Ngrohja globale i referohet rritjes së temperaturës në planetin Tokë në një periudhë të caktuar. Një tjetër kuptim i ngrohjes globale është ai i një hipoteze sipas të cilës ngrohja e Tokës vjen si pasojë e përdorimit nga njeriu të lëndëve fosile.
Ndryshimet klimatike në Tokë kanë ndodhur me cikle të caktuara gjatë gjithë historisë së planetit, përfshirë ardhjen dhe largimin e akullnajave në epokat e akullta përkatëse.
Ngrohja globale i referohet rritjes së temperaturës në planetin Tokë në një periudhë të caktuar. Një tjetër kuptim i ngrohjes globale është ai i një hipoteze sipas të cilës ngrohja e Tokës vjen si pasojë e përdorimit nga njeriu të lëndëve fosile.
Ndryshimet klimatike në Tokë kanë ndodhur me cikle të caktuara gjatë gjithë historisë së planetit, përfshirë ardhjen dhe largimin e akullnajave në epokat e akullta përkatëse.
C’eshte mjedisi? Mjedisi është burimi kryesor i jetës në Tokë dhe për këtë arsye duhet ruajtur dhe përdorur me kujdes. Mjedisi sot përdoret në mënyrë të pabarabartë në vende të ndryshme të botës dhe kërcënohet nga faktorë të shumtë. Mbrojtja e tij është një domosdoshmëri jo vetëm për brezat e sotëm, por edhe për brezat e ardhshëm. Mjedisi apo ambienti, është tërësia e rrethanave përreth një organizmi ose shume organizmave, kombinimin I kushteve atmosferike me jeten e gjallesave, zhvillimin, dhe mbijetesën e organizmave. Mjedisi mund te perkufizohet edhe si teresia e elementeve biotike dhe abiotike ne Toke. Lidhja e njeriut me natyren Lidhjet e njeriut me natyren jane mijeravjecare, dhe se fundi roli i mjedisit ne jeten e individit eshte me teper i karakerit ekonomiko-social, se sa i karakterit fizik qe ka qene shekuj me pare. Mjedisi dhe burimet natyrore jane aspekte shume te rendesishme per paqen, pasi kur burimet natyrore behen te pamjaftueshme atehere ne luftojme per to.Dhe kjo lloj lufte per te kompensuar pamjaftueshmerine ekonomiko-sociale te mjedisit ka dy rruge: grabitjen me force te pasurive natyrore te te tjereve dhe shtimin ne menyre te natyrshme te tyre, ne ato raste kur eshte e mundur nje gje e tille. Shtimi i gjelberimit nepermjet mbjelljeve te reja dhe ruajtja e gjendjes natyrore te vendeve turistike jane nje aspekt i shtimit ne menyre te natyrshme te pasurive natyrore dhe permiresimit te klimes mjedisore ne pergjithesi. Por, edhe lufta per te grabitur pasurite e te tjereve mund te konsiderohet nje veprim jo dhe aq cnjerezor sa shkaterrimi dhe shperfillja brutale e avantazheve mjedisore qe te ka falur natyra. Por ne kohet e sotshme njerzit nuk dine ta mirembajne mjedisin.Njeriu duhet te jetoje ne mjedis te paster e jo te ndotur nga mbeturinat.Ne mjedis ajri eshte kryesor dhe nese ai eshte i ndotur nuk e kemi shendetin e mire.
CILAT JANË PROBLEMET ?
