SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 9
Descargar para leer sin conexión
Bazat e HW – Rrjetet kompjuterike
16.1.2013

Departamenti i Informatikës
Fakulteti i Shkencave Natyrore
Universiteti i Tiranës

Rrjetet Kompjuterike
“Rrjeti është Kompjuteri”
John Gage, Sun Microsystems

Rrjetet
kompjuterike

2

Rrjeti kompjuterik mund të përkufizohet si një grup
kompjuterësh që ndajnë resurse dhe informacion me njëri
tjetrin
Për të realizuar një rrjet kompjuterik duhet një kombinim
pajisjesh dhe pjesësh hardware si dhe software përkatës
Rrjeti kompjuterik më i madh botëror është pikërisht
interneti
Përderisa rrjeti kompjuterik përfshin komunikim
informacioni, është e domosdoshme që ky komunikim të
ndodhi nën disa “rregulla të paracaktuara” të njohura
ndryshe si protokolle.
Arkitektura e rrjeteve kompjuterike
Rrjetet kompjuterike lidhin kompjuterët me njëri-tjetrin,
por kjo lidhje mund të realizohet në mënyra të ndryshme
Konfigurimi fizik, pra mënyra sesi lidhen fizikisht
kompjuterët me njëri tjetrin shpesh njihet si topologji e
rrjetit
Rrjetet
kompjuterike

Ajo përshkruan rrjetin pa ju referuar distancave apo
vendodhjeve fizike
Gjithashtu tregon në një farë mënyre rrugët që ndjekin sinjalet
për tu transmetuar nga një kompjuter tek tjetri

Rrjetet kompjuterike përcaktojnë gjithashtu dhe një lloj
hierarkie midis kompjuterëve
Disa rrjete i bëjnë disa kompjuterë më të “fuqishëm” se të
tjerët

Përmbledhtazi ekzistojnë këto tipe topologjish:

3

Bus
Ring (Unazë)
Star (Yll)
Tree (Pemë)
Mesh

Rrjetet bus

Rrjetet
kompjuterike

4

Ky lloj rrjeti ka një shtyllë kryesore (kabëll)
Kompjuterët lidhen me këtë kabëll gjatë rrugës, dhe e përdorin
atë për të dërguar dhe marrë sinjale (informacion)
“Shtylla kryesore” funksionon në mënyrë të ngjashme me një bus
të dhënash, prandaj kjo topologji njihet me këtë emër
Kompjuterët lidhen me shtyllën kryesore me anën e kabllove dhe
lidhësave në formë T-je, ndërsa vetë shtylla ka dy pjesë fundore të
ndërprera me një rezistencë që pengon “rrjedhjen e
informacionit” nga rrjeti
Rrjetet ring (unazë)

Rrjetet
kompjuterike

5

Rrjeti ring (unazë) ngjan si një rrjet bus por pa pjesë
fundore
Shtylla kryesore është një rreth i mbyllur, pra një unazë
Unaza nuk përbëhet nga një kabëll i vetëm, por nga
segmente që ndërlidhin çdo dy kompjuterë
Sinjalet kalojnë nga njëri kompjuter tek tjetri derisa të
arrijnë në destinacionin e duhur

Rrjetet star (yll)

Rrjetet
kompjuterike

Në këtë topologji kompjuterët lidhen me njëri
tjetrin nëpërmjet një pajisje shpërndarëse që
njihet si hub
Çdo kompjuter lidhet me hub-in nëpërmjet një
kablli
6
Rrjetet tree (pemë)

Rrjetet
kompjuterike

Nëse lidhim disa hub-e bashkë rezultati është një rrjet tree
(pemë)
Në këtë mënyrë lidhen shumë më tepër nyje (kompjuterë)
sesa mund të lidheshin vetëm me anën e një hub-i
Rrjetet e vogla familjare përgjithësisht kanë një topologi
star, ndërsa rrjetet e mëdha shpesh kanë topologjinë tree
7

Rrjetet mesh

Rrjetet
kompjuterike

8

Në këto lloj rrjetash të gjithë kompjuterët lidhen me
njëri tjetrin duke rritur sigurinë e transmetimit edhe
në rast se ndodh ndonjë shkëputje
Këto rrjete janë më shumë teorike pasi janë shumë të
vështira dhe të kushtueshme për tu realizuar në
praktikë (në rastin e rrjeteve me tela)
Rrjetet kompjuterike pa tela

Rrjetet
kompjuterike

Këto rrjete ndërlidhin kompjuterët me njëri
tjetrin me anën e valëve radio
Shpesh ndjekin topologji “logjike” të ngjashme me
ato të rrjeteve me tela
Kërkojnë masa shtesë sigurie për shkak se
informacioni transmetohet “në ajër” dhe mund të
kapet dhe nga përdorues që nuk janë pjesë e
rrjetit
Rrjetet kompjuterike pa tela mund të jenë
Ad-hoc - kompjuterët komunikojnë drejtpërdrejtë me
njëri tjetrin pa ndihmën e një pajisje ndërlidhëse
E kontrolluar - kompjuterët komunikojnë me njëri
tjetrin me anën e një pajisje ndërlidhëse
(shpërndarëse)

9

Hierarkia e kompjuterëve
Kompjuterët mund të jenë të ndarë në “klasa” në disa tipe
rrjetesh edhe pse disa të tjerë i konsiderojnë të gjithë
kompjuterët e rrjetit si njëlloj të fuqishëm
Dy llojet bazë të hierarkive janë
Klient-Server
Rrjetet
kompjuterike

