та эрүүл хүүхэд төрүүлж чадна

1. Жирэмсний хяналтын ач холбогдол
Жирэмсний хяналтанд байснаар
жирэмсний тээлтийн хугацаанд үүссэн,
таны сэтгэлийг түгшээсэн олон төрлийн
асуултанд хариу авах боломжтой.
Жирэмсний хяналтанд эрт орсноор
дараах ач холбогдолтой. Үүнд
1. Жирэмсний хугацааг хамгийн зөв
тодорхойлно.
2. Жирэмсний амралт авах хугацаа, амаржих өдрийг нарийвчлан тогтоох
боломж бүрдэнэ.
3.Эмэгтэйн биед буй эрхтэн тогтолцооны эмгэгийг эрт оношилж тэр нь
жирэмсний явцад хүндэрч амь насанд аюул учруулах боломжтой эсэхийг
урьдчилан тогтоож эмчилнэ

2. Жирэмсний хяналтын ач холбогдол
4. Жирэмсний бүх хугацаанд эмэгтэйн
биеийн байдлыг нарийвчлан хянаж,
Жирэмсний эмгэг үүсч буй эсэхийг цаг
алдалгүй оношлож эмчлэх боломж
бүрдэнэ.
5. Хэрэв та энэ удаагийн жирэмслэлтийг
хүсэхгүй байвал жирэмслэлтийн
болон төрөлтийн явцад хүндрэл үүсч
таны амь насанд аюул учирч болох
эмзэг байдалтай байгаа болон
жирэмслэлтийг эрт хугацаанд аюул
багатайгаар төгсгөх боломж бүрдэнэ.

3. Жирэмсний хяналтын ач
холбогдол
6. Хэвлий дэхь ургийн өсөлтийг хянаж
ургийн эмгэгийг эрт илрүүлж эмчилнэ.
7. Залуу эцэг эхчүүдийн сургууль,
жирэмсний болон төрөлтийн явцад
сахивал зохих эрүүл ахуйн дэглэмийг
эзэмшихэд тустай.
8. Төрөлтийн өвдөлтийг хөнгөвчлөх аргыг
эзэмшихэд туслана.
9. Танай нөхөр, найз залуу өөрт чинь
жирэмсэн үеийн хооллолт, ажил,
амралтын дэглэмийг зохицуулах ач
холбогдолтой.

4. Жирэмсний аюултай шинжүүд
• Толгой өвдөх
• Дотор муухай оргих
• Огиулах бөөлжих
• Нүдний өмнө оч харагдах
• Амьсгаадах
• Биеийн жин нэмэгдэхгүй байх эсвэл 7 хоногт 400гр –с
дээш нэмэгдэх
• Хэвлийн доод хэсгээр базалж өвдөх
• Хавагнах
• Шээсний гарц багасах, ойр ойрхон шээх
• Арьс салст гэнэт цайх
• Хүүхэд хөдлөхгүй болох
• Үтрээнээс цус эсвэл ус гарах

5. Жирэмсний эмзэг байдлын тухай
Та өөрөө , таны гэр бүл ойр дотныхон
жирэмслэхэд эрсдэлтэй байдлууд, жирэмсний
хугацаанд тохиолдож болох хүндрэлийн талаар
зохих мэдлэгтэй байвал цаг алдалгүй арга хэм
жээ авч чадна.
Эмзэг байдал гэдэг нь:
1. 19-өөс доош 35-аас дээш насны жирэмслэлт
2. 5-аас дээш олон төрсөн 145 см-аас намхан
эх
3. 2-оос доош жилийн өмнө төрсөн
4. Өрх толгойлсон амжиргааны түвшин доогуур
ядуу эмэгтэйчүүд
5. Өмнөх жирэмслэлт төрөлт, төрсний дараах
үед хүндрэлтэй байсан эмэгтэйчүүд
6. Эрхтэн тогтолцооны архаг хууч эмгэгтэй эх
жирэмслэж төрөх
7. Өмнөх жирэмсний явцад дутуу төрсөн эсвэл
амьгүй хүүхэд төрүүлсэн эхчүүд

