ΠΟΛΩΝΙΑ

1. ΠΟΛΩΝΙΑ
Εργασία για το μάθημα της Γεωγραφίας
Από τους μαθητές του Β3 Νικηφόρου Οικονόμου και Γιώργου Πρέκα
Καθηγήτρια: Μακριδάκη Χρυσούλα

2. Περιεχόμενα
• Κλίμα
• Μορφολογία
• Ιστορία
• Αξιοθέατα
• Παραδόσεις
• Έθιμα και εορτές
•
•

3. Κλίμα
• Το κλίμα είναι ήπιο ηπειρωτικό εξαιτίας των δυτικών ωκεάνιων
ανέμων που επικρατούν. Προς Ανατολικά γίνεται περισσότερο
ηπειρωτικό. Επικρατούν δυτικά ρεύματα υγρού και θερμού αέρα. Η
μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 8 °C, ενώ οι μεγαλύτερες
βροχοπτώσεις σημειώνονται το καλοκαίρι.
•

4. Μορφολογία
• Η Πολωνία είναι πεδινή χώρα, αυτό εξάλλου σημαίνει και το όνομά της στα σλαβικά.Το
πολωνικό ανάγλυφο παρουσιάζει τρεις μορφές:Τη μεγάλη Πολωνική πεδιάδα που
καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, τα κυματοειδή υψίπεδα στο βόρειο
τμήμα, της Πομερανίας στα δυτικά και της Μαζουρίας στα ανατολικά, και τη λοφώδη
περιοχή, που βρίσκεται νότια της πεδιάδας και ανυψώνεται προς τη ζώνη στα νότια
σύνορα της Πολωνίας με τηνΤσεχία και τη Σλοβακία. Στην τελευταία αυτή περιοχή
υψώνονται οι κορυφές των Δυτικών Καρπαθίων στα Νότια Ανατολικά (όρηΤάτρα,
υψ. 2.655 μ. και Μπεσκνιτέ, υψ. 1.725 μ.) και των Σουηδικών ορέων (υψ. 1.602 μ.) στα
ΝΔ.

5. Ιστορία

6. Αξιοθέατα
• Επιστημονικό Κέντρο Κοπέρνικος
• Στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς
• Μουσείο Εξέγερσης Βαρσοβίας
• Αλατωρυχείο Βιελίτσκα
• Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας
•

7. Επιστημονικό κέντρο Κοπέρνικος

8. Επιστημονικό κέντρο Κοπέρνικος
• Το έτος 1543 δημοσιεύτηκε ένα βιβλίο με τον τίτλο De Revolutionibus Orbium Celestium [Περί της περιστροφής των Ουράνιων
Σφαιρών], που ο συγγραφέας του Νικόλαου Κοπέρνικου το προετοίμαζε και το επεξεργαζόταν για πολλές δεκαετίες. Στο
δυσνόητο αυτό βιβλίο, που σήμερα θεωρούμε ότι αποτέλεσε την τελευταία έκφραση της πτολεμαϊκής αστρονομίας και,
ταυτόχρονα, τον προάγγελο της Επιστημονικής Επανάστασης, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη νεότερη εποχή η
ολοκληρωμένη προσπάθεια μαθηματικής θεμελίωσης μιας θεωρίας που έμελλε να αλλάξει ριζικά την εικόνα μας για τη
λειτουργία του σύμπαντος και τη θέση της γης και του ανθρώπου σ' αυτό.
• Στο βιβλίο ο Κοπέρνικος ανέτρεπε εκ βάθρων την καθιερωμένη και γενικά αποδεκτή τότε εικόνα του σύμπαντος. Σύμφωνα με τη
θεωρία του, η γη δεν ήταν το ακίνητο κέντρο του κόσμου αλλά ένας πλανήτης σαν όλους τους άλλους. Επομένως, δε βρισκόταν
ακίνητη στο κέντρο του σύμπαντος, αλλά περιστρεφόταν καθημερινά γύρω από τον άξονα της και ταυτόχρονα περιφερόταν
γύρω από τον ήλιο, εκτελώντας μια πλήρη περιφορά σε ένα έτος. Αντίθετα, ακίνητος κοντά στο κέντρο του ηλιακού
συστήματος, στο κέντρο σχεδόν των κυκλικών τροχιών των περιφερόμενων πλανητών, βρισκόταν ο ήλιος, που μέχρι τότε
θεωρούνταν ότι περιστρέφεται σε μία από τις ουράνιες σφαίρες.
•