Në këtë lloj hierarkie resurset e ndara të rrjetit (p.sh printer, internet)
qëndërzohen në një ose më shumë kompjuterë të fuqishëm të quajtur
server
Shfrytëzuesit e këtyre shërbimeve quhen klientë
Pika e fortë e kësaj hierarkie është thjeshtësia e administrimit

Peer-to-peer
Të gjithë kompjuterët janë “të barabartë”
Kompjuterët ndajnë skedarë dhe resurse midis njëri tjetrit
Nuk ka një server të dedikuar për shërbime dhe si rrjedhojë nuk
është e domosdoshme prania e një “superkompjuteri”

Duhet theksuar se hiearkia e përftuar nuk ka lidhje direkte
me topologjinë e rrjetit.
10

Hierarkitë e mësipërme mund të aplikohen mbi çdo lloj
topologjie fizike
Standardet ndërlidhëse
Rrjeti kompjuterik është një bashkësi idesh, hardware
dhe software
Software ka të bëjë me programet që e mundësojnë atë si
dhe protokollet ndërlidhëse
Hardware ka të bëjë me “kartat e rrjetit”, hub-et, router-ët,
kabllojet, etj.
Rrjetet
kompjuterike

11

Ethernet (IEEE 802.3)
Është standardi ndërlidhës i rrjeteve me tela
Përcakton llojet e kabllove, mënyrat e lidhjes si dhe paketat
e sinjaleve elektrike dhe logjike (0-1) që dërgohen dhe
merren
Skema e Ethernet, njihet si probabilitare, për shkak se
garancia se një kompjuter mund ta përdori rrjetin
sigurohet vetëm me anën e një përshkrimi probabilitar
Ethernet përcakton gjithashtu dhe shpejtësinë e
transmetimit të të dhënave nëpërmjet hardware
mundësues të tij
Shpejtësia maksimale varion në intervalin10-1000Mbps

Standardet ndërlidhëse të rrjeteve pa
tela (wireless)
Rrjetet pa tela përdorin valë radio për te realizuar
komunikimin midis kompjuterëve
Standardet rregulluese të tyre mund të përmblidhen
në tabelën e mëposhtme
Standardi
802.11a

5.2GHz

54 Mbps

2.4Ghz

11 Mbps

802.11g

2.4Ghz

54 Mbps

802.11n

12

Shpejtësia e
transmetimit

802.11b

Rrjetet
kompjuterike

Frekuenca Radio

2.4Ghz

600 Mbps

Pra standardi i përdorur përcakton mbi të gjitha
shpejtësinë maksiamale të transmetimit të të dhënave
Një rrjet mund të lejojë përdorimin e më shumë se
një standardi
Karta e rrjetit (NIC)

Rrjetet
kompjuterike

Së bashku me driver-in përkatës ka një detyrë
kyçe në rrjet
Kthen të dhënat kompjuterike në formatin që
përdor rrjeti i jashtëm fizik (sinjale elektrike)
dhe anasjelltas
Mund të jetë pjesë e motherboard, kartë PCI
ose e jashtme (lidhet me kompjuterin me
anën e USB)
Karta e rrjetit duhet të lejojë përdorimin e
standardeve (p.sh shpejtësinë e transmetimit)
që përdor rrjeti në të cilin ndohet kompjuteri
Ekzistojnë dhe karta rrjeti që lejojnë
përdorimin e disa standardeve

13

Hub-et dhe pikat e aksesit (Access
Point)
Hub

Rrjetet
kompjuterike

Kalon sinjalet nga një kompjuter tek tjetri
Pajisja me të cilën lidhet çdo kompjuter që është pjesë e rrjetit
(topologji star ose tree)
Dallojnë nga numri i portave që përmbajnë (një portë për çdo
kompjuter) si dhe nga menaxhueshmëria e tyre (konfigurimi në
distancë, etj.)
Mund të punojnë me shpejtësi të ndryshme
Disa hub-e njihen si switch, ata realizojnë një ndarje logjike të rrjetit
në rrjete më të vogla.
Switch-et njihen ndryshe si “hub-e inteligjente”

Access Point (pikë aksesi)

14

Përdorin në rrjetat pa tela pasi u japin qasje në rrjet kompjuterëve
pjesmarrës
Përmban një radio-transmetues dhe radio-marrës që punon në
frekuenca të fiksuara (nuk mund të modifikohen prej jush)
Përgjithësisht lejojnë gjithashtu lidhjen me to me anë të telave, duke
mundësuar në këtë mënyrë p.sh lidhjen e një serveri me rrjetin në
mënyrë më të qëndrueshme
Dallojnë nga antenat që përdorin, zona fizike që arrijnë të mbulojnë si
dhe standarded që lejojnë të përdorin
Routerët dhe modem
Routerët
Lidhin rrjetet kompjuterike me njëri tjetrin
Shembuj:
Lidhja e një rrjeti pa tela dhe një rrjeti me tela
Lidhja e rrjetit të shtëpisë me rrjetin e një kompanie
shpërndarëse interneti (ISP)
Rrjetet
kompjuterike

Router përcakton “rrugën ndërlidhëse” midis rrjeteve të
ndryshme kompjuterike
Router janë shtylla e Internet (për shkak se ai përbëhet
nga shume rrjete përbërse)
Në ditët e sotme shpesh kur blini një hub ai luan
gjithashtu dhe rolin e router-it