6. Зулбалт ба дутуу төрөлтөөс сэргийлэх
• Зулбалтыг эрт жирэмсний 12 хоногоос өмнө зулбалт, хожуу
зулбалт 12-22 долоо хоногтой зулбалт гэж хуваана.
Зулбалт, дутуу төрөлтийн шалтгаан:
• Олон дахин үр хөндүүлсэн
• Умайн хүзүүний дутагдал
• Эхнэр нөхрийн цусны тохироо нийлээгүйгээс ураг амьгүй болох
• Умайн хоргүй хавдартай байх
• Салаа умайтай байх
• Чихрийн шижин, сүрьеэ өвчин, элэгний хүнд өвчнүүд
• Бэлгийн замын халдварт өвчнүүд
• Бэлгийн харьцаанд орох
• Хэт их ачаалалтай ажиллах
• Стресс

7. Зулбалтыг дараах байдлаар ангилна
 Үр аяндаа зулбах
 Тулгарсан зулбалт
 Бүрэн бус
 Халдварлагдсан зулбалт
 Өсөлтгүй жирэмслэлт
Хууль бус үр хөндөлт
 Эмнэлгийн бус нөхцөлд, стандартын дагуу
хийгдээгүй, мэргэжлийн эмч хийгээгүй, эм хэрэглэж
үр зулбуулсан зэрэг бүх үр хөндөлтийг хууль бус үр
хөндөлт гэнэ.

8. Зулбалтын үед гарах үндсэн шинж тэмдэг
 Хэвлийн доод хэсэг, давсагаар базалж өвдөх ууц нуруу чилэх
 Доошоо нөжирсөн цус , үр хөврөлийн эд гадагшлах
 Эсвэл бага хэмжээний хар хүрэн цус гарах
Тулгарсан зулбалт:
Умай агшиж өвдөөгүй үр хөврөл гадагшлаагүй үед үтрээгээр цус
гарч байхыг хэлнэ. Цаашид бүрэн ба бүрэн бус зулбалтанд шилжиж
болно. Энэ үед жирэмсний тест эерэг байна. Чанд авиагаар ургийн
амьд эсэхийг тогтоож болно.
Бүрэн зулбалт:
Умай базалж өвдөнө. Ураг эхэс умайгаас бүрэн гадагшилсан байна.
Зулбахаас өмнө жирэмсний шинж тэмдэг илэрч, сарын тэмдэг
сааталтай байна. Зулбасны дараа умайн базлалт зогсоно. Цус
алдалт зогсоно. Жирэмсний шинж тэмдэг зогсоно.
Бүрэн бус зулбалт:
Умайд үр зулбах явцад эхсийн үлдэгдэл, ургийн үлдэгдэл умайн
хөндий, умайн хүзүүнд саатаж үлдэхийг хэлнэ. Гарах шинж тэмдэгт
цус алдалт зогсохгүй, умайн базлалт өвдөлт намдахгүй, хүндрэл нь
халдварлагдах буюу цус алдаж эх амь насанд аюултай болно.

9. Оношлогоо
• Эхо-гоор бодит үзлэг зовиураас
оношилж умайн хөндийг цэвэрлэх,
зарим тохиолдолд мэс ажилбараар
эмчилгээг хийнэ.

10. Халдварлагдсан зулбалт
• Энэ үед бүрэн бус зулбалт ямар нэгэн халдвар авч
халдварлагдсан зулбалт болдог. Мөн хууль бус үр
хөндөлтийн үед халдварлагдсан зулбалт болдог.
• Авах арга хэмжээ 3 шатлалын төрөх эмлэгүүдэд
хэвтүүлэн яаралтай эмчилгээг эхлэнэ.
Өсөлтгүй жирэмсэн
• Ургийн өсөлт зогсож ураг умайд эндсэн байхыг хэлнэ.
Тогтоосон жирэмсний хугацаатай, бодит үзлэгтэй
жирэмсний явц тохирохгүй байна. Энэ үед жирэмсний
хугацаанаас шалтгаалж авах арга хэмжээ нь өөр өөр
байна.

