Ramayanam slokas with telugu translations written by vadali subbarayudu,peddapuram.

1. l ùV≤s¡+u≤j·TqeT'
e&É*lsêe÷j·TDeTT
u≤ø±+&ÉeTT
‘=*|üT≈£î
á ªªe&É* l sêe÷j·TDeTTμμ l d”‘êsêe÷+»H˚j·T ø£{≤ø£å Mø£åD Á|ükÕs¡
Á|üuÛ≤q |ü<ä´Á>∑+<∏äeTT>∑ >∑÷]Ëì. πøeeTT l yê©àø£ Ä~ø±e´ sêe÷j·TD
dü+düÿè‘· ø±yê´ìøÏ á Hê Ä+Á<∏ä |ü<ä´ø±e´eTT j·T<∏ë‘·<ÛëqTyê<äy˚T! d”«j·T
uÛ≤yê≈£î ‘êe⁄˝Òø£ πøe yê©àøÏ uÛ≤yêqT>∑TDeTT>∑H˚ á Hê ªªe&É*
lsêe÷j·TDeTTμμ s¡#·qeTT kÕ–q~. bÕsƒ¡≈£î≈£î $TøÏÿ* n+<äTu≤≥T˝ÀìøÏ
ñ+&ÉT≥¬ø’ ‘ê‘·Œsê´T ≈£L&É |ü<ë´≈£î CÀ&ç+#·T≥ »]–q~. 19,000
(|ü+<=$Tà~y˚) |ü<ë´ ‘ê‘·Œs¡´ düVæ≤‘· Á>∑+<∏äeTT á e&É* lsêeTj·TD$T~.
düs¡düTT düVü≤è<äj·TT˝…’q bÕsƒ¡ø£ dü»®q sê»Vü≤+düT >∑TDÁ>∑Vü≤D bÕØDT˝…’
<äTs¡ZD˙s¡eTTqT $dü]®+∫ düT>∑TD ø°ås¡eTTqT Ädü«~+|ü dü$qj·TeTT>∑
kÕ_Ûe+<äqeTT>∑ nuÛÑ´]ú+#·T#·THêïqT.
Ä leTÁ<äs¡∫‘· ªªe&É* lsêe÷j·TDeTTμμq ªªu≤ø±+&ÉeTTμμ$T~
n+‘·sꓤ>∑eTìj·TTqT eTq$ #˚j·TT#·THêïqT. á Hê ªªe&É* lsêe÷j·TDeTTμμ
l y˚+ø£fÒX¯«s¡kÕ«$TøÏ n+øÏ‘·MTj·Tã&çq~.
ãT<Ûä»q $<Û˚j·TT&ÉT
e&É* düTu≤“sêj·TT&ÉT
nÁ&Édt :
e&É*düTu≤“sêj·TT&ÉT,myéT.@.,
uÛ≤cÕÁ|üMD, |æ.z.m˝Ÿ., m+.@. ‘ÓTZ Ä+Á<Ûë j·T÷ìe]‡{°
‘ÓTZ |ü+&ç‘·T&ÉT>∑ 33 dü+e‘·‡s¡eTT düØ«düT, pìj·TsY ˝…ø£Ãs¡sY ‘ÓTZ ` 38 e÷kÕT
&√s¡T HÓ+. 2`3`18m, sêe÷sêe⁄ù|≥, ô|<ë›|ü⁄s¡+ ` 533 437
‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ

2. lsêe÷j·TqeT' l >∑DÒXÊj·TqeT'
e&É* l sêe÷j·TDeTT
u≤ø±+&ÉeTT
ø£+ˆ l ø£s¡TD≤bÕØD≤!
ÁbÕø£≥ e]edæ‘· X¯óuÛÑ$uÛ≤dæ‘· uÛÑøÔ±
˙ ø±uÛÑj·TbÕD°! düT$
y˚ø±~ düø£ >∑TDeTDÏ! y˚+ø£≥s¡eTD≤!
y˚+ø£fÒXÊ! á u≤ ø±+&É+ãTq Ä~>∑ H˚ $qï$+#·Tq~ ÄøÏ+|ü⁄e÷!
yÓTT<ä{Ï düs¡ZeTT
ø£+ˆ l yê©àøÏ ‘·b˛ì~Û
l y˚<ë<Ûä´j·Tq|üs¡T&ÉT l yê–«<äT&ÉTHé
bÕeqeTTì Hês¡<äT düT>∑T
D≤eVü≤ $<ä«<ä«s¡Tì≥T‘·ìì n&ç¬>Hé. 1
‘êˆ l yê©àøÏ eTVü≤]¸, ‘·|üdüT‡qT, y˚<ë<Ûä´j·TqeTT #˚j·TTyê&ÉT, yê–«XÊs¡<äT&ÉT, bÕeqeTTì,
düT>∑TDeTDÏj·T>∑T Hês¡<äTì‘√ sTT≥¢HÓqT.
eTˆ <Ûäs¡DÏHé dü<äZTDXÊ* $Áø£eT|òüTH√<›ëeTT+&ÉT, <Ûäs¡àE„&ÉTHé
ìs¡‘·düTÔ‘·´ ø£è‘·E„&ÉTHé Á|ü~∏‘· dü+ùdy√´¢dü‘Y dü‘·´yê
>∑«s¡T&ÉTHé dü<ä›è&ÛÉ düÁ<ä«‘·T+&ÉTq>∑T uÛ≤dü«‘Y |üPs¡Twüß+&Óe«&√
|üs¡>∑Hé Hê≈£îqT C…|üeT+#·Tq&ç¬>Hé yê©àøÏ nHêïs¡<äTHé. 2
‘êˆ |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT, >∑TDe+‘·T&ÉT, <Ûäs¡àes¡ÔqT&ÉT, ø£è‘·E„&ÉT, dü‘·´yêø˘ |ü]bÕ≈£î&ÉT,
|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT nsTTqyê&ÉT uÛÑ÷˝Àø£eTT˝À mes¡THêïs√ #Ó|üeTì yê©àøÏ Hês¡<äTì n&ç¬>qT.
eTˆ $dü<ä÷“¤]#·]Á‘·T&ÉTHé, düø£ JeÁX‚DÏ dü+πøåeT dü
¢*‘·T+&ÉTHé es¡$<ä«<ë+es¡T&ÉT ø±sê´+#·‘Y düeTs¡úT+&ÉT, ì
X¯Ã ∫‘·ÔT+&ÉT, Á|æjÓÆTø£ <äs¡ÙqT&ÉT, dü+düÔe⁄´+&ÉTHÍ yêì Hê
øÏyêÁ≈£îe⁄«eT! Hês¡<ë! ns¡j·T H˚˙Hê&ÉT C„≤qeTTàqHé. 3
‘êˆ Hês¡<ë! dü#·Ã]Á‘·T&ÉT, düø£Jeø√{Ï Væ≤‘·eTT ø√s¡Tyê&ÉT, nkÕ<Ûä´yÓTÆq |üìì≈£L&É
kÕ~Û+#·Tyê&ÉT, Äq+<äeTT>± <äs¡Ùq$T#·TÃyê&ÉT, $<ë´ø√$<äT&ÉT nsTTqyêìì >∑÷]Ã
‘ÓT|ü⁄eTT.

3. eTˆ ns¡j·THé <ÛÓ’s¡´eTT >∑ZTyê&ÉTqT, düeTT<ä´ìï]®‘· Áø√<ÛäT&ÉTHé
es¡ø±+‹ düÔe˙j·TT&ÉTHé ‘·|ü>∑Hé kÕ«+‘êq düT+‘Ó’q <äT
düÔs¡yÓTÆq{Ϻ ndü÷j·T˝Òì $dü<들e⁄+&ÉT, j·TT<∆ëq ‘êHé
|üs¡>∑Hé ø√|üeTT ;Û‹j·TT≈£îÔ˝§ düTs¡˝Ÿ, yêìHé e∫+|ü+>∑<˚! 4
‘êˆ <ÛÓ’s¡´e+‘·T&ÉT, ndü÷j·T˝Òìyê&ÉT, ø√|üeTTqT »sTT+∫qyê&ÉT, j·TT<ä∆£eTT˝À me] ø√|üeTTqT
#·÷∫ <˚e‘·T≈£L&É uÛÑj·T|ü&ÉT<äTs√ n{Ϻ yêìì >∑÷]à $e]+#·TeTT.
ñˆ Hês¡<ä! H˚qT ˙$wüj·T HÓ’s¡à*q+‘· $q+>∑ì|ü⁄¶ $
kÕÔs¡ ≈£î‘·÷VüQT+&ÉqsTT ‘·<ä›j·TTqT+{Ïì z eTVü≤]¸! l
kÕs¡ >∑TD≤_ÛsêeT düT$XÊTì ˙e⁄ HÓiT+>∑>∑TZ<√
uÛÑ÷]|ü$Á‘·o! |ü]|üP]‘· $wüßí »ù|<ä∆‘·‘·Œsê! 5
‘êˆ z Hês¡<äeTVü≤]¸! Ç{Ϻ >∑TD$X‚wüeTTT>∑ yêìì>∑÷]à ˙≈£î ‘Ó*j·T>∑<äT. ø±e⁄q
$qe˝…qì Hê≈£î #ê ≈£î‘·÷Vü≤eTT>± qTqï~.
‘˚ˆ^ˆ eT÷&ÉT˝Àø± eè‘êÔ+‘· uÛÑ÷]$<äT&ÉT
Hês¡<äT&ÉTq+‘· yê©àøÏ kÕs¡e#·q
|òüøÏÿ Hê*+∫ yÓ÷<äeTTà e&Édæ, |üT≈£î
yê&É, ‘·‘·ÿ<∏äHé $qTeT+#·T |ü*¬øì≥T¢. 6
‘êˆ Á‹˝Àø£C„≤ì, eTT˝¢Àø£eTTj·T+<ä* $wüeTTT ‘Ó*dæq Hês¡<äT&ÉT, yê©àøÏ Ä $<ÛäeTT>±
Á|ü•ï+#·>± dü+‘√wü|ü&ç, #Óô|Œ<ä $qTeTì sTT≥¢T |ü*¬øqT.
eTˆ es¡yê©àøÏ eTVü≤]¸! qìï≥qT dü+Á|üX¯ïeTTà >±$+∫ ˙
<äs¡j·THé >√]q dü<äZTDÁ|ü~∏‘· uÛ≤dü«<äT“¤~∆ kÕe÷qT´Hé
<Ûäs¡ >±q+>∑qTsês¡T dü<äTZD>∑TD√<∆ëeTTHé eTVü‰|üPs¡TwüßHé
dæús¡TìHé H˚ìø£ ìX¯ÃsTT+∫ sTT≥yê∫+‘·THé Á>∑Væ≤+|ü+>∑<˚! 7
‘êˆ z yê©àøÏ eTVü≤]¸! ˙e⁄ n&ç–q nìï dü<äZTDeTTTqï e÷qe⁄T ˝Àø£eTT˝À ø£qã&ÉÉs¡T.
ø±ì á >∑TDeTTT ø£*–j·TTqï eTVü‰|ü⁄s¡Twüßì >∑TiÏ+∫ #Óô|Œ<äqT. $qTeTT.
2 e&É* l sêe÷j·TDeTT

4. eTˆ $qTìø屫≈£î ≈£î˝À<䓤e⁄+&É‘·&ÉT |üè~∏«Hé sêeTHêeTT+&ÉT, dü
»®q dü+düTÔ‘·T´&ÉT, ì•Ã‘ê‘·Tà&ÉT eTVü‰dü+düÔe´Mπs´<ä∆bÕ
eq Be´<ä›T´‹eT+‘·T&ÉTHé düø£uÛ≤dü«˝¢Àø£es¡ZeTTà ù|
]àì d”«j·TeTTàeX¯eTTàHÓ’q Á|üuÛÑTe⁄+&ÓHé ‘êqTH=ø£ÿ+&çHé. 8
‘êˆ Çø屫≈£î e+X¯eT+<äT »ìà+∫q sêeTT&=ø£ÿ&˚ ì•Ã‘· dü«uÛ≤eeTT ø£yê&ÉT.
|üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT. Ç+Á~j·T ìÁ>∑Vü≤eTT ø£yê&ÉT. ì]«ø±s¡T&ÉT. düø£ ˝Àø£eTTqT ‘·q
n<äT|ü⁄˝À qT+#·Tø=qTyê&ÉT.
Xʈ Ä sêeTT+&ÉTqT ãT~∆eT+‘·T&É>∑T ñ<ä´˙ï‹XÊÅkÔÕ~ $
kÔÕs¡C„≤qT&ÉT X¯Á‘·Tdü÷<äqT&ÉT dü+düÔe⁄´+&ÉT leT+‘·T&Ó
#√Ãs¡e÷´eVü≤ u≤VüQXÊ* $|ü⁄˝≤+düT+&ÉTHé eT¨<ä´<ä∆qT+
&Ó’ s¡+õ¢T#·T ø£+ãTø£+sƒ¡T&ÉTqTHÓ’ Ä‘·+&ÉT $ÁuÛ≤õTHé. 9
‘êˆ Ä sêeTT&ÉT ãT~∆eT+‘·T&ÉT. düø£XÊgeTTT ‘Ó*dæq ˙‹eT+‘·T&ÉT. ◊X¯«s¡´e+‘·T&ÉT.
X¯Á‘·T HêX¯≈£î&ÉT. X¯+KeTTe+{Ï ø£+sƒ¡eTT ø£yê&ÉT. ñqï‘·yÓTÆq eT÷|ü⁄, ãyÓTÆq u≤VüQe⁄T
ø£yê&ÉT.
eTˆ Áe‹ m‘ÓÔÌq $XÊXÀ_Û‘· eTVü‰eø£ådüúTT+&ç+ø£, $
ÁX¯ó‘· ø√<ä+&Éø£fi≤ $XÊs¡<äT&ÉT HÓ#√Ã>∑÷&ÛÉ»Á‘·T+&ÉT, dü+
düTÔ‘·T &ÜC≤qTuÛÑTC≤$X‚wüß&ÉT düTos¡¸T+&ÉTHé ˝≤{À‘·ÔeT
dæú‘·T&ÉTHé sêõ‘· $Áø£eTT+&ÉT q]wü{Ÿ#Û˚<äT+&ÉT Hê‘·+&É>∑THé. 10
‘êˆ $XÊyÓTÆq eø£å'düúeTT ø£yê&ÉT. <ÛäqT]«<ë´ $XÊs¡<äT&ÉT. ø±eTÁø√<ÛäeTTqT »sTT+∫q
yê&ÉT. u≤VüQe⁄T, •s¡düT, ˝≤≥eTT nìï nej·TeeTTT eT+∫ ø£åDeTT‘√ qT+&ÉTyê&ÉT.
‘˚ˆ^ˆ düeTT∫‘·dü‘·ÔqT&ÉT XÖs¡´XÊ*dæï>∑∆
es¡Tí&ÉTqT $uÛÑøÔ±+>∑T+&ÉT ãVüQeTH√»„
$|ü⁄qj·TqT&ÉT lXÊ* |”qe≈£åî
&É‘·&ÉT es¡X¯óuÛÑø£åD√<ä+∫‘·T+&ÉT. 11
‘êˆ #·ø£ÿì X¯Øs¡#êäj·T ø£yê&ÉT. H˚Á‘·eTTT $XÊyÓTÆ, nej·TeeTTT, <˚Vü≤eTT nìïj·TT
X¯óuÛÑø£åDeTTT ø£*–j·TT+&ç XÀ_ÛT¢#·Tqïyê&ÉT.
u≤ø±+&ÉeTT 3

5. ‘˚ˆ^ˆ »>∑‹ <Ûäs¡àE„&ÉTqT es¡dü‘·´dü+<ÛäT
&ÉTqT Á|üC≤Væ≤‘· ø£è‘·T´+&ÉT |òüTqj·TX¯dæ«
C„≤qdü+|üqï X¯ó∫eT‹ dü»®qeX¯ó
&É‘·&ÉT Á•‘·»HêeqT&Í#·T ns¡T#·T+&ÉT. 12
‘êˆ <Ûäs¡àE„&ÉT, dü‘·´dü+<ÛäT&ÉT, Á|ü» Væ≤‘·eTT ø√s¡Tyê&ÉT, ÄÁ•‘·TqT s¡øÏå+#·Tyê&ÉT. C„≤q
dü+|üqTï&ÉT, dü»®qT≈£î eX¯yÓTÆj·TT+&ÉTyê&ÉT.
eTˆ ns¡j·THé sêeTT&ÉT ÁãVü≤àdüìïuÛÑT&ÉT düsê«~Ûø£´ <˚e⁄+&ÉT, uÛ≤
düTs¡ ˝Àø±œb˛wü≈£î+&ÉT ]|ü⁄s¡øå√HêX¯ø±Á>∑T+&ÉTqTHé
bı]‘·‘YÁbÕDÏ düeTdüÔ sêõ‘·dü<ä÷“¤s¡ø£å≈£î+&ÉTHé, Á|ü$
düÔs¡ <Ûäsêàœ s¡ø£åDÁ|ü~∏‘·T &Ü‘ê&ç+ø£ ìX¯Ù+ø£>∑Hé. 13
‘êˆ lsêeTT&ÉT ÁãVü≤à düe÷qT&ÉT. düø£ ˝Àø£eTTqT b˛wæ+#·Tyê&ÉT. X¯Á‘·Te⁄qT HêX¯qeTT
#˚j·TTyê&ÉT. düeTdüÔ Jeø√{Ïì s¡øÏå+#·Tyê&ÉT, <Ûäs¡àeTTqT s¡øÏå+#·Tyê&ÉT
eTˆ ì»<Ûäsêàœ y˚‘·è‘ê#·DT&ÉT dü+ùdyê|üs√‘·Ô+dü‘·
ìï»uÛÑø±ÔÁ•‘· s¡ø£åø£Á|ü~∏‘·T&ÉTHé y˚<˚<ä∆y˚<ë+>∑yê>¥
ãTTEdü+B|Ôüs¡Vü≤dü´y˚‘·Ôj·TT <ÛäqTπs«<ëÁ–eTT+&ÉTHé dü<ë
düT»HêÁπ>düs¡ odü<äZTDT&ÉT HÓ#√ÃsêeTuÛÑÁ<äT+&ÉqHé. 14
‘êˆ lsêeTT&ÉT <Ûäs¡àeTTqT u≤>∑T>± ‘Ó*dæqyê&ÉT, ‘·qyê]q+<äiÏì s¡øÏå+#·Tyê&ÉT,
y˚<äy˚<ë+>∑eTTT nìïj·TT u≤>± ‘Ó*dæqyê&ÉT, <ÛäqTπs«<äeTTq+<äT nkÕ<Ûës¡DyÓTÆq C„≤qeTT
ø£yê&ÉT.
eTˆ ne⁄sê! sêeTT&ÉTHêHé |üs√|üø£è‘·T&ÉTqT<ä´‘Y düs¡«XÊÅkÔÕs¡ú ‘·
‘·«$<äT+&ÍHé düà è‹eT+‘·T&ÍqT Á|ü‹uÛ≤e+‘·T+&ÉTHÍHé düs¡«˝À
ø£$‘êqÁ|æj·TT&ÍqT kÕ<ÛäT>∑TD$U≤´‘·T+&ÉBHê‘·Tà&ÍHé
Á<ÛäTeyÓTÆq{Ϻ $#·ø£åD≤Á|ü~∏‘·y˚<äT´+&ÍqT Vü≤è<ä´eTTà>∑Hé. 15
‘êˆ düs¡«XÊgeTTT ‘Ó*dæqyê&ÉT. |üs√|üø±s¡e+‘·T&ÉT. ˝Àø£e´eVü‰s¡eTT˝À #ê˝≤ nqTuÛÑeeTT
ø£yê&ÉT, düs¡«˝Àø£ Á|æj·TT&ÉT. $#·ø£åD≤ C„≤qeTT ø£yê&ÉT. kÕ<ÛäT>∑TDoT&ÉT.
4 e&É* l sêe÷j·TDeTT