Modem
Mundëson lidhjen e kompjuterit me rrjetin telefonik
duke mundësuar komunikimin me kompjuterë të tjerë
(ose rrjete) nëpërmjet tij
Mund të përdorin rrjetin telefonik me tela ose atë
celular
15

Kabllot
Koaksial
10-100Mbps
Gjatësi maksimale 500m

Rrjetet
kompjuterike

Me tela të përdredhura (twisted pair)
10-1000Mbps
Gjatësi maksimale 100m

Fibra optike
Shpejtësi shumë e lartë transmetimi në distanca të
gjata (km)
16
Adresimi në një rrjet kompjuterik
Çdo kompjuter në rrjet duhet të ketë një adresë
të tijën në mënyrë që të dërgojë dhe marrë
informacion
Ekzistojnë këto forma bazë adresimi:
Rrjetet
kompjuterike

17

MAC - Adresë fizike (heksadecimale) e një kompjuteri
në rrjet që përdoret gjatë komunikimit fizik (byte si
sinjale elektrike)
IP - Adresë logjike numerike që përdoret për
adresimin e kompjuterëve të tjerë nga programe që
po përdorin rrjetin
Emër domain - Është një sekuencë gërmash që
përdoret për të shmangur mbajtjen mend të adresave
numerike (IP). Përkthimi nga domain në IP realizohet
nëpërmjet shërbimit DNS

Klasifikimi i rrjeteve kompjuterike

Rrjetet
kompjuterike

18

LAN - Rrjet kompjuterik në një godinë ose grup
godinash
WAN - Kompjuterë ose LAN-e që lidhen me
njëri tjetrin të shpërndarë në distancë duke
përdorur topologji të ndryshme
MAN - Një rrjet kompjuterik që mbulon një qytet
INTERNET - Rrjeti botëror që përfshin rrjete
kompjuterike të ndërlidhur me njëri tjetrin

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Microsoft Access
Microsoft AccessMicrosoft Access
Microsoft AccessAjla Hasani
 
Kompjuteri, Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...
Kompjuteri,  Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...Kompjuteri,  Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...
Kompjuteri, Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...Lirim Jahiu
 
Rrjeta kompjuterike leksion 6
Rrjeta kompjuterike leksion 6  Rrjeta kompjuterike leksion 6
Rrjeta kompjuterike leksion 6 Xhendris Ismaili
 
Detyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet Tracer
Detyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet TracerDetyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet Tracer
Detyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet TracerDurim Hysa
 
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
Bazat e Te Dhenave  - ACCESSBazat e Te Dhenave  - ACCESS
Bazat e Te Dhenave - ACCESSAjla Hasani
 
Njesia Qendrore (Pjeset Perberese) , Lenda : Tik
Njesia Qendrore (Pjeset Perberese)  ,  Lenda : TikNjesia Qendrore (Pjeset Perberese)  ,  Lenda : Tik
Njesia Qendrore (Pjeset Perberese) , Lenda : TikDaniel Duro
 
Histori dhe zhvillimi i kompjuterave
Histori dhe zhvillimi i kompjuteraveHistori dhe zhvillimi i kompjuterave
Histori dhe zhvillimi i kompjuteraveEGLI TAFA
 
Bazat e-multimedias-2012
Bazat e-multimedias-2012Bazat e-multimedias-2012
Bazat e-multimedias-2012Xhelal Bislimi
 
Topologjit e rrjetave
Topologjit e rrjetaveTopologjit e rrjetave
Topologjit e rrjetaveRamadan Lohaj
 
Gjuhe Programuese ushtrimet C++
Gjuhe Programuese   ushtrimet   C++Gjuhe Programuese   ushtrimet   C++
Gjuhe Programuese ushtrimet C++Ajla Hasani
 
Tregu, oferta dhe kerkesa
Tregu, oferta dhe kerkesaTregu, oferta dhe kerkesa
Tregu, oferta dhe kerkesaMenaxherat
 
Bazat e te_dhenave_pdf
Bazat e te_dhenave_pdfBazat e te_dhenave_pdf
Bazat e te_dhenave_pdfcoupletea
 
Bazat e te dhenave
Bazat e te dhenaveBazat e te dhenave
Bazat e te dhenaveMenaxherat
 
Zhvillimi i teknologjise
Zhvillimi i teknologjiseZhvillimi i teknologjise
Zhvillimi i teknologjiseFialdoMema
 

La actualidad más candente (20)

Network interface card
Network interface cardNetwork interface card
Network interface card
 
Sisteme operative
Sisteme operativeSisteme operative
Sisteme operative
 
Softveri sistemor
Softveri sistemorSoftveri sistemor
Softveri sistemor
 
Microsoft Access
Microsoft AccessMicrosoft Access
Microsoft Access
 
Kompjuteri, Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...
Kompjuteri,  Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...Kompjuteri,  Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...
Kompjuteri, Historiku i tij dhe pjeset harduerike te tij ( CPU - Mikroproces...
 