11. Зулбалтын дараах үе
• Зулбалтын дараа-хөнгөн хөдөлгөөн хийж
биеийг идэвхтэй хөдөлгөөнд байлгана.
• 14 хоногийн дараа бэлгийн харьцаанд
хамгаалалттай орж болохыг зөвлөнө. Мөн
гэр бүлийн гишүүдэд зулбасан тухай
сайтар зөвлөнө. 6 сараас 1 жилийн дараа
дахин жирэмсэлж болох ба энэ хугацаанд
ЖХХ хэрэглэхийг зөвлөнө. Жирэмслэсэн
тохиолдолд эмчийн хяналтанд эрт орж
зөвөлгөө эмчилгээ хийлгэхийг зөвлөнө.

12. Дутуу төрөлт
• Жирэмсэн эх 22 долоо хоногтойгоос дээш, төрөх
хугацаанаас 21 хоногийн өмнө төрөх үйл ажиллагаа
явагдаж эх төрөхийг дутуу төрөлт гэнэ.
Дутуу төрөх шалтгаан
• Төрөлхийн умайн хүзүүний дутагдал
• Урьд нь дутуу төрж байсан өгүүлэмжтэй
• Бэлгийн харьцаанд орох
• Умайн булчингийн чангаралтай удаан хугацаанд явах
• Стресс
• Ажлын ачаалал
• Гадны хүчин зүйлс
• Сүрьеэ
• Бэлгийн замын халдварт өвчин авах
• Цочмог халдварт өвчнүүдийг үед

13. Дутуу төрөлтийн үед илрэх шинжүүд
• Хэвлийн доогуур базлаж өвдөх ууц нуруу чилэх
• Базлалтын хүч нэмэгдэх
• Хүндээр бие засмаар санагдах
• Доошоо усархаг, цусархаг ялгадас гарах
• Дүлэлт өгж эхлэх гэх мэт шинжүүд илэрдэг.
Зулбалт болон дутуу төрөлтийн үйл ажиллагааны
шинж тэмдэг илрэх үед яаралтай эмчид үзүүлж
эмнэлэгт хандах хэрэгтэй.
Төрсөний дараах зөвлөгөөг нөхөр болон гэр бүлийн
гишүүдэд тайлбарлаж цаашид авах арга хэмжээ гэр
бүл төлөвлөлтийн асуудлыг шийдвэрлэнэ.

14. Эрхтэн тогтолцооны эмгэг ба
жирэмслэлт
Цус багадалт: Монголын эмэгтэйчүүдийн 40% нь цус
багадалттай байдаг. Эдгээрийн ихэнх нь жирэмсэн болохоос
өмнө цус багадалттай байдагаас жирэмсний явцад өөрт нь
болон хүүхдийн эрүүл мэндэд хортой нөлөө үзүүлдэг. Энэ нь бүх
өвчний суурь болдог. Цус алдах умай агшихгүй байх, хүүхэд
дутуу төрөх , цаашилбал амьгүй төрөх ч хүндрэл гарна. Иймд
охид эмэгтэйчүүд хоол тэжээлийн дутагдалд орохгүй байх ба эрт
оношлуулан эмчлүүлэх нь зүйтэй.
Чихрийн шижин: Чихрийн шижин өвчтэй эмэгтэйчүүд өвчний
хүнд үедээ ороогүй бол хэвийн төрдөг. Харин хүүхдээ тээж
байхдаа эмчийн хяналтанд байж хүүхдийг өвчний хямралд
оруулахгүйн тулд эмийг зөв хэрэглэж, хоолны дэглэмийг чанд
сахих хэрэгтэй.

