2. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Αριθμός οξείδωσης
ενός ιόντος ετεροπολικής ένωσης ονομάζεται το
πραγματικό φορτίο του ιόντος.
ενός ατόμου ομοιοπολικής ένωσης ονομάζεται το
φαινομενικό φορτίο που θα αποκτήσει το άτομο, όταν
το κοινό ή τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων αποδοθούν στο
πιο ηλεκτραρνητικό άτομο της ένωσης.
3. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Η ιοντική ένωση MgBr2 αποτελείται από τα ιόντα Mg2+
και Br– οπότε το Mg έχει Α.Ο. = +2 και το Br έχει
Α.Ο. = -1
Στην ομοιοπολική ένωση κάθε κοινό ζευγάρι
αποδίδεται στο πιο ηλεκτραρνητικό άτομο O.
Κάθε άτομο Η φαίνεται ότι αποβάλλει ένα ηλεκτρόνιο
και αποκτά φαινομενικό φορτίο -1.
Το άτομο του οξυγόνου φαίνεται ότι αποκτά δύο
ηλεκτρόνια από τα Η και αποκτά φαινομενικό φορτίο
−2, οπότε έχει Α.Ο. = -2.
4. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Μέταλλα Αριθμοί οξείδωσης Αμέταλλα Αριθμοί οξείδωσης
K, Na, Ag +1 F -1
Ba, Ca, Mg, Zn +2 H +1 (-1)
Al +3 O -2 (-1, +2)
Cu, Hg +1, +2 Cl, Br, I -1 (+1, +3, +5, +7)
Fe, Ni +2, +3 S -2 (+4, +6)
Pb, Sn +2, +4 N, P -3 (+3, +5)
Mn +2, +4, +7 C, Si -4, +4
Cr +3, +6
5. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Απλοί κανόνες για την εύρεση των αριθμών οξείδωσης των
στοιχείων.
Κάθε στοιχείο σε ελεύθερη κατάσταση έχει αριθμό οξείδωσης
(Α.Ο) ίσο με το μηδέν.
π.χ. Νaο, Cl2
o, Mgo
Το Η στις ενώσεις του με μέταλλα έχει αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο
με +1, εκτός από τις ενώσεις του με μέταλλα (υδρίδια) που έχει -1.
+1 -1
π.χ. HBr, CaH2
6. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Απλοί κανόνες για την εύρεση των αριθμών οξείδωσης των
στοιχείων.
Το F στις ενώσεις του έχει πάντοτε αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο με
-1.
-1 -1
π.χ. NaF, CaF2
Το Ο στις ενώσεις του έχει αριθμό οξείδωσης (Α.Ο) ίσο με -2,
εκτός από τα υπεροξείδια στα οποία έχει -1, καθώς και την ένωση
F2O (οξείδιο του φθορίου), στην οποία έχει +2.
-2 -1 +2
π.χ. Na2O, Η2Ο2, F2O
7. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Απλοί κανόνες για την εύρεση των αριθμών οξείδωσης των
στοιχείων.
Το αλγεβρικό άθροισμα των αριθμών οξείδωσης (Α.Ο) όλων
των ατόμων σε μία ένωση είναι ίσο με το μηδέν.
π.χ. στην ένωση ΚΜnO4
το K έχει +1
το Mn έχει x
το Ο έχει -2
Σχηματίζουμε την εξίσωση: +1 + x + 4·(-2) = 0 ⇒ x = +7
8. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Αριθμός οξείδωσης
Απλοί κανόνες για την εύρεση των αριθμών οξείδωσης των
στοιχείων.
Το αλγεβρικό άθροισμα των αριθμών οξείδωσης (Α.Ο) όλων
των ατόμων σε ένα πολυατομικό ιόν είναι ίσο με το φορτίο του
πολυατομικού ιόντος.