Rrjeta kompjuterike leksion 6
Rrjeta kompjuterike leksion 6  Rrjeta kompjuterike leksion 6
Rrjeta kompjuterike leksion 6
 
Detyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet Tracer
Detyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet TracerDetyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet Tracer
Detyre Kursi - Simulimi i nje Rrjeti Kompjuterik - Packet Tracer
 
interneti
internetiinterneti
interneti
 
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
Bazat e Te Dhenave  - ACCESSBazat e Te Dhenave  - ACCESS
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
 
Njesia Qendrore (Pjeset Perberese) , Lenda : Tik
Njesia Qendrore (Pjeset Perberese)  ,  Lenda : TikNjesia Qendrore (Pjeset Perberese)  ,  Lenda : Tik
Njesia Qendrore (Pjeset Perberese) , Lenda : Tik
 
Histori dhe zhvillimi i kompjuterave
Histori dhe zhvillimi i kompjuteraveHistori dhe zhvillimi i kompjuterave
Histori dhe zhvillimi i kompjuterave
 
Bazat e-multimedias-2012
Bazat e-multimedias-2012Bazat e-multimedias-2012
Bazat e-multimedias-2012
 
Topologjit e rrjetave
Topologjit e rrjetaveTopologjit e rrjetave
Topologjit e rrjetave
 
Gjuhe Programuese ushtrimet C++
Gjuhe Programuese   ushtrimet   C++Gjuhe Programuese   ushtrimet   C++
Gjuhe Programuese ushtrimet C++
 
Programet aplikative
Programet aplikative Programet aplikative
Programet aplikative
 
Rrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterikeRrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterike
 
Tregu, oferta dhe kerkesa
Tregu, oferta dhe kerkesaTregu, oferta dhe kerkesa
Tregu, oferta dhe kerkesa
 
Bazat e te_dhenave_pdf
Bazat e te_dhenave_pdfBazat e te_dhenave_pdf
Bazat e te_dhenave_pdf
 
Bazat e te dhenave
Bazat e te dhenaveBazat e te dhenave
Bazat e te dhenave
 
Zhvillimi i teknologjise
Zhvillimi i teknologjiseZhvillimi i teknologjise
Zhvillimi i teknologjise
 

Destacado

Rrjeta kompjuterike.
Rrjeta kompjuterike.Rrjeta kompjuterike.
Rrjeta kompjuterike.Saimir Ciraku
 
Rrjeta kompjuterike leksion 4
Rrjeta kompjuterike leksion 4  Rrjeta kompjuterike leksion 4
Rrjeta kompjuterike leksion 4 Xhendris Ismaili
 
Bazat e sistemeve komutuese
Bazat e sistemeve komutueseBazat e sistemeve komutuese
Bazat e sistemeve komutueseXhelal Bislimi
 
Fibrat optike
Fibrat optike Fibrat optike
Fibrat optike Olti OTo
 
Kompjuterika multimediale 1
Kompjuterika multimediale 1Kompjuterika multimediale 1
Kompjuterika multimediale 1Yll Boshnjaku
 
AKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALE
AKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALEAKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALE
AKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALEArdin Dervishi
 
Informatika e biznesit java 10 (1)
Informatika e biznesit java 10 (1)Informatika e biznesit java 10 (1)
Informatika e biznesit java 10 (1)coupletea
 
Rrjeta kompjuterike leksion 7 tcp-ip dhe interneti
Rrjeta kompjuterike leksion 7    tcp-ip dhe internetiRrjeta kompjuterike leksion 7    tcp-ip dhe interneti
Rrjeta kompjuterike leksion 7 tcp-ip dhe internetiXhendris Ismaili
 
Informatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshab
Informatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshabInformatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshab
Informatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshabValdet Shala
 
Rrjeta kompjuterike leksion 8 mekanizmat e protokolleve te routimit
Rrjeta kompjuterike leksion 8    mekanizmat e protokolleve te routimitRrjeta kompjuterike leksion 8    mekanizmat e protokolleve te routimit
Rrjeta kompjuterike leksion 8 mekanizmat e protokolleve te routimitXhendris Ismaili
 
Punim seminarik ''minikompjuterët''
Punim seminarik ''minikompjuterët''Punim seminarik ''minikompjuterët''
Punim seminarik ''minikompjuterët''Arben Huskaj
 
Tregtia Elektronike / E-Commerce
Tregtia Elektronike / E-CommerceTregtia Elektronike / E-Commerce
Tregtia Elektronike / E-Commercebeharjs
 
Chapter 1 introduction to computer networks
Chapter 1 introduction to computer networksChapter 1 introduction to computer networks
Chapter 1 introduction to computer networksViku1985
 
Punim Seminarik E Drejta Biznesore
Punim Seminarik E Drejta BiznesorePunim Seminarik E Drejta Biznesore
Punim Seminarik E Drejta BiznesoreKujttim Thaçi
 
Data communication and network Chapter - 2
Data communication and network Chapter - 2Data communication and network Chapter - 2
Data communication and network Chapter - 2Zafar Ayub
 
Chapter 2 - Network Models
Chapter 2 - Network ModelsChapter 2 - Network Models
Chapter 2 - Network ModelsWayne Jones Jnr
 

Destacado (20)

Rrjeta kompjuterike.
Rrjeta kompjuterike.Rrjeta kompjuterike.
Rrjeta kompjuterike.
 