Ajri, toka, ujërat e lumenjve, liqeneve, deteve e oqeaneve, ujërat nëntokësore dhe gjithçka ku jeton dhe ndikon tek njeriu përbëjnë mjedisin rrethues.Sot zhvillimi i vrullshëm ekonomik i botës e civilizimi i saj, krahas progresit të madh që kanë sjellë, kanë ndërhyrë edhe në dëmtimin, ku më shumë e ku më pak, të mjedisit tonë rrethues.Sot, mjedisi ku zhvillohet aktiviteti i botës së gjallë, është shumë i ndotur me produkte e mbeturina të shumëllojshme, ndër to vendin kryesorë e zënë mbetjet kimike apo siç i njohim ndryshe, kimikatet dhe mbetjet radioaktive.Të gjitha këto dëmtojnë e shkatërrojnë pa dallim bimët, kafshët edhe vetë njeriun.Natyrë me anë të proceseve dekompozuese që shkaktoheshin ose përshpejtoheshin nga dukuri natyrore, si ato atmosferike, tokësore, diellore etj, bëjnë të mundur eliminimin e këtyre mbeturina ndotëse. Sot vihet re gjithmonë e më shumë përdorimi pa kufi i plehrave kimike nga bujku, i cili me teprime të tilla pretendon të rrisi pjellorinë e tokës. Por bima nuk thith të gjithën.Një pjese e mirë që mbetet e paasimiluar, me anë të ujit të reshjeve apo vaditjeve depërton në brendësi të tokës dhe ndot ujërat nëntokësore, ato të burimeve, liqeneve, lumenjve.Plehrat dhe hedhja e tyre vend e pa vend, dëmtojnë rëndë mjedisin rrethues, dëmtojnë rëndë shëndetin e vetë fajtorit i cili është njeriu.
SI TË VEPROJMË PËR TA NDALUAR ? Shumë njerëz ankohen për të ndaluar këtë “rrëmujë“ që është bërë në rruzullin tokësor ,por nuk iu intereson . Një gjë është shumë e qartë. Natyra ndotet shumë lehtë, por pastrohet me shumë vështirësi.Njerëzit duhen të ndërgjegjësohen, duhet të apelojnë për të mbajtur pastër ambientin e tyre. Detyra parësore e tij është mënjanimi i ndotjeve.Kujdesi ndaj mjedisit është obligim njerëzor për të evituar katastrofat ekologjike. Jo vetëm nëShqipëri , por dhe në vende të tjera të botës duhen të vendosen sa më shumë tabela ku të tregojnë : “ Një veprim i gabuar , një rrezik i madh për jetën “. Por shumë t domosdoshme janë edhe koshat ku njerëzit të hedhin mbeturinat sepse ndryshe ato hidhen vënd e pa vënd . Pra , njeriu duhet të jetojë në harmoni me natyrën, duhet të kujdeset për atë, dhe të shfrytëzojë me efikasitet të mirat e saj, përndryshe natyra e ndëshkon atë dhe brezat që do të vijnë.
Projekt ne lidhje me perdorimin e elektromagneteve (e-mag) ne teknologji.
Skema dhe skicime te elektromagneteve .
Temat qe trajtohen :
1.C'jane elektromagnetet ?
2. Ku perdoren ato ne teknologji?
3. Disa fusha te tjera te perdorimit te e-mag ne teknologji.
4. Foto / Skema te elektromagneteve
ose ndertimit te pajisjeve teknologjike me e-mag.
Lenda: Fizike
"PERDORIMI I E-MAG NE TEKNOLOGJI"
Ndotja e mjedisit dhe ndikimi i saj në biodiversitet Darla Evangjeli
Njohja mbi llojet e ndotjes të mjedisit
Njohja e ligjeve të konferencave ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit.
Pasojat e ndotjes në biodiversitet
Masat mbrojtëse për mjedisin dhe ruajtjen e llojeve nga autoritetet vëndase dhe nga ministria e mjedisit .