6. eTˆ ns¡j·THé ‘·qï<äT˝…¢ dü+Á<äeTTq Wsê! #=#·TÃq≥¢THé dü<ë
|üs¡yÓ÷<ës¡T&ÉT dü»®Hê_Û>∑‘· Be´¢ø£åD√<들dæ‘·
dæús¡dü+<äs¡ÙqT&Ü‘·&ÉTHé |òüTqãT<ÛäÁX‚c˜Õe∞Áb˛¢dü‘Y
|üüs¡eTÁbÕ|ü⁄´&ÉT, |üP»´sêeTT&Éq, $X¯«eTà+<äT ìø£ÿeTTà>∑Hé.
16
‘êˆ q<äTìïj·TT düeTTÁ<äeTTqT #˚s¡Tq≥¢T, dü‘·TŒs¡TwüßT lsêeTTì #˚s¡T#··T+<äTs¡T.
|üP»˙j·TT&ÉT. ~e´ø£åDeTTT ø£*–j·TTqï á‘·ì <äs¡ÙqeTT Äq+<ä<ëj·Tø£eTT.
‘˚ˆ^ˆ Á|ü~∏‘· øödü´ düyÓ÷à<äes¡∆qT+&ÉT
qeT sêeTT+&Ó düø£>∑TD≤+∫‘·T+&ÉT
yê]∆|ü>∑~ >∑+;Ûs¡T&Ó’ es¡T#·T+&ÉT
$eT <ÛÓ’s¡´eT+<äT Væ≤e÷Á~ düeTT&É‘·+&ÉT. 17
‘êˆ sêeTT&ÉT <ÛÓ’s¡´eTT˝À Væ≤eT‘·Œs¡«‘·eTT‘√ düe÷qT&ÉT. düeTTÁ<äeTTe˝… >∑+;Ûs¡eTT>±
qT+&ÉTyê&ÉT. øödü´≈£î #ê Äq+<äeTT ø£*–+#·Tyê&ÉT.
eTˆ ns¡j·THé $Áø£eTeT+<äT $wüíße⁄ düeTT<ä´<ä÷“¤] ø√bÕqqT
s¡«s¡Be´‘YÁ|üfi¯j·÷–ï ;Û‹ø£s¡T&Ü sêeTT+&ÉT dü+Á|”‹ eTT
s¡T«s¡e÷ø±+‘·T&ÉT <äs¡ÙqeTTàq ≈£îuÒs¡T+&ÍqT <ëHêq $
düÔs¡dü‘·´eTTàq <Ûäs¡à<˚e‘·j·TqHé düÔe⁄´+&ÉT |üPE´+&É>∑THé. 18
‘êˆ sêeTT&ÉT |üsêÁø£eTeTT˝À $wüßí düe÷qT&ÉT. <äs¡ÙqeTTqä #·+Á<äT&ÉT. ø√|üeTTq Á|üfi¯j·÷–ï
uÛÑj·T+ø£s¡T&ÉT. zs¡TŒq uÛÑ÷$T. <ëqeTTq ≈£îuÒs¡T&ÉT. dü‘·´eTTq <Ûäs¡à<˚e‘·. |üPE´&ÉT.
eTˆ ‘·|üHé |ü+øÏÔs¡<∏äT+&ÉTqTHé Á|ü»≈£îHé ‘ê$Tø£eTVü‰ÁX‚j·TeTT˝Ÿ
>∑*–+|ü+>∑qT CÒ´wü˜|ü⁄Á‘·T >∑TD$U≤´‘·THé eTVü‰$Áø£yÓ÷
»®«T ì‘·´eTTà Á|üC≤[ dü~∆‘·eTT ˝…dü‡+p#·T lsêeTT dü
¢*‘·THé ‘·<äT´esêE>∑Hé düT|üq¢Hé ìX¯ÃsTT+#ÓHé *Hé. 19
‘êˆ <äX¯s¡<∏äT&ÉT Á|ü»≈£î eT+∫ #˚j·T<ä∫, >∑TDe+‘·T&ÉT, |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT, m|ü&ÉT
Á|ü» Væ≤‘·eTTH˚ ø√s¡Tyê&ÉT, ‘·q Á|æj·T CÒ´wü˜≈£îe÷s¡T&ÉT lsêeTTì j·TTesêE>± #˚j·T
ìX¯ÃsTT+#ÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 5

7. eTˆ j·TTesêEHé düT|ü+>∑ sêeTTìì Hê¨|ü+øÏÔ‘ês¡T´+&ÉT HÓ+
#· yÓdüHé ¬ø’ø£·j·TT |üPs¡«<ä‘·Ôes¡kÕ+#·<Ó’«‘·eT<›ëì sê
eTT eHês¡úeTTàqT |ü+|ü⁄≥˝Ÿ, uÛÑs¡‘·dü‘·TŒÁ‘ês¡∆ |ü{º≤_Ûùw
ø£$<ÛëqeTTàqT >√¬s |ü+øÏÔs¡<∏äTìHé ø±s¡TD´V”≤Hê‘·àjÓÆT. 20
‘êˆ sêeTTì j·TTesêE #˚j·T<ä#·>±, ¬ø’ø£, ‘·q≈£î <äX¯s¡<∏äT&ÉT |üPs¡«$T∫Ãq ¬s+&ÉT es¡eTT≈£î
>±qT, ‘·q ø=&ÉT≈£î uÛÑs¡‘·Tì |ü{º≤_Ûùwø£eTT, sêeTTì |ü<äTHêTπ>+&É¢T eqyêdüeTT ø√]q~.
‘˚ˆ^ˆ dü‘·´yêø£∆s¡àbÕX¯$X¯düÔã<ä∆
<äX¯s¡<∏ä <Ûäsê~ÛHê<∏äT+&ÉT ‘·q<äTÁbÕD
dü<äèX¯|ü⁄Á‘·T sêeTTì |òüTq$~‘·ãT~∆
ø±q≈£îq+ô| ¬ø’ø£≈£îHé ø£≥ºTã&çj·TT. 21
‘êˆ dü‘·´yêø˘ |ü]bÕ≈£î&Ó’q Ä <äX¯s¡<∏äT&ÉT <Ûäs¡àeTTq≈£î ø£≥Tºã&ç, ¬ø’ø£ ø√]q Á|üø±s¡eTT ‘·q
ÁbÕDdüe÷q |ü⁄Á‘·T&ÉT sêeTTì n&Ée⁄≈£î |ü+ô|qT.
‘˚ˆ^ˆ n‹|üsêÁø£eTXÊ* sêe÷K´es¡T&ÉT
¬ø’ø£ dü+Á|”‹¬ø’ ‘·+Á&ç ÁbÕø£≥e#·
qdü<뻄 ã<äT∆&ÉsTT ø±q≈£î |üs¡eT
‘·è|æÔ#˚‘·düTÿ&Ó’ <Ûäs¡à<äèwæº yÓ&É˝…. 22
‘êˆ n‹ |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq lsêeTT&ÉT ¬ø’ø£ dü+‘√wüeTTq¬ø’ ‘·+Á&ç |ü*øÏq e÷≥H˚, Ä»„>±
ã<ä∆T&Ó’, <Ûäs¡à<äèw溑√ ns¡D´eTT≈£î Äq+<äeTT>± ãj·TT<˚] yÓfiË¢qT.
#·+ˆ ns¡j·T>∑ ø£ÎDT+&Éq>∑ ÁbÕ+∫‘· sêeT<äj·÷Ås¡› ãT~∆øÏHé
|üs¡eTeTTHÓ’q Á|”‹ø£&ÉT e‘·‡‘·Hé >∑qT#·T+&ÉT ø£ÎDT+
&çs¡e⁄>∑ nqïô|’>∑T>∑T HÓ+‘·j·TT uÛÑøÏÔìø±qø£qï‘√
n]¬> düT$TÁ‘· ‘·*¢j·TTqT kÕ«+‘·eTTqHé |ü&ÉôdHé eTT<äeTTàqTHé.
‘êˆ nqïj·T+<äT uÛÑøÏÔ Áù|eTø£ sêeTTì Á|æj·Tk˛<äs¡T&ÉT ø£ÎDT&ÉT, sêeTTì yÓ+≥ n&Ée⁄≈£î
yÓfiË¢qT. n~ #·÷∫ ‘·*¢ düT$TÁ‘· dü+‘√wæ+#ÓqT.
6 e&É* l sêe÷j·TDeTT
øå

8. d”ˆ @ |ü⁄Á‹ düT|ü$Á‘·<Ûäè‹ ìs¡à #·]Á‘·
»q≈£î >∑èVü≤eTTq dü+»qqeTjÓT´
@ dü‹j·TT <äX¯s¡<∏˚X¯óì |ü⁄D´eTTà
≈£L]$T ù|]$TìHé ø√&ÉjÓT´
@ s¡eTD°eTDÏ lsêeT#·+Á<äTì
#˚‘·eTTàq Á|”‹bÕÁ‘·
@ |ü⁄]+Á~Ûj·TT<ëqyê|ü]$T‘· yÓ÷Vü≤
eTTqTp|æ ‘·HêïX¯eTTqT |òüT{Ï+#Ó
‘˚ˆ^ˆ <˚ee÷j·TjÓ÷ nqTq≥T¢ ~e´eT+<äT
qT+&ç uÛÑT$øÏ qe‘·]+#Ó ñs¡T‘·s¡ düTs¡T
∫s¡ |üs¡eTdüT+<äs¡ eTH√»„ Åd”Ô$Tqï
sêE s√Væ≤DÏ ã˝Ÿ#·HÓ sêeTT‘√&É. 24
‘êˆ »q≈£îì e+X¯eTTq+<äT |ü⁄{Ϻq d”‘·, <äX¯s¡<∏äTì |ü⁄D´eTT#˚‘· ø√&ÉsTTq~. sêeTTìøÏ
#ê sTTwüߺsêT. ÁbÕDeTT≈£L&Ü. m¢|ü&ÉT d”‘· sêeTTì Væ≤‘·eTTH˚ #˚j·TT#·T+&ÉTqT. sêø£ådüTqT
yÓ÷Væ≤+|ü#˚j·TT≥¬ø’ düèwºæ+#·ã&çq <˚ee÷j·Te˝… ~$qT+&ç uÛÑT$ì ne‘·]+∫q kÂ+<äs¡´e‹.
ñ‘·ÔeTTsêT. #·+Á<äTì nqTdü]+∫q s√Væ≤DÏe˝… lsêeTTì nqTdü]+∫ yÓ[¢q~.
eTˆ ns¡j·THé bÂs¡TT |ü+øÏÔ‘ês¡T´&ÉTqT <ä÷sê‘·´+‘·eTTHé kÕ>∑q+
|æ] lsêeTTì, <Ûä]àsêeTT&ÉTqT, ‘·è|æÔHé X¯è+>∑uÒsêK´eTÚ
|ü⁄]ìHé ‘·<äTZVüQ, d”‘· ø£ÎDT‘√ |üPE´+&ÉT HêsêeTT&ÉTHé
bı]‘ê>∑÷&çj·TT |ü+|æyÓ’#ÓqT düTeT+Á‘·THé y˚j·T<∏ëkúÕqeTTHé.25
‘êˆ |ü⁄s¡»qTT, <äX¯s¡<∏äT&ÉT #ê <ä÷s¡eTTei≈£î sêeTTì kÕ>∑q+|æ]. sêeTT&ÉT
d”‘êø£ÎDT‘√ X¯è+–uÒs¡|ü⁄s¡eTTqT #˚s¡Tø=HÓqT. n#·≥ >∑TVüQì ø£TdüTø=ì. düTeT+Á‘·Tì
yÓqTø£≈£î |ü+|æy˚ôdqT.
Xʈ d”‘êsêeTTT ø£ÎDT+&ÉT eqeTT˝Ÿ #Ó˝§«+<ä H=ø=ÿø£ÿ{ÏHé
Á|”‹Hé <ë≥T#·T ñ‘·Ô]+∫ q<äTTHé l$<é uÛÑs¡<ë«» yêvŸ
˙‹Hé #˚]j·TT ∫Á‘·≈£L≥ eqeT+<˚ |üs¡íXÊHé ø£&ÉTHé
uÛÑ÷‹Hé ì]à‹#˚dæ bı+~] düTK+ãTHé <˚e>∑+<Ûäs¡T«˝…’. 26
‘êˆ d”‘êsêeTø£ÎDTT eqeTTT, q<äTT <ë≥T≈£îì, uÛÑs¡<ë«» eTVü≤]¸ #Ó|æŒq ∫Á‘·≈£L≥
|üs¡«‘·eTTqTCÒ], n#·Ã≥ ˇø£ |üs¡íXÊ ì]à+#·Tø=ì <˚e>∑+<Ûäs¡T«Te˝… düTKeTT>± qT+&ç].
u≤ø±+&ÉeTT 7
øå

9. ‘˚ˆ^ˆ sêeTT&ÉTHé ∫Á‘·≈£L≥ |üs¡«‘·eTT CÒs¡
‘·+Á&ç <äX¯s¡<∏äT+&ÉT ‘·q|ü⁄Á‘·»ì‘· |òüTq
<äT'K dü+‘·|üÔ∫‘·TÔ&Ó’ ‘=i>∑ XÀø£
u≤wüŒeTTT ø£qTïqT dü«s¡Z|ü<äeTTq+<Ó.
27
‘êˆ sêeTT&ÉT ∫Á‘·≈£L≥eTT #˚]q ‘·s¡Tyê‘· <äX¯s¡<∏äT&ÉT |ü⁄Á‘·XÀø£eTT‘√ |”&ç+#·ã&ç, ø£qTïqT+&ç
XÀø£u≤wüŒeTTT e<äT#·T dü«s¡ZdüTÔ&ÉjÓT´qT.
‘˚ˆ^ˆ <äX¯s¡<∏äT&ÉT eTs¡DÏ+|ü>∑Hé ‘·<䓤s¡‘· düT
eTVæ≤‘·ãT&ÉT edæc˜Õ~ e÷q´eTTqTT
ì+ø£ sêC≤´~Ûø£è‹ d”«ø£]+|ü HÓ+‘·
|üTø£ìj·T´ø=q>∑˝Ò<äT uÛÑs¡‘·düT‘·T&ÉT. 28
‘êˆ <äX¯s¡<∏äT&ÉT eTs¡DÏ+#·>± edæwü˜ß&ÉT yÓTT<ä˝…’qyês¡T uÛÑs¡‘·Tì sê»´bÕq #˚j·TeTì m+‘·>±
#Ó|æŒqqT, uÛÑs¡‘·T&ÉT n+<äT≈£î sTTwüº|ü&É˝Ò<äT.
‘˚ˆ^ˆ HÓ$Tà‘√&É sêe÷qTÁ>∑Vü≤eTTà H=+<ä
yÓ&É˝… ø±q≈£îHé uÛÑs¡‘·T+&ÉT yÓ&É* n‘·&ÉT
$qj·TeTT>∑ k˛<äs¡Tì dü‘·´$Áø£eT|üs¡T
sêeTT<ä]"CÒ] #˚ôdqT ÁbÕs¡úqeTTà. 29
‘êˆ sêeTTì nqTÁ>∑Vü≤eTT bı+<äT≥¬ø’ uÛÑs¡‘·T&ÉT ns¡D´eTTq≈£î yÓ[¢. k˛<äs¡T&ÉT sêeTTì #˚],
$qj·TeTT‘√ y˚&ÉTø=HÓqT.
‘˚ˆ^ˆ düTs¡T∫s√<ës¡ düTeTTKT+&ÉT düT>∑TD dü<ä´
X¯dæ« düTeTVü‰ã˝Àù|‘· dü»j·TT&Ó’q
sêeTT&ÉTqT |æ‘·èyêø±´»„ s¡eT´ã<ä∆T
&É>∑T#·TqT ìsêø£]+#Ó sê»´eTTà>=q>∑. 30
‘êˆ ñ<ës¡e+‘·T&ÉT, eTVü‰ãe+‘·T&ÉT, <Ûäs¡àã<ä∆T&Ó’q sêeTT&ÉT, ‘·+Á&ç sTT∫Ãq Ä»„≈£î ø£≥Tºã&ç,
sê»´eTT rdüTø=qT≥≈£î ìsêø£]+#ÓqT.
8 e&É* l sêe÷j·TDeTT

10. ‘˚ˆ^ˆ uÛÑs¡‘·! H˚qT e#ÓÃ&ÉT<ëø£ ø£s¡eTT Hê<äT
bÕ<äTø£˝… Hê<äT Á|ü‹ì~Û|òüøÏÿ sê»´
ìs¡«Vü≤D yÓTTqs¡T|ü⁄eTì HÓ>∑&ç uÀ<Ûä
#˚dæ uÛÑs¡‘·TqjÓ÷<Ûä´≈£î oÁ|òüTeT+ô|. 31
‘êˆ uÛÑs¡‘ê! H˚qT ‹]– e#·TÃei≈£î Hê bÕ<äTø£H˚ Hê Á|ü‹ì~Û>± ñ+∫, sê»´ìs¡«Vü≤D
#˚j·TTeTì uÀ~Û+∫, uÛÑs¡‘·Tì yÓ+≥H˚ njÓ÷<Ûä´≈£î |ü+|æ+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeTTì ‹]–¬ø’ø=q Á|ü~∏‘·yê+#Û·
#Ó&É>∑ uÛÑs¡‘·T&ÉjÓ÷<Ûä´≈£î yÓ&É˝Òø£
bı]ì ìø£qT q+~Á>±eT |ü⁄]HÓj·TT+&ç
sê»´eTTqTCÒôd sêeTTì sêø£"<ä∫. 32
‘êˆ sêeTT&ÉT ‹]–e#·Tà ø√]ø£ |òü*+#·ø£, njÓ÷<Ûä´≈£î yÓfi¯¢˝Òø£, dü$÷|üeTTq>∑ q+~
Á>±eTeTTq j·TT+&çj˚T, sêeTTì sê≈£ø£î m<äTs¡T #·÷#·T#·T, uÛÑs¡‘·T&ÉT sê»´bÕq #˚ôdqT.
‘˚ˆ^ˆ n≥TT uÛÑs¡‘·T+&ÉT yÓ&É+>∑ neT*qeT‹
dü‘·´dü+<ÛäT+&ÉT leT+‘·T&É‘·´~Ûø£ õ
‘˚+Á~j·TT&ÉT sêeTT&Ü sê»´<Ûäè‘· düTUÒ#·Ã¤
<äøÏÿ <ä+&Éø±s¡D≤´q ‘êqTC§#ÓÃ.
33
‘êˆ uÛÑs¡‘·T&ÉT yÓ&É*q ‘·s¡Tyê‘· dü‘·´dü+<ÛäT&ÉT, õ‘˚+Á~j·TT&ÉT nsTTq sêeTT&ÉT sê»´eTTqT
d”«ø£]+#·T ø√]ø£ e<ä*y˚dæ, <ä+&Éø±s¡D´eTTqT Á|üy˚•+#ÓqT.
eTˆ |æ<ä|üHé $düÔs¡ <ä+&Éø±≥$ì ‘·è|æÔHé C§∫à sêeTT+&ÉT |ü
<äà<äfi≤≈£åî+&ÉT $sê<Ûäsêø£ådüTì dü+Vü‰s¡£eTTà>±$+∫ n
j·T´~Ûø£ lX¯s¡uÛÑ+>∑eTÚìì n>∑kÕ´_ÛK´eTÚìHé düTr
ø£å<äj·÷XÊ* q>∑düÔ´ k˛<äs¡Tì Mø£å+CÒôd qÁe÷‘·Tà&Ó’. 34
‘êˆ <ä+&Éø±s¡D´eTT Á|üy˚•+∫q sêeTT&ÉT $sê<ÛäT&ÉqT sêø£ådüTì #·+ô|qT. X¯s¡uÛÑ+>∑Tì, düTr≈£åîì,
Ä>∑düTÔ´ì, n>∑düTÔ´ì k˛<äs¡Tì qÁeT‘·‘√ ø£TdüTø=HÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 9
í
í

11. eTˆ nqeTÚàì n>∑düTÔ´&ÉTHé ‘·q≈£î q‘·´+‘·eTTà dü+Á|”‹j·TTHé
$dæ¢+>∑ düTπs+Á<ä<ä‘·Ô <ÛäqTe⁄Hé $U≤´‘· K&ÉZeTTà q
s¡à*qj·T´ø£åj·T kÕj·Tø£Á|ü~∏‘· dü+ùdy˚´<ä∆ ‘·÷D°s¡ e
düÔTT lsêeTTqø°j·T q‘·&ÉTqT dü+‘√cÕq yêìHé>=HÓHé. 35
‘êˆ n>∑düTÔ´&ÉT dü+‘√wæ+∫, ‘·q≈£î Ç+Á<äT&ÉT sTT∫Ãq <ÛäqTdüT‡, ø£‹Ô, ‘·s¡>∑ì u≤DeTTT>∑
neTTàbı~ì sêeTTqø°j·T>±, sêeTT&ÉT dü+‘√wüeTT‘√ yêìì d”«ø£]+#ÓqT.
#·+ˆ es¡X¯s¡uÛÑ+>∑eTÚì »qe+<äT´ì ø±qquÛÑ÷$T sêeTT&ÉTHé
es¡>∑ #·T≥ºTÁ|üø£ÿqT uÛ≤dæT eTÚqTTHÓ¢e∫à ø√
]] Vü≤‘·e÷s¡Œ sêø£ådüìø£èwüº <äTsê‘·àø£ <Ûä÷s¡Ôes¡ZeTTHé
düs¡>∑qT HÓ’»s¡ø£åD düqà‹ sêeTTì $Áø£eTÁøÏj·TTHé. 36
‘êˆ sêeTT&ÉT X¯s¡uÛÑ+>∑eTÚì ÄÁX¯eTeTT˝À j·TT+&É>±, #·T≥TºÁ|üø£ÿ edæ+#Ó&ç eTTqT+<äiT
e∫Ã, ‘·eTqT u≤~Û+#·T#·Tqï <äTsêàs¡ZT˝…’q sêø£ådüTqT dü+Vü≤]+∫ s¡ø£åD sTTe«eTì ø√]].
#·+ˆ ‘·|ü>∑ <Ûä÷s¡Ôes¡ÔqTT <ëqe⁄T+&Ó&ÉT <ä+&Éø±≥$Hé
dü*‘·uÛÑ+– sêø£ådü»HêœV”≤qeTT #˚j·TTyê&Éq+
#·T *ì sêeTT&ÉTHé ‘·qqTp∫j·TT s¡ø£åD>√]q{Ϻ eTÚ
qT≈£îqT e÷≥ Ç#ÓÃqT |òüTqT+&ÉTqT<Ûäs¡à|üsêj·TDT+&ÉTqTHé. 37
‘êˆ sêø£ådüTTqï <ä+&Éø±s¡D´eTTqT sêø£ådüTT ˝Òì<ëìì>± #˚j·TT<äTqì, ‘·eT≈£î s¡ø£åDø√]
e∫Ãq eTTqT+<äi≈£î sêeTT&ÉT e÷≥ sTT#ÓÃqT.
‘˚ˆ^ˆ <ä+&Éø±s¡D´eT+<äTq ‘·<ä›<Ûä÷s¡Ô
j·T>∑T#·T e∫Ãq X¯Ss¡ŒDU≤düTs¡≈£îqT
eTT≈£îÿ#Óe⁄T ø√dæj·TTã+ô| uÛÑ÷]sêe
D≤düTs¡Tì ôd’ìø£kúÕqyêdæìøÏì. 38
‘êˆ Ä <ä+&Éø±s¡D´eTT˝À sêeDTì ôd’ìø£ kúÕqeTTq yêdüeTT+≥Tqï X¯Ss¡ŒDU sê>±, ÄyÓT≈£î
eTT≈£îÿ #Óe⁄T ø√dæ|ü+ô|qT.
10 e&É* l sêe÷j·TDeTT