9. Άουσβιτς

10. Άουσβιτς
• Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς ήταν ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της
Ναζιστικής Γερμανίας .Τα ερείπια του στρατοπέδου βρίσκονται περίπου 60 km δυτικά
της Κρακοβίας, κοντά στην κωμόποληΌσβιετσιμ . Από το 1979 ανήκει στα Μ.Π.Κ της
UNESKO. Λόγω της τοποθεσίας κοντά στη βιομηχανική περιοχή της Σιλεσίας, ο Χαίνρικ
Χίμλερ διέταξε τον Ιούνιο του 1940 να χτιστεί στο Άουσβιτς το μεγαλύτερο συγκρότημα
στρατοπέδων της εθνικοσοσιαλιστικής Γερμανίας. Η συνολική του έκταση ανερχόταν στα
40 km². Αποτελούνταν από τρία κύρια και 39 δευτερεύοντα στρατόπεδα.
•

11. Άουσβιτς
• Άουσβιτς Ι, το αρχικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και το διοικητικό κέντρο ολόκληρου του
συγκροτήματος. Εδώ δολοφονήθηκαν περίπου 70.000 άνθρωποι,
κυρίως πολωνοί διανοούμενοι και σοβιετικοί αιχμάλωτοι.
• Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου, στρατόπεδο εξόντωσης, όπου δολοφονήθηκαν περίπου ένα
εκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως Εβραίοι, Σίντι και Ρομά.
• Άουσβιτς ΙΙΙ (Μόνοβιτς), στρατόπεδο εργασίας.
•

12. Άουσβιτς
• Συνολικά εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς περισσότεροι από 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι, από τους
οποίους τουλάχιστον 1,1 εκατομμύρια εξοντώθηκαν. Περίπου 900.000 πέθαναν μετά την επιλογή
που έγινε άμεσα κατά την άφιξή τους. Άλλοι 200.000 άνθρωποι πέθαναν από ασθένειες,
υποσιτισμό, βαρύτατη κακοποίηση, συνέπειες ιατρικών πειραμάτων ή δολοφονήθηκαν. Οι
συνηθέστεροι τρόποι εκτέλεσης ήταν: Δηλητηρίαση με το αέριο Κυκλώνας Β σε ειδικούς
θαλάμους (θάλαμοι αερίων), πυρά πυροβόλου όπλου, θανατηφόρα ένεση, απαγχονισμός,
θάνατος από ασιτία.
• Ως μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης τουΤρίτου Ράιχ, το Άουσβιτς έγινε σύμβολο για τις μαζικές
δολοφονίες των εθνικοσοσιαλιστών και του Ολοκαυτώματος, θύματα του οποίου υπήρξαν
περίπου 6 εκατομμύρια άνθρωποι. Αρνητές του ολοκαυτώματος προσπαθούν να εξαπατήσουν
τους αναγνώστες τους επισημαίνοντας την εκδοχή των τεσσάρων εκατομμυρίων, που
εμφανιζόταν παλαιότερα κυρίως σε ανατολικοευρωπαίους ιστορικούς, και, υπονοώντας ότι οι
αριθμοί, αφού αλλάζουν συνεχώς, είναι προϊόν προπαγάνδας.
•

13. Μουσείο Εξέγερσης Βαρσοβίας

14. Μουσείο Εξέγερσης Βαρσοβίας
• Tο Μουσείο Εξέγερσης της Βαρσοβίας που βρίσκεται στην περιοχή Wola της Βαρσοβίας στην Πολωνία, είναι
ένα μουσείο αφιερωμένο στην Εξέγερση της Βαρσοβίας το 1944.Το μουσείο ως νομικό πρόσωπο ιδρύθηκε
το 1983, αλλά καμία εργασία κατασκευής δεν έγινε για πολλά χρόνια, και το μουσείο τελικά άνοιξε στις 31
Ιουλίου 2004, σηματοδοτώντας την 60ή επέτειο της Εξέγερσης.
• Οι χορηγοί του Μουσείου ανιχνεύουν την ιστορία της Εξέγερσης και την ιστορία και τα αντικείμενα
του Μυστικού Κράτους της Πολωνίας.Το μουσείο Συλλέγει και συντηρεί εκατοντάδες ευρήματα, από όπλα
που χρησιμοποιήθηκαν από τους εξεγερμένους μέχρι ερωτικά γράμματα, με σκοπό να παρουσιάσει μια
πλήρη εικόνα των ανθρώπων που ενεπλάκησαν. Οι διακηρυγμένοι στόχοι του Μουσείου περιλαμβάνουν τη
δημιουργία ενός αρχείου ιστορικών δεδομένων για την Εξέγερση και να καταγράψει ιστορίες και μνήμες
των συμμετεχόντων στην Εξέγερση που παραμένουν εν ζωή . Διευθυντής του είναι ο Γιαν Οουντακόφσκι.
• Το μουσείο είναι μέλος του οργανισμού της Πλατφόρμας Ευρωπαϊκής Μνήμης και Συνείδησης.
•