Rrjeta kompjuterike leksion 4
Rrjeta kompjuterike leksion 4  Rrjeta kompjuterike leksion 4
Rrjeta kompjuterike leksion 4
 
Bazat e sistemeve komutuese
Bazat e sistemeve komutueseBazat e sistemeve komutuese
Bazat e sistemeve komutuese
 
Fibrat optike
Fibrat optike Fibrat optike
Fibrat optike
 
Sisteme transmetuese
Sisteme transmetueseSisteme transmetuese
Sisteme transmetuese
 
Client server
Client server Client server
Client server
 
Kompjuterika multimediale 1
Kompjuterika multimediale 1Kompjuterika multimediale 1
Kompjuterika multimediale 1
 
Rrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterikeRrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterike
 
AKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALE
AKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALEAKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALE
AKSESI DHE KOMUNIKIMI NE SHQIPERINE RURALE
 
Informatika e biznesit java 10 (1)
Informatika e biznesit java 10 (1)Informatika e biznesit java 10 (1)
Informatika e biznesit java 10 (1)
 
Rrjeta kompjuterike leksion 7 tcp-ip dhe interneti
Rrjeta kompjuterike leksion 7    tcp-ip dhe internetiRrjeta kompjuterike leksion 7    tcp-ip dhe interneti
Rrjeta kompjuterike leksion 7 tcp-ip dhe interneti
 
Informatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshab
Informatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshabInformatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshab
Informatika Biznesore Resurse interneti biznesi_elektronik -dispensa-fshab
 
Rrjeta kompjuterike leksion 8 mekanizmat e protokolleve te routimit
Rrjeta kompjuterike leksion 8    mekanizmat e protokolleve te routimitRrjeta kompjuterike leksion 8    mekanizmat e protokolleve te routimit
Rrjeta kompjuterike leksion 8 mekanizmat e protokolleve te routimit
 
Punim seminarik ''minikompjuterët''
Punim seminarik ''minikompjuterët''Punim seminarik ''minikompjuterët''
Punim seminarik ''minikompjuterët''
 
Tregtia Elektronike / E-Commerce
Tregtia Elektronike / E-CommerceTregtia Elektronike / E-Commerce
Tregtia Elektronike / E-Commerce
 
Chapter 1 introduction to computer networks
Chapter 1 introduction to computer networksChapter 1 introduction to computer networks
Chapter 1 introduction to computer networks
 
Punim Seminarik E Drejta Biznesore
Punim Seminarik E Drejta BiznesorePunim Seminarik E Drejta Biznesore
Punim Seminarik E Drejta Biznesore
 
Chapter 2: Network Models
Chapter 2: Network ModelsChapter 2: Network Models
Chapter 2: Network Models
 
Data communication and network Chapter - 2
Data communication and network Chapter - 2Data communication and network Chapter - 2
Data communication and network Chapter - 2
 
Chapter 2 - Network Models
Chapter 2 - Network ModelsChapter 2 - Network Models
Chapter 2 - Network Models
 

Similar a Leksioni 10 rrjetet kompjuterike

rrjetat kompjuterike
rrjetat kompjuterikerrjetat kompjuterike
rrjetat kompjuterikeMiallaq Rusta
 
Informatike Biznesi
Informatike Biznesi Informatike Biznesi
Informatike Biznesi Faton_Mustafa
 
Rrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptx
Rrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptxRrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptx
Rrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptxAbedinBujupaj2
 
Informatika e biznesit java11(1)
Informatika e biznesit   java11(1)Informatika e biznesit   java11(1)
Informatika e biznesit java11(1)coupletea
 
Rrjeti Kompjuterik.pptx
Rrjeti Kompjuterik.pptxRrjeti Kompjuterik.pptx
Rrjeti Kompjuterik.pptxFlon1
 
Kapitulli 5 e korigjuar
Kapitulli 5 e korigjuarKapitulli 5 e korigjuar
Kapitulli 5 e korigjuarYll Boshnjaku
 
Projekt informatike..
Projekt informatike..Projekt informatike..
Projekt informatike..Daniela Muhaj
 
Rrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterikeRrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterikeLeonardShala
 
Historiku i internetit
Historiku i internetit Historiku i internetit
Historiku i internetit Zamira Hodaj
 
Teknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-ut
Teknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-utTeknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-ut
Teknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-utXhejni Tanku
 
Slhain chapter 03 (shqip)
Slhain chapter 03 (shqip)Slhain chapter 03 (shqip)
Slhain chapter 03 (shqip)Phatossi
 
Puna me internet (Komunikimet)
Puna me internet (Komunikimet)Puna me internet (Komunikimet)
Puna me internet (Komunikimet)LeonitaLikaj1
 
Rrjeta kompjuterike - Modeli Hibrid
Rrjeta kompjuterike -  Modeli HibridRrjeta kompjuterike -  Modeli Hibrid
Rrjeta kompjuterike - Modeli Hibridedmondkastrati
 

Similar a Leksioni 10 rrjetet kompjuterike (20)

rrjetat kompjuterike
rrjetat kompjuterikerrjetat kompjuterike
rrjetat kompjuterike
 
Informatike Biznesi
Informatike Biznesi Informatike Biznesi
Informatike Biznesi
 
Rrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptx
Rrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptxRrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptx
Rrjetat kompjuterike X6 - 18.04.2020.pptx
 
Informatika e biznesit java11(1)
Informatika e biznesit   java11(1)Informatika e biznesit   java11(1)
Informatika e biznesit java11(1)
 
Rrjeti Kompjuterik.pptx
Rrjeti Kompjuterik.pptxRrjeti Kompjuterik.pptx
Rrjeti Kompjuterik.pptx
 
Kapitulli 5 e korigjuar
Kapitulli 5 e korigjuarKapitulli 5 e korigjuar
Kapitulli 5 e korigjuar
 
Projekt informatike..
Projekt informatike..Projekt informatike..
Projekt informatike..
 
Rrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterikeRrjetat kompjuterike
Rrjetat kompjuterike
 
Automatikë.pptx
Automatikë.pptxAutomatikë.pptx
Automatikë.pptx
 
Ligjerata 8
Ligjerata 8Ligjerata 8
Ligjerata 8
 
Ligjerata 8
Ligjerata 8Ligjerata 8
Ligjerata 8
 
Interneti
Interneti  Interneti
Interneti
 
Historiku i internetit
Historiku i internetit Historiku i internetit
Historiku i internetit
 
Interneti
Interneti  Interneti
Interneti
 
teknologjia wan
 teknologjia wan teknologjia wan
teknologjia wan
 
Teknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-ut
Teknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-utTeknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-ut
Teknologji topologji rrjetash - Lojet e Network-ut
 
Slhain chapter 03 (shqip)
Slhain chapter 03 (shqip)Slhain chapter 03 (shqip)
Slhain chapter 03 (shqip)
 
Puna me internet (Komunikimet)
Puna me internet (Komunikimet)Puna me internet (Komunikimet)
Puna me internet (Komunikimet)
 
Kastriot Blakaj
Kastriot BlakajKastriot Blakaj
Kastriot Blakaj
 
Rrjeta kompjuterike - Modeli Hibrid
Rrjeta kompjuterike -  Modeli HibridRrjeta kompjuterike -  Modeli Hibrid
Rrjeta kompjuterike - Modeli Hibrid
 

Más de Xhendris Ismaili

Más de Xhendris Ismaili (16)

Hardware i smartphone
 Hardware i smartphone Hardware i smartphone
Hardware i smartphone
 
Leksioni 9 pajisjet periferike
Leksioni 9   pajisjet periferikeLeksioni 9   pajisjet periferike
Leksioni 9 pajisjet periferike
 
Leksioni 7 kartat audio-video
Leksioni 7   kartat audio-videoLeksioni 7   kartat audio-video
Leksioni 7 kartat audio-video
 
Leksioni 6 kujtesa dytesore
Leksioni 6   kujtesa dytesoreLeksioni 6   kujtesa dytesore
Leksioni 6 kujtesa dytesore
 
Leksioni 5 kujtesa paresore
Leksioni 5   kujtesa paresoreLeksioni 5   kujtesa paresore
Leksioni 5 kujtesa paresore
 
Leksioni 4 motherboard+bios
Leksioni 4   motherboard+biosLeksioni 4   motherboard+bios
Leksioni 4 motherboard+bios
 
Leksioni 3 procesori
Leksioni 3   procesoriLeksioni 3   procesori
Leksioni 3 procesori
 
Leksioni 2
Leksioni 2Leksioni 2
Leksioni 2
 
Leksioni 1
Leksioni 1Leksioni 1
Leksioni 1
 
Leksioni 8 portat io
Leksioni 8   portat ioLeksioni 8   portat io
Leksioni 8 portat io
 
Rrjeta kompjuterike leksion 3
Rrjeta kompjuterike leksion 3  Rrjeta kompjuterike leksion 3
Rrjeta kompjuterike leksion 3
 
Sherbimet e mail serverit
Sherbimet e mail serveritSherbimet e mail serverit
Sherbimet e mail serverit
 
3. lan switching and wireless
3. lan   switching and wireless3. lan   switching and wireless
3. lan switching and wireless
 
1. network fundamentals
1. network fundamentals1. network fundamentals
1. network fundamentals
 
2. routing protokolle
2. routing protokolle2. routing protokolle
2. routing protokolle
 
