მასწავლებლის შეფასების სისტემის რეფორმა

1. მასწავლებლების შეფასების
სისტემის რეფორმა
შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი
მარტი, 2015

2. შინაარსი
• მასწავლებელთა შეფასების სისტემა
• მასწავლებელთა სერტიფიცირებისა და შეფასების
სისტემის გარდაქმნა
• საერთაშორისო გამოცდილება და ადგილობრივი
კონტექსტი
• გაკვეთილზე დაკვირვება

3. მასწავლებელთა შეფასების
სისტემა

4. სტანდარტი და კრიტერიუმები
 საგნობრივი ცოდნა
 პედაგოგიური უნარები
 მოსწავლეთა საჭიროებების
ცოდნა
 მოსწავლეთა აკადემიური
პროგრესის ხელშეწყობა
 სწავლების კომპეტენციები
 მოსწავლეთა შეფასება
 ეფექტური სასწავლო გარემოს
შექმნა
 კომუნიკაციის უნარი
 მშობლებთან ურთიერთობა
 პროფესიულ განვითარებაზე
ზრუნვა
მასწავლებლის
საქმიანობის
შეფასება
მეთოდები და ინსტრუმენტები
 საკლასო დაკვირვება
 მასწავლებლის
პორტფოლიოს შეფასება
 მოსწავლეთა მიღწევების
შეფასება
 ტესტური გამოცდა
 კოლეგების, მშობლების,
მოსწავლეების გამოკითხვა
 მასწავლებელთან ინტერვიუ
შემაჯამებელი შეფასება
• წახალისება და დაწინაურება
- მიღწევების აღიარება
- დაწინაურება
- ხელფასის მომატება
• ხარისხის მონიტორინგი
განმავითარებელი შეფასება
• პროფესიული განვითარება
- ძლიერი და სუსტი მხარეების
იდენტიფიცირება
- მასწავლებლისათვის საფუძვლიანი
უკუკავშირისა და რეკომენდაციების
მიწოდება
- მასწავლებელთა მოტივირება
• სკოლის მიღწევების გაუმჯობესება
- სკოლის მისაღწევი მიზნების ადაპტირება
და შესაბამისი პროგრამების შემუშავება

5. მასწავლებელთა
სერტიფიცირებისა და შეფასების
სისტემის გარდაქმნა

6. პროექტის შესახებ
• საქართველოს მთავრობასა და მსოფლიო ბანკს შორის
გაფორმდა სპეციალური ხელშეკრულება, მასწავლებელთა
სერტიფიცირებისა და შეფასების, ასევე სკოლის
დირექტორების შერჩევისა და შეფასების სისტემის
გაუმჯობესების მიზნით
• პროექტის ხანგრძლივობაა 3 წელი

7. პროექტის მიმართულებები
1. მასწავლებელთა სერტიფიცირებისა და
შეფასების სისტემის დახვეწა;
2. სკოლის დირექტორების შერჩევისა და
შეფასების სისტემის შემუშავება და
დანერგვა;

8. სწავლებისა და სწავლის საერთაშორისო
კვლევა TALIS (2014)
• საქართველოში, დირექტორების განცხადებით,
მასწავლებლების საქმიანობას აფასებენ სკოლის მმართველი
გუნდის წევრები (89%), მასწავლებლები (61%), მენტორი
მასწავლებლები (38%) და გარეშე პირები და ორგანიზაციები
(70%).
• საქართველოს სკოლებში მასწავლებელთა მიღწევების
შესაფასებლად ყველაზე გავრცელებული პრაქტიკა გაკვეთილზე
დაკვირვება (97%) და მოსწავლეების ტესტირების შედეგების
ანალიზია (98%).
• თუმცა, გასათვალისწინებელია ის, რომ მასწავლებლების
შეფასების საქართველოში არსებული ზოგიერთი ფორმა,
სავარაუდოდ, არსებითად განსხვავდება ზოგიერთ ქვეყანაში
არსებული შეფასების ფორმებისგან.

