuang sekuat tenaga dan ikhlas untuk
menghidupkan Islam
-Tajdid juga ditafsirkan sebagai usaha
menghidupkan kembali sunnah Rasulullah
(s.a.w) yang ditenggelami oleh bida‟ah ciptaan
manusia. Oleh itu, tajdid juga disamaertikan
dengan ihya‟ iaitu menghidupkan kembali ajaran
Islam.

 Tajdid dan Islah mampu membendung pengaruh asing
terus menular dalam kehidupan umat Islam.
 Dapat menjamin kemurnian ajaran Islam dari pengaru
dan ancaman asing.
 Ia juga dijadikan sebagai proses peneguhan kembali
aspek keyakinan dan kefahaman terhadap ajaran agama
yang mula dilupai dan ditinggalkan akibat perubahan
zaman.

 Perlaksanaan tajdid juga penting bagi merubah
masyarakat secara total yang berteraskan aqidah.
 Perlaksanaannya dalam 2 bentuk:
-Pertama: Harakah Islamiyyah yang kukuh dan
kuat.
-Kedua: Penyediaan strategi dan program
perubahan yang teratur dan terancang.

 Hati yang bersih
Berpandangan jauh
Berfikiran luas & tidak jumud
Berkemampuan luar biasa
Memiliki daya pemikiran kuat
Tabah & tahan dalam menghadapi tentangan zaman
Berbakat melakukan ijtihad & mghasilkan kerja dlm
lapangan pembangunan
Meyakini & memahami sepenuhnya ajaran islam
Pandangan, kefahaman & perasaannya mencerminkan
seorang muslim hakiki
Mampu membezakan antara islam & jahiliyyah (maududi,
1967: 42)

Sepanjang sej. beberapa tokoh Tajdid &Islah telah dikenal pasti.
Tokoh mujaddid pertama: Khalifah „Umar b. „Abd al-„Aziz (61-
101H), diikuti Hasan al-Basri (21-110H), para imam mazhab 4 Abu
Hanifah (w.150H), Malik b. Anas (w.179H), al-Shafi„i (w.204H) dan
Ahmad b. Hanbal (164-241H/780-855M).
Seterusnya diikuti oleh Abu al-Hasan al-‟Ash„ari (260-324H),
Imam al-Ghazali (450-505/1058-1111M), al-Shaykh „Abd. Al-Qadir
al-Jilani (470-561H), Ibn al-Jawzi (508-597H), Salahuddin al-
Ayyubi (w.589H), „Izzuddin b. „Abd. al-Salam (w.660H),
Jalaluddin al-Rumi (604-672H), Ibn Taymiyah (661-728H/1262-
1317M), Shaykh Ahmad Sirhind (975-1034H/1563-1624M), Shah
Waliyullah al-Dihlawi (1114-1206H/1703-1763M) dan Muhammad
b. „Abd. al-Wahhab (1115-1206H/1703-1792M).

Pada zaman moden pula, tokoh2nya adalah:
Jamaluddin al-Afghani (1838-1897M),
Muhammad „Abduh (1849-1905M), diikuti
oleh Hassan al-Banna (1906-1949M) dgn
gerakan Ikhwanul Muslimin. Bediuzzaman
Said Nursi (1290-1379H/1873-1960M) dgn
Jamaah al-Nur & Abu „ala‟ al-Mawdudi (1903-
1979M) dhn gerakan Jamiyat al-Islam.

Berpengalaman sbg gabenor di Madinah &
merupakan pakar dlm ilmu Hadis dan Fiqh
serta menjadi salah seorang tokoh ijtihad &
ahli Hadis.
Aspek tajdid yg dilakukan oleh beliau lebih
menjurus dlm bidang politik & pemerintahan.
Setelah selesai perlantikan beliau sbg khalifah
berdasarkan pemilihan rakyat, maka
bermulalah era untuk mengislahkan
penyelewangan kuasa yg dilakukan oleh
khulafa‟ Bani Umayyah sblm ini.