C’eshte mjedisi? Mjedisi është burimi kryesor i jetës në Tokë dhe për këtë arsye duhet ruajtur dhe përdorur me kujdes. Mjedisi sot përdoret në mënyrë të pabarabartë në vende të ndryshme të botës dhe kërcënohet nga faktorë të shumtë. Mbrojtja e tij është një domosdoshmëri jo vetëm për brezat e sotëm, por edhe për brezat e ardhshëm. Mjedisi apo ambienti, është tërësia e rrethanave përreth një organizmi ose shume organizmave, kombinimin I kushteve atmosferike me jeten e gjallesave, zhvillimin, dhe mbijetesën e organizmave. Mjedisi mund te perkufizohet edhe si teresia e elementeve biotike dhe abiotike ne Toke. Lidhja e njeriut me natyren Lidhjet e njeriut me natyren jane mijeravjecare, dhe se fundi roli i mjedisit ne jeten e individit eshte me teper i karakerit ekonomiko-social, se sa i karakterit fizik qe ka qene shekuj me pare. Mjedisi dhe burimet natyrore jane aspekte shume te rendesishme per paqen, pasi kur burimet natyrore behen te pamjaftueshme atehere ne luftojme per to.Dhe kjo lloj lufte per te kompensuar pamjaftueshmerine ekonomiko-sociale te mjedisit ka dy rruge: grabitjen me force te pasurive natyrore te te tjereve dhe shtimin ne menyre te natyrshme te tyre, ne ato raste kur eshte e mundur nje gje e tille. Shtimi i gjelberimit nepermjet mbjelljeve te reja dhe ruajtja e gjendjes natyrore te vendeve turistike jane nje aspekt i shtimit ne menyre te natyrshme te pasurive natyrore dhe permiresimit te klimes mjedisore ne pergjithesi. Por, edhe lufta per te grabitur pasurite e te tjereve mund te konsiderohet nje veprim jo dhe aq cnjerezor sa shkaterrimi dhe shperfillja brutale e avantazheve mjedisore qe te ka falur natyra. Por ne kohet e sotshme njerzit nuk dine ta mirembajne mjedisin.Njeriu duhet te jetoje ne mjedis te paster e jo te ndotur nga mbeturinat.Ne mjedis ajri eshte kryesor dhe nese ai eshte i ndotur nuk e kemi shendetin e mire.
CILAT JANË PROBLEMET ?
Ajri, toka, ujërat e lumenjve, liqeneve, deteve e oqeaneve, ujërat nëntokësore dhe gjithçka ku jeton dhe ndikon tek njeriu përbëjnë mjedisin rrethues.Sot zhvillimi i vrullshëm ekonomik i botës e civilizimi i saj, krahas progresit të madh që kanë sjellë, kanë ndërhyrë edhe në dëmtimin, ku më shumë e ku më pak, të mjedisit tonë rrethues.Sot, mjedisi ku zhvillohet aktiviteti i botës së gjallë, është shumë i ndotur me produkte e mbeturina të shumëllojshme, ndër to vendin kryesorë e zënë mbetjet kimike apo siç i njohim ndryshe, kimikatet dhe mbetjet radioaktive.Të gjitha këto dëmtojnë e shkatërrojnë pa dallim bimët, kafshët edhe vetë njeriun.Natyrë me anë të proceseve dekompozuese që shkaktoheshin ose përshpejtoheshin nga dukuri natyrore, si ato atmosferike, tokësore, diellore etj, bëjnë të mundur eliminimin e këtyre mbeturina ndotëse. Sot vihet re gjithmonë e më shumë përdorimi pa kufi i plehrave kimike nga bujku, i cili me teprime të tilla pretendon të rrisi pjellorinë e tokës. Por bima nuk thith të gjithën.Një pjese e mirë që mbetet e paasimiluar, me anë të ujit të reshjeve apo vaditjeve depërton në brendësi të tokës dhe ndot ujërat nëntokësore, ato të burimeve, liqeneve, lumenjve.Plehrat dhe hedhja e tyre vend e pa vend, dëmtojnë rëndë mjedisin rrethues, dëmtojnë rëndë shëndetin e vetë fajtorit i cili është njeriu.