15. Зүрхний өвчин: зүрхний маш хүнд гажиг
зүрхний хүнд хэлбэрийн өвчнүүд нь амь
насанд аюул учруулж болзошгүй тул
жирэмслэлтийн талаар эмчээс зөвлөгөө
авах нь чухал. Хангалттай унтах цээжээр
өвдөх, хөл гар хавагнах, амьсгаа
тасалдах, амьсгаадаж зүрхний орчимд
өвдөх зэрэг шинж илэрвэл эмчид хандах
нь зүйтэй.
Даралт ихсэх: Цусны даралт дунджаар
12080 байдаг. Үүнээс ихсэх болон
буурвал эмгэг гэж үздэг. Жирэмсэн
байхад цусны даралт өндөрсөж ихсэх нь
таталт өгөхийн өмнөх шинж байдаг. Иймд
жирэмслэхээс өмнө даралт тогтвортой
биш бол эмчлүүлэх хэрэгтэй. Цусны
даралт ихсэх нь зүрх судас, бөөрний
өвчин, дотоод шүүрлийн булчирхайн
эмгэгээс болон ихсэх ба мөн сэтгэл
санааны тавгүй байдалд орох, сэтгэл
хөдлөл ихсэх, буурах, нойргүй болох,
ядрах зэрэг нь үүнд нөлөөлдөг.

16. Æèðýìñëýëò òºðºëòòýé
õîëáîîòîé õóóëèéí
çºâëºãºº

17. Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí
òóõàé õóóëü
• Æèðýìñýí, òºðºõ, òºðñíèé äàðààõ ¿åä
ýìíýëãèéí òóñëàìæèéã ¿íý òºëáºðã¿é
¿ç¿¿ëíý.
• Õ¿¿õýä òºð¿¿ëñºí ýõ õ¿¿õäýý 2 íàñ,
èõýð áîë 3 íàñ õ¿ðòýë õóãàöààíä ýð¿¿ë
ìýíäèéí äààòãàëûí õóðààìæèéã òºðººñ
òºëíº.

18. Òýòãýìæèéí òàëààð
• Õýðýâ òà àæèëëàäàã áîë æèðýìñíèé áîëîí
àìàðæñàíû 120 õîíîãèéí öàëèíòàé àìðàëò îëãîíî.
• Õ¿¿õäýý 196 õîíîã òýýãýýä äóòóó òºð¿¿ëñýí
áóþó ¿ð õºíä¿¿ëñýí æèðýìñëýëòèéã ýìíýëãèéí
àðãààð òàñàëñàí, ìºí 196 õîíîã òýýãýýã¿é áîëîâ÷
àìüäðàõ ÷àäâàðòàé õ¿¿õýä òºð¿¿ëñýí ýõýä
æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû òýòãýìæ îëãîíî.
• Õ¿¿õäýý àñàð÷ áàéõ õóãàöààíäàà õ¿¿õýä
òºð¿¿ëñýí ýõýä æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû
òýòãýìæ îëãîíî. Ýíý òîõèîëäîëä óã ýõèéí 2
óäààãèéí òºðºëò õàìðàãäàíà.

19. Æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû
òýòãýìæèéí õýìæýý áîëîí õóãàöàà
• Òýòãýìæèéí äààòãàëä õàìðóóëæ øèìòãýë òºлñºí
õºäºлìºðèéí ãýðýýãýýð àæèëëàäàã áîëîí òºðèéí àëáàí
õààã÷ ýõýä æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû òýòãýìæèéã
нийгмийн äààòãàëûí øèìòãýë òºëñºí ñ¿¿ëèéí 12 ñàðûí
õºäºëìºðèéí õºëñèéã íèéãìèéí äààòãàëûí ñàíãààñ îëãîíî.
• Òýòãýìæèéí äààòãàëä ñàéí äóðààðàà äààòãóóëñàí
ýõýä æèðýìñíèé áîëîí àìàðæñàíû òýòãýìæèéã
òýòãýìæèéí äààòãàëûí øèìòãýë òºëñºí ñ¿¿ëèéí 12 ñàðûí
õºäºëìºðèéí õºëñèéã íèéãìèéí äààòãàëûí ñàíãààñ îëãîíî.