Earth day
Earth dayEarth day
Earth day
 

Leksioni 10 rrjetet kompjuterike

  • 1. Bazat e HW – Rrjetet kompjuterike 16.1.2013 Departamenti i Informatikës Fakulteti i Shkencave Natyrore Universiteti i Tiranës Rrjetet Kompjuterike “Rrjeti është Kompjuteri” John Gage, Sun Microsystems Rrjetet kompjuterike 2 Rrjeti kompjuterik mund të përkufizohet si një grup kompjuterësh që ndajnë resurse dhe informacion me njëri tjetrin Për të realizuar një rrjet kompjuterik duhet një kombinim pajisjesh dhe pjesësh hardware si dhe software përkatës Rrjeti kompjuterik më i madh botëror është pikërisht interneti Përderisa rrjeti kompjuterik përfshin komunikim informacioni, është e domosdoshme që ky komunikim të ndodhi nën disa “rregulla të paracaktuara” të njohura ndryshe si protokolle.
  • 2. Arkitektura e rrjeteve kompjuterike Rrjetet kompjuterike lidhin kompjuterët me njëri-tjetrin, por kjo lidhje mund të realizohet në mënyra të ndryshme Konfigurimi fizik, pra mënyra sesi lidhen fizikisht kompjuterët me njëri tjetrin shpesh njihet si topologji e rrjetit Rrjetet kompjuterike Ajo përshkruan rrjetin pa ju referuar distancave apo vendodhjeve fizike Gjithashtu tregon në një farë mënyre rrugët që ndjekin sinjalet për tu transmetuar nga një kompjuter tek tjetri Rrjetet kompjuterike përcaktojnë gjithashtu dhe një lloj hierarkie midis kompjuterëve Disa rrjete i bëjnë disa kompjuterë më të “fuqishëm” se të tjerët Përmbledhtazi ekzistojnë këto tipe topologjish: 3 Bus Ring (Unazë) Star (Yll) Tree (Pemë) Mesh Rrjetet bus Rrjetet kompjuterike 4 Ky lloj rrjeti ka një shtyllë kryesore (kabëll) Kompjuterët lidhen me këtë kabëll gjatë rrugës, dhe e përdorin atë për të dërguar dhe marrë sinjale (informacion) “Shtylla kryesore” funksionon në mënyrë të ngjashme me një bus të dhënash, prandaj kjo topologji njihet me këtë emër Kompjuterët lidhen me shtyllën kryesore me anën e kabllove dhe lidhësave në formë T-je, ndërsa vetë shtylla ka dy pjesë fundore të ndërprera me një rezistencë që pengon “rrjedhjen e informacionit” nga rrjeti
  • 3. Rrjetet ring (unazë) Rrjetet kompjuterike 5 Rrjeti ring (unazë) ngjan si një rrjet bus por pa pjesë fundore Shtylla kryesore është një rreth i mbyllur, pra një unazë Unaza nuk përbëhet nga një kabëll i vetëm, por nga segmente që ndërlidhin çdo dy kompjuterë Sinjalet kalojnë nga njëri kompjuter tek tjetri derisa të arrijnë në destinacionin e duhur Rrjetet star (yll) Rrjetet kompjuterike Në këtë topologji kompjuterët lidhen me njëri tjetrin nëpërmjet një pajisje shpërndarëse që njihet si hub Çdo kompjuter lidhet me hub-in nëpërmjet një kablli 6
  • 4. Rrjetet tree (pemë) Rrjetet kompjuterike Nëse lidhim disa hub-e bashkë rezultati është një rrjet tree (pemë) Në këtë mënyrë lidhen shumë më tepër nyje (kompjuterë) sesa mund të lidheshin vetëm me anën e një hub-i Rrjetet e vogla familjare përgjithësisht kanë një topologi star, ndërsa rrjetet e mëdha shpesh kanë topologjinë tree 7 Rrjetet mesh Rrjetet kompjuterike 8 Në këto lloj rrjetash të gjithë kompjuterët lidhen me njëri tjetrin duke rritur sigurinë e transmetimit edhe në rast se ndodh ndonjë shkëputje Këto rrjete janë më shumë teorike pasi janë shumë të vështira dhe të kushtueshme për tu realizuar në praktikë (në rastin e rrjeteve me tela)
  • 5. Rrjetet kompjuterike pa tela Rrjetet kompjuterike Këto rrjete ndërlidhin kompjuterët me njëri tjetrin me anën e valëve radio Shpesh ndjekin topologji “logjike” të ngjashme me ato të rrjeteve me tela Kërkojnë masa shtesë sigurie për shkak se informacioni transmetohet “në ajër” dhe mund të kapet dhe nga përdorues që nuk janë pjesë e rrjetit Rrjetet kompjuterike pa tela mund të jenë Ad-hoc - kompjuterët komunikojnë drejtpërdrejtë me njëri tjetrin pa ndihmën e një pajisje ndërlidhëse E kontrolluar - kompjuterët komunikojnë me njëri tjetrin me anën e një pajisje ndërlidhëse (shpërndarëse) 9 Hierarkia e kompjuterëve Kompjuterët mund të jenë të ndarë në “klasa” në disa tipe rrjetesh edhe pse disa të tjerë i konsiderojnë të gjithë kompjuterët e rrjetit si njëlloj të fuqishëm Dy llojet bazë të hierarkive janë Klient-Server Rrjetet kompjuterike Në këtë lloj hierarkie resurset e ndara të rrjetit (p.sh printer, internet) qëndërzohen në një ose më shumë kompjuterë të fuqishëm të quajtur server Shfrytëzuesit e këtyre shërbimeve quhen klientë Pika e fortë e kësaj hierarkie është thjeshtësia e administrimit Peer-to-peer Të gjithë kompjuterët janë “të barabartë” Kompjuterët ndajnë skedarë dhe resurse midis njëri tjetrit Nuk ka një server të dedikuar për shërbime dhe si rrjedhojë nuk është e domosdoshme prania e një “superkompjuteri” Duhet theksuar se hiearkia e përftuar nuk ka lidhje direkte me topologjinë e rrjetit. 10 Hierarkitë e mësipërme mund të aplikohen mbi çdo lloj topologjie fizike
