Euskal Osasunaren 2 urtetako balantzea 2009_maiatza-2011maiatza.pdf

Euskal Osasun Sistema
2009-2011ko Kudeaketa Balantzea
2011ko maiatza

Euskal Osasun Sistema
Kudeaketa Balantzea – 2009ko maiatzetik 2011ko maiatzera

AURKIBIDEA

SARRERA ..................................................................................................................... 2
AURREKARIRIK GABEKO KUDEAKETA-ERRONKA ................................................................. 2
AURREKARIRIK GABEKO ERRONKA DEMOGRAFIKOA KRONIKOTASUNEAN ................................. 2
NOLA EBALUATU GURE OSASUN SISTEMA? ....................................................................... 4
EBALUAZIO-ARDATZAK ................................................................................................... 4
EUSKAL OSASUN SISTEMAREN EGOERA ........................................................................... 5
1. ARDATZA: SEGURTASUN KLINIKOA .......................................................................... 5
EKINTZAK, PROGRAMAK ETA PROIEKTUAK ........................................................................ 5
LABURBILDUZ…SEGURTASUN GEHIAGO ......................................................................... 10
2. ARDATZA: ERAGINKORTASUNA ............................................................................. 11
EKINTZAK, PROGRAMAK ETA PROIEKTUAK ...................................................................... 11
LABURBILDUZ... ERAGINKORTASUN HANDIAGOA ............................................................... 17
3. ARDATZA: PAZIENTEENGANAKO ORIENTABIDEA..................................................... 18
JARDUERAK, PROGRAMAK ETA PROIEKTUAK .................................................................... 18
LABURBILDUZ…PAZIENTE/HERRITARRAREN EGINKIZUNA INDARTZEN DA ................................. 23
4. ARDATZA: ITXARONALDIEN MURRIZKETA .............................................................. 24
LABURBILDUZ… BERANDUTZEAK MURRIZTU EGITEN DIRA ................................................... 26
5. ARDATZA: EFIZIENTZIA ......................................................................................... 27
Euskal Osasun Sistema | 2009-2011ko Kudeaketa Balantzea

LABURBILDUZ...EFIZIENTZIA HOBETU DA ........................................................................ 31
6. ARDATZA: EKITATEA ............................................................................................ 32
EKINTZAK, PROGRAMAK ETA PROIEKTUAK ...................................................................... 32
LABURBILDUZ… ZERBITZUAK ESKURAGO IZATEA .............................................................. 35
ONDORIOA ............................................................................................................ 36

1

SARRERA
Aurrekaririk gabeko kudeaketa -erronka
Azken bi urte hauek (legegintzaldi honetako lehenengo biak) osasun publikoa kudeatzeko modu berriak eta
osasun-sistemarekiko gure ikuspegi berriak bereizi dituzte. Krisi ekonomikoaren testuinguru batean, beharrizanek
eraginkortasunik gabeko arloak eta hobetzekoak bilatzeko esfortzuak bikoiztea eskatzen dute, orain arteko
zerbitzu-maila mantentzeko, eta, ahal bada, hobetzeko; hasiera batean aurrekontuan jasotako gastua gutxi
handituta edo batere handitu gabe. Aurreko bi urteekin konparatuta, egoera erabat desberdina da.

Errealitatea ezagututa, mehatxua zena eta badena aukera bilakatu da, kudeatzeko modu berri bat sortzeko
bultzada. Kudeaketa-modu berriak baliabide mugatuen eta txikiagotzen den ari den aurrekontu baten
eraginkortasunean, efikazian eta gastu arrazionalean oinarritzen da, eta euskal herritarrei eskaintzen zaien osasun-
arretaren kalitatea etengabe hobetzeko konpromisoa du. Eusko Jaurlaritzako Osasun eta Kontsumo Saila eta
Osakidetzako Zerbitzu Erakundeak zuzentzen dituen profesional-taldearen lanaren emaitza izan da.