SI TË VEPROJMË PËR TA NDALUAR ? Shumë njerëz ankohen për të ndaluar këtë “rrëmujë“ që është bërë në rruzullin tokësor ,por nuk iu intereson . Një gjë është shumë e qartë. Natyra ndotet shumë lehtë, por pastrohet me shumë vështirësi.Njerëzit duhen të ndërgjegjësohen, duhet të apelojnë për të mbajtur pastër ambientin e tyre. Detyra parësore e tij është mënjanimi i ndotjeve.Kujdesi ndaj mjedisit është obligim njerëzor për të evituar katastrofat ekologjike. Jo vetëm nëShqipëri , por dhe në vende të tjera të botës duhen të vendosen sa më shumë tabela ku të tregojnë : “ Një veprim i gabuar , një rrezik i madh për jetën “. Por shumë t domosdoshme janë edhe koshat ku njerëzit të hedhin mbeturinat sepse ndryshe ato hidhen vënd e pa vënd . Pra , njeriu duhet të jetojë në harmoni me natyrën, duhet të kujdeset për atë, dhe të shfrytëzojë me efikasitet të mirat e saj, përndryshe natyra e ndëshkon atë dhe brezat që do të vijnë.
Projekt ne lidhje me perdorimin e elektromagneteve (e-mag) ne teknologji.
Skema dhe skicime te elektromagneteve .
Temat qe trajtohen :
1.C'jane elektromagnetet ?
2. Ku perdoren ato ne teknologji?
3. Disa fusha te tjera te perdorimit te e-mag ne teknologji.
4. Foto / Skema te elektromagneteve
ose ndertimit te pajisjeve teknologjike me e-mag.
Lenda: Fizike
"PERDORIMI I E-MAG NE TEKNOLOGJI"
Ndotja e mjedisit dhe ndikimi i saj në biodiversitet Darla Evangjeli
Njohja mbi llojet e ndotjes të mjedisit
Njohja e ligjeve të konferencave ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit.
Pasojat e ndotjes në biodiversitet
Masat mbrojtëse për mjedisin dhe ruajtjen e llojeve nga autoritetet vëndase dhe nga ministria e mjedisit .
2. Qëllimi: Të kuptojmë cilët janë
ndotësit e mjedisit dhe të
reflektojmë për të ndikuar në
reduktimin e tyre.
Synimi : Të përcojmë tek dëgjuesi
(nxënës , pjesëtar i komunitetit) një
reflektim mbi pasojat e veprimtarisë
njerëzore në mjedis, duke e bindur për
të vepruar ,pra të tregohet qartë se ku
po shkon niveli i ndotjes dhe të nxitet
veprim i menjëhershëm.
3. Objektivat:
1. Të kuptojmë c’ është ndotja e mjedisit.
2.Të njohim ndotjen e tokës.
3.Të tregojmë c’ është ndotja e ajrit .
4. Të tregojmë nivelin e ndotjes së ujit
,shkaqet.
5. Të demostrojmë rolin e ligjit në mbrojtjen e
mjedisit duke shprehur legjislacionin përkatës.
6.Të tregojmë realisht nivelet e ndotjes bazuar
në statistika.
7. Të paraqesim disa masa që mund të merren
për pakësimin e ndotjes.
8. Të tregojmë fakte mbi ndotjen dhe masat që
merren në zonën ku jetojmë.
9.Të japim mesazhe sensibilizuese për
dëgjuesin.
5. Mbrojtja e mjedisit
është praktikë e
mbrojtjes së
mjedisit, në nivel
individual, të
organizatave ose të
qeverisë, në dobi të
mjedisit natyror dhe
(ose) të qenieve
njerëzore.
Mbrojtja e mjedisit
nga aktivitete të
ndryshme të
njeriut është e
nevojshme.
Ne e kemi në dorë të
ardhmen e planetit tonë
6. Ndotja paraqet hedhjen
e materialit
kontaminues (ndotës)
në mjedis. Ajo
shkaktohet kryesisht
nga aktivitetet e njeriut,
por gjithashtu mund të
jetë rezultat i
fatkeqësive natyrore.
Ndotja ka
ndikim dëmtues në
çfarëdo organizmash të
gjallë në mjedis, duke e
bërë praktikisht të
pamundur qëndrueshm
ërinë e jetës.
Ç’është ndotja?
