123

1. โรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อโปรโตซัว
ผู้หญิง จะเป็นโรคนี้มากกว่าผู้ชาย จะพบมากในผู้หญิงที่มีอายุระหว่าง 15-45ปี โดยเชื้อจะอยู่ในช่องคลอด
ส่วนผู้ชายเชื้อโรคจะอยู่ในต่อมลูกหมาก ถุงน้าอสุจิหรือในท่อปัสสาวะ ซึ่งสามารถติดต่อไปยังผู้อื่นทางเพศสัมพันธ์
สาเหตุ
เชื้อทริโคโมแนส วาจินาลิส จะเป็นชนิดที่อาศัยอยู่ในเฉพาะในช่องคลอดและท่อทางเดินปัสสาวะ รูปร่างคล้ายลูกแพร์
มีหนวด4 เส้นอาศัยอยู่ในส่วนที่เป็นน้าเมือกเคลื่อนไหวไปมา(ต่างกับชนิด ทริโคโมแนส โฮมินิส
ซึ่งจะเป็นชนิดที่อาศัยเฉพาะในลาไส้)โดยปกติจะตายได้ในช่องคลอดที่มีภาวะเป็นกรด (pH 3.8-4.4) //
เชื้อโปรโตซัวชนิดนี้มีขนาดเล็ก ยาวประมาณ 7-32 ไมโครเมตรและกว้าง 5-12 ไมโครเมตรมีเยื่อคลื่นและหนวดที่เรียกว่า
แฟลกเจลลาไว้สาหรับเคลื่อนไหว
การติดต่อ
จากการร่วมเพศ หรือการใช้เสื้อผ้าปะปนกัน
วงจรชีวิต
Trichomonas vaginalis อาศัยอยู่ในช่องคลอดส่วนล่างของสตรี และท่อปัสสาวะและต่อมลูกหมากในผู้ชาย (1) ,
มันแบ่งตัวแบบ binaryfission (2) . พยาธิตัวนี้ไม่มีรูปแบบ cystform, ไม่สามารถอยู่นอกร่างกายได้ Trichomonas vaginalis
ติดต่อโดยทางเพศสัมพันธุ์ จากคนสู่คนเท่านั้น (3)
Trichomonas vaginalis มี แต่ระยะ trophozoite เท่านั้น(ไม่มีระยะที่เป็นcyst)ขนาดยาว7-23 mm เฉลี่ย13mm กว้าง 5-
12mm เฉลี่ย7mm (ขนาดก็พอๆกับเม็ดเลือดขาว) มีเยื่อพัดโบกข้างตัว(undulating membrane) ช่วยในการเคลื่อนที่
อาการของการติดเชื้อทริโคโมแนส
ในผู้ที่ติดโรคนี้ ประมาณ 70% มักจะไม่มีอาการที่ผิดปกติ นั่นคือมีเพียงประมาณ30%
ของผู้ที่ติดเชื้อที่จะปรากฏอาการให้เห็น อาการที่พบ อาจเป็นแค่เพียงความรู้สึกระคายเคืองเล็กน้อยที่อวัยวะเพศ
หรือมีอาการอักเสบอย่างรุนแรงปรากฏให้เห็นอย่างเด่นชัด
การแสดงอาการของโรคอาจพบได้หลังจากที่มีการติดโรคแล้วตั้งแต่ 5 วันจนถึง 1เดือนอาการที่เกิดขึ้นอาจเป็นๆหายๆได้
ในผู้ชายที่ติดเชื้อทริโคโมแนส อาการที่พบได้แก่ อาการคัน หรือรู้สึกระคายเคืองอวัยวะเพศ ปัสสาวะแสบ
หรือมีสารคัดหลั่งไหลออกจากอวัยวะเพศ (ปากท่อปัสสาวะ)ได้// ผู้ชาย
พบว่ามีการระคายเคืองของต่อมลูกมากและท่อทางเดินปัสสาวะ
ทาให้เกิดอาการอักเสบของต่อมลูกหมากและท่อทางเดินปัสสาวะ // ส่วนใหญ่ไม่มีอาการ
บางรายมีเมือกใสหรือเมือกปนหนองไหล มีอาการคันและเจ็บที่ท่อปัสสาวะ ในผู้หญิงที่ติดเชื้อทริโคโมแนส
อาการที่พบได้แก่ การที่มีอาการคัน แสบ แดง และเจ็บที่อวัยวะเพศ ในบางรายอาจมีอาการปัสสาวะแสบขัด
หรือมีตกขาวผิดปกติ เช่นตกขาวสีเหลือง หรือสีเขียวหรือ มีกลิ่นเหม็น// ผู้หญิง

2. จะเกิดการอักเสบของช่องคลอดและท่อทางเดินปัสสาวะ มีตกขาวไหลออกมาทางช่องคลอด