15. Μουσείο Εξέγερσης Βαρσοβίας
• Το μουσείο είναι αφιερωμένο σε όλες τις πτυχές της Εξέγερσης της Βαρσοβίας. Οι
εκθέσεις είναι γεμάτες με φωτογραφίες, γραπτούς λογαριασμούς και άλλες
μαρτυρίες για το πως ήταν η ζωή κατά την διάρκεια του 1944. Κάποια τμήματα του
περιλαμβάνουν:
• Τμήμα παιδιών: στολές των εξεγερμένων, δραστηριότητες, μοντέλα
• Hangar, B-24 Liberator: Αεροπορικές διαμετακομιδές στη Βαρσοβία, πληροφοριακά
βίντεο
• Ναζιστικό τμήμα: Η κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία, υπόνομοι
• Κομμουνιστικό τμήμα: Η κατεχόμενη από τους Κομμουνιστές Πολωνία, κυβέρνηση
μαριονέτα
• Πολυπολιτισμική αντιπολίτευση και η "Διστακτικότητα των Δυτικών": λογαριασμοί
από πολλές εθνότητες που πολέμησαν τους Ναζί και οι λόγοι διαμαρτυρίας
τουΤζορτζΌργουελ αναφορικά με τους δισταγμούς των Δυτικών.
•

16. Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας

17. Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας
• Ο πρώτος καθεδρικός ναός που οικοδομήθηκε στο Λόφο του Βαβέλ χρονολογείται από το 1025, ενώ
ένας δεύτερος καθεδρικός ναός χτίστηκε στα 1090 - 1142. Ήταν μία βασιλική σε ρομανικό ρυθμό με
φανερές επιρροές από τη θρησκευτική αρχιτεκτονική των περιοχών του Ρήνου. Η ρομανική
μητρόπολη καταστράφηκε ολοκληρωτικά από πυρκαγιά το 1305 και μια
καινούργια γοτθική εκκλησία άρχισε να οικοδομείται στη θέση της το 1320. Ολοκληρώθηκε στο
δεύτερο μισό του ΙΔ' αιώνα (1364).
• Ο σημερινός καθεδρικός ναός, παρ' όλες τις μεταγενέστερες επεκτάσεις και μετατροπές, έχει
διατηρήσει την αυστηρή δομή της γοτθικής μητρόπολης. Πρόκειται για τρίκλινή βασιλική γοτθικού
ρυθμού, με μεγαλοπρεπές κεντρικό κλίτος. Κατά μήκος του ναού υπάρχουν περισσότερα από
δεκαπέντε πλευρικά παρεκκλήσια σε γοτθικό ή σε μπαρόκ ρυθμό, όπου είναι ενταφιασμένοι
βασιλείς, πρίγκιπες και επίσκοποι. Ο ναός έχει τρεις πύργους, με πιο σημαντικό τον "Πύργο του
Κωδωνοστασίου", όπου φιλοξενείται η μεγαλύτερη καμπάνα της χώρας, γνωστής ως "Καμπάνα
του Σιγισμούνδου" (1520), το βάρος της οποίας φτάνει τους 11 τόνους.
• Μετά την ενοποίηση της Πολωνίας και την άνοδο στο θρόνο της χώρας του Λαδίσλαου Α' του "Βραχύ"
στις αρχές του ΙΔ' αιώνα, ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας απέκτησε το στάτους βασιλικής
καθεδρικού ναού, που σήμαινε ότι εφεξής όλες οι στέψεις και οι ταφές των Πολωνών βασιλέων
γίνονταν εκεί. Στον καθεδρικό ναό υπολογίζεται ότι έχουν ταφεί 100 βασιλείς ή μέλη βασιλικών
δυναστειών και έχουν γίνει συνολικά 37 στέψεις.
•

18. Αλατωρυχείο Βιελίτσκα

19. Αλατωρυχείο Βιελίτσκα
• Το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα ιδρύθηκε κατά τον 13ο αιώνα και αποτελεί το
δεύτερο σε αρχαιότητα αλατωρυχείο της Ευρώπης.Το 1119, γίνεται για
πρώτη φορά αναφορά στο "λευκό χρυσό" της περιοχής. Η εξόρυξη του
αλατιού γινόταν συνεχώς από τους μεσαιωνικούς χρόνους και
συγκεκριμένα από το 1290 μέχρι το 1996, οπότε και εξαντλούνται τα
αποθέματα αλατιού.
• Το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα εκτείνεται σε εννέα υπόγεια επίπεδα και
φθάνει σε βάθος τα 327 μέτρα, με περισσότερες από 2.040 αίθουσες και
300 χλμ. στοές, που είναι λαξεμένες πάνω σε συμπαγείς όγκους αλατιού,
καθώς και υπόγειες λίμνες.
•