12. eTˆ ‘·|üHé X¯Ss¡ŒDU≤K´ s¡÷|üeTTqT q+‘·HéuÀsTT |æ«+>∑ e´
≈£îÔ HÓ’C≤$T‘·ã+<ÛäTHé ~‹EHé Á<√Vü‰‘·TàHé <ä÷wüDTHé
KTìHé ‘·‘YÁ‹X¯s¡THé Ks¡THé düeTT<ä+#·‘Y ôd’ìø£kÔ˛eTeTTHé
*sê>∑+>∑qT yê]q+<äiÏHé dü*ô| dü+Vü‰s¡eTTà sêeTT+&É≥Hé.
‘êˆ X¯Ss¡ŒDK yÓ[fl |æe>± ‘·qô|’ j·TT<ä∆eTTq≈£î e∫Ãq Á<√VüQT Ks¡Tì, Á‹X¯s¡Tì, <ä÷wüDTì,
yê] ôd’ìø£ ãeTTqT, nqT#·s¡T˝…’q sêø£ådüTq+<äiÏì sêeTT&ÉT dü+Vü‰s¡eTT #˚ôdqT.
eTˆ eqeT+<äTHé ìedæ+#·T#·Tqï »qdü+uÛ≤e´»®qkúÕqeT+
<äTqTqT+&Ü |ü<äTHêZTy˚ ~‹»kÔ˛eTeTTàqT<›ëeT bÕ
eq <ÛÓ’sê´$T‘· $Áø£eTÁø£eTT&ÉT Be´Á<ëeT#·+Á<äT+&ÉT HÓ
≥ºq dü+Vü‰s¡eTT#˚ôd ùV≤>∑qT á&É´U≤´‹ n|üŒ≥ºTqHé. 40
‘êˆ <ä+&Éø±s¡D´eTT˝À »qkÕúqeTT˝À ìe•+#·T#·Tqï |ü<äTHêT>∑Ty˚eT+~ sêø£ådüTqT
|üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q sêeT#·+Á<äT&ÉT ne©>± dü+Vü‰s¡eTT #˚ôdqT.
‘˚ˆ^ˆ |æ<ä|ü sêeDT&ÉTqT C„≤‹$‘·‘· |òüTÀs¡
eTs¡Dyês¡ÔqT$ì Áø√<Ûäe÷qdüT&ÉsTT
ns¡dæ e÷Ø#· <Ó’‘·T´ì <ä]øÏuÀsTT
kÕj·TeTT>∑sê>∑ q]ú+#Ó düs¡>∑q|ü⁄&ÉT. 41
‘êˆ ‘·q C≤„‘·TT n+<äiÏ eTs¡Dyês¡Ô $ìq sêeDT&ÉT, ø√|üeTTC…+~, e÷Ø#·T&ÉqT
sêø£ådüTìe<ä›≈£î yÓ[fl ‘·q≈£î düVü‰j·TeTT #˚j·TeTì ø√¬sqT.
eTˆ ‘·q kÕMT|ü´eTT #˚] sêeDT&ÉT q+‘·Hé>√s¡ kÕj·TeTTà HÓ
≥ºq e÷Ø#·Tì, Ä‘·&Ó+‘·j·TTqT ø£{º≤e<ä›T, lsêeTT‘√
&Éq yÓ’s¡eTTà eTVü‰|üsêÁø£eTT&ÉT #·÷&ÉHé sêeTXÖs¡T´+&ÉT ‘·
|üqT H√sêeD #˚j·Te<ä›HÓqT eTT|üHé <Ó#·TÃø√e<ä›HÓHé. 42
‘êˆ ‘·q e<ä›≈£î e∫Ã, düVü‰j·TeTT ø√]q sêeDTì‘√, eTVü‰ãe+‘·T&Ó’q lsêeTTì‘√
yÓ’s¡eTT ô|≥Tºø=ì, ‘·|ü#˚dæ, eTT|ü ‘Ó#·TÃø√e<ä›ì e÷Ø#·T&ÉT ø√¬sqT.
u≤ø±+&ÉeTT 11

13. ø£+ˆ sêeD! Ks¡<ä÷wüD eTT
U≤´$s¡fi¯ |üsêÁø£eT|òüTqT+<äiÏ"<ëH˚
Ä$~ÛH=ø£&˚ #·+ô|qT
ø±e⁄q ‘·B«s¡X¯Á‘·Tø£s¡à ‘·>∑<äTdü÷! 43
‘êˆ sêeD≤! |üsêÁø£eTe+‘·T˝…’q Ks¡<ä÷wüD≤~ eTTKT´q+<äiÏì ‘êH=ø£ÿ&˚ dü+Vü≤]+∫Hê&ÉT.
n{Ϻ Ms¡Tì‘√ $s√<ÛäeTT e<äT düTe÷!
‘˚ˆ^ˆ sêeD≤düTs¡ eT÷s¡Tâ+&ÉT Á|üã >∑s¡«
ãT~∆ ø±#√~‘·T&ÉTHÓ’ X¯ó<ä∆ dü‘·´
ã<ä∆ e÷Ø#·TuÀ<ÛäqT e<äqT#·TqT
sêeTTHêÁX¯eT|ü<äeTT _sêq #˚¬s. 44
‘êˆ >∑]«wæ˜, eT÷s¡Tâ&Ó’q sêeDT&ÉT, eTè‘·T´e⁄ dü$÷|æ+#·T#·T+&ÉT≥#˚, e÷Ø#·Tì e÷≥T
ô|&É#Ó$ì ô|{Ϻ, Ä‘·ìì rdüTø=ì sêeTTì ÄÁX¯eTeTT yÓ+≥H˚ #˚s¡Tø=HÓqT.
eTˆ ne÷Ø#·Tì#˚‘· ‘·‘Yø£åDeTT e÷j·÷C≤eTTHé |üqï>∑Hé
*>±$+∫j·TT, sêeTø£ÎDTT yÓT¢Hé |üs¡íXÊ˝≤>∑èVü≤
düú* CÒsTT+∫j·TT M&ÉTq≥¢T>∑qT Á>∑<ä›Hé ‘·»®{≤j·TTHé yÓdüHé
#Ó>± ìs¡›j·T»+|æ, d”‘·qTVü≤]+#ÓHé sêeDÁ≈£Ls¡T&ÉTHé. 45
‘êˆ e÷Ø#·Tì e÷j·÷C≤eTT#˚‘· sêeTø£ÎDTT ÄÁX¯eTeTTqT+&ç #ê<ä÷s¡eTT
yÓ&ÉTq≥¢T#˚dæ, d”‘·qT sêeDT&ÉT n|üVü≤]+#ÓqT. n&ÉT¶e∫Ãq »{≤j·TTe⁄qT #·+ô|qT.
#·+ˆ ‘·<äT|ü] n»®{≤j·TTe⁄qT <ë]ì p∫j·TT sêeT#·+Á<äT&ÉTHé
‘·<äeT|üøÏå #Ó|æŒq~ <Ó’‘·T´&ÉT sêeDT#˚‘· d”‘· @
$~Û Vü≤]sTT+|üã&ɶ<= dü$düÔs¡ eT~›Á>∑Væ≤+∫ Á>∑≈£îÿqHé
eT~ìø£ yê´≈£î˝Ò+Á~j·TT&ÉTHÓ’ $|æ+#ÓqT XÀø£‘·|ü⁄Ô&Ó’. 46
‘êˆ #·ìb˛e⁄≥≈£î dæ<ä∆eTT>±qTqï Ä »{≤j·TTe⁄ #Ó|æŒq<ëìì ã{Ϻ, d”‘· sêeDTì#˚‘· n|üVü≤]+#·
ã&çq<äì Á>∑Væ≤+∫, sêeTT&ÉT $TøÏÿ* $|æ+#ÓqT.
12 e&É* l sêe÷j·TDeTT

14. #·+ˆ |æ<ä|üqT XÀø£‘·|ü⁄Ô&ÉsTT $ÁX¯ó‘·sêeTT&ÉT ‘·»®{≤j·TTe⁄Hé
$~Û>∑qT <ä>∑∆eTTHé dü*|æ y˚eTVæ≤C≤ãVüQe÷s¡Ze÷DT&Ó’
eT<ä$ø£è‘êø£è‹Hé uÛÑj·Te÷qø£ã+<Ûä düe÷K´<Ó’‘·T´&Éq
j·T´<äqTq >±+#Ó ø±qqeTTq+<äTq MT~øÏ e#·TÃ#·T+&É>∑Hé. 47
‘êˆ <äT'KeTT‘√qTqï sêeTT&ÉT, »{≤j·TTe⁄≈£î <äVü≤qdü+kÕÿs¡eTTT $~Û>± >±$+#ÓqT. Ä
eqeTT˝À d”‘·¬ø’ yÓ<ä≈£î#·T, ‘·qô|’øÏ e#·TÃ#·Tqï $ø£è‘·s¡÷|ü⁄&Ó’q ø£ã+<ÛäT&ÉqT sêø£ådüTì #·÷#ÓqT.
#·+ˆ ãj·TT‘· u≤VüQ ;Ûø£s¡ ø£ã+<ÛäTì »+|æj·TT #˚j·T<ä>∑∆eTTHé
*q‘·&É+‘· dü«s¡Z>∑eTq+ãTqT CÒôdqT H˚>∑T#ê‘·&ÉTHé
|ü*¬øqT sêeT! <Ûäs¡à>∑TDe+<ä´j·TTHÍ X¯ã]Hé >∑q+>∑q
]à* #·qTyÓ÷sTT Ä ÁX¯eTDÏ Á|”‹ìØø£åD #˚j·TT<ëììHé. 48
‘êˆ sêeTT&ÉT ø£ã+<ÛäTì #·+|æ <äVü≤qdü+kÕÿs¡eTTT #˚j·T>±, Ä‘·&ÉT dü«s¡Z£eTTq≈£î yÓfi¯ófl#·÷.
<Ûäs¡à>∑TDe+‘·TsêT X¯ã] ˙ sêø£¬ø’ ìØøÏå+#·T#·Tqï~. ÄyÓTqT #·÷&ÉTeTì sêeTTì‘√ #Óô|ŒqT.
eTˆ ns¡j·THé sêeTT&ÉT X¯Á‘·Tdü÷<äqT&ÉT ñ<ä´‘êÿ+‹eT+‘·T+&ÉTqT
s¡«s¡ dü+B|æ‘· $Áø£eTÁø£eTT&ÉT Äs¡ÔÁ‘êD|üsêj·TDT&ÉTHé
eTiÏHÍ≥Hé X¯ãØdüeTø£åeTTq≈£îHé e÷qT´+&ÉT H˚¬>Hé ø£è|üHé
bı] uÛÑøÏÔHé X¯ãØ|ü⁄s¡+Á~Ûj·TTqT dü+|üPõ+|ü |üP»Hé>=HÓHé. 49
‘êˆ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉT, ‘˚CÀe+‘·T&ÉT, |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT, Äs¡ÔTqT s¡øÏå+#·Tyê&ÉT nsTTq
sêeTT&ÉT X¯ã]e<ä›≈£î yÓfiËflqT. X¯ã] uÛÑøÏÔ‘√ sêeTTì |üPõ+#·>± Ä |üP»T n+<äTø=HÓqT.
eTˆ ø£q|ü+bÕq~ rs¡eT+<äTqqT ì+ø£Hé sêeT#·+Á<äT&ÉTqTHé
Vü≤qTeT<éyêqs¡ es¡´dü‘Y |ü]#·jÓ÷<ä´<들>∑´eTTHé u§+~, uÛ≤
düTs¡ düTÁ^e⁄ì‘√&É yÓTÆÁ‹j·TTqT q#√Ãbı+~ &Ó+<ä+ãTqHé
<Ûäs¡ ø=+‘·Hé |ü]‘·è|æÔ #Ó+<Óìø£ d”‘êH˚«wüD≤Hê+~jÓÆT. 50
‘êˆ |æ<ä|ü |ü+bÕqB rs¡eTTq sêeTT&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ùdïVü≤eTTH˚s¡Œi#·Tø=ì, Ä‘·ì
e÷≥ Á|üø±s¡eTT düTÁ^e⁄ì‘√ ùdïVü≤eTT bı+<ÓqT. n~ d”‘êH˚«wüD≈£î Hê+~ njÓT´qì
‘·è|æÔ#Ó+<ÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 13

15. eTˆ |æ<ä|üHé sêeTT&ÉT $Áø£eTÁø£eTT&ÉT ‘·<éeè‘êÔ+‘·eTTHé d”«j·TeTTHé
Á|ü~∏Û‘·lø£s¡ C≤qø°$wüj·T düs¡«dü«eTTà oÁ|òüTeTTàq
$«~ÛÛ düTÁ^e⁄q≈£îHé Vü≤q÷eT<ä~Ûø£Á|”‹ Á|üuÛ≤eT÷]ÔøÏHé
ø£<∏ä>± C…ô|ŒqT C≤qø° $s¡Vü≤eT>∑ïkÕ«+‘·dü+‘·|ü⁄Ô&Ó’. 51
‘êˆ |æ<ä|ü C≤qø° $s¡Vü≤‘êbÕ–ï#˚ <äVæ≤+|üã&ÉT#·Tqï sêeTT&ÉT, düTÁ^e⁄q≈£î Vü≤qTeT+‘·TìøÏ
C≤qø° eè‘Ôê+‘·eT+‘·j·TT #Óô|ŒqT.
eTˆ $ìdüTÁ^e⁄&ÉT sêeT#·+Á<äTì~ ‘·<ä« è‘êÔ+‘· düs¡«eTTàqTHé
‘·q#·+<ëq Á|æj·÷$jÓ÷>∑eTTqTq+‘·Hé u§+<äT lsêeTTìHé
>∑ì ‘·~«Áø£eTXÊ*‘√ |ü]#·j·T+u+<ä+>∑ yÓ÷<ä+ãTq+
<ÓqT qyê«ìøÏ n–ïkÕøÏå>∑qT q+~+#ÓHé ì»ùdïVü≤eTTHé. 52
‘êˆ ‘·qe˝…H˚ uÛ≤sê´$jÓ÷>∑eTT‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT#·Tqï sêeTTì eè‘Ôê+‘·eTT |üP]Ô>± $ìq
düTÁ^e⁄&ÉT, dü+‘√wæ+∫, eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q sêeTTì‘√ ùdïVü≤eTTqî n–ïkÕøÏå>±
ã|üs¡TÃø=HÓqT.
eTˆ |æ<ä|üHé, yê*øÏ ˙≈£î HÓ$«~ÛìÁbÕ|æÔ+#ÓHé $s√<ÛäeTTà #Ó
|ü<= düTÁ^ej·Tq+>∑ sêeTT&ÉTqT n|ü⁄¶Hé ‘êqT düTÁ^e⁄&ÉTHé
eT<ä eT‘·TÔ+&É>∑T yê*<äTwüÿ<∏äqT <äTsêàs¡Z‘·« eè‘Ôê+‘·eTTHé
$~‘·+u§+<ä>∑ C…ô|Œ sêeTTq≈£î dü+πøåe÷_Û ø±+øå±eT‹Hé. 53
‘êˆ n+‘· sêeTT&ÉT, ‘·q≈£î yê*øÏ $s√<ÛäeTT m≥¢T ø£*¬>H√ #Ó|üŒeTq>±, düTÁ^e⁄&ÉT yê*jÓTTø£ÿ
<äTsêàs¡Z|ü⁄ eè‘Ôê+‘·eT+‘·j·TT sêeTTì‘√ #Óô|ŒqT.
eTˆ ‘·s¡Tyê‘·Hé $ì sêeT#·+Á<äT&ÉTqT ‘·<ë“<ë‘·ú düTÁ^e <äT
düÔs¡>±<∏äHé, Á|ü‹qHé |òüT{Ï+#Óq|ü⁄&ÉTHé düÔe⁄Ô´+&ÉT sêeTT+&ÉT Á>∑
#·Ãs¡, düTÁ^e! ø£|”X¯! yê*<äT]‘·THé dü+Vü‰s¡eTTHé CÒôd<äHé
ø£s¡eTTHé kÂK´eTT ˙≈£î>∑÷¬sÃ<äqT ∫+‘·Hé M&ÉTe÷j·T+#·qHÓHé.
‘êˆ düTÁ^e⁄ì eè‘Ôê+‘·eTT $ìq sêeTT&ÉT Á|ü‹»„qT|ü{Ϻ ªªdüTÁ^yê! ∫+‹+#·≈£î. <äTsêàs¡ZT&ÉT
yê*ì e~Û+∫, ˙≈£î dü+‘√wüeTTqT ø£T>∑CÒj·TT<äTμμqì #Óô|ŒqT.
14 e&É* l sêe÷j·TDeTT

16. ø£+ˆ n düTÁ^e⁄&ÉT k˛<äs¡
ã dü+|üqï‘·qTHÓ¢ e&çsêeTTq≈£îHé
ø£*‘·|üsêÁø£eTTq≈£î dü
¢*‘·eTT>±qT $ì|æ+#Ó X¢Ê|òæT‘·|òüøÏÿHé. 55
‘êˆ n|ü&ÉT düTÁ^e⁄&ÉT, k˛<äs¡T&ÉT yê*jÓTTø£ÿ ã|üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]à $|ü⁄eTT>±
sêeTTq≈£î $X¯Bø£]+#ÓqT.
eTˆ Ç düTÁ^e⁄qø£+‘· X¯+ø£j·TTqT HÓ+‘˚Hé>∑˝…Z nyê«*ìHé
ãXÊ*Hé s¡|òüTTsêeTT&ÉTHé ‘·|ü #·+|üHé>∑ZTHêj·T+#·T X¯+
øÏ*ø=+&ÉHéã˝…qT+&ÉT <äT+<äT_Û eTVü‰ì]›wüºø±j·TeTTà dü
¢*‘· kÕ«+‘·T&ÉHÓ’q sêeTTq≈£î q¢Hé pô|q|üŒ≥ºTqHé. 56
‘êˆ nsTTHê sêeTT&ÉT yê*ì #·+|ü>∑&Üj·Tì düTÁ^e⁄q≈£î dü+<˚Vü≤eTT ø£*¬>qT. ‘·q≈£î
qeTàø£eTT ø£T>∑T≥¬ø’ <äT+<äT_Û nqT sêø£ådæjÓTTø£ÿ eTVü‰ø£fi‚ãs¡eTTqT sêeTTq≈£î düTÁ^e⁄&ÉT
#·÷|æ+#ÓqT.
eTˆ |òüTqu≤VüQ+&ÉT eTVü‰ãT+&ÉTq>∑T nø£ÿ+C≤ø£åsêeTT+&ÉT yÓ+
≥HÓ MøÏå+∫j·TT <Ó’‘·´<äT+<äT_Û‘·q÷q´düÔ+ãTqj·T´dæúq+
&ÉTq ‘·HÓïHé |ü~jÓ÷»qeTTà eTVü‰<ä÷s¡eTTà q+<äTHé|ü&ÉHé
‘·q >∑+;Ûs¡düTVü‰dü|üPs¡«eTT>∑ bÕ<ë+>∑÷wü˜e÷Á‘·+ãTqHé. 57
‘êˆ eTVü‰ãT&Ó’q sêeTT&ÉT Ä ø£fi‚ãs¡eTTqT#·÷∫, eT+<äVü‰düeTT#˚dæ, Ä ø£fi‚ãs¡eTT |ü~
jÓ÷»qeTT <ä÷s¡eTT˝À |ü&ÉTq≥¢T ‘·q ø±*u§≥qÁy˚*‘√ ‘·HÓïqT.
‘˚ˆ^ˆ n|ü⁄&ÉT sêeTT+&ÉT düTÁ^e⁄kÕ«+‘·eT+<äT
q$Tàø£>∑T>∑ @ø£u≤DeTTq dü|üÔ
kÕeTTT |üs¡«‘·eTTqT bÕ‘êfi¯eTTq≥
ùV≤>±qT #Û˚~+#ÓqT Çj·TT yÓT#·Ã. 58
‘êˆ düTÁ^e⁄q≈£î sTT+ø£qT qeTàø£eTT ø£*Z+#·T≥≈£î sêeTT&ÉT ˇπø u≤DeTT‘√ @&ÉT
kÕeèø£åeTTqT, |üs¡«‘·eTTqT, bÕ‘êfi¯eTTqT düTHêj·÷düeTT>± #Û˚~+#ÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 15