20. Æèðýìñíèé õóãàöààíä áîëîí òºðñíèé
äàðàà àæèëëàõ òóõàé
• Õýðýâ òà àæèë ýðõýëäýã áîë òàíû õ¿¿õýä àñðàõ 3
æèëèéí ÷ºëºº ºãíº.
• Õ¿¿õýä àñðàõ ÷ºëºº äóóñààã¿é áîë òà àæèëäàà
ýðãýæ îðîõûã õ¿ñâýë àæèë îëãîã÷ íü òàíû àæèë àëáàí
òóøààëä íü ¿ðãýëæë¿¿ëýí àæèëëóóëàõ ¿¿ðýãòýé.
Õýðâýý òàíû îðîí òîî õàñàãäñàí áàéâàë àæèë îëãîã÷
òàíä ººð àæèë îëæ ºãºõ ¿¿ðýãòýé.
• Õýðâýý òà æèðýìñýí áàéâàë ýñâýë òàíû õ¿¿õýä 3 íàñ
õ¿ðýýã¿é áàéâàë òàíûã àæëààñ õàëàõûã õîðèãëîíî.
• Õýðýâ òà æèðýìñýí áàéâàë ýñâýë òàíû õ¿¿õýä 8 íàñ
õ¿ðýýã¿é áàéâàë òà ººðºº çºâøººðººã¿é áîë òàíûã øºíèéí
áóþó èë¿¿ öàãààð àëáàí òîìèëîëòîîð àæèëëóóëàõûã
õîðèãëîíî.

21. • Õýðâýý íýã õ¿¿õýäòýé áàéâàë òàíä 6 ñàð
õ¿ðòýë, èõýð õ¿¿õýäòýé áàéâàë 1 íàñ õ¿ðòýë
ºäºðò 2 öàãèéí öàëèíòàé çàâñàðëàãà íýìæ
îëãîíî.
• Õ¿¿õýä ÷èíü 6 ñаðààñ 1 íàñ õ¿ðòýë ºäºð á¿ð 1
öàãèéí öàëèíòàé çàâñàðëàãà ºãíº.
• Õýðýâ æèðýìñýí ýñâýë õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé
áàéâàë ýìíýëãèéí ä¿ãíýëòýýð òàíû àæëûí
öàãèéã áàãàñãàõ ýñâýë ººð àæèëä øèëæ¿¿ëæ
áîëíî.

22. Á¿òýí ºí÷èí õ¿¿õýä ¿ð÷ëýí àâ÷ ºñãºñíèé
òýòãýìæ àâàõ ýðõ, òýòãýìæèéí õýìæýý
• Á¿òýí ºí÷èí õ¿¿õýä ¿ð÷ëýí àâ÷ ºñãºæ áàéãàà
ýöýã ýõ ¿ð÷ëýí àâñàí õ¿¿õäýý 16 íàñ õ¿ðòýë
òýòãýìæ àâàõ ýðõòýé.
• Ýíý õóóëèéí 19.1-ä çààñàí òýòãýìæèéí õýìæýý
íü õºäºìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýã 2 äàõèí
íýìýãä¿¿ëñýíòýé òýíö¿¿ áàéõ áºãººä ò¿¿íèéã
óëèðàë òóòàì îëãîíî.

23. • Æèðýìñíèé õÿíàëòàíä îðñîí æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä
æèðýìñíèé 20 äîëîî õîíîãòîé áóþó 5 ñàðòàéä
íèéãìèéí õàëàìæèéí ñàíãààñ ñàð á¿ð 40000
òºã-íèé òýòãýìæèéã îëãîíî.
• Á¿ðä¿¿ëýõ ìàòåðèàë:
• Ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýì÷èéí òîäîðõîéëîëò
• 2 õóâü öýýæ çóðàã
• ªðãºäºë
• Дэвтэрийн төлбөр хийсэн хуудас
• Èðãýíèé ¿íýìëýõíèé õóóëáàð Ýäãýýðèéã
á¿ðä¿¿ëýýä õîðîîíû íèéãìèéí àæèëòàíä ºãíº.