20. Αλατωρυχείο Βιελίτσκα
• Το 1950, το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα μετατρέπεται σε μουσείο και αρχίζει να υποδέχεται
επισκέπτες. Η περιήγηση στους φαντασμαγορικούς χώρους του αλατωρυχείου έχει διάρκεια
περίπου δύο ώρες, με συνοδεία πάντοτε ξεναγού, σε μία διαδρομή περίπου 2 χλμ. με τα πόδια.
• Το σπουδαιότερο αξιοθέατο μέσα στο ορυχείο είναι το Μουσείο, που βρίσκεται στον τρίτο όροφο του
αλατωρυχείου και σε βάθος 130 μέτρων. Επί σειράν ετών, οι αλατωρύχοι έφτιαχναν από αλάτι
εντυπωσιακά έργα τέχνης, που κοσμούν μέχρι και σήμερα τις αίθουσες του αλατωρυχείου.
• Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και πλούσια διακοσμημένο είναι το "Παρεκκλήσιο της Ευλογημένης Κίνγκα",
ένας καθεδρικός ναός διαστάσεων 54 μ. επί 17 μ. και με ύψος 12 μέτρα. Η κατασκευή αυτού του
υπόγειου ναού διήρκεσε περισσότερο από 30 χρόνια (1896 - 1927), ενώ χρησιμοποιήθηκαν 20.000
τόνοι συμπαγούς αλατιού. Όλα τα αντικείμενα μέσα στο ναό, από τους πολυελαίους μέχρι τα είδη
θρησκευτικής λατρείας, είναι κατασκευασμένα εξολοκλήρου από το αλάτι του ορυχείου. Από την
οροφή του ναού κρέμονται πολυέλαιοι από αλάτι, η ΑγίαΤράπεζα και ένας Εσταυρωμένος
δεσπόζουν στην αίθουσα, ενώ οι τοίχοι κοσμούνται με ανάγλυφες από αλάτι βιβλικές παραστάσεις.
• Ανάμεσα στα άλλα παρεκκλήσια του αλατωρυχείου είναι και το έξοχο μπαρόκ "Παρεκκλήσιο του Αγίου
Αντωνίου", που καθαγιάστηκε το 1698. Οι τοίχοι του είναι διακοσμημένοι με ανάγλυφες
παραστάσεις, ενώ υπάρχουν πολλά αγάλματα φτιαγμένα από αλάτι, από τα οποία ξεχωρίζει
η Παναγία με το Βρέφος 'Αγιο Αντώνιο, προστάτη άγιο των μεταλλωρύχων.
• Το πιο αξιόλογο ίσως ανάγλυφο μέσα στο αλατωρυχείο είναι "Ο Μυστικός Δείπνος" του Λεονάρντο ντα
Βίντσι. 'Αλλα αγάλματα από αλάτι είναι της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας των ανθρακωρύχων, του
Πολωνού αστρονόμου Νικολάου Κοπέρνικου, του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β' και άλλων
διασημοτήτων.
•

21. Έθιμα και εορτές

22. Έθιμα και εορτές
•
• Οι Πολωνοί θεωρούνται ως έθνος που αγαπά την διασκέδαση και απολαμβάνει τους εορτασμούς,
παραδόσεις και έθιμα πολλών αιώνων. Οι πιο αρχαίες τελετουργίες, ειδικά αυτές που χρονολογούνται
από τα παγανιστικά χρόνια, έχασαν προ πολλού τον μαγικό τους χαρακτήρα και έγιναν ένα
πολύχρωμο απομεινάρι του παρελθόντος και μια μορφή ψυχαγωγίας. Οι σύνδεσμοι με την παράδοση
είναι πιο έντονοι κατά τη διάρκεια των μεγαλύτερων θρησκευτικών εορτών, όπως τα Χριστούγεννα, το
Πάσχα, την Ανάληψη και την μέρα των Αγίων Πάντων (1η Νοεμβρίου). Προσκυνήματα σε ιερές
τοποθεσίες είναι αρκετά δημοφιλή, περιλαμβάνουν το Μοναστήρι του Jasna Góra στην Częstochowa
για τους Καθολικούς, τον τάφο του Ραββίνου Elimelech στο Lezajsk για τους Εβραίους και το
Αγιαστήριο Grabarka για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Οι δυο κύριες εθνικές εορτές είναι η επέτειος της αποκατάστασης της ανεξαρτησίας το 1918, στις 11
Νοεμβρίου, και το πέρασμα του πρώτου Πολωνικού Συντάγματος (το οποίο ήταν και το δεύτερο μετά
τις ΗΠΑ δημοκρατικό σύνταγμα στον κόσμο) στις 3 Μαΐου 1791. Αυτές είναι επίσημες εορτές με
τελετές, πορείες, κονσέρτα και άλλες δραστηριότητες. Άλλες γιορτές, διαφορετικές σε χαρακτήρα,
είναι η Μέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου – σήμερα λιγότερο δημοφιλής μετά την πτώση του
Κομμουνισμού), η Μέρα της Μητέρας (26 Μαΐου), η Μέρα της Γιαγιάς (21 Ιανουαρίου) και η Μέρα των
Παιδιών (1 του Ιούνη), όλες λιγότερο δημόσιες και περισσότερο τιμούνται στο σπίτι.