9. რამდენად მნიშვნელოვანია ქვემოთ ჩამოთვლილი
სტრატეგიები მასწავლებლის შესაფასებლად?
34%
14%
13%
25%
13%
13%
30%
39%
58%
58%
71%
68%
56%
55%
64%
58%
7%
23%
14%
6%
26%
28%
6%
3%
1%
5%
2%
1%
4%
4%
1%
1%
საგაკვეთილო პროცესზე დაკვირვება
მოსწავლეების გამოკითხვა მასწავლებლის საქმიანობის
შესასწავლად
იმავე სკოლის მასწავლებლების მიერ შეფასება
სკოლის დირექტორის მიერ შეფასება
ტესტირება მასწავლებლის საგნობრივი ცოდნის შესაფასებლად
ტესტირება პროფესიული ცოდნის შესაფასებლად
თვითშეფასება
მოსწავლეების სწავლის შედეგები
ძალიან მნიშვნელოვანია მნიშვნელოვანია არ არის მნიშვნელოვანი საერთოდ არ არის მნიშვნელოვანი

10. რამდენად ეთანხმებით ან არ ეთანხმებითქვემოთ
მოცემულ დებულებებს მასწავლებელთა სასერტიფიკაციო
გამოცდების შესახებ?
13%
10%
10%
19%
13%
35%
37%
41%
53%
40%
36%
40%
37%
20%
35%
16%
13%
12%
8%
12%
მასწავლებლის სასერტიფიკაციო გამოცდებში დაწესებული
ზღვრის გადალახვა ადასტურებს საგნის ცოდნას
მასწავლებლის სასერტიფიკაციო გამოცდებში დაწესებული
ზღვრის გადალახვა ადასტურებს საგნის სწავლების უნარს
მასწავლებლის სასერტიფიკაციო გამოცდებში დაწესებული
ზღვრის გადალახვა ადასტურებს პროფესიული უნარების
ფლობას
მასწავლებლის სასერტიფიკაციო გამოცდებმა მასწავლებლებს
უბიძგა, მიეღოთ ახალი ცოდნა ან გაეხსენებინათ ძველი
მასწავლებლის სასერტიფიკაციო გამოცდებმა გააუმჯობესა
მასწავლებლების სწავლების პრაქტიკა
სრულიად ვეთანხმები ვეთანხმები არ ვეთანხმები საერთოდ არ ვეთანხმები

11. მასწავლებელთა შეფასების არსებული
სისტემა და ცვლილების აუცილებლობა
სერტიფიცირება სერტიფიცირება და შეფასება
უპირატესობა მასწავლებელთა
სერტიფიცირება ეფუძნება
მიღწევების ობიექტური,
მიუკერძოებელი და
უნიფიცირებული შეფასების
პრინციპებს;
ა) მასწავლებელთა შეფასების ახალი სისტემა
მიზნად ისახავს მასწავლებლის როგორც
ცოდნის, ასევე პრაქტიკის შეფასებას;
ბ) მასწავლებლების შეფასების სისტემა
ჰარმონიზებული იქნება სკოლის, სკოლის
დირექტორის შეფასების სისტემასთან და
წარმოადგენს ზოგადი განათლების ხარისხის
შეფასების ერთიანი სისტემის განუყოფელ
ნაწილს.
ლიმიტაცია აფასებს მასწავლებლის ცოდნასა
და ნაწილობრივ უნარებს,
მაგრამ ვერ აფასებს
მასწავლებლის პრაქტიკულ
საქმიანობას
გაკვეთილის დაკვირვების შედეგად
შესაძლებელი იქნება დადგინდეს, შეუძლია
თუ არა მასწავლებელს, ჩაატაროს კარგი
გაკვეთილი. თუმცა, საგაკვეთილო პროცესის
დაკვირვება (სხვა ნებისმიერი შეფასების
ინსტრუმენტის მსგავსად) ვერ უზრუნველყოფს
იმას, რომ მასწავლებელი მუდმივად
ატარებდეს ეფექტურ გაკვეთილებს