7. Ndotja e tokës
paraqet ndotjen
e sipërfaqes
natyrore të
Tokës nga
aktivitetet
industriale,
komerciale,
shtëpiake dhe
bujqësore.NDOTJA E TOKES
8. Toka ku ne jetojmë dhe
zhvillojmë veprimtaritë
tona është mjaft e
rëndësishme.Pa të nuk
mund të ketë jetë ashtu
si dhe uji.Toka është e
rrezikuar nga humbja e
shtresës së sipërme që
përdoret prej njeriut
për zhvillimin e
bujqësisë,blegtorisë.
Humbja e saj vjen nga
fenomeni i
shpyllezimit,erozionit,
ndryshimit të
temperaturave etj.
Po dëmtojmë mushkritë
e planetit tonë
9. Mënyra më e mirë
për të parandaluar
ndotjen e tokës
është përmes
menaxhimit të
mbeturinave në
mënyrë adekuate,
shfrytëzimit të
tokës në mënyrë
adekuate dhe
praktikave te
duhura bujqësore.Kujt do t’ja hedhim fajin për
këtë?
11. Ndotja e ujit paraqet
hedhjen e materieve
kimike, biologjike
dhe fizike nëpër
sasi të mëdha të
ujit, të cilat materie
shkatërrojnë
cilësinë e gjallesave
në të dhe që e
shpenzojnë atë.
A e dini sa vite duhen që liqeni
të rigjenerohet nga ndotja pa
limit.
12. Uji është një nga
elementet kryesore për
jetën e njeriut.Nepermjet
tij ne gatuajme,pastrojme
etj.Industria,bujqesia jane
konsumatore te medhenj
te ujit.Burimet po ndoten
nga: përzierja me ujerat e
ndotura ,perdorimi I
kimikateve,derdhja e
mbeturinave,derdhja e
naftës etj.Ndotja e ujit sjell
pasoja te renda per jeten
si:zhdukja e gjallesave te
ujit,mosperdorimi per
nevojat jetike te
ujit,përhapjen e
semundjeve infektive etj
Kjo është prova se nuk janë vetëm
makinat dhe industritë që ndotin
mjedisin .Ne jemi më të
papërgjegjshëm.
13. Mënyra më e mirë
për parandalimin
e ndotjes së ujit
është që të mos
hedhim mbeturina
dhe materie të
tjera kimike të
dëmshme në
burimet tona të
furnizimit me ujë.
LUMI I TIRANËS
15. Ndotja e ajrit
paraqet
grumbullimin e
atyre
substancave të
rrezikshme në
atmosferë të cilat
substanca
rrezikojnë jetën e
njerëzve dhe të
gjallesave të tjeraAjri në Tiranë
16. Zhvillimi i industrisë,
përdorimi i makinave bën
qe ajri qe thithim te jetë
mjaft i ndotur sidomos
në zonat urbane ku është
e perqendruar edhe
popullsia me e
madhe.Ajri që ne thithim
eshte i mbushur me
elemente te rrezikshme
per jeten si CO2,Pb etj.
Prandaj shfaqen një
numer i madh
semundjesh me rrezik të
larte per jeten si p.sh.
llojet te ndryshme të
kancerit.
E ardhmja e fëmijëve tuaj
17. Ndotja e ajrit eshte e
ndryshme ne ambiente
te ndryshme ,ne dege te
industrise ku perdoren
kimikate , shkalla e
ndotjes se ajrit eshte
shume e larte dhe
rrezikon shendetin e
punetoreeve dhe te
banoreve perreth.
Burimet kryesore qe
kane ndikuar ne rritjen e
ndotjes se ajrit
jane:djegia e mjeteve te
transporteve dhe djegia
pa rregulla e
mbeturinave.
Si është dhe si duhet të
ishte!
18. Mënyra më e mirë
për parandalimin e
ndotjes së ajrit
është të ecim
këmbë ose të
ngasim biçikletën
dhe të ngasim
makinat më pak.
Kjo do të
parandalojë ndotjen
e ajrit nga lëndët
djegëse fosile.
Të bësh pak është më mirë se të
mos bësh azgjë dhe akoma më mirë
se të bësh keq.