23. Έθιμα και εορτές
• Μια καλά καθιερωμένη Πολωνική παράδοση είναι ο εορτασμός του Andrzejki (Μέρα Αγίου Αντρέα) – μια μέρα
πριν τα Χριστούγεννα, με διάβασμα της μοίρας για να δουν τι θα φέρει το νέο έτος. Η πιο γνωστή μέθοδος
είναι το χύσιμο καυτού κεριού σε κρύο νερό και μετά ‘διάβασμα’ των σχημάτων που προκύπτουν.
Τα Χριστούγεννα είναι μια πολύ πανηγυρική εορτή στην Πολωνία. Πολλά έθιμα, τελετές και πεποιθήσεις
επικεντρώνονται γύρω από την παραμονή των Χριστουγέννων, μια ξεχωριστή μέρα στα Πολωνικά σπίτια.
Ένα σημαντικό στοιχείο που συνεισφέρει στην ξεχωριστή ατμόσφαιρα είναι η Χριστουγεννιάτικη
διακόσμηση, κυρίως ένα πανέμορφα διακοσμημένο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Σήμερα θα ήταν δύσκολο να
φανταστούμε τα Χριστούγεννα χωρίς αυτό, αν και είναι σχετικά νέα παράδοση: τα πρώτα δέντρα
εμφανίστηκαν στην Πολωνία τον 19ο αιώνα, κυρίως στις πόλεις, από Γερμανούς και προτεστάντες
Γερμανικής καταγωγής. Σταδιακά το έθιμο έγινε δημοφιλές σε όλη την Πολωνία. Πριν από αυτό, τα Πολωνικά
σπίτια διακοσμούνταν με πράσινα κλαδιά από έλατο ή πεύκο.
Άλλο στοιχείο παραδοσιακών Χριστουγεννιάτικων διακοσμήσεων ήταν δέματα από κριθάρι και σίκαλη, σανό
και άχυρα.Υποτίθεται έφερναν καλές σοδειές και θύμιζαν σε όλους την φτώχεια μέσα στην οποία γεννήθηκε
ο Χριστός.Το έθιμο έχει επιζήσει με τη μορφή μιας δέσμης από σανό κάτω από το τραπεζομάντιλο. Σε μερικά
σπίτια αυτό συνοδεύεται σήμερα με λεφτά, λέπι ή κόκαλο ψαριού μέσα στο πορτοφόλι – για να
διασφαλίσουν αφθονία στο νέο έτος.Ένα επιπλέον σετ πιάτων και μαχαιροπήρουνα στρώνονται στο τραπέζι
για έναν απρόσμενο επισκέπτη. Μερικές φορές ένα άδειο πιάτο είναι ενθύμιο αυτών που έχουν φύγει από τη
ζωή.