  • 6. Standardet ndërlidhëse Rrjeti kompjuterik është një bashkësi idesh, hardware dhe software Software ka të bëjë me programet që e mundësojnë atë si dhe protokollet ndërlidhëse Hardware ka të bëjë me “kartat e rrjetit”, hub-et, router-ët, kabllojet, etj. Rrjetet kompjuterike 11 Ethernet (IEEE 802.3) Është standardi ndërlidhës i rrjeteve me tela Përcakton llojet e kabllove, mënyrat e lidhjes si dhe paketat e sinjaleve elektrike dhe logjike (0-1) që dërgohen dhe merren Skema e Ethernet, njihet si probabilitare, për shkak se garancia se një kompjuter mund ta përdori rrjetin sigurohet vetëm me anën e një përshkrimi probabilitar Ethernet përcakton gjithashtu dhe shpejtësinë e transmetimit të të dhënave nëpërmjet hardware mundësues të tij Shpejtësia maksimale varion në intervalin10-1000Mbps Standardet ndërlidhëse të rrjeteve pa tela (wireless) Rrjetet pa tela përdorin valë radio për te realizuar komunikimin midis kompjuterëve Standardet rregulluese të tyre mund të përmblidhen në tabelën e mëposhtme Standardi 802.11a 5.2GHz 54 Mbps 2.4Ghz 11 Mbps 802.11g 2.4Ghz 54 Mbps 802.11n 12 Shpejtësia e transmetimit 802.11b Rrjetet kompjuterike Frekuenca Radio 2.4Ghz 600 Mbps Pra standardi i përdorur përcakton mbi të gjitha shpejtësinë maksiamale të transmetimit të të dhënave Një rrjet mund të lejojë përdorimin e më shumë se një standardi
  • 7. Karta e rrjetit (NIC) Rrjetet kompjuterike Së bashku me driver-in përkatës ka një detyrë kyçe në rrjet Kthen të dhënat kompjuterike në formatin që përdor rrjeti i jashtëm fizik (sinjale elektrike) dhe anasjelltas Mund të jetë pjesë e motherboard, kartë PCI ose e jashtme (lidhet me kompjuterin me anën e USB) Karta e rrjetit duhet të lejojë përdorimin e standardeve (p.sh shpejtësinë e transmetimit) që përdor rrjeti në të cilin ndohet kompjuteri Ekzistojnë dhe karta rrjeti që lejojnë përdorimin e disa standardeve 13 Hub-et dhe pikat e aksesit (Access Point) Hub Rrjetet kompjuterike Kalon sinjalet nga një kompjuter tek tjetri Pajisja me të cilën lidhet çdo kompjuter që është pjesë e rrjetit (topologji star ose tree) Dallojnë nga numri i portave që përmbajnë (një portë për çdo kompjuter) si dhe nga menaxhueshmëria e tyre (konfigurimi në distancë, etj.) Mund të punojnë me shpejtësi të ndryshme Disa hub-e njihen si switch, ata realizojnë një ndarje logjike të rrjetit në rrjete më të vogla. Switch-et njihen ndryshe si “hub-e inteligjente” Access Point (pikë aksesi) 14 Përdorin në rrjetat pa tela pasi u japin qasje në rrjet kompjuterëve pjesmarrës Përmban një radio-transmetues dhe radio-marrës që punon në frekuenca të fiksuara (nuk mund të modifikohen prej jush) Përgjithësisht lejojnë gjithashtu lidhjen me to me anë të telave, duke mundësuar në këtë mënyrë p.sh lidhjen e një serveri me rrjetin në mënyrë më të qëndrueshme Dallojnë nga antenat që përdorin, zona fizike që arrijnë të mbulojnë si dhe standarded që lejojnë të përdorin
  • 8. Routerët dhe modem Routerët Lidhin rrjetet kompjuterike me njëri tjetrin Shembuj: Lidhja e një rrjeti pa tela dhe një rrjeti me tela Lidhja e rrjetit të shtëpisë me rrjetin e një kompanie shpërndarëse interneti (ISP) Rrjetet kompjuterike Router përcakton “rrugën ndërlidhëse” midis rrjeteve të ndryshme kompjuterike Router janë shtylla e Internet (për shkak se ai përbëhet nga shume rrjete përbërse) Në ditët e sotme shpesh kur blini një hub ai luan gjithashtu dhe rolin e router-it Modem Mundëson lidhjen e kompjuterit me rrjetin telefonik duke mundësuar komunikimin me kompjuterë të tjerë (ose rrjete) nëpërmjet tij Mund të përdorin rrjetin telefonik me tela ose atë celular 15 Kabllot Koaksial 10-100Mbps Gjatësi maksimale 500m Rrjetet kompjuterike Me tela të përdredhura (twisted pair) 10-1000Mbps Gjatësi maksimale 100m Fibra optike Shpejtësi shumë e lartë transmetimi në distanca të gjata (km) 16
  • 9. Adresimi në një rrjet kompjuterik Çdo kompjuter në rrjet duhet të ketë një adresë të tijën në mënyrë që të dërgojë dhe marrë informacion Ekzistojnë këto forma bazë adresimi: Rrjetet kompjuterike 17 MAC - Adresë fizike (heksadecimale) e një kompjuteri në rrjet që përdoret gjatë komunikimit fizik (byte si sinjale elektrike) IP - Adresë logjike numerike që përdoret për adresimin e kompjuterëve të tjerë nga programe që po përdorin rrjetin Emër domain - Është një sekuencë gërmash që përdoret për të shmangur mbajtjen mend të adresave numerike (IP). Përkthimi nga domain në IP realizohet nëpërmjet shërbimit DNS Klasifikimi i rrjeteve kompjuterike Rrjetet kompjuterike 18 LAN - Rrjet kompjuterik në një godinë ose grup godinash WAN - Kompjuterë ose LAN-e që lidhen me njëri tjetrin të shpërndarë në distancë duke përdorur topologji të ndryshme MAN - Një rrjet kompjuterik që mbulon një qytet INTERNET - Rrjeti botëror që përfshin rrjete kompjuterike të ndërlidhur me njëri tjetrin