17. eTˆ n düTÁ^e⁄qø£|ü⁄¶q$Tàø£j·TT q‘·´+‘·eTTà &Ó+<äeTTàqHé
>∑*¬>Hé, sê»´eTTqwüüºyÓTÆq<ä~ sTT+ø£qã∆eTÚq+#·T ì
eTTà yÓ÷<äeTTàqTbı+~ sêeTes¡T>=+b˛jÓTHé >∑TVü≤+uÀ* sê
õT q#√Ã{ÏøÏ ‘êedæ+#·T |òüTqøÏwæÿ+<ÛëK´ |ü⁄s¡´s¡úyÓTÆ 59
‘êˆ Ç|ü&ÉT düTÁ^e⁄q≈£î sêeTTìô|’ |üP]Ô qeTàø£eTT ø£*Zq~. yê*ì dü+Vü≤]+∫ ‘·q≈£î
sê»´eTT _Û+|ü#˚j·TTqì dü+‘√wæ+∫. sêeTTì rdüTø=ì >∑TVü≤e˝…qTqï øÏwæÿ+<Ûä≈£î düTÁ^e⁄&ÉT
#˚¬sqT.
eTˆ |æ<ä|üHé sêeTTì n+&É<ä+&É>=ì y˚y˚>∑+>∑ düTÁ^e⁄ &É
$«~Û øÏwæÿ+<ÛäqT ùV≤eT|æ+>∑fi¯ eTVü‰$q´düÔ‘˚E+&ÉT q
j·T´<äqTHé C§∫Ãj·TT ;Ûø£s¡<Ûä«ì>∑ n‘·´+‘·eTTà >∑]®+#Ó q
j·T´~ $qï{Ϻ ø£|”+Á<äyê* >∑TVü≤HÍsê! M&çe#ÓÃHé *Hé. 60
‘êˆ sêeTTì n+&É<ää+&É‘√, y˚>∑+>± øÏwæÿ+<Ûä≈£î #˚s¡Tø=ìq ã+>±s¡Te+{Ï ‘˚»düT‡>∑ düTÁ^e⁄&ÉT,
;Ûø£s¡yÓTÆq >∑s¡®q#˚ôdqT. Ä >∑s¡®q $ìq yê* ‘·q >∑TVü≤qTM&ç ãj·T≥≈£î e#ÓÃqT.
eTˆ uÛÑj·TeTTHé bı+~‹ ‘ês¡e÷≥ $qTyÓ÷ÁbÕDÒX¯! n+#Ó+‘·j·TTHé
qj·TeTTHéø±<äì ‘ês¡m+‘· |üTø£+>∑Hé yê*düTÁ^e⁄‘√
s¡j·TeTTHé j·TT<ä∆eTT #˚j·T>∑Hé yÓ&É* dü+Á>±e÷q lsêeT <äT
s¡®j·T u≤DeTTàqT‘êøÏ ÁbÕDeTTT <Ûäs¡à<Ûä«+dæ M&ÓHé yÓdüHé. 61
‘êˆ uÛ≤s¡´ ‘ês¡ e&Éì m+‘· yê]+∫qqT $q≈£î+&É, yê* düTÁ^e⁄ì‘√ j·TT<ä∆eTTq≈£î ‘·|ü&ç
lsêeTT&ÉTy˚dæq ˇπø ˇø£ u≤DeTT‘√ ÁbÕDeTTT $&ç#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeT#·+Á<äT+&ÉT düTÁ^e⁄ ÁbÕs¡úHêq
yê*dü+Vü‰s¡eTTHé CÒdæ yê* sê»´
düèwæº düTÁ^e|ü{º≤_Ûùwø£eT+‘·
#˚dæ sêeTT+&ÉT ‘·qe÷≥yêdæ ì*ô|. 62
‘êˆ düTÁ^e⁄ì ø√]ø£ Á|üø±s¡eTT yê*ì dü+Vü≤]+∫, düTÁ^e⁄ìøÏ |ü{º≤_Ûùwø£eTT#˚dæ sêeTT&ÉT
‘·q e÷≥qT ìu…≥ºTø=HÓqT.
16 e&É* l sêe÷j·TDeTT

18. ‘˚ˆ^ˆ |æ<ä|ü düTÁ^e⁄&ÉT ø£|ü⁄ |æ*∫ q+<ä
iÏq≥T s¡|æŒ+∫ C≤qø° »qì C≤&É
‘Ó*j·T nH˚«wüDeTTdüŒ ~≈£îÿ≈£îqT
nìï{ÏøÏã+ô| sêeTø±sê´s¡úãT~∆. 63
‘êˆ ‘·s¡Tyê‘· düTÁ^e⁄&ÉT yêqs¡T+<äiqT |æ*|æ+∫, sêeTø±s¡´yÓTÆq d”‘ê<˚$ C≤&É ‘ÓTdüTø=qT≥¬ø’
nìï ~≈£îÿ≈£î |ü+ô|qT.
‘˚ˆ^ˆ n‘·T ãXÊ* Vü≤qTeT+‘·&É+‘· ‘·q≈£î
Á>∑<ä› dü+bÕ‹ #Ó|æŒq düT<ä›T>=ì
<Ûäè‹ì X¯‘·jÓ÷»q düT$d”Ôs¡í eD
yê]∆ q‹ùV≤<ëf… dü+uÛ≤e´o*. 64
‘êˆ eTVü‰ãXÊ*j·T>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü+bÕ‹j·TqT Á>∑<ä› #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT q÷s¡T
jÓ÷»qeTT eD düeTTÁ<äeTTqT ne©>± <ëf…qT.
‘˚ˆ^ˆ n|ü⁄&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&Ü sêeD≤düTπs+Á<ä
bÕ*‘ê&ÛÉ´ +ø±|ü⁄] e&çì"C§∫Ã
n#·Ã≥ nj·T´XÀø£eìì ÁbÕDHê<∏äT
sêeTT<Ûë´ì+#·T C≤qø°s¡eTDÏ">±+#Ó. 65
‘êˆ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeDT&ÉT bÕ*+#·T#·Tqï +ø± |ü≥ºDeTTqT #˚s¡Tø=ì, nXÀø£eqeTT˝À
ÁbÕDHê<∏äT&ÉT sêeTTH˚ <Ûë´ì+#·T#·Tqï C≤qø°e÷‘·qT #·÷#ÓqT.
eTˆ |æ<ä|üHé lVü≤qTeT+‘·T&É+‘·≥ ‘·q≈£îHé $»„+&ÉT sêeTT+&ÉT dü<é
$~‘·T+&ç∫Ãq n+>∑T∞j·Tø£eTT q]Œ+#ÓHé düT∫Vü≤ï+ãT>∑Hé
düT<ärs¡‘·ïeTT C≤qø°dü‹øÏ Ä düTÁ^e düHÓ’àÁ‘· dü+
|ü<äj·TTHéC…|æŒ nXÀø£‘√s¡D|ü⁄ XÀuÛÑHé #˚ôd$<Ûä«+düeTTHé. 66
‘êˆ sêeTT&ÉT ‘·q≈£î sTT∫Ãq n+>∑T∞j·Tø£eTTqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘ê<˚$øÏ sTT∫à sêeT
düTÁ^e⁄ yÓTÆÁ‹>∑TiÏ+∫ $e]+∫, ÄyÓTqT }s¡&ç+#ÓqT. |æeTà≥ nXÀø£eqeT+‘·j·TT
HêX¯qeTT#˚ôdqT.
u≤ø±+&ÉeTT 17

19. eTˆˆ ne⁄sê! Ä Vü≤qTeT+‘·T&Ó’<äT>∑Ts¡ ùdHêÁ>∑Á|üuÛÑ÷‘·Ô+düTHé
uÛÑT$ qj˚T´&ÉT>∑Ts¡Hé düTeT+Á‹ düT‘·THé j·TT<ë∆q eT]›+∫ dü+
düÔe˙j·÷ø£å≈£îe÷s¡T dü+Vü≤s¡DeTTHé>±$+∫ ì˝…ÃHé düTyÓ’
uÛÑeeTÚ Ç+Á<äõ‘·T+&ÉTy˚dæq eTVü‰ÁãVü‰àg ã<äT∆+&ÉTHÓ’. 67
‘êˆ ◊<äT>∑Ts¡T ùdHê|ü‘·TqT, @&ÉT>∑Ts¡T eT+Á‹ ≈£îe÷s¡TqT, nø£å≈£îe÷s¡Tì j·TT<ä∆eTTq+<äT
#·+|æ, Ç+Á<äõ‘·ÔT Á|üjÓ÷–+∫q ÁãVü‰geTTq≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£≥ºTã&çj·TT+&ÓqT.
d”ˆˆ nj·T´eÁø£ |üsêÁø£e÷&ÛÉT´+&ÉT kÕMT]
ÁãVü≤à<ä‘·Ô es¡Á|üuÛ≤eeTTq~
‘·qqT ÁãVü‰àdüÔã+<ÛäeTTq~ |üP]Ô>∑Hé
dü&É*qf…¢]–q C≤„ìnj·TT´
‘·qq≥T¢ Á‘êfi¯¢ã+<ÛäqCÒdæq <äqT»
dü+‘·‹ #·+|ü+>∑ C≤*j·TT+&ç
sêeDT MøÏå+|ü uÛ≤yêq yê+∫Û+∫
<Ó’‘·´#˚wüºHÓ¢ ‘êqTôd’#Ó
‘˚ˆ^ˆˆ #Ó– kÕMT] sêeDTCÒ] #·÷∫
|ü*ÿ d”‘êìyêdüeTTà |ü]Vü≤]+∫
‘·øÏÿq~ +ø£ø±*Ã düeTdüÔ|ü⁄]ì
sêeTTq≈£îC…ô|Œ yÓ÷<äyêsêÔœeTTà. 68
‘êˆ |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT sTT∫Ãq es¡eTT Á|üuÛ≤eeTT#˚‘· ÁãVü‰àgeTT ‘·qqT @$÷
#˚j·T<äì ‘Ó*dæj·TT, ‘·qqT Á‘êfi¯fl‘√ø£{Ϻ á&ÉTÃ≈£îb˛e⁄#·Tqï sêø£ådüTqT
dü+Vü≤]+#·>∑*–j·TT+&çj·TT, sêeDTì #·÷&Ée˝…qì, Ä u≤<ÛäqT düVæ≤+#ÓqT. sêeDTì‘√
e÷≥˝≤&ç, d”‘ê<˚$j·TTqï Á|ü<˚X¯eTT‘·|üŒ, +ø± |ü⁄]q+‘ê ø±*Ãy˚ôdqT. ‘·s¡Tyê‘·
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTì#˚] á dü+‘√wüyês¡ÔqT #Óô|ŒqT.
18 e&É* l sêe÷j·TDeTT

20. eTˆ n‹y˚T<Ûëì~Û yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉTqT n‘·´+‘·eTTà d”‘ê$jÓ÷
>∑‘·‘·kÕ«+‘·T&ÉT sêeT#·+Á<äTq≈£î ì+ø£Hé <ä>∑ZiHéCÒ] dü
qï‘·THé uÛÑøÏÔì düÁ|ü<äøÏåDeTTq+‘·HéCÒdæ, MøÏå+∫ ‘ê
düTÔ‘· d”‘·Hé Á|üuÛ§! +ø£j·T+<äqT#·Tq#√à #Óô|Œ j·÷<∏ës¡ú´eTTHé. 69
‘êˆ d”‘ê $jÓ÷>∑eTT#˚ u≤<Ûä|ü&ÉT#·Tqï sêeTTìe<ä›≈£î ãT~∆XÊ*j·T>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #˚],
uÛÑøÏÔ‘√ Á|ü<äøÏåDeTT #˚dæ, ªª#·÷∫‹ì d”‘·qT Á|üuÛÑ÷! n+ø£j·T+<äTμμ nqT#·T j·T<∏ës¡úeTTqT
$qï$+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeT#·+Á<äT+&ÉT düTÁ^esêõ‘· ø£|æ
ùdq‘√ yÓ&É* düeTTÁ<äe÷ì‘·T&É≥
‘·q≈£î eX¯eTTø±q+<äT≈£îqT q*–j·TT
»~Û ã+~Û+#Ó dü÷s¡´rø£å X¯s¡|òü÷‹. 70
‘êˆ düTÁ^e⁄ì‘√, Ä‘·ì ø£|æùdq‘√ düeTTÁ<ärs¡eTTq≈£î #˚]q lsêeTT&ÉT, düeTTÁ&ÉT<äT ‘·q≈£î
düVü≤ø£]+#·q+<äT≈£î ø√|æ+∫, dü÷s¡T´ìe˝… rø£åyÓTÆq u≤DeTT‘√ düeTTÁ<äTì ã+~ÛÛ+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ Ä dü]‘·Œ‹ sêeTTì nj·T´Tø£≈£î
uÛÑj·TeTTH=+~ j·÷<∏ës¡ú´eTT yê]ú#Óô|Œ
ø£qã&É>∑ düeTdüÔeTTà Hê‘·ì qT&ÉTqT
ø£&É– ˙T#˚ ùd‘·Te⁄Hé >∑≥º"CÒôd. 71
‘êˆ düeTTÁ<äT&ÉT sêeTTì ø√|üeTTq≈£î uÛÑj·Tø£+|æ‘·T&Ó’, ãj·T≥≈£îe∫à j·T<∏ës¡úeTTqT #Ó|üŒ>±,
Ä Á|üø±s¡eTT ˙Tì#˚ sêeTT&ÉT yês¡~Û ø£{Ϻ+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeTT&Üùd‘·Te÷sZêq Á|ü~∏Û‘·+ø£C§∫Ã
j·TT<∆ëq sêeDTHé yÓT#·Ã"»+ô|
|üs¡>∑èVü≤ìyêdæ ‘·qT d”‘·qs¡dæ>=q
X¯+ø£"CÒdæ $T>∑Tdæ>∑TZì+ø£q+<Ó. 72
‘êˆ Ä ùd‘·Te⁄qT <ë{Ï, sêeTT&ÉT +ø£ #˚s¡Tø=ì j·TT<ä∆eTT˝À sêeDTì #·+ô|qT. #êø±eTT
|üs¡Tì >∑èVü≤eTT˝Àj·TTqï uÛ≤s¡´ d”‘·qT #˚s¡Bj·TT≥≈£î nqTe÷ì+∫ dæ>∑ZTH=+<ÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 19
í
í

21. #·+ˆ ns¡j·T>∑ sêeT#·+Á<äT&É≥Tìïj·TT <äTs¡“¤s¡uÛ≤wüDeTTàHé
ø£s¡eTTqT|üÿ ‘·»®qTq+<äiÏj·T+<äTq, C≤qø°dür
|üs¡eT|ü$Á‘· ôd’|üø£~ kÕ«+‘·eTTq+<äTq ‘·‘Ydür‘·«eTTHé
düTs¡T∫s¡© <ÓŒ>∑qT C§#ÓÃqT q‘·Ô]eT+&ç‘ê–ïìHé. 73
‘êˆ »qT+<äiÏeT<Ûä´ d”‘ê<˚$ >∑TiÏ+∫ sêeTT&ÉT |üs¡TwüeTT>± e÷≥˝≤&É>±, |üs¡eT|ü$Á‘·
d”‘ê<˚$ uÛÑ]+#·˝Òø£, ‘·q dür‘·«eTTqT ‘ÓTŒ≥≈£î n–ïÁ|üy˚X¯eTT #˚ôdqT.
‘˚ˆ^ˆ m{Ϻ bÕ|üeTTà˝Òì~ áyÓT d”‘·
j·T+#·T n–ï¨Á‘·T+&ÉT j·T<∏ës¡úeTTq~
#Ó|üŒ sêeTT+&ÉT ø£&ÉTdü+‘·dæ+#Ó düø£
<˚e‘·TqT |üPõ+|ü>∑Hé ‘˚»]˝…¢. 74
‘êˆ m{Ϻ bÕ|üeTT ˝Òì~ d”‘·j·Tì n–ï¨Á‘·T&ÉT j·T<∏ës¡úeTTqT #Ó|üŒ>±, sêeTT&ÉT dü+‘√wæ+#ÓqT.
<˚e‘·T n+<äs¡T |üPõ+|ü>± Á|üø±•+#ÓqT.
eTˆ ‘·|üHé sêeTT&ÉT #˚dæq{Ϻ|üìøÏHé ‘·Á<ëeDÁ≈£Ls¡TìHé
ø£qHé »+|ü⁄≥ø£|ü⁄¶ ˝Àø£eTTT ì+ø£Hé düs¡«eTTHé <˚e‘ê
ìdü‘√ÿ{Ïj·TT dü+‘·dæ+∫q$ |üè~∏«Hé XÊ+‹<Ûäs¡àeTTà dü
¢*‘√<ä+∫‘· dü‘·´eTTHé $Te⁄ìŒHé sêeT<Ûäsêà‘·T+&ÉTHé.
75
‘êˆ <Ûäsêà‘·Tà&ÉT sêeTT&ÉT, sêeD Á≈£Ls¡Tì dü+Vü‰s¡eTT#˚dæ, uÛÑ÷$T$÷<ä XÊ+‹ <Ûäs¡àeTTT,
dü‘·´eTTqT ì*Œq+<äT≈£î ˝Àø£eTTìïj·TT, <˚e‘ê ãTTwæ>∑DeTT˝…¢ dü+‘·dæ+∫q$.
eTˆ |æ<ä|üHé sêeTT&ÉT n$«;ÛwüDTì ‘·è|æÔHé düs¡«+ø±|ü‹Hé
Á|ü~∏Û‘·lø£s¡ <Ó’‘·´sêEì>∑ $ÁuÛ≤õ¢>±$+∫, q
j·T´<äTqHé yê]~Ûrs¡eT+<äT ø£è‘·ø£è‘·´kÕŒ¤s¡yÓTT+<ä+>∑, ‘··
~«~ÛsêeTÁ|üuÛÑT dü‘·´Bø£åj·T~ m+‘˚q<äT“¤‘·+ãjÓT´&çHé. 76
‘êˆ sêeTT&ÉT Ç~es¡˝À düeTTÁ<ärs¡eTTq $;ÛwüDTì n_Ûwæ≈£Ôîì #˚ôdqT. eTi sTT|ü⁄&ÉT
+ø±|ü⁄]˝À sêø£ådüsêE>± n_Ûwæ≈£Ôîì #˚ôdqT. sêeTTì dü‘·´Áe‘·eTT n‘ê´X¯Ãs¡´eTT ø£<ë!
20 e&É* l sêe÷j·TDeTT

22. #·+ˆ ns¡j·T>∑ sêeT#·+Á<äT&ÉT düeT+∫‘· ©qT ‘·qTï#·÷&É>∑Hé
düs¡dü‘·e∫Ãq{Ϻ düTs¡dü+|òüTeTTqT+&çj·TT j·TT<ä∆eT+<äTH˚
&ÓÔs¡‘·eTÁbÕDeTT˝Ÿ $&ç∫ BÛs¡‘·ì*Ãq yêqsê[ #Ó
#·Ãs¡Áã‘·Tø£+>∑ CÒdæø=ì #ÓT«>∑ dü+‘·düeT+<Ó HÓeTà~Hé 77
‘êˆ ‘·qqT #·÷&Ée∫Ãq <˚e‘·+<äiT sTT∫Ãq es¡eTT‘√ j·TT<ä∆eTTq+<äT #·ìb˛sTTq
yêqs¡T+<äiÏì Áã‹øÏ+#·Tø=ì sêeT#·+Á<äT&ÉT m+‘√ Äq+<äeTT bı+<ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeT#·+Á<äT+&ÉT ø£s¡TD≤Ås¡›äs¡eT´∫‘·TÔ
&É|ü⁄&ÉT ‘·C®{≤j·TT eTs¡DeT~› ˇø£ÿ
e÷s¡T‘·∫j·TT <äT'œ+#Ó eT~ì ñ‘·‡
eeTTqy˚fi¯ |ü⁄Á‘·eTè‹ì ã&Édæq≥¢T. 78
‘êˆ ø£s¡TD≤eTj·TT&ÉT sêeT#·+Á<äT&ÉT »{≤j·TTe⁄ eTs¡DeTTqT ˇø£ÿe÷s¡T ‘·#·Tø=ì, dü+‘√wü
düeTj·TeTTq |ü⁄Á‘·T&ÉT eTs¡DÏ+∫q≥¢T>± <äT'œ+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ dü‘·´$Áø£eTsêeTT+&ÉT düT´‘·´eTÚì
X¯óuÛÑuÛÑs¡<ë«EHêÁX¯eT X¯ó<ä∆yêdü
eTTq≈£î yÓ&É*j·TT Vü≤qTeT+‘·T ‘·q<äT ‘·eTTà
uÛÑs¡‘·Tì düMT|üeTTq≈£îqT |ü+ô|q|ü⁄&ÉT. 79
‘êˆ lsêeTT&ÉT uÛÑs¡<ë«» eTT˙+Á<äTì ÄÁX¯eTeTT #˚s¡Tø=ì, ‘·q ‘·eTTà&ÉT uÛÑs¡‘·Tì e<ä›≈£î
Vü≤qTeT+‘·Tì |ü+|æ+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ ‘·q<äT$TÁ‘·düTÁ^yê<äTqT $Te⁄qT
>∑÷&ç |üPs¡«eè‘Ôê+‘ê>∑÷]Ã eTT#·Ã
{Ï+∫ø=qT#·T q+~Á>±eT eT+∫‘·eTT>∑
sêeTT&ÉTqTCÒ¬s uÛÑs¡‘·Tì sê»´|ü⁄]ì. 80
‘êˆ $TÁ‘·TT düTÁ^yê<äT‘√ ø£dæ »]–q eè‘Ôê+‘·eTTqT eTT#·Ã{Ï+#·Tø=qT#·T, sêeTT&ÉT
uÛÑs¡‘·Tì sê»´|ü⁄] q+~Á>±eTeTT #˚¬sqT.
u≤ø±+&ÉeTT 21