24. Έθιμα και εορτές
• Η παραμονή των Χριστουγέννων πιστευόταν πως επηρέαζε όλο το νέο έτος. Γι’ αυτό το λόγο έπρεπε να το
περάσεις με αρμονία και ειρήνη, με όλους να δείχνουν καλοσύνη σε όλους. Ακόμη και σήμερα αυτή η
μέρα είναι αφιερωμένη σε προετοιμασίες για το δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων – και όλη η
δουλειά πρέπει να τελειώσει πριν να νυχτώσει.Τότε όλη η οικογένεια κάθεται να δειπνήσει μαζί, το πιο
σημαντικό γεγονός εκείνης της μέρας.
Παραδοσιακά, το δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων άρχιζε όταν εμφανιζόταν το πρώτο άστρο
στον ουρανό. Πρώτα, ένα άτομο έλεγε την προσευχή, μερικές φορές και ένα απόσπασμα από τη Γραφή
σχετικά με τη γέννηση του Χριστού. Μετά η οικογένεια ευχόταν μεταξύ τους ό,τι καλύτερο για το νέο
έτος και σαν σημάδι συμφιλίωσης, αγάπης, φιλίας και ειρήνης, μοίραζαν opłatek, λεπτά μπισκότα που
συμβόλιζαν το άγιο ψωμί. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί κάνουν το ίδιο πριν το δείπνο της παραμονής των
Χριστουγέννων μοιράζοντας proskura ή prosfera (το κοινό μας πρόσφορο).
Το δείπνο αποτελείται από πιάτα χωρίς κρέας. Παραδοσιακά, πρέπει να υπάρχουν δώδεκα πιάτα – που
αντιστοιχούν στους 12 μήνες του χρόνου ή τους Αποστόλους του Χριστού. Στην πρακτική, δύσκολα κανείς
μπαίνει στον κόπο να τα μετρήσει. Όσο πιο πολύ φαγητό υπάρχει στο τραπέζι, τόσο ευνοϊκό θα είναι το
νέο έτος. Αυτό το έθιμο απορρέει από την αρχαία παράδοση σεβασμού για τα αγαθά της γης. Μετά το
δείπνο, Χριστουγεννιάτικα κάλαντα τραγουδιούνται. Πολλοί άνθρωποι τελειώνουν τη μέρα,
πηγαίνοντας στη Μεσονύχτια Θεία Λειτουργία, γνωστή σαν Pasterka (η Θεία Λειτουργία του βοσκού).

25. Παραδόσεις (Δείπνο παραμονής)
• Ένα δημοφιλές γεγονός κατά την περίοδο μετά των Χριστουγέννων είναι το jasełka, μια
αναπαράσταση της Θείας Γέννησης από ερασιτέχνες. Στην ύπαιθρο, μπορείτε να τους δείτε να
πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι με ένα αστέρι ή φάτνη. Παραδοσιακά, περιμένουν φιλοδώρημα για
την επίσκεψη, όταν η πληρωμή ήταν σε Χριστουγεννιάτικες λιχουδιές, αλλά τώρα περιορίστηκε σε
πληρωμή με ψιλά. Συχνά ντύνονται και αυτοσχεδιάζουν σκηνές που αφορούν βιβλικά μοτίβα.
Τυπικά οι χαρακτήρες είναι ο Βασιλιάς Ηρώδης, Άγγελος, Διάβολος, Θάνατος και μερικές φορές
ζητιάνο και αρκούδα ή κατσίκα. Η μέρα της Πρωτοχρονιάς, καθώς και η παραμονή της, γνωστή
στην Πολωνία σαν Sylwester ξεκινά το καρναβάλι – μια περίοδος χορών και εορτασμών. Μια
παραδοσιακή μορφή διασκέδαση ήταν τα kulig (βόλτες με έλκηθρο), που προτιμούνταν για αιώνες
από τους Πολωνούς ευγενείς και ακόμα είναι πολύ δημοφιλή. Μια παρέλαση από έλκηθρα που τα
έσερναν άλογα πήγαιναν από κτήμα σε κτήμα, διασκέδαζαν παντού με εγκάρδια γεύματα,
ακολουθούμενα από χορούς. Σήμερα οι βόλτες δεν είναι τόσο θεαματικές και συνήθως τελειώνουν
με μια υπαίθρια φωτιά και λουκάνικα ή το παραδοσιακό bigos.
Η τελευταία Πέμπτη του καρναβαλιού είναι μια μέρα στην οποία οι Πολωνοί τρώνε μεγάλες
ποσότητες από ντόνατς και τηγανισμένες λεπτές λωρίδες ζυμαρικού, γνωστά σαν chrust ή faworki.
Το καρναβάλι τελειώνει με γλέντι την ΚαθαράΤρίτη γνωστή ως śledzik– το ‘φαγοπότι της ρέγκας’,
από τις ρέγκες που τρώγονται εκείνη τη μέρα σαν πρόδρομος τηςΤεσσαρακοστής.

