PRACA Z DZIECKIEM ZE SPEKTRUM AUTYZMU
Przygotowały:
Karolina Nowacka
Iwona Wileniec

CZYM JEST SPEKTRUM AUTYZMU?

 Spektrum autystyczne – szerokie pojęcie,
obejmujące różne typy osób o cechach
autystycznych, wykazujących odmienne
mechanizmy lub przyczyny powodujące
trudności rozwojowe i mające często odrębne
wymagania wobec środowiska. Wszystkie one
charakteryzują się znacznymi zaburzeniami
interakcji społecznych i komunikacji, jak również
znacznie ograniczonymi zainteresowaniami i
bardzo powtarzalnym zachowaniem.

DO CHORÓB ZE SPEKTRUM ZALICZAMY:
 F 84.0 autyzm dziecięcy
 F 84.1 autyzm atypowy
 F 84.5 zespół Aspergera - AS, ASD
 F 81.9 upośledzenie zdolności niewerbalnego
uczenia się - NLD
 F 84.9 całościowe zaburzenie rozwoju nie
zdiagnozowane inaczej - PDD-NOS
 autyzm wysokofunkcjonujący - HFA
 zaburzenie semantyczno-pragmatyczne - SPD
 zespół wielu złożonych zaburzeń rozwojowych -
McDD
 hyperleksja

 Zespół Aspergera – jest jednym z kręgu
autyzmu całościowych zaburzeń rozwoju, które
łączą objawy w kilku podstawowych sferach:
kontaktów społecznych, komunikacji, zachowań i
zainteresowań, jak również nadwrażliwości
sensorycznej.

ZESPOŁY LUB SYNDROMY WSPÓŁPRACUJĄCE Z
ZESPOŁEM ASPERGERA:
 ADHD/ADD
 Dysgrafia
 Dysleksja
 Dyspraksja lub rozwojowe zaburzenia koordynacji (DCD)
 Echolalia
 Pozawerbalne zaburzenia uczenia się (NLD)
 Obsesyjne zaburzenia kompulsywne (OCD)
 Zespół Turett’a

JAKIE SYMPTOMY MOŻE PRZEJAWIAĆ
DZIECKO Z Z.A.?

 Uczciwość
 Kreatywność
 Zainteresowania szczególne (fascynacje/obsesje)
 Lubi rutynę
 Trudności w odczytywaniu społecznych sygnałów i
języka ciała
 Wysoki poziom stresu
 Trudności w wyrażaniu/ modulowaniu emocji
 Trudności w odczytywaniu emocji innych ludzi
 Mocny kodeks moralny i poczucie sprawiedliwości
 Trudności w zakresie teorii umysłu
 Kontrolowana zabawa
 Myślenie dosłowne

 Pamięć wizualna
 Wyjątkowa pamięć długoterminowa
 Trudności w myśleniu perspektywicznym
 Sztywne myślenie
 Trudności w uogólnianiu
 Perfekcjonista
 Niezdarność motoryczna
 Wrażliwość sensoryczna
 Bodźce wizualne, słuchowe, węchowe
 Słaby zmysł przestrzeni
 Kłopoty z koordynacją bilateralną
 Trudności z percepcją wizualną
 Problemy z percepcją słuchową
 Wysoki próg bólu

JAKIE STRATEGIE MOŻNA ZASTOSOWAĆ W
KLASIE?

 ORGANIZACJA:
 Stwórz organizator wizualny
 Uprzedzaj o zmianach
 Listy i plany
 Zrób mapę szkoły
 Zorganizuj je (dziecko) tak, by przychodziło do szkoły
wcześniej
 Starannie wybierz mu miejsce do siedzenia w klasie.
 PRACA W KLASIE:
 Wszystko wzrokowe
 Rób coś wtedy, kiedy mówisz
 Wykorzystaj specjalne zainteresowania dziecka
 Używaj czasomierza

 Pozwól dziecku na stosowanie swoich własnych metod
 Mówiąca piłeczka
 Alternatywne metody robienia notatek
 Grupy dobrane przez nauczyciela
 Strategie wspólnej nauki
 Bądź cierpliwy, zadając pytania
 Udzielaj wskazówek
 Zachęcaj do popełniania błędów
 Utwórz kod proszenia o pomoc
 Kontroluj swój sposób mówienia
 Powtarzanie poleceń
 Szeptanie myśli
 Komunikacja w szkole i w domu

 WRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA:
 Słuch
 Wzrok
 Dotyk
 Zapach
 Smak
 Otoczenie szkolne
 i problemy sensoryczne
 LĘK / NAPADY ZŁOŚCI:
 Panuj nad emocjami
 Piłka na stres
 Naucz panowania nad gniewem
 Bezpieczne miejsce

 Terapia głębokiego ucisku
 Bezpieczny przedmiot
 Rozładowanie niepokoju
 Odwracanie uwagi
 Notes rzeczy niezrozumiałych
 Regularna rejestracja
 Ponoszenie właściwych konsekwencji
 Systemy nagród (1. Czas podawania nagrody.
2. Konsekwencja. 3. Liczba wzmocnień. 4. Jakość
wzmocnienia. 5. Nowość. )
 Uwaga.

OGRANICZENIA W ZAKRESIE INTERAKCJI
SPOLECZNYCH. JAK MOŻNA POMÓC ?