23. Xʈ leTÁ<ëeTT&ÉT q+~Á>±eTeTTq ‘·∫ÑêÔq bÕbÕ+<Ûä´y˚T
@e÷Á‘·eTTàqT˝Òø£ k˛<äs¡T‘√ HÓ+‘˚ì ‘ê">∑÷&ç |üP
sê«y˚Tj·T<ä∆ »{≤‘·‹Hé $&ç∫ Be´C®≤qøÏHé>∑÷&ç πøå
e÷yÓ÷<ë+∫‘· ãT~∆H˚˝… düeTT<ä+#·‘YÁbÕ»´ kÕÁe÷»´eTTHé.
81
‘êˆ m{Ϻ bÕ|ü|ü⁄ãT~∆˝Òì sêeTT&ÉT k˛<äs¡T+<äiÏì ø£ôdqT. yês¡+<äiTqT »&ÉqT $&ç∫].
sêeTT&ÉT d”‘·‘√ >∑÷&çqyê&Ó’ sê»´eTTqT |ü]bÕ*+#ÓqT.
d”ˆ @ <Ûäq´eT÷s¡∆qT´ @“&çq+<äTq
˝Àø£eTe÷q+<äeTTà˝À eTTì+¬>
@ e÷q´k»qT´&Ó+‘˚ì Á|üuÛÑTe⁄HÓ’
bı]qT+&É Á|ü»#·÷∫ eTT]dæb˛jÓT
@ |üPE´&˚*¬ø’ B|æ+|ü kÕúes¡
»+>∑e÷‘·àø£ eè~∆ dü+‘·]+#Ó
@ |ü⁄D´o* eTV”≤bÕqqT Á|ü»
nqT|üeT <Ûäsêà Hê#·]+#Ó
‘˚ˆ^ˆ meì bÕqHé |”&ÉTHÓ{Ϻ yê´~Û
<äTwüº <äT]“¤ø£å $‘·‹j·TTHé ‘=–b˛jÓT
n‘·&Ó ãVüQ|üsêÁø£eT |òüTqdüTÔ‘· eT‹j·TT‘·
dü‘·´>∑TD<Ûäs¡àeTDÏ sêeT#·+Á<äT&Éq>∑. 82
‘êˆ dü‘·´<Ûäs¡à>∑TDe+‘·T&ÉT sêeT#·+Á<äTì bÕq˝À ˝Àø£eT+‘·j·TT dü+‘·dæ+∫q~. ‘·eT ø√]ø£
r]q+<äT≈£î Á|”‹ #Ó+~]. ˝Àø£eT+<äT |”&ÉT, s√>∑eTTT, ø£ie⁄ø±≥ø£eTTT, uÛÑj·TeTT ‘=–
düT_Ûø£åeTT‘√ qT+&ç].
‘˚ˆ^ˆ sêeT#·+Á<äT bÕqj·T+<äT uÛÑ÷$Tìs¡T‘·
j·TT+&É>∑qT |ü⁄Á‘·T&ÉT >∑·‹+#·T≥T+&É<˚|ü⁄&ÉT
Åd”ÔT yÓ’<Ûäe´<äT'K$T+‘˚ì bı+<ä
]qT Åd”Ô˝…|ü⁄¶ kÕ<ÛäT«˝…’ #Ó>∑T#·T+Á<äT 83
‘êˆ sêeTTì bÕq˝À ‘·+Á&çøÏ |ü⁄Á‘·T&ÉT #·ìb˛e⁄≥ j·TT+&É<äT. Ád”ÔT yÓ’<Ûäe´ <äT'KeTT bı+<äs¡T.
Åd”ÔT m|ü&ÉT |ü‹Áe‘·˝…’ j·TT+<äTs¡T.
22 e&É* l sêe÷j·TDeTT

24. ‘˚ˆ^ˆ sêeTsêC≤´q n–ï#√s¡uÛÑj·TeTTTqT
»uÛÑj·TeTT ø£&ÉT≈£åî<ë“<Ûä »«s¡uÛÑj·TeTTT
Á|ü~∏‘·yêj·TTÁ|üuÛÑ+»q u≤<Ûäq>∑
˝Òe⁄ |òüTquÛÑjÓ÷‘ꌑ·© yÓ&É˝…. 84
‘êˆ sêeTTì bÕq˝À uÛÑjÓ÷‘ꌑ·eTT ø£*–+#·T n–ïuÛÑj·TeTT, <=+>∑ uÛÑj·TeTT,
»uÛÑj·TeTTT, ô|qT>±T Á|üuÛÑ+»qeTTT, »«s¡ uÛÑj·TeTTT, Äø£* u≤<ÛäT ˝Òe⁄.
‘˚ˆä^ˆ q>∑s¡eTTT <˚X¯eTTTHÓ¢ ˇ–ì düø£
düTs¡T∫s¡ <Ûäq<Ûëq´ düeTè~∆ XÀuÛÑ]
edüT<Ûä ì‘·´ø£fi≤´DeTTà |ü#·Ã‘√s¡
DeTT>∑ ø£è‘·j·TT>∑yÓTÆ Á|ü»Á|üeTT<äeT+<Ó. 85
‘êˆ |ü≥ºDeTTT, <˚X¯eTTT <Ûäq<Ûëq´ düeTè<ä∆eTT˝…’, ì‘·´ ø£fi≤´DeTT |ü#·Ã‘√s¡DeTT‘√,
ø£è‘· j·TT>∑eTT˝Àe˝…Ó, Á|ü»+<äiT dü+‘√wüeTT‘√ ñHêïs¡T.
‘˚ˆ^ˆ >=|üŒ ø°]ÔeT+‘·T&ÉT sêeTT&=|æŒ ãVüQfi¯
eTX¯«y˚T<Ûäj·÷>∑eTTqT Ä#·]+∫
ãVüQdüTes¡íø£j·÷>± eTVæ≤düTs¡qT
ns¡Ã#˚dæ yê] düTÔ‘·Tq+<ä>∑&ÉT. 86
‘êˆ ø°]ÔeT+‘·T&Ó’q sêeTT&ÉT e+<äø=~ nX¯«y˚T<Ûäj·÷>∑eTTT, #ê˝≤ düTes¡íø£ j·÷>∑eTTTqT
Ä#·]+∫ <˚e‘·qT |üPõ+∫ yê] yÓT|übÕ+<ä>∑&ÉT.
‘˚ˆ^ˆ edüT<ÛäÛ Áu≤Vü≤àDT≈£î uÛÑøÏÔ Á|üø£{Ï‘·eT‹
*ì |ü~y˚ø√≥¢ >√e⁄qT y˚Tj·T
<ÛäqeTTqTì∫à $Á|üø£è‘ê•wüeTT
n‘·&ÉT XÊX¯«‘·kúÕqeTTà q+<ä>∑&ÉT. 87
‘êˆ Áu≤Vü≤àDT≈£î |ü~y˚ø√≥¢ >√e⁄qT, yê{Ïy˚T‘·≈£î <ÛäqeTTqT sTT∫Ã, yê]j·T+<äT XÊX¯«‘·
kúÕqeTT bı+<ä>∑&ÉT.
u≤ø±+&ÉeTT 23

25. ‘˚ˆ^ˆ sêeTT&û˝Àø£eT+<äT qT<›ëeT>∑‹ì
X¯‘·>∑TD≤~Ûø£ sê»e+X¯eTTô|+∫
kúÕ|üqeTT #˚j·T>∑&ÉT $X¯«eTTq HêZT
es¡íeTT ì»<Ûäsêà ãi|ü>∑&ÉT. 88
‘êˆ sêeTT&ÉT ø£åÁ‹j·TT≈£î sê»´eTT*∫Ã, q÷]+‘·T>± yê] e+X¯eTTqT eè~∆
bı+~+#·>∑&ÉT. HêT>∑T es¡íeTT yê]ì yê]yê] <Ûäs¡àeTTT Ä#·]+|ü#˚j·T>∑&ÉT.
‘˚ˆ^ˆ |ü<äTH=ø£+&ÉTy˚ düTes¡¸ |ü]$T‘·eTT>∑
sêeTT&ÉTqT sê»´eTTqTCÒdæ Á|ü~∏Û‘·>∑‹ì
*ì ne‘ês¡ <Ûäs¡àeTTà #Ó>∑CÒdæ
∫es¡ ÁãVü≤à˝Àø£eTTq≈£î #˚s¡>∑&ÉT. 89
‘êˆ sêeTT&ÉT |ü<äø=+&ÉTy˚ dü+e‘·‡s¡eTTT eT+∫ bÕq#˚dæ, ne‘ês¡ <Ûäs¡àeTT |üP]Ô#˚dæ,
∫ei≈£î ÁãVü≤à˝Àø£eTT #˚s¡>∑&ÉT.
#·+ˆ ns¡j·T>∑ sêeT#·+Á<äT ø£<∏ä ÁbÕ+∫‘· X¯ó~∆ì>∑ZCÒj·TT <äT
düÔ>∑‘·s¡ bÕ|ü$düÔè‹ì <Ûä«+düeTT#˚j·TT H=dü+>∑T |ü⁄D´eTT˝Ÿ
düTs¡T∫s¡y˚<ä düìïuÛÑeTT #·÷&É>∑ sêeTTì dü‘·ÿ<∏ëdüT<Ûë
uÛÑ]‘·eTTqTHé |ü]ƒ+|ü Á|ü» yÓ’uÛÑeeT+<äTqT XÀ_Û‘·eTTà>∑Hé.
90
‘êˆ sêeT#·]‘·eTT X¯ó~∆ì ø£T>∑CÒj·TTqT. bÕ|üeTTqT q•+|ü#˚j·TTqT. |ü⁄D´eTT ì#·TÃqT.
sêeTTì #·]‘·eTT y˚<äeTT‘√ düe÷qeTT. Bìì |ü]ƒ+#·T yê]øÏ düs¡«bÕ|üeTTT ‘=–b˛e⁄qT.
eTˆ |òüTq sêe÷j·TDe÷K´MT düTs¡T∫sêU≤´qeTTà Hêj·TTdüT‡ eè
~∆ì>∑÷s¡TÃHé »<äTe+>∑ Bììø£ HÓ+‘˚Hé |ü⁄Á‘·bÂÁ‘ê_Ûeè
~∆ì sêõT¢#·T uÛÑè‘·´ã+<ÛäT>∑DB|æÔHé kÂK´eTT˝Ÿ bı+<äT, <Ó’
eqT‘·T+&Í, eTè‹|æeTà≥Hé düT$dü‘Ydü«s¡ZeTTà
‘êH=+<Ó&ÉTHé.91
‘êˆ á sêe÷j·TDeTT Äj·TTs›êj·TeTT eè~∆#˚j·TTqT. Bìì #·<äTe⁄yês¡T |ü⁄Á‘·bÂÁ‘ê<äT‘√qT,
uÛÑè‘·T´ ã+<ÛäTe⁄‘√qT düs¡«kÂK´eTTT nqTuÛÑ$+#Ó<äs¡T. eTs¡D≤q+‘·eTT dü«s¡ZeTTqT
bı+<Ó<äs¡T.
24 e&É* l sêe÷j·TDeTT

26. eTˆ n sêe÷j·TDeTTHé |ü]ƒ+|ü ~«E&ÉTHé ÁbÕ+#·qàVü‰uÛÑøÏÔ, sê
õTqcºÕ<äX¯$<ä´Hé, Á|üuÛÑTe⁄ uÛ≤dæ¢THé <ÛäsêeT+&É©
ãj·TT≈£îÔ+&ÉsTT Ä~Û|ü‘·´eTTq, ‘·<Ó’«X¯ó´+&ÉT yê´bÕs¡˝≤
uÛÑdü‘Ydæ~∆ì bı+<äT X¯SÁ<äT&ÉTqT kÂuÛ≤π>´<ä∆jÓ÷>∑T´+&É>∑THé. 92
‘êˆ á sêe÷j·TDeTTqT Áu≤Vü≤àDT&ÉT uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆‘√ |ü]ƒ+∫q ncºÕ<äX¯ $<ä´+<äT ÁbÕMD´eTT
bı+<äTqT. Á|üuÛÑTe⁄ |ü]ƒ+∫q#√ uÛÑ÷eT+&É˝≤~∏|ü‹ j·T>∑TqT. yÓ’X¯ó´&ÉT |ü]ƒ+∫q#√ yê´bÕs¡eTT˝À
˝≤uÛÑeTTT bı+<äTqT. X¯SÁ<äT&ÉT |ü]ƒ+∫q#√ kÂuÛ≤>∑´eTT‘√ >=|üŒyê&É>∑TqT.
yÓTT<ä{Ï düs¡ZeTT düe÷|üÔeTT
¬s+&Ée düs¡ZeTT
Xʈ lyê©àøÏ eTVü‰eTT˙+Á<äTq≈£îqT l<Ûäs¡àdü+ãT~∆øÏHé
l$<ë´<Ûäè‹ø£+‘· Hês¡<äeTTìÁX‚wü˜ß+&ÉT sêe÷j·TD
l$q´düÔø£<∏ë $X‚wüDeTTqT dü+πøå|üeTTà #Ó|üŒ+>∑ HÍ
sê! y˚<ä´eTàsTT <ëì •wü´düVæ≤‘·T+&Ó’ dü˝…Œ¤|üP»Hé *Héé. 1
‘êˆ <Ûäs¡àãT~∆ ø£yê&ÉT, $<ë´<Ûäè‘·T&ÉT nsTTq l yê©àøÏ eTVü‰eTTìøÏ, Hês¡<ä eTTìÁX‚wü˜ß&ÉT
l sêe÷j·TD ø£<∏ë $X‚wüeTTqT dü+øÏå|üÔeTT>± #Ó|üŒ>±, •wü´düVæ≤‘·T&Ó’ yê©àøÏ$ì Hês¡<äTì
|üPõ+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ n <˚e]¸j·TT Hês¡<äT+&ÉTq≥ ñ<ä´‘YC„≤ì yê©àøÏ#˚Hé
*dü+|üPõ‘·T&Ó’ Á|üyÓ÷<ä$T&ç ñ˝¢≤düeTTà Hê*+>∑Hê
<äT>∑*Z+∫ nqT»„bı+~j·TTqT HÓ+‘√‘·è|æÔ‘√ <˚e˝À
ø£dü<ë´qeTT #˚ôd dü+‘·‘· »>∑‘Yø£fi≤´DMD≤ <Ûäè‹Hé. 2
‘êˆ yê©àøÏ eTTì#˚‘· <˚e]¸ Hês¡<äT&ÉT j·T<∏√∫‘· |üP»T q+<äTø=ì dü+‘√wæ+∫qyê&Ó’,
yê©àøÏì Äq+<äeTT‘√ øö–*+∫ø=ì, Äj·Tq nqTeT‹bı+~, Äø±X¯e÷s¡ZeTTq <˚e˝Àø£eTT
#˚¬sqT.
u≤ø±+&ÉeTT 25

27. ‘˚ˆ^ˆ ÁãVü≤à˝Àø£eTTàq+‘· eTTVüAs¡ÔdüeTj·TeTTq
Hês¡<äT&ÉT yÓ&É>∑qq+‘·s¡eTTà
<Ûäè‹ì yê©àøÏ >∑+>±qBdüMT|ü
$qT‘· ‘·eTkÕqB rs¡eTTq≈£îe#ÓÃ. 3
‘êˆ Hês¡<äT&ÉT ÁãVü≤à˝Àø£eTTq≈£î yÓ&É*q ‘·s¡Tyê‘·, yê©àøÏ >∑+>±qB dü$÷|üeTTq>∑ ‘·eTkÕqB
ˇ&ɶTq≈£î e#ÓÃqT.
‘˚ˆ^ˆ |üP»´ yê©àøÏ ‘·eTkÕqB düTs¡T∫s¡
rs¡eTTqTCÒ] ãTs¡<ä Ç+‘˚ì˝Òì
πse⁄qT>∑ìj·TT q|ü⁄Œ&ÉT Á|”‹‘√&É
‘·q<äT •wüß´ì‘√ q]à*ì e∫+#Ó. 4
‘êˆ ‘·eTkÕq~ ˇ&ɶTq≈£î #˚], ãTs¡<ä˝Òì πse⁄qT #·÷#·Tø=ì, yê©àøÏ dü+‘√wüeTT‘√ ‘·q
•wüß´ì‘√ sTT≥¢HÓqT.
‘˚ˆ^ˆ z uÛÑs¡<ë«»! o>∑TD√qï‘·T&É>∑T
dü‘·TŒs¡Twüßì ìcºÕ|üVü≤è‘Y düs¡dæ»eTTà
q≥¢T ìs¡à»eTH√Vü≤s¡eTTq>∑T#·T
#·÷&ÉT$÷! eTiÏ á πse⁄ XÀuÛÑH=+<Ó. 5
‘êˆ zsT÷ •cÕ´! uÛÑs¡<ë«C≤! #·÷&ÉTeTT. o>∑TD√qï‘·T&É>∑T dü‘·TŒs¡Twüßì Vü≤è<äj·TeTTe˝…
ìs¡à »eTT‘√ eTH√Vü≤s¡eTT>± á πse⁄ XÀ_Û¢T#·Tqï~.
‘˚ˆ^ˆ Hêj·THê! »bÕÁ‘·eTTàH√sTT •wü´
ÁøÏ+<äqT+#·TeTT H˚qT <Ûä]+#·T eÿ
eTTà ìeTTà ÁX‚wü˜$ìs¡àeTTq>∑T ‘·eT
kÕqB rs¡úeTTqrs¡TÔ kÕïq$~Ûì. 6
‘êˆ Hêj·THê! »bÕÁ‘·qT ÁøÏ+<äqT+#·TeTT. H˚qT <Ûä]+#·T Hês¡ã≥ºqT Hê≈£î sTTeTTà. H˚qT
ìs¡àyÓTÆq á ‘·eTkÕ qBπse⁄˝À kÕïq$~Ûì |üP]Ô#˚dæ≈£î+<äTqT.
26 e&É* l sêe÷j·TDeTT

28. ‘˚ˆ^ˆ Ä Á|üø±s¡eTTà ø√s¡+>∑ düTÁ|ü‹uÛÑTq
ø£eTàVü‰‘·à yê©àøÏøÏ Ä >∑Ts¡T düT$
<Û˚j·TT&Ü uÛÑs¡<ë«E+&ÉT Äj·Tqj·TT <Ûä
]+#·T ‘·<ä«ÿeTT ì#Óà q+∫‘·eTT>∑. 7
‘êˆ yê©àøÏ Ä Á|üø±s¡eTT ø√s¡>∑ >∑Ts¡T$<Û˚j·TT&Ó’q uÛÑs¡<ë«E&ÉT Äj·Tq <Ûä]+#·T Hês¡ã≥ºqT
Äj·Tq≈£î sTT#ÓÃqT.
‘˚ˆ^ˆ düeTT∫‘˚+Á~j·T ìÁ>∑Vü≤ $eTdüT>∑TD
∫‘·Ô yê©àøÏ •wü´dü+<ä‘·ÔyÓTÆq
Hês¡egeTTà" ¬>’ø=ì uÛÑ÷]$|ü⁄
‘·<ä«qeTTHÓ¢ >±+#·T#·T ‘·<䛋]¬>. 8
‘êˆ Ç+Á~j·T ìÁ>∑Vü≤eTT>∑yê&ÉT düT>∑TD∫‘·ÔT&ÉT nsTTq yê©àøÏ •wüß´&ÉT sTT∫Ãq Hês¡egeTTqT
rdæø=ì, <ä>∑Zs¡˝ÀH˚j·TTqï $XÊyÓTÆq eqeTT˝À #·÷#·T#·T ‹]¬>ÓqT.
eTˆ ‘·|üHé XÊ|üeTqTÁ>∑Vü≤eTTàì&ÉT ‘·<ä∆qT´+&ÉT yê©àøÏ q
]à* qH√´q´eTTà dü+#·]+#·T#·TqT m+‘˚s¡eT´sêeeTTàHé
*>±$+#Ó&ÉT Áøö+#·HêeTø£eTT ñ˝¢≤düÁ|üuÛ≤uÛÀ>∑ dü+
#·*‘· lK>∑j·TT>∑àeTTHé eTTìj·TT Mø£åHé #˚ôdq|üŒ≥ºTqHé. 9
‘êˆ ‘·#·T≈£îqï#√ XÊ|üeTTìj·T´>∑ yê©àøÏ, Ä eqeTT˝À Äq+<äeTT‘√ nH√´q´eTT
dü+#·]+#·T#·T s¡eT´eTT>± X¯ã›eTTT #˚j·TT#·T ñ˝¢≤düeTT>±qTqï Áøö+#· |ü≈£åî »+≥qT
#·÷#ÓqT.
eTˆ nø£{≤! bÕ|ü$ìX¯Ãj·TT+&ÉT ø£&ÉTÁ≈£Lsê‘·Tà+&ÉT ‘·<Ó’«s¡ <äT
wüßÿ{ÏT+&Ó’q øÏsê‘·T&=ø£ÿ&ÉTqT dü+ø√#·eTTà e]®+∫ n+
<=ø£{ÏHé »+≥qT |ü⁄+K>∑+ãTqTeTijÓ÷´ u≤D|òü÷‘·+ãTqHé
ø£{Ïø±‘·+&ÉTqT >=fºHÓfºqqT >±+#·Hé eTÚìyê©àøÏj·TTHé. 10
‘êˆ Á≈£Ls¡T&ÉT, bÕ|üuÛÑj·TeTT˝Òì øÏsê‘·î&=ø£&ÉT dü+ø√∫+#·≈£î+&Ü Ä Áøö+#· |ü≈£åî »+≥˝À
H=ø£<ëìì u≤DeTT#˚ ø=≥º>±, yê©àøÏ eTTì #·÷#ÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 27

