More Related Content
Similar to ชุด รัฐวิสาหกิจ
Similar to ชุด รัฐวิสาหกิจ (10)
More from thnaporn999 (20)
ชุด รัฐวิสาหกิจ
- 2. สาระเศรษฐศาสตร์
ใบความรู้ ที่ 5 เรื่อง รัฐวิสาหกิจ
ระดับ ม. 5
คาสั่ง 1.ให้นักเรียนศึกษาเนื้อหา แล้วสรุปลงสมุด
2. ตั้งคาถามที่เกี่ยวกับรัฐวิสาหกิจ คนละ 5 ข้อ
5. รัฐวิสาหกิจ
ตามพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2545 ให้ความหมายของรัฐวิสาหกิจ
ไว้ว่า เป็นองค์การของรัฐหรือหน่วยงานที่รัฐบาลเป็นเจ้าของ รวมทั้งบริษัทหรือห้าง
หุ้นส่วนนิติบุคคลที่ส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจมีหุ้น เกินกว่าร้อยละห้าสิบ
ประเภทของรัฐวิสาหกิจ
รัฐวิสาหกิจแบ่งออกได้ 2 ประเภท คือ
1. รัฐวิสาหกิจที่เป็นนิติบุคคล นิติบุคคล หมายถึง การเป็นบุคคลตามกฎหมาย
ได้แก่องค์การและหน่วยงานที่จัดตั้งขึ้นมีฐานะเป็นบุคคลตามกฎหมา มีการดาเนินงานที่
แยกออกจากผู้ถือหุ้นหรือเจ้าของกิจการโดยเฉพาะ สาหรับกิจการที่เป็นนิติบุคคลแบ่ง
เป็น 4 ประเภท คือ
1.1 กิจการธุรกิจที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติ ให้อานาจสาหรับจัดตั้ง
รัฐวิสาหกิจนั้น ๆ โดยเฉพาะทุนสาหรับดาเนินกิจการเป็นของรัฐ เช่น การสื่อสาร
แห่งประเทศไทย การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย การรถไฟแห่งประเทศไทย การท่า
อากาศยานแห่งประเทศไทย การท่าเรือแห่งประเทศไทย การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย
- 3. 1.2 กิจการที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชกฤษฎีกา ซึ่งออกตามความใน
พระราชบัญญัติว่าด้วยการจัดตั้งองค์การรัฐบาล พ.ศ. 2496 กิจการเหล่านี้ใช้ทุนของรัฐ
ทั้งสิ้น เช่น องค์การเภสัชกรรม องค์การสะพานปลา องค์การสวนสัตว์ องค์การ
อุตสาหกรรมป่าไม้ ฯลฯ
1.3 กิจการธุรกิจประเภทธนาคาร รัฐบาลมีบทบาทในการดาเนินกิจการ
ประเภทธนาคารซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1.3.1 ธนาคารซึ่งจัดตั้งขึ้นโดยมีพระราชบัญญัติเป็นเอกเทศมีทุน
ดาเนินการทั้งสิ้นเป็นของรัฐ เช่น ธนาคารแห่งประเทศไทย ธนาคารออมสิน ธนาคาร
พัฒนาวิสาหกิจขนาดย่อม ธนาคารเพื่อการส่งออกและนาเข้า และธนาคารอาคาร
สงเคราะห์ เป็นต้น
1.3.2 ธนาคารที่รัฐถือหุ้นเกินกว่า 50 % แต่ไม่ถึง 100 % เช่น
ธนาคารกรุงไทย จากัด
1.4 กิจการบริษัทจากัด รัฐบาลได้จัดตั้งบริษัทจากัดหรือถือหุ้นในบริษัท
จากัด เพื่อดาเนินธุรกิจหลายประเภทดังนี้
1.4.1 บริษัทจากัดที่รัฐบาลลงทุนดาเนินกิจการ 100 % เช่น บริษัท
วิทยุการบินแห่งประเทศไทย จากัด บริษัท ไม้อัดไทย จากัด บริษัท เดินเรือทะเล ฯลฯ
1.4.2 บริษัทจากัดที่รฐถือหุ้นเกินร้อยละ 50 เช่น บริษัทขนส่ง จากัด
ั
บริษัทจังหวัดพาณิชย์ จากัด ฯลฯ
2. รัฐวิสาหกิจที่ไม่เป็นนิติบุคคล กิจการบางอย่างของรัฐซึ่งจัดตั้งขึ้นโดยใช้ทุน
ดาเนินการทั้งสิ้นเป็นของรัฐ สังกัดหน่วยงานราชการที่เป็นผู้ก่อตั้งขึ้น แต่ไม่มีฐานะเป็น
นิติบุคคล เช่น โรงงานยาสูบและสานักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล สังกัดกระทรวงการคลัง
เป็นต้น
การดาเนินงานของรัฐวิสาหกิจ ซึ่งจัดตั้งขึ้นโดยกฎหมายให้อานาจไว้ การ
ดาเนินงานเหมือนกับการดาเนินองค์กรธุรกิจทั่ว ๆ ไป รัฐวิสาหกิจแต่ละแห่งจะมี
- 5. ข้อดีของรัฐวิสาหกิจ
1. เป็นเครื่องมือและประโยชน์ในทางการเมือง เพราะกิจการ บางอย่างมี
ผลกระทบต่อความสงบเรียบร้อยภายใน ประเทศ เช่น วิทยุ โทรทัศน์ การไฟฟ้า ประปา
โทรศัพท์ฯ ให้เอกชนดาเนินงาน อาจทาให้ขาดคุณภาพและผลิตใน ปริมาณที่ไม่มี
ขอบเขตคุมไม่ได้
2. ทาให้เศรษฐกิจของประเทศชาติ ดีขึ้น เพราะเป็นการหารายได้เข้ารัฐ สามารถ
นาไปพัฒนาประเทศได้
3. สามารถควบคุมระดับราคาสินค้าที่มความจาเป็นในการบริโภคได้
ี
4. สามารถป้องกันประเทศให้ปลอดภัยในทางยุทธศาสตร์ ไม่ขาดแคลนสิ่งที่
จาเป็นในยามเกิดสงคราม เช่น น้ามันเชื้อเพลิง อาหารสาเร็จรูป
ข้อเสียของรัฐวิสาหกิจ
1. มีความล่าช้าในการดาเนินงาน เพราะถูกควบคุมด้วยระเบียบ ต่าง ๆ ต้องรอการ
สั่งการจากผู้มีอานาจ
2. ขาดประสิทธิภาพในการผลิต เพราะผู้บริหารมาจากการ แต่งตั้งโดยไม่พิจารณา
ความรู้ความสามารถ ขาดการวางแผนงานระยะยาว อีกทั้งต้นทุนการผลิตสูงกว่าเอกชน
เพราะมีพนักงานจานวนมาก รายจ่ายในส่วนนีจึงสูงมาก
้