อาจมีกลิ่นเหม็นและคันในช่องคลอดเป็นที่รบกวนทั้งทางร่างกายและจิตใจและจะ ปัสสาวะบ่อย
มักมีอาการแสบเวลาปัสสาวะ และอาจเป็นมดลูกอักเสบด้วย // ผู้หญิงส่วนใหญ่ไม่มีอาการแต่ผู้หญิงบางคนมีอาการคือ
มีตกขาวสีเหลืองเป็นฟองหรือบางรายตกขาวมีกลิ่น คันช่องคลอดหรือบางรายมีอาการเจ็บแสบในขณะมีเพศสัมพันธ์
ส่วนในผู้ชายนั้นแทบจะไม่พบว่ามีอาการ (อาจจะมีอาการคันหรือเจ็บท่อปัสสาวะในบางราย) // ผู้หญิง
มีอาการช่องคลอดอักเสบ ตกขาวเป็นฟองสีเขียวปนเหลืองหรือสีขาว มีกลิ่น
เหม็น มีอาการคัน และแสบรอบๆปากช่องคลอด บางรายมีอาการปัสสาวะแสบขัด เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
เป็นต้น
ดังนั้นการมีเชื้อทริโคโมแนสในร่างกาย จึงอาจทาให้เกิดความไม่พึงพอใจขณะที่มีเพศสัมพันธ์ได้ทั้งสองฝ่าย
ภาวะแทรกซ้อนหรือผลข้างเคียงที่เกิดจากการติดเชื้อทริโคโมแนส
การติดเชื้อทริโคโมแนสนั้น เป็นการเพิ่มความเสี่ยงอย่างหนึ่งในการติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โรคอื่นๆ
ทั้งนี้เพราะเชื้อทริโคโมแนส ทาให้เกิดการอักเสบของอวัยวะเพศ
จึงทาให้ง่ายต่อการติดเชื้อและต่อการแพร่เชื้อของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ อื่นๆ เช่น การติดเชื้อเอชไอวี หรือโรคเอดส์
เป็นต้น
ในกรณีที่ตั้งครรภ์ การติดเชื้อทริโคโมแนส เป็นความเสี่ยงอย่างหนึ่งที่จะทาให้มีโอกาสในการคลอดก่อนกาหนดสูงขึ้น
และมีแนวโน้มว่าทารกที่คลอดออกมามักจะมีน้าหนักน้อยกว่าเกณฑ์ที่ควรเป็น คือน้อยกว่า 2,500 กรัม
การติดต่อ
ติดต่อได้จากการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ป่วย หรือการใช้เครื่องมือที่เปรอะเปื้อนเชื้อโรคสัมผัสกับช่องคลอดหรือท่อปัสสาวะ
การรักษาการติดเชื้อทริโคโมแนส
การติดเชื้อทริโคโมแนสนั้น สามารถรักษาให้หายได้ด้วยยารับประทานเพียงครั้งเดียว เช่นยา Metronidazole หรือ
Tinidazole และควรงดดื่มแอลกอฮอล์เมื่อกินยาอย่างน้อยประ มาณ 3 วันหลังกินยาครบ
เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์(เช่น คลื่นไส้อาเจียนปวดท้อง หัวใจเต้นผิดปกติ ปวดศีรษะ
และความดันโลหิตสูง) และในกรณีที่ตั้งครรภ์ //พทย์จะให้การรักษาโดยใช้ยาจะใช้ยา cotrimazole สอดช่องคลอดแทน
เพราะยารับประทานมีผลต่อทารกในครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
เพราะยาอาจก่อผลข้างเคียงรุนแรงต่อทารกในครรภ์ได้
ผู้ที่ได้รับการรักษาแล้ว มีโอกาสในการติดเชื้อทริโคโมแนสซ้าได้อีก โดยพบว่าประมาณ 1 ใน5
คนจะติดเชื้อซ้าอีกครั้งภายใน 3เดือน ดังนั้นการรักษาคู่นอนของผู้ที่ติดโรคจึงมีความจาเป็นอย่างยิ่งที่ต้องกระทา