Antara pengislahan yg dilakukan oleh beliau
adalah:
i) Pengabaian terhadap sistem syura & penegakan
sistem beraja, pemerintahan yg sombong, zalim,
sistem kehakiman duniawi & penyelewengan
kuasa dihentikan.
ii)Pengurusan perbendaharaan negara diperbaiki-
menghapuskan sukai yg tidak Islami &
menyusun semula sistem pungutan zakat & cukai
secara adil.
iii)Mengembalikan semula pegangan umat Islam
kpd syariat Islam-unsur-unsur Jahiliyyah,
khurafat & bid‟ah digantikan dgn cara hidup
Islam, menggalakkan ulama‟ membuat
pengkajian dlm bidang al-Quran, Hadis & Fiqh
serta pembukuan hadis. Hasilnya: bermula
gerakan intelektual & melahirkan tokoh-tokoh
cendiakawan yg agung spt Imam mazhab 4.

iv)Konsep & amalan futuhat (pembukaan
negeri) yg terpesong dari matlamat asal
diperbaiki-gerakan ketenteraan dihentikan &
digantikan dgn gerakan da‟wah & Islamisasi.
Tentera dipanggil pulang & tmptnya
digantikan oleh ulama‟ & fuqaha bg
menyebar & menjelaskan Islam di kwsn yg
sudah dibuka spt di Afrika Utara.
Ringkasnya: beliau lyk digelar mujaddid krn
usahanya memurnikan ajaran & analan Islam
spt yg dipraktiskan oleh Rasulullah (s.a.w) &
para sahabat baginda.

Masalah utama yg dihadapi oleh umat Islam sekitar abad ke-2H ialah
berkaitan dgn persoalan fiqh & syariat Islam. Maka kelahiran imam
berempat tepat pd masanya & berfungsi menyelesaikan masalah ini.
Sumbangan besar gerakan tajdid mereka ialah:
i) Menyediakan panduan yg lengkap mengenai syariat Islam
berpandukan al-Quran & Hadis-hasilnya umat Islam dpt
mengetahui & mengamalkan syariat Islam dgn lengkap & selamat
dari membuat kesilapan dlm tafsiran & kefahaman tntg
perundangan Islam.
ii) Khususnya al-Shafi„i mengeluarkan kaedah-kaedah yg lengkap &
menyeluruh dlm mengeluarkan hukum yg dikenali sbg Usul Fiqh-
dpt dijadikan asas pembelajaran fiqh bg umat Islam yg melahirkan
ratusan imam & mujtahid.
iii) Pembukuan perundangan Islam telah berhasil-digunakan oleh
masyarakat Islam dari generasi ke generasi sejak dulu hingga kini.

Pada zaman ini umat Islam serta sebahagian ulama‟ tercabar
dgn pengaruh Greek dlm bidang falsafah yg dianuti oleh para
failasuf Islam.
Di sinilah sumbangan Imam al-Ghazali yg ulung kerana
berupaya membersihkn akidah Islam dari diwarnai oleh
pemikiran falsafah.
Kewibawaan al-Ghazali membezakan kebenaran & kepalsuan
dlm ilmu falsafah terbukti spt yg dipaparkan di dlm bukunya yg
berjudul Tahafut al-falasifah.
selain masalah falsafah, terdpt juga masalah akhlak & moral
umat Islam, ajaran bathiniyyah di satu pihak & tasawuf di pihak
yg lain.
Beliau telah menghasilkan bukunya yang berjudul Ihya‟ „ulum
al-din yg mengupas ajaran Islam selengkapnya & berjaya
menyelesaikankemujudan & kelesuan dlm ilmu2 agama.

Beliau dinamakan sbg salah seorang mujaddid krn melihat kpd
jasa beliau yg berjaya menebus maruah umat Islam dari dominasi
Kristian di bumi Islam sendiri.
Usaha pertama beliau ialah menyatukan kaum muslimin yg
berpecah-belah, menyatukan Mesir & Syria di bwh
pemerintahannya yg sekali gus menamatkan kerajaan Fatimiyyah,
mazhab Shi‟ah di Mesir.
Beliau menyemarakkan lagi semangat jihad di kalangan umat
Islam & berhasil mengalahkan tentera Salib dlm Hittin yg
membuka jln utk merebut kembali Baitul Maqdis dari penguasaan
tentera tersebut.
Kemenangan semula di Baitul Maqdis memberi semangat baru
kpd umat Islam dlm meneruskan jihad menghadapi ancaman
Kristian Eropah.