29. eTˆ |æ<ä|üHé <äTs¡à<ä‘·ìïcÕ<äø£è‹ ‘·Á‘˚Œe÷+∫‘· Áøö+#· |ü
øÏå"<äBj·TdüTÔ‘· uÛÑs¡Ô≈£îHé ø£s¡TDsê•Hé s¡ø£Ôdæ≈£îÔHé dü
qà<ä $ÁuÛ≤õ‘· s¡ø£Ôos¡¸düeTT<ä+#·‘Y |üøÏå kÂ+<äs¡´ dü+
|ü<äT ø±e÷‘·Ts¡T"p∫ Áøö+∫j·T|ü⁄&ÉTHé ‘êH˚&ÓÃBqeTTà>∑Hé. 11
‘êˆ ‘·q‘√ m¢|ü&ÉT Áù|eT‘√ dü+#·]+#·T, ‘·q uÛÑs¡Ô Ä $<ÛäeTT>± s¡ø£Ôdæø£ÔyÓTÆ H˚ô|’ã&ç
$$ ø=≥ºTø=qT#·T+&É>± Áøö+∫|üøÏå #·÷∫ BqeTT>± @&ÓÃqT.
‘˚ˆ^ˆ n|ü⁄&ÉT quÀ“j·Tyêì#˚ Vü≤‘·eTTHÓ’q
|üøÏåì >∑q+>∑ <Ûäsêà‘·à<äø£åuÛÑ÷]
dü‘·ÿèbÕyê]∆ yê©àøÏ düqTà˙+Á<ä
X¯•øÏ uÛ≤yêq $TøÏÿ*Hé C≤*ø£*¬>. 12
‘êˆ uÀj·Tyêì#˚ #·+|üã&çq Ä |üøÏåì #·÷&É>±H˚ <äj·÷Ås¡›T&Ó’q yê©àøÏ eTTì#·+Á<äTq≈£î #ê
C≤* ø£*¬>qT.
‘˚ˆ^ˆ n≥T s√~+#·T Áøö+∫ì ns¡dæ <äj·TqT
ns¡T yê©àøÏ, s¡‹ø±eT+<äT K>∑eTT
»+|ü <Ûäs¡àeTTàø±<ä+#·T düs¡>∑q|ü⁄&ÉT
*‘· ‘·õ®Vü≤«ô|’"C≤¬s |üT≈£î*≥TT. 13
‘êˆ n˝≤ s√~+#·T#·Tqï Áøö+∫ì #·÷∫, s¡‹ø±eTTqqTqï Ä »+≥˝À ˇø£ |üøÏåì Ä
$<ÛäeTT>± #·+|ü⁄≥ <Ûäs¡àeTTø±<äqT#·T <äj·÷eTj·TT&ÉT yê©àøÏ H√≥ á |üT≈£îT yÓTe&çq$.
Xʈ ø±s¡TD´eTTàqT˝Òø£ Áøö+#·$T<∏äTqU≤´‘·düú |ü⁄+|üøÏåì+
bÕs¡Hé eTqà<∏äπø[ã<ä∆ K>∑eT+‘·Hé #·+|æHê$≥ºT˝À
|òüTÀs√qà‘·ÔøÏsê‘·! ø±e⁄qqT z Á≈£Lsê‘·à ˙e⁄Hé dü
<ä÷“¤]ÁbÕ»´ ∫sêj·TTe⁄Hé ‘=– á uÛÑ÷$THé Á|üe]Ô¢T‘·Hé. 14
‘êˆ Á≈£Ls¡ øÏsê‘·T&Ü! <äj·÷V”≤qT&ÉyÓ’ eTqà<∏äÛäπø[j·T+<äT |üs¡eX¯ó˝…’j·TTqï »+≥˝À eT>∑|üøÏåì
|òüTÀs¡eTT>± #·+|æHêe⁄. ˙e⁄≈£L&É ∫sêj·TTe⁄ ø°åDÏ+∫ m+‘√ø±eTT Áã‘·Tø£e⁄.
28 e&É* l sêe÷j·TDeTT

30. ‘˚ˆ^ˆ n≥¢T |ü*øÏj·TT yê©àøÏ nqïe÷≥
˝§ø£|ü]ì ‘ê$eT]Ù+∫ z†! @$T
UÒ<ä ‘·‘Y|üøÏå »ì‘ê]Ô XÀø£eTTà#˚ Hê<äTH√≥
HÓ>∑&Ó |üT≈£î*$j·Tì ∫+‹+|ükÕ¬>. 15
‘êˆ n˝≤ |ü*øÏ, Ä&ÉT|üøÏå XÀø£eTTqT #·÷∫q HêH√≥ á e÷≥T yÓTe&çq$ nì yê©àøÏ
Ä˝À∫+#·kÕ¬>qT.
‘˚ˆ^ˆ düTs¡T∫s¡ÁbÕ»„ yê©àøÏ X¯ó<ä∆eT‹ì
ø£&É– eT~ìX¯ÃsTT+∫j·TTHé C„≤qì~Ûj·TT
neTTàìÁX‚wü˜ß&Éy˚«fi¯ kÕ«+‘·d”eT
»ì‘· ‘·<들eyÓT¢ •wüß´q≈£î C…ô|Œ. 16
‘êˆ eTVü‰C„≤ìjÓÆTq yê©àøÏeTTì ‘·q H√≥ yÓTe&çq e÷≥≈£î uÛ≤eeTTqT •wüß´ì‘√ á
$<ÛäeTT>± #Óô|ŒqT.
‘˚ˆ^ˆ ne⁄sê! H˚ì≥T <äT'KeT+~j·TTqT ñ<ä´©¢yêÁ≈£îe« dü+
uÛÑeyê>®±eTT bÕ<äã<ä∆eTsTT nbÕŒ<ëø£åsê˙ø£ dü+
uÛÑe ‘·T´eTTà>∑qT+&ç #Û·+<äeTT>∑ MD≤‘·+Á‘·THé ‘·¢j·THé
uÛÑT$"ã*ÿ+|ü>∑ H=|æŒsTTj·T´~jÓT yÓT|ü⁄ŒHébı+<äT X¢Àø£eTTà>∑Hé.
‘êˆ H˚qT $#ês¡eTT‘√ qT+&É>±, HêH√≥ yÓTe&çq á yêø£´eTTT #Û·+<ädüT‡‘√ ≈£L&çq HêZT
bÕ<äeTTT ø£*–j·TT+&ç, MDô|’ |ü*ÿ+#·T≥≈£î ‘·–qyÓ’, X¢Àø£eTT>± Á|üdæ~∆ H=+<äTqT.
‘˚ˆ^ˆ n+‘· •wüß´+&ÉT, yê©àøÏ nqï #Û·+<ä
eT+~q~ yê–«X‚wüeTTà HêøÏ+∫
n+<ä* eTVü≤‘·« ‘·‘·«eTTàqs¡j·T p∫
|üP»´ yê©àøÏ yÓ÷<ëq bı+–b˛jÓT. 18
‘êˆ yê©àøÏ #Ó|æŒq #Û·+<√ã<ä∆yÓTÆq e÷≥T ÄøÏ+∫ Äq+<ä|üs¡eX¯ó&Ó’q •wüß´ìp∫, yê©àøÏ
eTqdüT bı+–b˛jÓTqT.
u≤ø±+&ÉeTT 29

31. ‘˚ˆ^ˆ |æ<ä|ü yê©àøÏ rsúêq ù|]à kÕïq
$~Ûì >±$+∫ n#·Ã≥Hé Á|ü~∏‘·eTT>∑qT
»]–q{Ϻ eè‘Ôê+‘·eTTà eTi eTi
∫+‹T#·T HêÁX¯eTeTTàqTCÒ¬s eTTìj·TT. 19
‘êˆ ‘·s¡Tyê‘· yê©àøÏeTÚì j·T<∏ë$~∏ kÕïq$~Ûì >±$+∫, »]–q dü+|òüT≥qqT >∑T]+∫
eTi eTi Ä˝À∫+#·T#·T ÄÁX¯eTeTTq≈£î #˚¬sqT.
‘˚ˆ^ˆ n|ü⁄&ÉT XÊgbÕs¡+>∑‘·T&Ó’q •wü´
s¡‘·ïeTTì uÛÑs¡<ë«E+&ÉT Á|ü~∏‘·XÊg
$<äT&ÉT eTqqo* $qj·T$<äT&ÉT » ø£
X¯eTT>=ìj·TT yê©àøÏ‘√Hé *ìyÓ&É˝…. 20
‘êˆ XÊgbÕs¡+>∑‘·T&ÉT, eTqqoT&ÉT, $qj·T$<Û˚j·TT&ÉT nsTTq •wüß´&ÉT uÛÑs¡<ë«E&ÉT »eTT‘√
ì+&çq bÕÁ‘·qT rdæø=ì yê©àøÏì yÓ+ã&ç+∫ yÓfiËflqT.
eTˆ n yê©àøÏeTT˙X¯«s¡T+&ÉT |òüTq<Ûäsêà#·s¡ X¯ó<ä∆T+&ÉT dü
¢*‘·T+&É$«~Û •wü´j·TT≈£îÔ+&ÉsTT dü«X¢Ê|òü÷´ÁX¯eT+ã+<äT q
]à* ‘êC§∫Ãj·TT q+‘·≈£Ls=Ãìj·TT ∫+‹+#ÓHé Á|ü|üPs√«ø£Ôdü+
ø£*‘√<ä´‘Y K>∑dü+uÛÑe Á|ü~∏Û‘· ‘·‘Y>±<∏ë $X‚wüeTTàHé. 21
‘êˆ •wüß´ì‘√>∑÷&ç ÄÁX¯eTeTT#˚]q yê©àø£eTTì ≈£Ls¡TÃqïyê&Ó’, Áøö+#·|ü≈£åî eè‘Ôê+‘·eTTH˚
eTi eTi ‘·#·Tø=qT#·T, Ä $wüj·TeTTH˚ Ä˝À∫+#ÓqT.
Xʈ ˝Àø£ÁbÕ+∫‘· düèwæºø£s¡Ôj·TT düTBÛ˝ÀT+&ÉT q˝ÀàeTT düT
X¢À≈£î+&ÉTHé eTVæ≤‘·Á|üuÛ≤ì«‘·T&ÉT q#√ÃÁãVü≤à<˚e⁄+&ÉT yê
©àøÏHé bÕeqeTÚì |ü⁄+>∑e⁄ì HÓ$TàHé ‘êqT<ä]Ù+|ü yê
©àøÏ leTVæ≤‘êÁX¯eTeTTà dü«j·TeTTHé y˚T˝Ÿ>√]e#ÓÃHé
<äj·THé. 22
‘êˆ eTVü‰‘˚»dæ« düèwæºø£s¡Ô nsTTq #·‘·Ts¡TàKÁãVü≤à bÕeq yê©àøÏ eTVü‰eTTìì <ä]Ù+#·T≥¬ø’
ÄÁX¯eTeTTq≈£î ‘êH˚ dü«j·TeTT>± e#ÓÃqT.
30 e&É* l sêe÷j·TDeTT

32. ‘˚ˆ^ˆ |üs¡eT |ü]X¯ó<ä∆ yê©àøÏ ÁãVü≤à‘·q<äT
ø£qTeTT+<äT Á|ü‘·´ø£åeTTàqT q>∑T≥>∑ì
yÓ+≥H˚˝Ò∫ ÁbÕ+»*Hé Á|”‹|ü{Ϻ
‘·qàj·T‘·ì˝…Ã eTÚqeTTÁ<äqT eVæ≤+∫. 23
‘êˆ |üs¡eT |ü$Á‘·T&Ó’q #·‘·Ts¡TàKÁãVü≤à ‘·qeTT+<äT ìTe>±H˚ ÄX¯Ãs¡´|ü&çq yê©àøÏ, ˝Ò∫
ìã&ç Á|”‹‘√ qeTdüÿ]+∫, ‘·qàj·TT&Ó’ eTÚqeTT>± ñ+&çb˛jÓTqT.
‘˚ˆ^ˆ n|ü⁄&ÉT yê©àøÏ <ä]Ù+|ü q≥Te∫Ã
q{Ϻ ÁãVü≤à<˚e⁄ $~Ûìã{Ϻ #·ø£ÿ
>±qT Á|üDT‹+∫ ≈£îX¯˝≤~ø£eTTàq&ç–
n+‘· ns¡È´bÕ<ë´<äT qs¡Ã#˚ôd. 24
‘êˆ ‘·qqT <ä]Ù+|üe∫Ãq ÁãVü≤à<˚e⁄qî yê©àøÏøÏ qeTdüÿ]+∫, Äd”qT&ÉqT#˚dæ, ≈£îX¯ Á|üX¯ïT
y˚dæ, ns¡È´bÕ<ä´eTTT düeT]«+∫ ns¡Ãq #˚ôdqT.
‘˚ˆ^ˆ ÁãVü≤à<˚e⁄+&ÉT Ä uÛÑ>∑e+‘·T&É≥qT
n$T‘· |üPõ‘·T+&ÉsTT ñ‘·Ôe÷düqeTTq
‘êqT ≈£Ls¡TÃ+&ç yê©àøÏ eTÚì">∑÷&É
ì+ø£>∑÷s=Ãq Ä<˚X¯$T#ÓÃq|ü⁄&ÉT. 25
‘êˆ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT |üPõ+|üã&ç, ñ∫‘êdüqeTTô|’ ‘êqT Äd”qT&Ó’, yê©àøÏ eTÚìì>∑÷&É
≈£Ls¡TÃ+&ÉTeTì Ä<˚X¯$T#ÓÃqT.
‘˚ˆ^ˆ ÁãVü≤à<˚e⁄ HêC„≤qTkÕs¡eTTà ‘êqT
>∑÷&É yê©àøÏ n#√Ã≥ ≈£L]à‘√&É
ÄdüqeTTqT q~Ûwæ˜+|ü Ä‘·àj·T+<äT
$T>∑T Hê|üøÏå eè‘·ÔyÓTà yÓT<äkÕ¬>. 26
‘êˆ ÁãVü≤à<˚e⁄ì Ä<˚XÊqTkÕs¡eTT ÄdüqeTTq ≈£Ls=Ãìq yê©àøÏ eTqdüT˝À e÷Á‘·+ Áøö+#·|üøÏå
eè‘Ôê+‘·y˚T yÓT<äkÕ¬>ÓqT.
u≤ø±+&ÉeTT 31

33. 32 e&É* l sêe÷j·TDeTT
‘˚ˆ^ˆ eT<ÛäTs¡s¡¡ej·TT‘· Áøö+#·eTTà eT‘·ÔT&É>∑T øÏ
sê‘·≈£î&ÉT yÓ’s¡eTTq »+ô| Á|üãbÕ|æ
j·T+#·T yê©àøÏ n|üŒøÏå Vü≤‘·#·]Á‘·
ìø£qT $&ÉTe+>∑˝Òø£ düà]+#·T#·T+&Ó. 27
‘êˆ Áøö+#· |üøÏåì ìcÕÿs¡DeTT>∑ bÕbÕ‘·Tà&Ó’q uÀj·Tyê&ÉT #·+|æy˚dæHê&ÉH˚ $wüj·TeTTqT yê©àøÏ
e÷Á‘·eTT eTiTe˝Òø£ <ëìH˚ düà]+#·T#·T+&ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ n+‘· yê©àøÏ <äT'œ‘· kÕ«+‘·T&É>∑T#·T
u≤Vü≤´$wüj·TeTT≈£î qr‘·|üs¡T&ÉTq>∑T#·T
‘êqìq e÷ìcÕ<ëK´yÓTÆq X¢Àø£
eTTq~ |üTe÷s¡¢T >±qeTTàqä~j·TTCÒôd.
28
‘êˆ <äT'K|üs¡eX¯ó&Ó’q yê©àøÏ, ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTTqT eTi∫b˛sTT, ‘·qH√≥ e∫Ãq ªªe÷ìcÕ<äμμä
nH˚ X¢Àø£eTTH˚ |üTe÷s¡¢T >±qeTT#˚ôdqT.
‘˚ˆ^ˆ <Ûäq´ yê©àøÏ ∫‘·ÔeT<∏äÛäqeTT q~j·TT
>±+∫ ÁãVü≤à<˚e⁄+&ÉT ‘·‘Yø£åDeTT eT+<ä
Vü‰düeTTqTCÒdæ yê©àøÏ BÛdüTs¡T∫s¡!
˙<äTH√≥ X¢Àø£yÓT e#Óà ìø£ÿeTHÓqT. 29
‘êˆ yê©àøÏ eTVü‰eTTì eTqdüT˝À eT<∏äq|ü&ÉT≥ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Á>∑Væ≤+∫, eT+<äVü‰düeTT#˚dæ,
yê©àøÏ‘√, ˙H√≥ ì»eTT>± X¢Àø£y˚T e∫Ãq~ nì nHÓqT.
‘˚ˆ^ˆ zsTT! ÁãVü≤à]¸ yê©àøÏ! lj·TT‘·T+&É
eT<äeT˝Ò#·Ã¤#˚ e#ÓÃqT ‘·«<äeTs¡dü
HêÁ>∑d”eT X¢Àø£eTTì~ $+<äT>±qT
ø±e´eT¢Te÷! lsêeTø£<∏äqTHÓ¢. 30
‘êˆ ªªzsT÷ ÁãVü≤àظ! yê©àø°! Hê sTT#·Ã¤#˚‘·H˚ ˙H√≥ á X¢Àø£eTT e∫Ãq~. ˙e⁄ lsêeT
ø£<∏äqT ø±e´eTT>± s¡∫+|ü⁄eTT.

34. ‘˚ˆ^ˆ e÷q´ yê©àøÏ! lsêeTeTVæ≤‘· düTs¡T∫
s¡Á|üuÛÑTeq<Ûäs¡àE„+&ÉT Á|ü~∏‘· düT>∑TD
XÊ* ãT<ÛäT&ÍqT Ä sêeT#·+Á<ä ø£<∏äqT
Hês¡<√ø£ÔeTTà ø±e´eTTà HÍs¡>∑÷s¡TÃ. 31
‘êˆ e÷q´ yê©àø°! <Ûäs¡àdü«s¡÷|ü⁄&ÉT, ˝Àø£eTT˝À dü<äZTDXÊ*, <Ûäs¡àE„&ÉT, |ü+&ç‘·T&ÉT nsTTq
sêeTTì >±<∏äqT, Hês¡<ä eTVü≤]¸ #Ó|æŒq≥¢T>± ø±e´eTT>± ≈£Ls¡TÃeTT.
eTˆ $qT sêeTT+&ÉT eTT˙+Á<ä! ø£ÎDj·TT‘· Áù|eT dü«s¡÷|ü⁄+&ÉT, bÕ
eqT˝≤ luÛÑs¡‘ê~ sêø£ådü ø£<∏ëedüTÔ Á|üX¯düÔeTTà ˙
≈£îqT C„≤‘·eTTàqT, ˙yÓiT+>∑ì~ á øå√DÏHé s¡Vü≤dü´eTTà q+
‘·qT HÓ+‘˚ì Á|üø±X¯eTTHé <Ó*j·TTBHê&ûe⁄ eT<√“¤<ÛäqHé. 32
‘êˆ ø£ÎDdüVæ≤‘· lsêeTT&ÉT d”‘· uÛÑs¡‘·T&ÉT sêø£ådüT ø£<∏ëedüTÔe⁄ ˙≈£î ‘Ó*dæq<˚.
s¡Vü≤dü´yÓTÆq<Ó’qqT, Á|üø±•‘·yÓTÆq<Ó’qqT, ˙≈£î sTT+‘·ei≈£î ‘Ó*j·Tì~ ≈£L&Ü sTT|ü&ÉT
HêuÀ<Ûäeq ‘Ó*j·T>∑<äT.
‘˚ˆ^ˆ sêeTø±yê´q ˙eqï Á|ü~∏‘·yê≈£îÿ
˝…¢ dü‘·´ã<ä∆eTT˝ÖqT Ç<ä∆X¯ó<ä∆
|ü⁄D´düTeTH√Vü≤s¡eTTHÓ’q uÛÑ÷]sêeT
ø£<∏äqT X¢Àø£ã<ä∆eTT #˚j·Tø£&É>∑TeTj·T´! 33
‘êˆ á sêeTø±e´eTT˝À ˙e⁄ |ü*øÏq yê≈£îÿ˝…¢ dü‘·´eTT˝ÖqT. |ü⁄D´eTH√Vü≤s¡yÓTÆq sêeTø£<∏äqT
X¢Àø£ã<ä∆eTT #˚j·TTeTT.
‘˚ˆ^ˆ ˙<äT sêe÷j·TDø£<∏ë Á|üyÓ÷<ädüT<Ûäj·TT
|üs¡«‘·eTTT q<äTT uÛÑ÷$Tô|’qqTqï
j·T+‘·ø±eTeTs¡eTÚ#·T ns¡T#·T+&ÉT
˝Àø£dü+yê´|üÔ |ü⁄D´düTX¢Àø£eT>∑T#·T. 34
‘êˆ á uÛÑ÷$Tô|’ |üs¡«‘·eTTT, q<äTT ñqï+‘·ø±eTT ˙ sêe÷j·TD ø£<∏ä, á ˝Àø£eTTq
yê´|üÔyÓTÆ neTs¡yÓTÆ |ü⁄D´X¢Àø£jÓÆT ns¡T#·T+&ÉTqT.
‘˚ˆ^ˆ ˙e⁄>∑÷]Ãq sêe÷j·TDÒ<ä∆X¯ó<ä∆
ø±e´eTTqT Á|ü#ês¡eTTqTqï ø±eT~j·TT
u≤ø±+&ÉeTT 33