26. Παραδόσεις (Δείπνο παραμονής)
Μια παγανιστική παράδοση ακόμα δημοφιλής σήμερα, είναι το πνίξιμο της
marzanna ("παγωμένη παρθένα κόρη"), που γίνεται την τέταρτη Κυριακή της
Τεσσαρακοστής. Για τους προγόνους μας, το έθιμο συνδεόταν με τον ατελείωτο
ρυθμό της ζωής.Έκφραζε τη χαρά τους για τον ερχομό της άνοιξης, που
σήμαινε αναγέννηση της φύσης, υποσχόμενη σοδειές και αφθονία – η
marzanna ήταν η αναπαράσταση του χειμώνα, ένα αχυρένιο ομοίωμα
γυναίκας, ντυμένο στα άσπρα και διακοσμημένο με κοραλλένιες χάντρες και
κορδέλες. Στη Σιλεσία ήταν ντυμένη με άσπρο νυφικό και λουλουδένιο στεφάνι
στο κεφάλι. Οι χωρικοί την μετέφεραν από σπίτι σε σπίτι, μετά την ξέντυναν
και σκόρπιζαν τα ρούχα της σε ποτάμι, λίμνη ή απλά σε μια λακκούβα με νερό.
Μερικές φορές το ομοίωμα καιγόταν πριν να ριχθεί στο νερό. Καθώς η
marzanna απομακρυνόταν από το χωριό, από την αντίθετη πλευρά οι χωρικοί
έφερναν τα maik – πράσινα κλαδιά διακοσμημένα με κορδέλες και λουλούδια.
Στους αιώνες, η τελετή αυτή έγινε μια μορφή ψυχαγωγίας. Σήμερα το έθιμο
αυτό τελείται κυρίως από παιδιά την 21η Μαρτίου, που είναι η πρώτη μέρα της
άνοιξης και ανεπίσημη μέρα του τεμπέλη.

27. Παραδόσεις (Δείπνο παραμονής)
• Η πιο πολύχρωμη θρησκευτική εορτή πριν το Πάσχα είναι η Κυριακή των Βαΐων, που εορτάζεται σε
εκκλησίες σε όλη τη χώρα προς ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στην
Ιερουσαλήμ. Οι φοινικιές, είναι το κύριο χαρακτηριστικό της ημέρας και διακοσμούνται με
πολύχρωμες κορδέλες, βαμμένο γρασίδι και ξερά ή τεχνητά λουλούδια. Στο παρελθόν πιστευόταν
ότι μια φοινικιά ευλογημένη σε μια Θεία Λειτουργία είχε ειδικές δυνάμεις – για παράδειγμα
απέτρεπε τις ασθένειες. Μετά τη Λειτουργία, οι άνθρωποι άγγιζαν τις φοινικιές, ανταλλάσσοντας
ευχές για υγεία, πλούτο και καλές σοδειές.Το Μεγάλο Σάββατο, οι πιστοί έπαιρναν καλάθια με
φαγητό από το πασχαλινό τους τραπέζι για ευλογία. Αυτό το τυπικό Πολωνικό έθιμο χρονολογείται
από τον 14ο αιώνα. Αρχικά, ευλογείτο μόνο ένα ψωμί σε σχήμα αρνιού, αλλά σήμερα πρέπει να
περιλαμβάνει τουλάχιστον εφτά είδη φαγητού, το καθένα με το δικό του συμβολισμό.Ψωμί, που
εξασφαλίζει καλή τύχη, είναι στη Χριστιανοσύνη πάνω απ’ όλα σύμβολο του σώματος του Χριστού.
Αυγά εξασφαλίζουν αναγέννηση, η νίκη της ζωής επί του θανάτου.Το αλάτι δίνει ζωή και
πιστευόταν ότι έδιωχνε το κακό. Καπνιστό κρέας εξασφαλίζει υγεία, γονιμότητα και αφθονία.Το
τυρί αντιπροσωπεύει τη φιλία μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης.Το αγριοράπανο είναι σύμβολο
δύναμης και φυσικής φόρμας. Ένα γλύκισμα ήταν το τελευταίο αντικείμενο στο Πασχαλινό καλάθι
και συμβόλιζε ικανότητες και τελειότητα. Η παράδοση το θέλει να είναι σπιτίσιο. Σήμερα μερικοί
έχουν και σοκολάτα και τροπικά φρούτα στα Πασχαλινά τους καλάθια. Αυτό αναπτύχθηκε κατά την
κομμουνιστική περίοδο, όταν η σοκολάτα και εισαγόμενα φρούτα ήταν σπάνια