 Wspieraj ucznia z ZA w kontaktach społecznych
 Ucz reguł właściwego postępowania społecznego
 Naucz dziecko zwrotów, które mogą być zastosowane w
różnych sytuacjach społecznych
 Reguluj dystans społeczny ucznia z ZA wobec innych
osób
 Objaśniaj, co mogą czuć, myśleć, chcieć inne osoby
 Pokazuj i ćwicz z dzieckiem różne style wypowiedzi
 Pomagaj w kształtowaniu się u dziecka odpowiednich
umiejętności
 Chroń ucznia z ZA przed drażnieniem i dokuczaniem
 Przygotuj zespół klasowy na współistnienie w nim
dziecka z ZA
 Dobieraj osoby spokojne, tolerancyjne, życzliwe, ale nie
uległe, jako sąsiadów z ławek dla ucznia z ZA i
partnerów w grupie zadaniowej
 Korzystaj z systemu „kumpli”

PROBLEMY Z KONCENTRACJĄ. JAK
MOŻNA POMÓC?

 Zidentyfikuj, usuń lub zminimalizuj zewnętrzne bodźce
rozpraszające uwagę
 Posadź ucznia z ZA z przodu sali
 Walcz o uwagę dziecka
 Ustal razem z uczniem niewerbalne sygnały, które
można zastosować, gdy dziecko nie uczestniczy w lekcji
 Podczas lekcji zwracaj się do ucznia z pytaniami
dotyczącymi tematu
 Na początku lekcji daj uczniowi z ZA plan aktywności
 Akcentuj najważniejsze zagadnienia
 Gdy zauważysz, że uczeń się wyłączył, przywołaj jego
uwagę, po czym poproś inne dziecko o powtórzenie
ostatnich treści
 Kontroluj i uzupełniaj notatki dziecka z lekcji, dopilnuj,
aby uczeń zapisał lub sam zapisz polecenia pracy
domowej.

PRZYJMIJ ZASADĘ, ŻE NAUCZYCIEL
ODPOWIEDZIALNY JEST ZA ZAPISANIE
INFORMACJI, DZIECKO, ZA WYKONANIE
TEGO, CO ZAPISANE, A RODZIC, ZA
DOPILNOWANIE WYKONANIA ZADANIA !!!

JAK UCZNIOWIE Z ZA PRZYSWAJAJĄ
WIEDZĘ?

 Maja dobrą pamięć
 Mogą przyswoić wiele informacji
 Myślenie konkretne – wysoki poziom
 Problemy z przyswajaniem treści abstrakcyjnych
 Rozwiązują zadania w sposób niekonwencjonalny
 Są bardzo skoncentrowane na swoich
zainteresowaniach
 Nie generalizują zdobytej wiedzy
 Są specjalistami w swojej dziedzinie
 Odmawiają wykonania „bezsensownych” dla nich zadań
 Występuje u nich dużo „dys-”


JAK SPRAWDZAĆ NABYTĄ WIEDZĘ?

 Zadawanie szczegółowych pytań
 Formułowanie prostych poleceń
 Kontrolowanie, aby dziecko miało jedno zadanie na raz
 Prace pisemne/ sprawdziany należy dzielić na mniejsze
części
 Więcej czasu na odpowiedź
 Upewnić się czy zrozumiało polecenie
 Dostosować materiał do możliwości ucznia
 Stosować karty pracy
 Dać możliwość wykonywania pracy pisemnej na
komputerze
 Określić czas na wykonanie zadania.

JAK OCENIAĆ UCZNIA Z ZESPOŁEM
ASPERGERA?

 Ocenę poziomu wiedzy i umiejętności ucznia należy
skorelować z dostosowaniem wymagań edukacyjnych
 W przypadku ucznia o specjalnych potrzebach
edukacyjnych ocenia się jego osiągnięcia w aspekcie
rozwoju a nie w porównaniu z innymi uczniami
 Nie jest to ocena obiektywna czyli przekrojowa
 Jest to ocena sprawiedliwa dla ucznia
 Ocena nie może prowadzić do regresu w nauce
 Najważniejsze jest docenianie wysiłku ucznia,
wzmacnianie jego sukcesów, motywowanie do rozwoju.

 Dziecko z Zespołem Aspergera powinno uczęszczać do
klas integracyjnych, ponieważ jest w nich zawsze dwóch
nauczycieli – prowadzący lekcje i wspomagający, który
nadzoruje naukę dzieci z zaburzeniami rozwoju.
 W prawidłowym rozwoju dziecka z Z.A. bardzo ważna
jest współpraca nauczycieli pracujących z dzieckiem.
 Niezwykle istotne jest aby zarówno rodzice jak i
nauczyciele w ten sam sposób reagowali na trudne
zachowania dziecka i rozwijali te same sfery
deficytowe.

PLAN AKTYWNOŚCI

PIKTOGRAM
Y

Żetonowy system wzmocnień.
System motywacji w postaci
plusów.BYŁAM DZIŚ GRZECZNA
+ + +

LITERATURA
 MATT WINTER „Zespół Aspergera. Co nauczyciel
wiedzieć powinien” – poradnik. Wyd. Fraszka Edukacyjna
 ANNA BUDZIŃSKA, MARTA WÓJCIK „Zespół Aspergera.
Księga pytań i odpowiedzi”. Wyd. Harmonia
 JOANNA ŚWIĘCICKA „Uczeń z Zespołem Aspergera.
Praktyczne wskazówki dla nauczyciela”. Wyd. Impuls
 ANNA BORKOWSKA, BEATA GROTOWSKA
„Codzienność dziecka z Zespołem Aspergera”. Wyd.
Harmonia
 LUCYNA BABKOWICZ-LEWARTOWSKA „ Autyzm
dziecięcy” Wyd. Impuls.
 CAROL GREY „Nowe historyjki społeczne” Wyd.
Harmonia.