35. q+‘·j·TTqT ˙e⁄ q÷s¡∆«eTTà qj·T´<∏ädæú
‘·eT>∑T eTT˝¢Àø£eTT ‹s¡ZT düTeT‹yÍ<äT. 35
‘êˆ ˙e⁄ s¡∫+∫q sêe÷j·TD >±<∏ä Á|ü#ês¡eTT˝À ñqï+‘· ø±eTT ˙e⁄ eTT˝¢Àø£eTT˝ÀqT
düTeT‹>± ‹s¡T>∑T#·T+<äTe⁄.
eTˆ ‘·|üHé ÁãVü≤àj·TTì≥¢T |ü*ÿj·TTqT n+‘·s∆êqeTTHé C…+<ä, dü
¢*‘·T+&Í uÛÑ>∑e+‘·T&É+‘·≥qT, düTX¢Ê|òüTT´+&ÉT yê©àøÏ n
]à* •cÕ´ì«‘·T&Í#·T ‘·<䓤>∑e<ëràj·T Á|üuÛ≤e⁄+&ÉT ì
sTT´qT‘·Œqï#·]Á‘·≈£îHé ã&Éôd>±<˚! $düàj·T+u…+‘·j·TTHé. 36
‘êˆ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Ä $<ÛäeTT>± |ü*øÏ n+‘·s∆êqeTT #Ó+<ä>±, yê©àøÏ •wüß´‘√ ø£dæ #ê
ÄX¯Ãs¡´eTTqT, Äq+<äeTTqT bı+<ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ |æ<ä|ü yê©àøÏ eTTì•wü´$‘·‹m¢
neTTà˙+Á<ä yê©àøÏ õVü‰«Á>∑d”eT
<=s¡*q eTVæ≤‘· X¢Àø£eTTà eTi eTi
nqT#·T $dæà‘·T˝…’ >±qeTTqT dü*|æ]. 37
‘êˆ ‘·s¡Tyê‘· yê©àøÏ •wüß´+<äiT Ä eTT˙+Á<äT&ÉT yê©àøÏH√≥ e∫Ãq Ä >=|üŒ X¢Àø£eTTH˚
eTi eTi |ü]ƒ+#·T#·T, $düàj·TeTT‘√ >±qeTT #˚dæ].
‘˚ˆ^ˆ ns¡j·T düeTdü+K´ ø£*‘êø£åsêì«‘·eTsTT
HêZTbÕ<ë‘√>∑÷&çq{Ϻ<ä~ |ü
]ƒ+|ü e÷{Ïe÷{ÏøÏì ã˝Ÿkı+|ü⁄ì+|æ
kı]~ X¢Àø£‘·«eT+<Ó düTX¢Àø£eT>∑T#·T. 38
‘êˆ düeTdü+K´ nø£ås¡eTT‘√, HêT>∑T bÕ<äeTT‘√ ≈£L&çj·TT+&ç, eTVü≤]¸#˚ >±qeTT
#˚j·Tã&çq á X¢Àø£eTT e÷{Ïe÷{ÏøÏ >±qeTT #˚j·Tã&ÉT≥#˚ düTX¢Àø£eT>∑T#·T X¢Àø£‘·«yÓTT+<ÓqT.
eTˆ yÓdü yê©àøÏì H˚qTì$«~ÛHÓ ‘·è|æÔHé uÛÑ÷]sêe÷j·TD≤
K´dü<äT<ä´»®ì‘ê~ ø±e´eTT>∑ Á|üU≤´‘·eTTà >±$+‘·T dü+
‘·düyÓTT+<ä+>∑ Á|üC≤[ jÓT¢j·TTqT dü<ä∆s¡àÁ|üuÛ≤kÕ«+‘·T˝…’
eTdüHé CÒôd<äq+#·T C„≤quÛÑ]‘ê‘·àHé ìX¯ÃsTT+#ÓHé ‘·$THé. 39

36. ‘êˆ H˚qT á sêe÷j·TD ø±e´eTTq+‘·qT Á|üU≤´‹ #Ó+<äTq≥¢T>± s¡∫sTT+∫ e÷qyê[
HÓ¢qT <Ûäs¡à∫+‘·q‘√ eTdüTq≥¢T #˚ôd<äqì yê©àøÏ eTVü‰eTTì ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
eTˆ ø£q yê©ÿøÏj·TT ø°]ÔeT+‘·T&ÉTqT Á|üC„≤C„≤q$C„≤ì bÕ
eq sêeTÁ|üuÛÑT dü‘·ÿ<∏äHé ãT<ÛäTT dü+uÛ≤$+|ü >±$+#Ó dü+
»ì‘√~+∫‘· eè‘·ÔX¯ã›$dü‘Y dü+uÛ≤e´ uÛ≤eÁ|ü#√
<äqX¯j·÷´ düeT+ø£è‹ Á|üø£{Ï‘√<ä´#¢√äø£ Vü≤è<ä´eTTà>∑Hé. 40
‘êˆ ø°]Ôe+‘·T&ÉT eTVü‰$C„≤ì yê©àøÏ bÕeq sêeT dü‘·ÿ<∏äqT eTH√Vü≤s¡eTT˝…’q ñ‘·ÔeTeTT˝…’q
eè‘·ÔeTT‘√qT X¯ã›eTT‘√qT Á|üø±•+#·T#·T düe÷ø£ås¡eTT‘√ ≈£L&çq X¢Àø£eTT‘√qT s¡∫+#ÓqT.
eTˆ ne⁄sê! sêeTø£<∏ë düT<Ûë>∑]eT ñ<ä´Á<ëeD#˚ä<äqHé
Á<ÛäTes¡e÷´eVü≤ ‘·‘·‡e÷dü $~‘· Áb˛<ä´<ée#·ÁXÊÙe´$T
ãT“¤$ $ÁuÛ≤õ‘· XÊgdüeTà‘· es¡e⁄´‘·Œ‹Ô dü+|ü‹Ô yê
düÔedü+kÔ˛Á‘·düeTdüÔbÕÁ‘·eTj·Ty˚T‘·‘Y ø±e´eTTHé p&Éπs! 41
‘êˆ yê©àøÏ eTVü‰eTTì s¡∫+∫q á ªªsêeT ø£<∏äμμ˝À sêeDe<∏ä˝Àì düe÷düeTTT,
Hê‹Bs¡ÈeTTT, dü+<ÛäTT ÁXÊe´eTTT. X¯ã›eTTT XÊgdüeTà‘·eTTT. yêø£´eTTT eT<ÛäTs¡eTT˝…’
ns¡úuÛÑ]‘·eTT˝…’ j·TTqï$. n{Ϻ á eTVü‰ø±e´eTTqT $q+&ç! #·<äe+&ç!
¬s+&Ée düs¡ZeTT düe÷|üÔeTT
eT÷&Ée düs¡ZeTT
‘˚ˆ^ˆ l eTVü‰<Ûä]à yê©àøÏ #ÓT«>±qT
‘·q≈£î Hês¡<äT&ÉTqT e∫+∫q düTs¡T∫s¡
eTVæ≤‘· sêeTø£<∏äqTø£+f… eTi=ø£≥THÓï
j·T+#·T |ü]oqeTTà>±$+#ÓqT eT~ì. 1
‘êˆ ‘·q≈£î Hês¡<äT&ÉT #Ó|æŒq düTs¡T∫s¡ eTVæ≤e÷ì«‘· sêeTø£<∏äø£+f… eTiÏjÓTTø£{Ï j·TTqï<˚yÓ÷j·Tì
yê©àøÏ eT~˝À |ü]oq >±$+#ÓqT.

37. eTˆ es¡yê©àøÏ |òüT{Ï+∫ Ä#·eTqeTTHé, ÁbÕN~XÊuÛ≤düTsê
Á>∑s¡e÷<äs¡“¤j·T+<äT ≈£Ls=Ãìj·TT uÛÑø£ÔÁbÕ+»*Hé CÒdæ, $
düÔs¡düT<Ûë´q ìeT>∑ïe÷qdüT&ÉTHÓ’ ‘êHé ~e´<äèwæºHé eTVü≤
‘·Ôs¡ sêeTÁ|üuÛÑT ~e´>±<∏äj·T~ ∫+‘·HéCÒôd düeT´>∑Z‹Hé. 2
‘êˆ yê©àøÏ Ä#·eTqeTT#˚dæ ‘·÷s¡TŒ~≈£îÿ>± nÁ>∑uÛ≤>∑eTTT ñ+&ÉTq≥¢T |üi∫q <äs¡“¤ô|’
≈£Ls¡TÃì uÛÑøÏÔ‘√ <√dæ*ø£{Ϻ ~e´<äèw溑√ sêeTTì ~e´>±<∏äqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+#ÓqT.
eTˆ es¡yê©àøÏ ‘·b˛$~ÛHé <Ó*ôd uÛ≤dü«Á<ëeTdü¢ø£ÎD√
<ä∆Ts¡d”‘êdü‹"ã+øÏÔ ‘ês¡´D qè|üuÛÑÁ<äTHé>∑÷]Ã lsêeTT&Ü
<Ûäs¡D°C≤Væ≤‘·T&Ó’ |òüT{Ï+∫q~ ‘·Á<ëCÀ´¢ dü<é>±<∏ä m
¢s¡Tyês¡THé |òüT{ÏsTT+∫q{Ϻ e#·H√˝¢≤ùd<ä∆Vü‰kÕ<äTHé. 3
‘êˆ yê©àøÏ ‘·|ü'Á|üuÛ≤eeTT#˚ d”‘êsêeTø£ÎDTT <äX¯s¡<∏äeTVü‰sêE >∑TiÏ+∫, sêeTT&ÉT
sê»´eTT˝À ñqï|ü⁄&ÉT »]–q nìï $wüj·TeTTqT, #˚dæq ø±s¡´eTTqT ≈£L&É ‘Ó*dæø=HÓqT.
‘˚ˆ^ˆ dü‘·´dü+<Ûä sêeTqè|ü‹ C≤qø° dü
rdüT$TÁ‘ê‘·à»>∑÷&ç ‹]–q{Ϻ
eqTT q+<äTq »]–q uÛ≤düTs¡ |òüTq
|òüT≥ºeTTHÓ¢ yê©àøÏ ø£&É– ns¡ôd. 4
‘ꈈ sêeTT&ÉT C≤qøÏ‘√qT, ø£ÎDTì‘√qT ‹]–q{Ϻ ns¡D´eTTT, nø£ÿ&É qTqï|ü⁄&ÉT »]–q
dü+|òüT≥qìïj·TT yê©àøÏ $es¡eTT>± ‘Ó*dæø=HÓqT.
‘˚ˆ^ˆ jÓ÷>∑<äèwæº#˚ yê©àøÏ ≈£î‘·ÔeT>∑TD
<Ûäs¡àã<ä∆ sêe÷<äT <Ûäq´düT>∑TD
<ÛëeTeè‘·ÔeTTT ø£s¡‘·˝≤eTø£eTT
jÓT´ C„≤q$C„≤q $<ë´ì~ÛøÏì. 5
‘ꈈ jÓ÷>∑<äèwæº#˚, C„≤qì~Û yê©àøÏøÏ sêe÷<äT eè‘Ôê+‘·eT+‘·j·TT ns¡#˚‹˝Àì $dæ]ø±j·Te˝…
düŒwüºeTT>± qT+&ÓqT.
d”ˆ myê«ì #·]‘·eTTà HÓy˚«fi¯ ø±e÷s¡ú

38. >∑TDj·TT‘· eT>∑T#·TqT ≈£L&çj·TT+&ÉT
myê«ì dü‘·ÿ<∏ä Ç+ô|’q <Ûäsêàs¡∆
˙‹ $düÔs¡eTTHÓ’ HÓ>∑&ÉT#·T+&ÉT
myê«ì >±<∏äj·TT qyê«] q+uÀ~Û
s¡‘êï uÀ˝…qT Á|üã*j·TT+&ÉT
myê«ì eè‘êÔ+‘·$T<ä∆düs¡«ÁX¯ó‹
ÁXÀ‘·è H˚Á‘·eTH√»„ XÀuÛÑqT+&ÉT
‘˚ˆ^ˆ n{Ϻ ˝Àø±_ÛsêeT ~e´#·]‘·eTTà
uÛÑ÷]ø±e´eTTà>± >∑÷s¡Ã |üP»´|ü⁄D´
düT>∑TD ‘˚»düÔb˛ì~Û ì>∑eTy˚‘·Ô
jÓÆTq yê©àøÏ ñ<äT´≈£îÔ&ÉjÓT´ ‘·$Tì. 6
‘ꈈ ‘·|ü'Á|üuÛ≤eeTT#˚ sêeT eè‘Ôê+‘·eT+‘·j·TT ‘Ó*dæø=ìq yê©àøÏ, <Ûäs¡àÁ|ü<ÛëqyÓTÆq >∑TDeTTT
m≈£îÿe>± ø£~j·TT, n+<äiÏ #Óe⁄≈£î, eTqdüTø£T sTT+|ü⁄>±qT+&ÉTq~j·TT, düø£ y˚<äkÕs¡
dü+Á>∑Vü≤ s¡÷|üeTT ø£~j·T>∑T ˝Àø±_ÛsêeTTì ~e´#·]‘·eTTqT s¡∫sTT+#·T≥≈£î ñ|üÁø£$T+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ ãTTwæj·TT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT |òüTqX‚eTTwæj·TT e÷qT´
&Ó’q yê©àøÏ Hês¡<äT&É+‘· ‘·q≈£î
#Ó|æŒq ø£<∏ëÁ|üø±s¡eTTà #Ó>∑Tq≥T¢
<Ûäq´sêeTø£<∏äHé Á|üã+<ÛäeTT>∑>∑÷¬sÃ. 7
‘êˆ yê©àøÏ ‘·q≈£î Hês¡<äeTVü≤]¸ #Ó|æŒq $<ÛäeTT>± sêeT#·]‘·eTTqT s¡∫+#ÓqT.
#·+ˆ ns¡dæj·TT |ü⁄≥º|ü⁄≥ºTe⁄ düeT+∫‘· sêeTTì $Áø£eTÁø£eT+
_s¡e⁄>∑ »qàyÓ’uÛÑeeTT HÓ¢s¡≈£îHé Á|æj·To*j·T+#·T Á>∑
#·Ãs¡ #·]sTT+#·T≥˝Ÿ düT$dü‘Yø£åeTHÓ+‘·j·TT dü+#·]+#·T≥˝Ÿ
düTs¡T∫s¡düT+<äs¡ Á|ü~∏‘· XÀ_Û‘·T&Í≥qT CÒôdes¡íqHé. 8
‘êˆ sêeTTì »qàyÓ’uÛÑeeTTqT, Ä‘·ì eTVü‰|üsêÁø£eTeTTqT, zs¡TŒqT, kÂ+<äs¡´eTTqT,
dü‘·´o‘·qT n+<ä]‘√qT nqT≈£L‘·‘√ dü+#·]+#·T≥qT e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ eTiÏj·TT |üP»´$XÊ«$TÁ‘· eTÚì ø£*dæ
q|ü⁄&ÉT »]–q ∫Á‘·eTTà$«HÓ’ø£

39. ø£<∏ä X¯+uÛÑT <ÛäqTs¡“¤+>∑>±<∏ä »qø£
qè|üdüT‘ê|ü]Dj·TeTT e]í+#Ó eTÚì. 9
‘êˆ |üP»´ $XÊ«$TÁ‘·Tì ø£dæq|ü⁄&ÉT »]–q nH˚ø£ $wüj·TeTTqT, •e<ÛäqTs¡“¤+>∑ >±<∏äqT,
»qø£ eTVü‰sêE ≈£L‘·T]‘√ |ü]Dj·TeTT eTTì e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ |üs¡X¯ósêeT <äX¯s¡<∏ä $yê<äeT~j·TT
sêeTdü<äZTD dü+|ü‹Ô sêeTj·TÚe
sê»´|ü{º≤_Ûùwø£ düTÁ|ü~Û‘·j·T‘·ï
©¬ø’ø£ <äTwüº≥‘· yê©àøÏ >∑÷¬sÃ. 10
‘êˆ |üs¡X¯ósêeTTì‘√ <äX¯s¡<∏äTì $yê<äeTTqT, sêeTTì >∑TDdü+|ü<äqT, sêeTTìøÏ j·TÚesê»´
|ü{º≤_Ûùwø£ Á|üj·T‘·ïeTT, ¬ø’ø£ <äTwüº Ä˝À#·q yê©àøÏ e]í+#ÓqT.
eTˆ es¡T&Í sêeTTì j·TÚesê»´$dü‘·Œ{º≤_Ûùwø£eTTà q
‘·Ô]‘·~«|òüTïeTT sêeT#·+Á<ä eqyêdü+ã~› ¬ø’ø±qT ãT
~∆s¡j·÷qHé qè|ü|ü+øÏÔ‘ês¡T«es¡T&Ó+‘˚Hé ‘êqTXÀøÏ+#·T≥˝Ÿ
bı]‘·qà è‘·T´e⁄ eTTK´‘·~«wüj·TeTT˝Ÿ bı˝≤Œs¡>∑÷¬sÃHé ø£<∏äHé.11
‘êˆ sêeTTì |ü{º≤_Ûùwø£eTTq≈£î $|òüTïeTT ø£T>∑T≥, ¬ø’ø£ <äTs¡T“~∆‘√ sêeTT&ÉT ns¡D´yêdüeTTq≈£î
|ü+|üã&ÉT≥, <äT'œ‘·T&Ó’q <äX¯s¡<∏äT&ÉT eTs¡DÏ+#·T≥ sTTeìïj·TT e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ Á|ü»T <äT'œ+#·T≥~«j·TT sêeT#·+Á<äT
&ç+ø£ yê]ì |ü+|ü⁄≥ Á|”‹ >∑TVüQì
‘√&É dü+uÛ≤wüDeTT düTeT+Á‘·T&ÉqT dü÷‘·T
&ÉTeì sêeTTì $&ÉT#·T≥ $Te⁄>∑÷¬sÃ. 12
‘êˆ Á|ü»T <äT'œ+#·T≥, yê]q+<äiÏì sêeT#·+Á<äT&ÉT ‹]– yÓqTø£≈£î |ü+|ü⁄≥, >∑TVüQì‘√
dü+uÛ≤wüDeTT, s¡<∏äkÕs¡~∏ düTeT+Á‘·T&ÉT sêeTTì ns¡D´eTT˝À $&É#·T≥ e]í+#ÓqT
‘˚ˆ^ˆ $eT >∑+>± düeTT‘·Ôs¡DeTTqT |æ<ä|ü
eTTìes¡Tì uÛÑs¡<ë«» <äs¡ÙqeTT ‘·qTà
˙+Á<äTH껄qT ∫Á‘·≈£LfÒ+Á<ä >∑eTq
$~Ûj·TT ø£è‹>±qT yê©àøÏ ù|]à>∑÷¬sÃ. 13

40. ‘êˆ d”‘êsêeT ø£ÎDTT >∑+>±q~ì <ë≥T≥, uÛÑs¡<ë«» eTTìì ø£j·TT≥, Äj·Tq e÷≥
Á|üø±s¡eTT ∫Á‘·≈£L≥eTTq≈£î yÓfi¯ófl≥ yê©àøÏ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ ns¡dæ s¡∫+#Ó sêe÷<äT≥qTqT+≥
|üs¡íXÊ ì]à+#·T≥ uÛÑs¡‘·Tsêø£
sê»´eTTqT>=q ÁbÕs¡úq sêeTT ‘·ìï
sêø£è‹ <ÛäX¯s¡<∏äTq≈£î ‘·s¡ŒDeTT*&ÉT≥. 14
‘êˆ n#·≥ sêe÷<äTT |üs¡íXÊ ì]à+∫ yêdüeTT+&ÉT≥, uÛÑs¡‘·Tì sêø£, sê»´eTT rdæø=qTeTì
Áã‹e÷T≥, sêeTT&ÉT ‹s¡düÿ]+#·T≥, ‘·+Á&ç <äX¯s¡<∏äTq≈£î ‘·s¡ŒDeTTT sTT#·TÃ≥ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ s¡#·q#˚ôd uÛÑs¡‘·T&ÉTqT sêeTbÕ<äT
ø£≈£î |ü{º≤_Ûùwø£eTTà C„≤q|üs¡T&ÉT
HÍ#·T q+~Á>±eTeTTàqj·T+<Ó yêdü
$~Ûj·TT <ä+&Éø±s¡D´ Á|üy˚X¯eTTq~
#˚]à ‘·<é$sê<Ûä e<Ûäj·TT>∑÷¬sà *ì. 15
‘êˆ sêeTTì bÕ<äTø£≈£î |ü{º≤_Ûùwø£eTT#˚dæ, uÛÑs¡‘·T&ÉT q+~ Á>±eTeTTqT+&ç bÕq #˚j·TT≥,
sêeTT&ÉT <ä+&Éø±s¡D´eTT Á|üy˚•+#·T≥, n#·≥ $sê<ÛäTì #·+|ü⁄≥j·TT e]í+#ÓqT.
#·+ˆ ns¡j·T>∑ >∑÷¬sà ‘·qTàìj·TT HêX¯s¡uÛÑ+>∑Tì <äs¡ÙqeTTà q
‘·Ô]ì düTrø£åeTÚì düeTT<ës¡ düe÷>∑eTeT~›j·TTHé eTVü≤
‘·Ôs¡ nqdü÷j·T kÕ~Û«dü$<ÛäeTTàq ≈£Ls=Ãì |üTÿ≥~› Ä
‘·Ôs¡TDÏj·TT n+>∑sê>∑eTTT ‘·»®qø±‘·à»øÏ#·TÃ≥~›j·TTHé. 16
‘êˆ X¯s¡uÛÑ+>∑ eTVü≤]¸ì sêeTT&ÉT <ä]Ù+#·T≥, d”‘· nqdü÷j·T‘√ dü+uÛ≤wüDeTT #˚j·TT≥, ÄyÓT
C≤qøÏøÏ |üPdüTø=HÓ&ç n+>∑sê>∑eTTqT sTT#·TÃ≥ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ n+‘· yê©àøÏ sêeTT+&ÉT nj·T´>∑düÔ´
<äs¡ÙqeTT≈£î »{≤j·TTe⁄qT ‘·$Tì>∑qT≥
|ü+#·e{ÏøÏ H˚>∑T≥ q≥|üs¡eT<Ûä÷s¡Ô
X¯Ss¡ŒDKqT >±+#·T≥j·TT q#√Ãs¡∫+#Ó. 17
‘êˆ sêeTT&ÉT n>∑düÔ´eTTì <äs¡ÙqeTT #˚dæø=qT≥, »{≤j·TTe⁄qT ø£*j·TT≥, |ü+#·e{Ï˝À
e•+#·T≥, n#·≥ X¯Ss¡ŒDKqT #·÷#·T≥ yê©àøÏ e]í+#ÓqT.