π.χ. στο ιόν Cr2O7
2-
το Cr έχει x
το Ο έχει -2
Σχηματίζουμε την εξίσωση: 2·x + 7·(-2) = -2 ⇒ x = +6
9. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Οξειδοαναγωγή
Οξείδωση είναι η ένωση ενός στοιχείου με το οξυγόνο ή η αφαίρεση
υδρογόνου από μία ένωση.
Παράδειγμα:
O άνθρακας οξειδώνεται προς CO2 σύμφωνα με την αντίδραση:
C + O2 → CO2
Το HCl οξειδώνεται προς Cl2 σύμφωνα με την αντίδραση:
4 HCl + O2 → 2 Cl2 + 2 H2O
Αναγωγή είναι η ένωση ενός στοιχείου με το υδρογόνο ή η αφαίρεση
οξυγόνου από μία ένωση
Παράδειγμα:
Το Ι2 ανάγεται σε ΗΙ σύμφωνα με την αντίδραση:
Ι2 + Η2 → 2 ΗΙ
Το οξείδιο ZnO ανάγεται σε Zn σύμφωνα με την αντίδραση:
ZnO + C → Zn + CO
10. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Οξειδοαναγωγή
Οξείδωση είναι η αποβολή ηλεκτρονίων
Αναγωγή είναι η πρόσληψη ηλεκτρονίων
Παράδειγμα:
O Zn αντιδρά με ιόντα χαλκού σύμφωνα με την αντίδραση:
Zn + Cu2+ → Zn2+ + Cu
Κάθε άτομο Zn αποβάλλει 2 ηλεκτρόνια (οξειδώνεται)
Zn - 2e– → Zn2+
Κάθε κατιόν Cu2+ προσλαμβάνει 2 ηλεκτρόνια (ανάγεται)
Cu2+ + 2e– → Cu
11. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Οξειδοαναγωγή
Οξείδωση είναι η αύξηση του αριθμού οξείδωσης
Αναγωγή είναι η μείωση του αριθμού οξείδωσης
Στην αντίδραση
MnO2 + 4 HCl → MnCl2 + Cl2 + 2 H2O
το Mn από +4 στο ΜnΟ2 ανάγεται σε +2 στο MnCl2
το Cl από -1 στο HCl οξειδώνεται σε 0 στο Cl2
Οξειδωτικό λέγεται κάθε χημική ουσία που περιέχει άτομα
στοιχείου τα οποία ανάγονται
Αναγωγικό λέγεται κάθε χημική ουσία που περιέχει άτομα
στοιχείου τα οποία οξειδώνονται
Στην αντίδραση
MnO2 + 4 HCl → MnCl2 + Cl2 + 2 H2O
το MnΟ2 είναι οξειδωτικό και το ΗCl είναι αναγωγικό
12. Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
Εύρεση προϊόντων - Συντελεστών
Θα συμπληρώσουμε την αντίδραση:
HNO3 + Cu → NO + Cu(NO3)2
Το N ανάγεται από +5 σε +2, άρα Μ.Α.Ο. = 3, όπου Μ.Α.Ο. είναι η
μεταβολή του αριθμού οξείδωσης.
+5 +2
Ο Cu οξειδώνεται από 0 σε +2, άρα Μ.Α.Ο. = 2
0 +2
Η Μ.Α.Ο. του Ν δείχνει το πλήθος των ατόμων Cu που οξειδώνον-ται.
Βάζουμε συντελεστή στο Cu(NO3)2 τον αριθμό 3.
32
Η Μ.Α.Ο. του Cu δείχνει το πλήθος των ατόμων Ν που ανάγονται.
Βάζουμε συντελεστή στο ΝΟ τον αριθμό 2.
Ισοσταθμίζουμε τα άτομα Ν, Cu και συμπληρώνουμε τα απαραίτητα
μόρια νερού στο δεύτερο μέλος ώστε να ισοσταθμιστούν και τα
άτομα Η και Ο.
8 3 + 4 Η2Ο