12. საერთაშორისო
გამოცდილება და
ადგილობრივი კონტექსტი

13. აშშ
კონტექსტი: შტატების მიხედვით განსხვავებული სისტემა. შტატების უმრავლესობაში
აუცილებელია მასწავლებელმა ჩააბაროს სასერტიფიკაციო გამოცდა, რომ მოიპოვოს
სკოლაში სწავლების უფლება. ამის შემდეგ, შტატის ან ოლქის განათლების
პოლიტიკის მიხედვით, ხდება მასწავლებელთა შეფასება სხვადასხვა სისტემით.
განხორციელება: მაგალითად, ოჰაიოს შტატის მასწავლებელთა სტანდარტი
ითვალისწინებს 17 სტანდარტს, რომელიც დაყოფილია 4 სფეროდ:
1) დაგეგმვა და მომზადება; 2) სასწავლო გარემო; 3) სწავლება და სწავლა;
4) პროფესიონალიზმი/მშობლებთან და კოლეგებთან თანამშრომლობა.
თითოეულ სფეროში არსებობს მიღწევის 4 დონე:
1) არადამაკმაყოფილებელი 2) საბაზისო 3) კარგი 4) გამორჩეულად კარგი.
შეფასების ინსტრუმენტები: მასწავლებლებს აფასებენ სპეციალური რუბრიკის
საშუალებით ჩატარებული 6 გაკვეთილისა და პორტფოლიოს შეფასების
საფუძველზე.
შემფასებლები: მასწავლებლის მიერ ჩატარებული 4 გაკვეთილი ფასდება გარე
ექსპერტის მიერ. 2 გაკვეთილს აფასებს სკოლის დირექტორი და მისი მოადგილე.
შეფასების მასშტაბი: მასწავლებლების შეფასება ხდება მათი სწავლების პირველ და
მესამე წელს. ამის შემდეგ ყოველ 5 წელიწადში მათ აფასებს მხოლოდ სკოლის
დირექტორი.

14. სფერო1: დაგეგმვა და მომზადება
1a საგნობრივი და პედაგოგიური ცოდნის
დემონსტრირება
1b მოსწავლეების საჭიროებების ცოდნის
დემონსტრირება
1c სასწავლო მიზნების დასახავა
1d რესურსების ცოდნის დემონსტრირება
1e სწავლების სტრატეგიების მკაფიოდ
ფორმულირება
1f მოსწავლეების შეფასების შემუშავება
სფერო2: საკლასო გარემო
2a ნდობისა და პატივისცემის გარემოს შექმნა
2b სწავლაზე ორიენტირებული გარემოს შექმნა
2c გაკვეთილის პროცედურების მართვა
2d მოსწავლეების ქცევის მართვა
2e ფიზიკური სივრცის ორგანიზება
სფერო4: პროფესიული პასუხისმგებლობა
4a სწავლებაზე რეფლექსია
4b აკურატული აღრიცხვის წარმოება
4c ოჯახებთან ურთიერთობა
4d პროფესიულ საზოგადოებაში ჩართულობა
4e პროფესიული ზრდა და განვითარება
4f პროფესიონალიზმის დემონსტრირება
სფერო 3: სწავლების სტრატეგიები
3a მოსწავლეებთან ურთიერთობა
3b კითხვების დასმისა და დისკუსიის
მეთოდის გამოყენება
3c მოსწავლეების ჩართვა სწავლის პროცესში
3d სწავლებისას შეფასების გამოყენება
3e რეაგირებისას მოქნილობის
დემონსტრირება
(Charlotte Danielson’s Framework of Teaching. Measuring Effective
Teaching Project, Gates Foundation)
ნიმუში