28. Παραδόσεις (πασχαλινό τραπέζι)
• Όπως απαιτεί η παράδοση, τα ευλογημένα φαγητά τρώγονται στο πρόγευμα μετά τη Θεία Λειτουργία της
Μεγάλης Κυριακής.Όλη η οικογένεια κάθεται στο τραπέζι, με χαμς, λουκάνικα, πατέ, λεπτές φέτες
κρέατος, ποικιλία πιάτων με πουλερικά, αυγά, γλυκίσματα, cheesecakes κλπ.Τα καυτά πιάτα
περιλαμβάνουν żur με άσπρο λουκάνικο ή καπνιστό μπέικον, σούπα αγριοράπανου με σφιχτό αυγό και
άσπρο λουκάνικο, ή barszcz consommé, επίσης με αυγό.Το τραπέζι καλύπτεται με λευκό
τραπεζομάντηλο και διακοσμείται με Πασχαλινά αυγά, ανοιξιάτικα λουλούδια . Η Δευτέρα μετά το
Πάσχα, είναι μια μέρα στην οποία τα αγόρια πετάνε νερό στα κορίτσια. Η αρχική σημασία του αρχαίου
αυτού εθίμου, που είναι πολύ δημοφιλές ακόμη και σήμερα, χάθηκε . Ίσως να είχε τη σημασία της
εξάγνισης και γονιμότητας. Σε μερικά μέρη όχι μόνο οι γυναίκες ραντίζονταν, αλλά και η γη και οι
αγελάδες – για καλύτερες σοδειές και περισσότερο γάλα.Υπάρχουν επίσης πολλά τοπικά Πασχαλινά
έθιμα. Στην Κρακοβία τελείται το καθιερωμένο Emaus, μια λαϊκή εορτή που σχετίζεται με τους δυο
Αποστόλους που συνάντησαν τον Αναστημένο Χριστό στο δρόμο προς την Εμμαούς. Οι έμποροι στήνουν
τους πάγκους τους με μπιχλιμπίδια, καπνό για τους μεγάλους και γλυκά για τους μικρούς.Τα πλήθη
μαζεύονται στις εκκλησίες για να δουν μια πομπή θρησκευτικών αδελφοτήτων με πλήρη περιφορά, με
τύμπανα, εξαπτέρυγα και άγιες εικόνες. Σήμερα, δυστυχώς, τα παραδοσιακά παιχνίδια και κατασκευές
στους πάγκους αντικαθίστανται από μοντέρνα πλαστικά, αλλά παρόλα αυτά, το Emaus είναι ακόμα μια
μεγάλη ψυχαγωγία για παιδιά και ενήλικες.

29. Παραδόσεις (πασχαλινά αυγά)
Άλλο πασχαλινό έθιμο είναι η παράδοση της διακόσμησης των αυγών.Το πιο παλιό
Πολωνικό Πασχαλινό αυγό είναι του 10ου αιώνα και βρέθηκε σε μια ανασκαφή στο
Ostrów και φτιάχτηκε με μια τεχνική παρόμοια με αυτήν που χρησιμοποιείται σήμερα. Η
διακόσμηση Πασχαλινών αυγών έγινε στοιχείο της λαϊκής παράδοσης, με εμφανείς
τοπικές διαφορές. Παραδοσιακά, πριν να βαφτούν, τα αυγά βάφονταν με μοτίβο με
λιωμένο κερί, το οποίο όταν στέγνωνε δεν απορροφούσε τη βαφή και μετά αφαιρούνταν
για να αποκαλυφτεί η διακόσμηση στο βαμμένο αυγό. Μια παραλλαγή της Πομερανίας,
είναι να βάφονται τα αυγά με μόνο ένα χρώμα, χρησιμοποιώντας φυσικές βαφές από
φύλλα, φλοιό δέντρων, φλούδα κρεμμυδιού, λουλούδια μολόχας, χαμομήλι, καλάμια,
φύλλα τσουκνίδας, βελόνες πεύκου και πολλά άλλα φυτά. Στη Σιλεσία, τα βαμμένα αυγά
διακοσμούνται με περίτεχνα μοτίβα, ξύνοντας το βαμμένο κέλυφος του αυγού με ένα
κοφτερό στυλό. Η διακόσμηση των αυγών ήταν κάποτε γυναικεία ενασχόληση. Βαμμένα
ή ζωγραφισμένα αυγά παρουσιάζονταν πρώτα στα μέλη της οικογένειας και μετά την
Αγία Εβδομάδα, στους φίλους και γνωστούς. Αν πρόσφερες σε ένα αγόρι ή κορίτσι
πασχαλινό αυγό, θεωρείτο ένδειξη συμπάθειας.

30. Πηγές
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1
• https://www.google.gr/search?q=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE
%B1&espv=2&biw=1920&bih=935&source=lnms&sa=X&ved=0ahUKEwjF7Y3km73LAhVhG5oKHaiDBcgQ_AUIBSgA&dpr=1#q=%CF%80%CE%BF
%CE%BB%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%B1+%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CE%B1
• http://clubs.pathfinder.gr/ilovepoland/428662
• https://www.google.gr/search?q=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE
%B1&espv=2&biw=1920&bih=979&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjs1Mm0nL3LAhUGYZoKHb7vDMgQ_AUIBigB&dpr=1
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B1%CF%84%CF%89%CF%81%CF%85%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CE%92%CE%B9%CE%B5%CE%BB%CE%
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7/%CE
•
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CE%95%CE%BE%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%B7%CF%
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%BF%CF%80%CE%AD%CF
%81%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82
•

31. Τέλος