24. Жирэмсний хожуу үеийн хордлого
Жирэмсний хожуу үеийн хордлого гэдэг нь
жирэмсний 20 неделиэс эхлэж АД ихсэх, хавагнах,
шээсээр уураг алдах шинжээр илэрдэг эмгэгийг
хэлнэ.
Жирэмсний хожуу хордлого үүсч болох эрсдэлтэй
хүмүүс
• Жирэмслэхээс өмнө А/Д их, бөөрний эмгэгтэй
байсан
• Урьд жирэмсэн хожуу хордлоготой /50-70%
дахина/
• Нас 18-аас бага, 30-аас дээш байх
• Мэргэжлийн болон ахуйн хортой нөхцөл
• Цаг уур, экологи /баянөлгий, увс,говь-алтай/
• Хорт зуршил
• Хөдөлмөр амралтын дэглэм алдагдах

25. Жирэмсний хожуу үеийн хордлогын
үеийн эмнэл зүйн шинжүүд
1. Шилэн хүзүү хөших, нүд бүрэлзэх / АД
ихсэх /
2. Толгой өвдөх, дотор муухай оргих
3. Гар хөл, бүх биеээр хавагнах
4. Шээсний гарц багасах
5. Ам цангах
6. Аюулхай орчим өвдөх
7. Огиулах,бөөлжих
8. Нойрондоо муудах
9. Амьсгаа давчдах

26. Манас таталтын урьдал үе буюу
Преэкламсийн ангилал
Хөнгөн
Цангеместерийн 3 шинж:
1. Артерын даралт ихсэх /100/160 ммМУБ
хүртэл/
2. Шээсэнд уураг илрэх /хоногт 300мг/
3. Хавагнах /хөлийн шилбэ, хэвлий болон бүх
биеээр/

27. Манас таталтын урьдал үе буюу
Преэкламсийн ангилал
• Хүнд
1. А/Д 100/160 ммМУБаас дээш
2. Хоногт шээстэй хамт 300мг-аас дээш уураг
алдах
3. Бүх биеэр хавагнасан
Эдгээрээс гадна толгой хүчтэй өвдөх, нүдэнд оч
маналзах, аюулхайгаар өвдөх, хүүхэн хараа
нарийсах зэрэг шинжүүд илэрнэ.

28. Манас таталт /Эклампси/
Жинхэнэ эклампсийн таталт дунджаар 1-2 минут үргэлжилдэг ба
тодорхой дэс дараалалтай нэгээс нөгөөд солигдох 4 үеэр
явагддаг:
1. Таталтын урьдал үе. Нүрний булчингаас эхлэн үе мөчний бүх
бие булчингууд чичигнэж эхэлдэг. 30сек орчим
2. Нумалж татах үе. Биемахбодийн булчингууд хүчтэй татаж,
өвчтөн шилээ татан нумладаг. Өвчтөний царай цайвар, эрүү
зуурсан, хүүхэн хараа өргөссөн, нүд цагаанаар эргэлдсэн.
Энэ үед ЗС, амьсгалын системийн ажиллагаа зогссон байна.
10-20 сек. Тархинд цус харваснаас өвчтөн нас эцэслэж
болдог.
3. Тийчигнэж татах үе. Эрхтэн эдүүдэд чичирхийлэх янзаар
мөчнүүд тийчигнэх маягаар таталдалт үүсч, таталдалтын тоо
цөөрсөөр тайван байдалд шилжинэ. Энэ үеэс өвчтөн эв
муутай амьсгалж ээлнэ. Царай нь хөхөрсөн байна. 30сек-
1мин
4. Таталтаас гарах үе. Өвчтөн таталтаас гарахад амьсгал
гүнзгийнрч унтаа байдалд орно. Амнаас цустай хөөс гарч
болно.Царай нь аажим ягаарна.