41. eTˆ ∫q<ëX¯Ss¡ŒDU≤ $yê<äeTTqT s¡∫+#ÓHé ‘·qàVü‰<Ûä÷s¡Ô eTT
≈£îÿqT ÁXÀÁ‘·eTTàTø√dæ n≈£îÿ{Ï s¡øå√<äTsY $s¡÷|üeTTà q+
‘·qj·TT<∆ëeì˝À Ks¡Á‹X¯s¡<Ó’‘·´ÁX‚DÏ dü+Vü‰s¡$T+
ø£qT ‘·Á<ëeD<Ó’‘·T´qj·T´|üø£è‹Hé sêe÷sú¡eTTHé CÒj·TT≥˝Ÿ. 18
‘êˆ X¯Ss¡ŒDK‘√ $yê<äeTT, eTT≈£îÿ #Óe⁄T ø√dæ $s¡÷|üeTT ø£*–+#·T≥, Ks¡T&ÉT, Á‹•s¡düT&ÉT
sêø£ådüTqT dü+Vü≤]+#·T≥, sêeDT&ÉT sêeTTìøÏ n|üø±s¡eTT#˚j·TT≥ s¡∫+#ÓqT.
eTˆ ns¡j·THé es¡íq#˚Òôd <Ûä÷s¡Ô ≈£î{Ï˝À<ä´<ӛ̑·T´ e÷Ø#· H˚
&ÓÔs¡ dü+Vü‰s¡eTT >∑èÁ<Ûäsê»e<Ûä HÓ+‘˚HéÁ≈£Ls¡ <äTsêàs¡Z <äT
s¡“¤s¡ ‘·Á<ëeDT&É|ü⁄¶ d”‘·q|üVü‰s¡+ã~› >±$+#·T≥˝Ÿ
es¡sêeTÁ|üuÛÑT C≤qø° Á|æj·TdürÁbÕbÔÕ‹ <äT'K+ãTqTHé. 19
‘êˆ <äTs¡T“~› sêø£ådüT&ÉT e÷Ø#·Tì #·+|ü⁄≥, sêeDT&ÉT d”‘·qT n|üVü≤]+#·T≥, »{≤j·TTe⁄qT
#·+|ü⁄≥, sêeTT&ÉT d”‘·¬ø’ $|æ+#·T≥ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeT#·+Á<äT+&ÉT ‘êqT düs¡düø£ã+<ÛäT
<äs¡ÙqeTTqT |ü+bÕq~Hé <Ûäq´X¯ã]
ø£<∏äj·TT ‘·<ä∆qTeT+‘·Tì >∑qT≥ *ì
eTÚìyê©àøÏ e]í+#Ó eT+EeTT>∑. 20
‘êˆ sêeTT&ÉT ø£ã+<ÛäTì #·÷#·T≥, |ü+bÕq~ #·÷#·T≥, X¯ã]ì ø£j·TT≥, Vü≤qTeT+‘·Tì
ø£j·TT≥ eT+EeTT>± yê©àøÏ eTVü‰eTTì e]í+#ÓqT.
eTˆ ‘·|üHé sêeTT&ÉT ãTTX¯´eT÷ø£q>∑eT+‘·Hé yÓ[¢ düTÁ^e⁄ dü
*¢‘·THé p∫j·TT yÓTÆÁ‹CÒj·TT≥j·TT düTX¢Ê|òüTT´+&ÉsêeTT+&ÉTqTHé
* düTÁ^e⁄ì qeTàø£eTT>∑qT q¢Hé yê*düTÁ^e eTT
KT´j·TT<ä∆eTTàqTyê*dü+Vü≤s¡De÷¨!>∑÷¬sÃyê©àøÏj·TTHé. 21
‘êˆ ãTTX¯´eT÷ø£ |üs¡«‘·eTTq≈£î sêeTT&ÉT yÓfi¯ófl≥, düTÁ^e⁄ì‘√ yÓTÆÁ‹, Ä‘·ìøÏ qeTàø£eTT
ø£*–+#·T≥, yê* düTÁ^e⁄ j·TT<ä∆eTT, yê* dü+Vü≤s¡D yê©àøÏ e]í+#ÓqT.
eTˆ ne]í+#ÓqT yê*dü+Vü≤è‹j·TT sê»´+ã+<äT düTÁ^e⁄ìHé

42. $dü<ä÷“¤<Ûäe⁄ #˚j·TT≥+‘·ìj·TeT+uÒsêŒ≥T sêe÷&ÛÉT´ kı+
|æT düTÁ^e⁄eT<Ûä´ C≤qøÏì nH˚«wæ+#·T≥Hé es¡¸ y˚
fi¯<ë≥+>∑qT j·TT<ä∆eTTHé düT|ü ñ˝¢≤qHé ìØøå±$~ÛHé. 22
‘êˆ yê* dü+Vü‰s¡eTT, düTÁ^e⁄ì sêE>± #˚j·TT≥, d”‘·qT yÓ<ä≈£î≥≈£î sêeTdüTÁ^e⁄ eT<Ûä´
ˇ|üŒ+<äeTT, es¸êø±eTT <ë≥Tei≈£î j·TT<ä∆eTT #˚j·TT≥≈£î y˚∫j·TT+&ÉT≥ e]í+#ÓqT.
eTˆ Çø£ düTÁ^e⁄ì nqïe÷≥qT m+‘˚Hé >∑ZTHêdü´eTTHé
$ø£˝≤‘êàì«‘· sêeTTHêÁ>∑Vü≤eTT ‘êHéyÓHÓ«+≥ düTÁ^e⁄&É
j·Tø£≈£î+&ÉsTT HÓ’»yêqs¡ã˝≤‘·´+‘·+ãT #˚≈£L]à Ä
Á|üø£è‹lø£s¡uÛÑ÷Á|ü<˚X¯eTTH˚ yêÁ≈£î∫à e]í+#·T≥˝Ÿ. 23
‘êˆ düTÁ^e⁄ì Ädü´eTTq≈£î sêeTTq≈£î ø√|üeTT e#·TÃ≥, düTÁ^e⁄&ÉT yêqs¡ùdqqT HêT>∑T
~≈£îÿ≈£î |ü+|ü⁄≥, yê]øÏ uÛÑ÷$Tô|’qTqï nìï Á|ü<˚X¯eTTqT >∑÷]à $e]+#·T≥ e]í+#ÓqT.
eTˆ |æ<ä|üHé >∑÷¬sÃqT Ä+»H˚j·TTq≈£î düÁù|e÷q nj·TT´+>∑s¡+
ã~<ä‘·ÔeTTàqT #˚j·TT≥˝Ÿ, ø£|ü⁄T ãTTøå±+#·<é ã<ë«s¡ ‘·‘Y
|ü<∏äeT+<äTHé ø£q˝Òø£ C≤qøÏì Ä ÁbÕjÓ÷|üy˚X¯eTTà BÛ
ì~Û düü+bÕ‹ düT<äs¡ÙqeTTà eTVæ≤C≤ì]íÁ<ä eè‘êÔ+‘·eTTHé. 24
‘êˆ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ ‘·q ñ+>∑s¡eTTqT sTT#·TÃ≥, ãTTø£å _eTT˝À Á|üy˚•+∫q yêqs¡TT
d”‘·qT ø£qT>=qø£ ìsêX¯‘√ ÁbÕjÓ÷|üy˚X¯eTT#˚j·T dü+ø£*Œ+#·T≥, yês¡T |ü+bÕ‹ì #·÷#·T≥
e]í+#ÓqT.
eTˆ Vü≤qTeT+‘·T+&ÉT eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTà HÍsê! møÏÿj·TTHé ¬>+‹ yê
]∆ì dü+|üP]Ô>∑ q÷iTjÓ÷»qeTTHé y˚y˚>∑+|òæT+#·T≥˝Ÿ
|òüTqT&Í kÕ>∑s¡T Áb˛<ä“+ãTqqT ì+ø£Hé uÛÑ÷]yÓTÆHêø£Hê
eTTì dü+<äs¡ÙqeTTHé *Hé s¡#·qeT|ü⁄¶Hé CÒôd yê©àøÏj·TTHé. 25
‘êˆ Vü≤qTeT eTùV≤+Á<ä |üs¡«‘·eTTô|’qT+&ç düTHêj·÷düeTT>± q÷iT jÓ÷»qeTT düeTTÁ<äeTTqT
<ë≥T≥, eT<Ûä´˝À düeTTÁ<äT&ÉT Áù|πs|æ+#·>± e∫Ãq yÓTÆHê≈£îì <äs¡ÙqeTTqT yê©àøÏ s¡∫+#ÓqT.
#·+ˆ ‘·<äT|ü] dæ+Væ≤ø± eTè‹j·TT <ÛäqT´&ÉTHÍ Vü≤qTeT+‘·T&É|ü⁄Œ&ÉTHé
dü<äeT +ø£j·T+<äTqdüqï>∑ yÓTTø£ÿ{Ï #·÷#·T≥~› sê

43. Á‹"<ä<äj·T˝Ò<ä∆ +ø£qT <Ûäè‹Hé>∑ì C§#·TÃ≥ ‘êqT q#·Ã≥Hé
Vü≤è~ì qeX¯´ø£è‘·´eTT >∑DÏ+#·T≥" >∑÷¬sÃqT |ü⁄≥º|ü⁄≥ºTe⁄Hé. 26
‘êˆ dæ+Væ≤ø£ eTs¡DeTT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #˚j·Tedæq |üìì >∑T]+∫ Ä˝À#·q #˚j·TT≥,
sêÁ‹y˚fi¯ +ø£˝À Á|üy˚•+#·T≥ e]í+#ÓqT.
#·+ˆ ø£ì Vü≤qTeT+‘·T&É+‘·≥qT ø£ÁeT|ü⁄+ø£qT sêeDÒ+Á<äT bÕ
eqeTj·T|ü⁄wüŒø£+ãTq~ |ü≥ºT>∑p#·T≥ eT<ä´bÕqø±
s¡´ìj·T‹ uÛÑ÷$TøÏHé yÓ&É* sêeDTqj·T´es√<Ûä ø±+‘·Hé
eTqeTTq ‘·‘Y|ü]dæú‹ düeTdüÔeTT p#·T≥#˚ôd es¡íqHé. 27
‘êˆ sêeDTì |ü⁄wüŒø£ $e÷qeTT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#·T≥, eT<ä´bÕq >∑èVü≤eTT˝À sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡
ø±+‘·qT #·÷#·T≥, yês¡Tqï |ü]dæú‹ düeTdüÔeTT #·÷∫q≥¢T es¡íq#˚ôdqT.
eTˆ |òüTqyê©àøÏ s¡∫+#Ó yêj·TTE&ÉT +ø±$U≤´‘· bÕ
eqeTT<ë´qeqeTTà #=∫Ãj·T≥ Be´C®≤qøÏHé >±+#·T≥˝Ÿ
‘·qø±sêeTT&ÉT ì∫Ãq{Ϻ$j·TT düTX¢Ê|òüT´+>∑T∞j·T+ãT bÕ
eì d”‘êdü‹øÏ#·TÃ≥˝Ÿ |æ<ä|ü uÛ≤dü«Á<ëeDTHé p#·T≥Hé. 28
‘êˆ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eqeTT˝À Á|üy˚•+∫, n#·≥ d”‘·qT #·÷#·T≥, sêeTT&ÉT sTT∫Ãq
ñ+>∑s¡eTT ÄyÓT≈£î ÄqyêT>± sTT#·TÃ≥, ‘·s¡Tyê‘· sêeDTì #·÷#·T≥ yê©àøÏ s¡∫+#ÓqT.
eTˆ *e]í+#ÓqT <Ó’‘·´ø±+‘·qT q¢Hé C≤qøÏHéMT] ;Û
‹>±$+#·T≥ |æeTà≥ Á‹»≥¬ø+‘˚Hé>∑TZ dü«|üï+|ü⁄ >±
<∏ä #·÷&ÜeTDÏ yêj·TT|ü⁄Á‘·Tq≈£î d”‘ê<˚$ n]Œ+#·T≥Hé
*‘êXÀø£eqeTTà yêj·TTE&ÉTq+‘·Hé <Ûä«+düeTTHé CÒj·TT≥˝Ÿ. 29
‘êˆ sêø£ådüÅd”ÔT d”‘·qT uÛÑj·Tô|≥ºT≥, Á‹»≥ dü«|üïeè‘Ôê+‘·eTT, d”‘· Vü≤qTeT+‘·TìøÏ #·÷&ÜeTDÏì
sTT#·TÃ≥, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eqeTTqT HêX¯qeTT #˚j·TT≥ e]í+#ÓqT.
eTˆ ø£ìs¡øå√eì‘ê[ bÕiT≥j·TT +ø±XÀø£~y√´¢dü<é
eì $<Ûä«+düeTT sêeD≤düTs¡uÛÑ≥ <Ûä«+düeTTà qsTT´+Á<äõ
‘·ÔTqT lyêj·TT»ã+<ÛäqeTTàìø£ <Ûä÷s¡TÔHé sêeDTHé #·÷#·T≥Hé
|òüTq +ø±<äVü≤q+ãT yêj·TTEì#˚Hé e]í+#Ó yê©àøÏj·TTHé. 30
‘êˆ d”‘·qT $&É∫ sêø£ådüÅd”ÔT bÕ]b˛e⁄≥, sêeDTì uÛÑ≥TqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·+|ü⁄≥,

44. Ç+Á<äõ‘·ÔT Vü≤qTeTqT ã+~Û+#·T≥, sêeDTì #·÷#·T≥, Vü≤qTeT#˚ +ø± <äVü≤qeTT yê©àøÏ
e]í+#ÓqT.
eTˆ ø£qe]í+#ÓqT yê]ú yêj·TTE&ÉT ì+ø£Hé<ë{Ï @‘Ó+#·T≥Hé
|òüTqBe´qà<ÛäTø±qq+ãTqqT ì+ø£Hé yêqs¡T˝Ÿ yÓ÷<ädü+
»ì‘ê‘·Tà˝Ÿ eT<ÛäTø±q kÕq eT<ÛäTyêkÕ«<ä´+ãT >±$+#·T≥˝Ÿ
‘·q sêe÷sú¡eTT #·÷&És¡‘·ï$T&ç yÓ÷<ä+u…¢ ø£*Z+#·T≥˝Ÿ. 31
‘êˆ Vü≤qTeT düeTTÁ<äeTT <ë{Ï ‹]– e#·TÃ≥, yêqs¡TT eT<ÛäTeqeTT˝À eT<ÛäTe⁄qT Á‘ê>∑T≥,
d”‘· $wüj·TeTT #Ó|æŒ #·÷&ÜeTDÏ sTT∫à Vü≤qTeT sêeTTìøÏ dü+‘√wüeTT ø£*–+#·T≥ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeTT&ÉTqT ôd’q´eTTq yê]∆πøåeTeTT>∑qT
#˚s¡T≥j·TT qT&ÉTqT ùd‘·TuÛÑ÷]ì]à
‹j·TTqT, +ø±q>∑s¡eTT sêÁ‹düeTj·÷q
eTT≥º&ç+#·T≥, yê©àøÏ ù|]à>∑÷¬sÃ. 32
‘êˆ sêeTT&ÉT yêqs¡ùdq‘√ πøåeTeTT>± düeTTÁ<äeTTqT #˚s¡T≥, qT&ÉT ùd‘·Te⁄qT ì]à+#·T≥,
sêÁ‹y˚fi¯ +ø± q>∑s¡eTTqT eTT≥º&ç+#·T≥ yê©àøÏ e]í+#ÓqT.
eTˆ ns¡j·THé uÛÑ÷]$;ÛwüD≤düTs¡ düeTT<ä´<é ã+<ÛäeTTHé sêeTsê&é
es¡dü+|üPE´qø£+‘· sêeDe<∏√bÕj·T+ãT yêÁ≈£î#·TÃ≥˝Ÿ
<äT]‘√Á>∑T+&É>∑T ≈£î+uÛÑø£s¡íe<∏äÛä <Ûä÷s¡ÔTHé y˚T|òüTHê<Ûë_Û<ë
düTs¡ dü+Vü‰s¡eTT es¡íqHé dü*ô|q#√ÃeTÚì yê©àøÏj·TTHé. 33
‘êˆ $;ÛwüDTì‘√ sêeTTq≈£î dü+ã+<ÛäeTT, sêeD e<Ûä ñbÕj·TeTTqT Ä‘·&ÉT sêeTTìøÏ
#Ó|ü≥, ≈£î+uÛÑø£s¡íT&ÉT, y˚T|òüTHê<ÛäT&ÉT #·+|üã&ÉT≥ yê©àøÏ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ sêeDTìe<∏ä∏ä C≤qø°ÁbÕ|æÔ +ø£
j·T+<äT ‘·~«;ÛwüDTì sêC≤´_Ûùwø£
eTTq~ |ü⁄wüŒø£<äs¡ÙqeTTàqT düø£eTT
uÛÑe´ yê©àøÏ e]í+#Ó ø±e´|òüøÏÿ. 34
‘êˆ sêeD dü+Vü‰s¡eTT, C≤qøÏ ÁbÕ|æÔ, +ø± sê»´eTTq≈£î $;ÛwüDTì |ü{º≤_Ûùwø£eTT, |ü⁄wüŒø£
$e÷q <äs¡ÙqeTT nìï{Ïì yê©àøÏ eT+∫ ø±e´eTT>± e]í+#ÓqT.
d”ˆ Á|ü~∏‘· $Áø£eTXÊ* sêeT#·+Á<äT&ÉT dü¢

45. *‘·T&çø£ uÛÑs¡‘·T >∑*j·TT≥j·TTqT
lsêeT#·+Á<ä düÁe÷≥ºTq≈£î qjÓ÷<Ûä´
≈£î‘· |ü{º≤_Ûùwø√‘·‡e+ãT
sêeTÁ|üuÛÑTe⁄ yêqs¡Á|üãôd’q´eTTà
q+‘·qT |ü+|ü⁄≥j·T~›jÓT¢
<˚X¯Á|üC≤yÓ÷<ä<Ûäè‹ eTVæ≤‘êq+<ä
dü<ä+ãT~Ûì z˝≤&ÉT≥j·TTqT
‘˚ˆ^ˆ düø£»q s¡+»ø£eTT>±qT »>∑‹HÓ¢
Á|ü~∏‘· sêeTT+&ÉT bÕq Á|ü‹uÛÑq~j·TT
bı]ì d”‘ê|ü]‘ê´>∑eTTqT s¡∫+#Ó
düs¡dü ø£$ãT<Ûä yê©àøÏ düqTï‘·T+&ÉT. 35
‘êˆ sêeTT&ÉT uÛÑs¡‘·Tì ø£TdüTø=qT≥, sêeTTìøÏ njÓ÷<Ûë´sê»´ |ü{º≤_Ûùwø£eTT, nq+‘·s¡eTT
sêeTT&ÉT yêqs¡ùdqT nìï+{Ïì |ü+|æy˚j·TT≥, <˚X¯ Á|ü»T dü+‘√wü kÕ>∑s¡eTT˝À z˝≤&ÉT≥
düs¡«»qs¡+»ø£eTT>± sêeTTì bÕq, d”‘·qT ‘·´õ+#·T≥ düs¡dü ø£$ãT<ÛäT&ÉT yê©àøÏ e]í+#ÓqT.
‘˚ˆ^ˆ ©uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’q yê©àøÏeTÚì
‘êqT eTTqTeTT+<äT »s¡T>∑T dü‘·ÿ<∏äqTHÓ¢
sêeTqè|ü #ês¡T#ê]Á‘· s¡eT´$<ÛäeTT
‘·<äT|ü] ø£<∏ä ñ‘·Ôs¡ø±+&É"<äqs¡"CÒôd. 36
‘êˆ uÛÑ>∑e‘Y dü«s¡÷|ü⁄&Ó’q yê©àøÏ eTT˙+Á<äT&ÉT eTT+<äT eTT+<äT »s¡T>∑uÀe⁄ sêeTø£<∏ä q+‘·qT
s¡eT´eTT>± ñ‘·Ôs¡ ø±+&É˝À s¡∫+#ÓqT.
eT÷&Ée düs¡ZeTT düe÷|üÔeTT
HêZe düs¡ZeTT
ñˆˆ lø£s¡ sêeT#·+Á<äT&ÉT düToT&ÉT dü‘·Œ]bÕqeTTàqT
X¢Àø£eTT>±qT #˚j·TT‘·iÏ düT+<äs¡yê≈£îÿ |ü⁄≥ºTe⁄Hé
ÁbÕø£≥ø±e´düèwæº~ÛwüD≤ Á|ü‹uÛÑT+&É>∑T eTÚì#·+Á<äT&ÉTHé
y˚Tø=ì sêeTø±e´eTTqT ì]à‹#˚ôd eTH√Vü≤s¡eTTà>∑Hé. 1