15. აშშ - “ეფექტიანი სწავლების გაზომვა”
შეფასების მიზანი: პროექტის მიზანი სწავლების ეფექტიანობის
სამართლიანი და სანდო საზომების აღმოჩენა იყო.
• პროექტი ბილ და მელინდა გეიტსების ფონდმა დააფინანსა.
• პროექტში მონაწილეობა 3000 მოხალისე მასწავლებელმა მიიღო.
• 2009-2012 წლებში განხორცილდა.
განხორციელება და შეფასების ინსტრუმენტები: კვლევის
დასაწყისში სწავლება შეფასდა სხვადასხვა საზომით:
1) გაკვეთილზე დაკვირვება;
2) მოსწავლეების გამოკითხვა;
3) მოსწავლეების მიერ სახელმწიფო შეფასების ტესტებში
მიღებულ შედეგები.
შედეგი: თუ მასწავლებლები მაღალ შედეგებს აჩვენებდნენ საკლასო
დაკვირვების კომპონენტში, მათ მოსწავლეებს ჰქონდათ
მნიშვნელოვანი აკადემიური პროგრესი

16. ინგლისი
კონტექსტი: შეფასების სისტემა თავიდანვე განმსაზღვრელი
მიზნებისათვის შეიქმნა. შესაბამისად, მასწავლებელთა
კარიერული წინსვლისა და ანაზღაურების სისტემა მთლიანად
შეფასების შედეგებს ეფუძნება.
განხორციელება: 5 ეტაპი მასწავლებელთა კარიერულ განვითარების
პროცესში.
შეფასების ინსტრუმენტები: ფასდება სამი სფერო:
1) პროფესიული საქმიანობა
2) პროფესიული ცოდნა
3) პროფესიული უნარები (სწავლება, შეფასება, სასწავლო
გარემოს შექმნა)
შემფასებლები: გარე შემფასებლები, უნივერსიტეტები, სკოლები.

17. გაკვეთილზე დაკვირვება

18. ინსტრუმენტი: შემუშავება
1. სტანდარტზე დაყრდნობით რუბრიკის შემუშავება
o ინდიკატორები
o დონეები (მაგალითად, არადამაკმაყოფილებელი,
საბაზისო, კარგი, წარჩინებული)
o თითოეული დონის მიხედვით: კრიტიკული
მახასიათებლები და მაგალითები
2. პილოტირება
o რუბრიკის დახვეწა: რუბრიკების შეფასება და
საბოლოო ვარიანტის შემუშავება
o დაკვირვების საბოლოო მოდელზე შეჯერება

19. ვიდეო ჩანაწერი
o მასწავლებელი სკოლაში შესაბამისად აღჭურვილ
ოთახში ჩაიწერს რამდენიმე გაკვეთილს
o შეარჩევს, მისი აზრით, 2-3 საუკეთესო გაკვეთილს
და აგზავნის შემფასებელთან
პროცედურა:დაკვირვების
წარმოება

20. შეფასების სამი ეტაპი
I ეტაპი
• სერტიფიცირებული შემფასებელი
• ექსპერტი შემფასებელი
II ეტაპი
• მასწავლებლის სკოლა
• სერტიფიცირებული შემფასებელი
• ექსპერტი შემფასებელი
III ეტაპი
• მასწავლებლის სკოლა
• სხვა სკოლა
• ექსპერტი შემფასებელი

21. თანამშრომლობა პედაგოგებთან
გაკვეთილების ვიდეო ჩანაწერების გაკეთება
• მასწავლებელს წინასწარ ექნება შეფასების რუბრიკა
• წარმოსადგენი დოკუმენტები: გაკვეთილის გეგმა და
თვითშეფასება/რეფლექსია/კომენტარები ჩატარებულ
გაკვეთილზე
• შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის
წარმომადგენელი უზრუნველყოფს ჩაწერას
• გაკვეთილს არ ესწრება უცხო პირი
უკუკავშირი
• დეტალური უკუკავშირი ჩატარებულ გაკვეთილზე
• კომენტარები რუბრიკასთან დაკავშირებით
• მზადება გაკვეთილის დაკვირვების პროცესისათვის

22. nrevishvili@naec.ge
577 144 707