Ibn Taymiyyah telah mengembalikan umat Islam kpd ajarannya
yg sebenar. Beliau merupakan seorang imam dlm ilmu Hadis,
pakar dlm perundangan Islam & alim dlm falsafah serta telah
melengkapkan karya-karya yg tidak disempurnakan oleh Imam
Ghazali.
Antara aspek tajidid yg dilakukan oleh beliau ialah:
i) Mengkaji & mengkritik falsafah Greek-kritikan telah membawa
kejatuhan fahaman tersebut.
ii) Menyediaknan hujah yg kuat dlm aqidah islamiyyah &
mengolah hukum-hukum Islam dgn lebih rasional & lebih hampr
kpd isi kandungan al-Quran dan al-Sunah.
iii) Menentang taqlid & berjaya mengembalikan ijtihad.
iv) Menentang keras bid‟ah dlm agama.

Kelantangan Ibn Taymiyyah menyebabkan
beliau ditentang oleh ulama‟ yg tdk sehaluan
hingga beliau dipenjarakan beberapa kali &
meninggal di penjara.
Walaupun usaha beliau tidak dpt
dilaksanakan sepenuhnya, namun beliau
berjaya mengembalikan semangat jihad
menentang tentera Tartar.
Namun pemikiran beliau dihidupkan semula
oleh Muhammad b. „Abd al-Wahhab seorg
mujaddid pd abad ke-18M.

Beliau berjuang menyeru umat Islam di Sem Tanah Arab utk
kembali berpegang kpd al-Quran & al-Sunnah.
Beliau memberi penekanan kpd usaha memurnikan aqidah umat
Islam & membersihkan mereka dari sebarang khurafat & bid‟ah.
Beliau telah bersatu dgn pemimpin politik dari Dar„iyyah iaitu
Ibn Sa„ud utk sama-sama merealisasikan program tajdid melalui
kuasa politik.
Pemikiran & pendekatan Ibn Taymiyyah akhirnya dpt
dilaksanakan apabila gerakan Wahhabi ini berjaya menguasai Najd,
Makkah & Madinah.
Walaupun, beliau tidak dpt mengekalkan kekuasaannya apabila
dikalahkan oleh Dawlah „Uthmaniyyah, namun ia bangkit semula
apabila berakhirnya dawlah tersebut & gerakan ini secara rasmi
diamalkan di Saudi Arabia hingga ke hari ini.

Beliau telah bangkit di benua India yg
meneruskan usaha tajdid yg telah dilakukan
oleh Shaykh Ahmad Sirhindi.
Pendekatan beliau berbeza dgn gerakan
Wahhabiyyah, beliau memilih utk mendidik
masyarakat Islam di India dgn kefahaman
Islam yg lengkap & kental.
Ia berkesan dlm mengembalikan keaslian &
kemurnian Islam serta berperanan sbg
persediaan menghadapi ancaman mendatang

 Tokoh yang muncul pada abad ke-20 ialah al-Afghani, Muhammad
„Abduh & Rashid Rida dalam usaha menyelamatkan umat
Islamsemasa dari ancaman pemikiran dan pengaruh Barat.
 Agenda al-Afghani adalah lebih menyeluruh dari aspek kesedaran
berpolitik umat Islam hingga kepada dinamisma agama Islam pada
zaman moden.
 Agenda al-Afghani ini diteruskan oleh Muhammad Abduh & Rashid
Rida, namun mereka lebih menitik beratkan kepada Islah dalam agama
(islah dini) dan masyrakat (ijtima„i) yang dikenali sebagai gerakan
Salafi.

Gerakan tajdid al-Afghani dan salafi
Abduh dan Rida berjaya meletakkan Islam
berfungsi semula pada zaman moden
yang lebih mencabar.
Gerakan ini berjaya memulihkan
kepercayaan umat Islam terhadap
kemampuan agama Islam dalam
menyelesaikan masalah umat sejagat yang
didominasikan oleh Barat.
Seterusnya, gerakan tajdid mendapat
nafas baru melalui pimpinan Hasan al-
Banna yang melaksanakan program
tajdidnya melalui sebuah gerakan
bersistematik dan dinamik yang dikenali
sebagai Ikhwan al-Muslimun.

 Antara tokoh tajdid yang muncul di Pakistan
ialah Mawlana Sayyid Abul A‟la al-Mawdudi.
Beliau sezaman dengan Imam al-Banna dan
merupakan pelopor bagi Jami‟atul Islami.
 Manakala, tokoh tajdid di Turki pula ialah
Badiuzzaman Said Nursi yang mengasaskan
gerakan Jama‟ah al-Nur.
 Beliau berupaya memberi altenatif kepada
usahasekularisasi yang dilakukan oleh Mustafa
Kamal dengan menghasilakn karya agung beliau,
iaitu Risaleh-i Nur.