และควรงดมีเพศสัมพันธ์อย่างน้อย 1สัปดาห์หลังกินยา หากมีอา การผิดปกติเกิดขึ้นอีกครั้งควรรีบพบแพทย์
เมื่อติดเชื้อทริโคโมแนสแล้วและไม่ได้รักษา การติดเชื้อดังกล่าวอาจคงอยู่ในร่างกายได้นานเป็นเดือนหรือเป็นปี
การดูแลตนเองเมื่อสงสัยว่าจะมีการติดเชื้อทริโคโมแนส

3. ในผู้หญิงเมื่อมีตกขาวผิดปกติ หรือในผู้ชายเมื่อรู้สึกระคายเคืองที่อวัยวะเพศหรือรู้สึกแสบขัดเวลาปัสสาวะ
ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะ สม
และเมื่อทราบว่าตนเองติดเชื้อทริโคโมแนสแล้ว ควรเข้ารับการตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆด้วย เช่น
การติดเชื้อเอชไอวี หรือโรคเอดส์ นอกจากนี้ควรนาคู่นอนมารับการตรวจรักษาที่เหมาะสม
และงดมีเพศสัมพันธ์จนกว่าอาการจะหายหรืออย่างน้อย 1สัปดาห์หลังกินยา
วิธีป้ องกันการติดเชื้อทริโคโมแนส
การใช้ถุงยางอนามัยชนิด ลาเทก (Latex)อย่างถูกวิธีจะช่วยลดการแพร่ของเชื้อทริโคโมแนสได้
แต่ก็ไม่อาจป้องกันได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ การงดมีเพศสัมพันธ์เป็นการป้องกันที่ได้ผลร้อยเปอร์เซ็นต์ อย่างไรก็ตาม
การมีเพศสัมพันธ์ที่ยั่งยืนต่อกันนั้นก็ช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ทริโคโมแนสและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆลงได้อย่างมาก // พฤติกรรม ที่เสี่ยงต่อการติดโรคทริโคโมนิเอซิส
เกิดจากการสาส่อนทางเพศ หรือการใช้เสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม หรือของใช้ที่สัมผัสกับบริเวณอวัยวะเพศร่วมกับผู้อื่น //
แนวทางการป้องกันโรคทริโคโมเอซิส ไม่สาส่อนทางเพศระมัดระวังการใช้เครื่องมือที่ต้องสัมผัสกับอวัยวะเพศ
แม้จะมีการฆ่าเชื้อแล้วก็ตาม มื่อ
มีอาการให้รีบไปพบแพทย์ ถ้าผู้เป็นโรคแต่งงานแล้วต้องได้รับการตรวจรักษาให้หายขาดทั้งสามีและภรรยา
เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคขึ้นอีก // งดการมีเพศสัมพันธ์จนกว่าจะรักษาหาย ถ้าจาเป็นควรใช้ถุงยางอนามัย /
รับประทานยาหรือสอดยาตามแผนการรักษา /ดูแลความสะอาด ร่างกาย เสื้อผ้า ชุดชั้นใน ไม่ใส่ซ้าหมักหมม
และไม่ใช้ของร่วมกับผู้อื่น / ดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์ทุกครั้งหลังการขับถ่าย
โดยการล้างจากด้านหน้าไปหาด้านหลัง แล้วซับให้แห้งด้วยผ้าหรือทิชชูสะอาด /
มารับการตรวจรักษาตามแพทย์นัดอย่างสม่าเสมอ /ถ้ามีอาการผิดปกติ เช่น ตกขาวมีกลิ่นเหม็นหรือเป็นหนอง มีอาการคัน
ควรมาพบแพทย์ ไม่ควรซื้อยามารับประทานเอง /หากคู่นอนมีอาการที่น่าสงสัย ควรพามาพบแพทย์ //
การควบคุมทาได้โดยการให้ความรู้เกี่ยวกับการติดต่อของโปรโตซัว แก่ชุมชน และการรณรงค์การใช้ถุงยางอนามัย