29. Төрөлт эхэлж байгааг яаж мэдэх
төрөлтийн үе шатууд
Төрөлт дөхөж байгааг дараах шинжүүдээр мэдэж болно:
- Ууц нуруугаар чилж өвдөх
- Ойр ойрхон шээс хүрэх
- Доошо бага зэрэг салсархаг зүйл, заримдаа цусан судалтай гарах
- Хэвлийн доод хэсгээр бага зэрэг базалж өвдөх зарим эхчүүдэд төрөлт гэнэт эхэлж
болно.
Төрөлтийн үе шатууд :
1-р үе шат: Умай жигд хүчтэй базлаж эхлэснээс хойш хүүхэд доошилж умайн хүзүү бүрэн
нээгдэхийг хэлнэ. Энэ үед анхан төрөгч 10-14 цаг, давтан төрөгч 7-10 цаг үргэлжилдэг.
2-р үе шат: Умайн хүзүү бүрэн нээгдэснээс хойш хүүхэд төрөх хүртэл үргэлжилнэ. Энэ
үед анхан төрөгч 1-2 цаг, давтан төрөгчид 30мин-1 цаг үргэлжилнэ. Энэ үед умайн
маш хүчтэй базлалт өгч дүүлэлт үүснэ. Энэ үед эмч, эх баригчийн үгийг анхааралтай
сонсож дүлэлт хоорондын богино хугацаанд гүн амьсгалж, амрахыг хичээх нь зүйтэй.
Хүүхдийн толгой цухуймагц та дүлэхээ больж эх баригч эмч нь хүүхдийн толгой
биеийн алгуур гаргана.
3-р үе шат: Хүүхэд төрсгөөс хойш эхэс ховхорч гадагшлах хүртэл үргэлжилнэ. Хүүхэд
төрснөөс хойш 5-30 минутын дотор эхэс салж гарна. Эхэс салж гарсны дараа бага
зэрэг цус гарч болно.

30. Илүү тээлт
Хүүхэд төрөх хугцаанаасаа 10-14 хоног өнгөрөхийг илүү тээлт гэнэ.
Гол шалтгаан нь:
Жирэмсэний явцдаа умайн булчин суллах эм тариа их хэрэглэснээс умайн хананы
мэдрэлийн төгсгөлийн цочромтгой байдал суларч умайд нийлэгждэг биологийн
идэвхт бодис багаснаас шалтгаалдаг.
Урагт нөлөөлөх :
-Перинаталь эндэгдэл ихсэнэ.
-Хүүхдийн толгойн яс хатуурсанаас хүүхэд ба эхэд төрөхийн гэмтэл үүсдэг.
-Ургийн арьс тослоггүй гуужсанаас ураг нярайн гэмтэл амархан авдаг.
- Хүүхэд хүчилтөрөгчийн дутагдалтай гарч болно.
- Ихэсийн хөгшрөлтөөс болж ихэс умайн цуснй эргэлт өөрчлөгдөнтэжээлийн
хямралд орж зунгаг гарснаас ус ногоорч халдвар авах нь хялбар болдог.
Жирэмсний явц нь:
Жирэмсний хожуу хордлого өгөх, ураг амьгүй болох, бүтэлттэй төрж болно.
Төрөлтийн явц:
- Ургийн ус эрт гарах, төрөх хүчний сулралт болох, халдвар орох
- Төрөх үед ураг амьгүй болох
- Төрсний дараа цус алдах зэрэг хүндрэл гарч болно.

31. Гэр бүл төлөвлөлт
Төрсний дараа эмэгтэйн биений юм ирэхгүйгээр жирэмслэх тохиолдол цөөнгүй байдаг.
Эмэгтэй хүний бие махбод төрснөөс хойш 3 жилийн дараа эргэж хэвийн байдалд орж
дараагийн хүүхэд төрүүлэхэд бэлтгэгдсэн байдаг. Үүнээс богино хүүхэд төрүүлэх нь
Эмэгтэй хүний өөрийн болон хүүхдийн эрүүл мэндэд муугаар нөлөөлнө.
Жирэмслэлтээс хамгаалах арга
Арга Хөхний сүүнд нөлөөлөх эсэх Хэзээ хэрэглэх Яаж хэрэглэх
Эрэгтэй бэлэвч үгүй Бэлгийн харьцаанд
орохын өмнө
Эр бэлэг эрхтэнд
углаж хэрэглэнэ
Депо-провера
тариа
үгүй Төрснөөс хойш 64
хоногийн дараагаас
Өгзөг болон бугалганы
булчинд 3 сард 1 удаа
тарина
Ерөндөг Үгүй Төрснөөс хойш 3
сарын дараа
ЭБЭ эмчээр
эмнэлгийн нөхцөлд
тавиулна.
Дааврын
хавсарсан уух
эм
Тиим Төрснөөс хойш 6
сарын дараа
Өдөр бүр тоглмол ууж
хэрэглэнэ.

32. Анхаарал тавьсанд баярлалаа