Baina ez da bakarra izan. Krisiarekin edo krisirik gabe, gure osasun-sistema publikoaren iraunkortasuna zalantzan
dago. Tradizionalki, ahalegin guztiak paziente akutuaren arretan bildu dira, pertsonarengan baino gehiago
gaixotasunean oinarrituta. Gaixotasun kronikoak dituzten pertsonen beharrizanei ez zaie modu egokian erantzun,
nahiz eta sistemarekin harreman gehien duten pazienteak diren eta osasun-gastuaren parte handiena biltzen duten.

Planetako bizi-itxaropen handienetako batekin eta historiako erronka demografiko garrantzitsuenarekin, EAEn,
berehalako etorkizuneko osasun-erronka nagusia kronikotasuna eta bere ondorioak lantzea da. Errealitate ukaezin
horrek erabaki garrantzitsuak hartzera behartzen zuen (hobe lehenago, ondoren baino). Euskal osasun sistema, eta
arloko eragile asko horretaz jabetzen ziren.

Aurrekaririk gabeko erronka demografikoa Kronikotasune an
Legegintzaldi honetan, kronikotasunaren erronka lantzeko Estrategia berria zehaztu da Euskadin. Estrategia
hori, kronikotasuna, bere ondorioak eta prebentzioa lantzeko nahiz osasuna sustatzeko modu global eta integrala
da. Hilabeteak iragan ahala, erreferentziazko estrategia bilakatzen ari da, nola Espainian, hala Espainiatik kanpo.

Gure osasun-sistema sakonki berritzeko, arreta gaixotasun kronikoak dituzten pazienteengan jartzeko, eta osasun-

profesionalak ereduaren aldaketan inplikatzeko eta bertan parte hartzeko estrategia bat da. Doako zein kalitatezko
gure osasun-sistema publiko eta unibertsalaren etorkizuneko iraunkortasuna bermatzeko eta Euskadin osasun-
zerbitzuaren egitura aldatzeko estrategia bat da.

2

5 politikatan oinarrituta, Kronikotasunaren Estrategia 14 proiektu estrategikok osatzen dute:

I) Desberdintasunak murrizteko xedea duen herritarren osasunaren kudeaketa eta ikuspegi geruzatu eta
proaktiboa hartzea.
II) Osasunaren sustapena eta gaixotasunen prebentzioa lehenestea.
III) Herritarraren eginkizun aktiboa eta paziente gisa duten erantzukizuna zein autonomia indartzea.
IV) Diziplina anitzeko asistentzia koordinatu eta integratua sustatzea.
V) Osasun arloko esku-hartzeak pazientearen beharrizan, lehentasun eta sistemaren eraginkortasunaren
arabera egokitzea.

Politika horiek eta horietan integratutako proiektuek patologia kronikoak dituzten pertsonen atentzioa finkatzen
dute, eta pazienteak beti radarrean mantentzen dituzte, gaixotasun akutuak dituzten pertsonen arreta murriztu
gabe.

Aurrerantzean, ekintza, programa edo proiektu bat zuzenean Kronikotasun Estrategiaren proiektuetako batekin
lotuta badago, “Pn” motako ohar batez adieraziko da. Hala, “n” aurreko koadroan zehaztutako proiektu
estrategikoaren zenbakia izango da.

3

NOLA EBALUATU GURE OSASUN SIST EMA?
Ebaluazio-ardatzak
Euskadin kronikotasunaren erronka lantzeko Estrategiak eta azken bi urteotan garatutako ekimenek bat egiten
dute ardatz batzuetan. Ardatz horiek adierazleak dituzte, gure Osasun Sistemaren egungo egoera objektibotasunez
ebaluatzeko. Ardatz horiek The Institute of Medicine-k (IOM) garatutako esparru bat osatzen dute, eta bertan,
edozein osasun-sistemaren egoeraren adierazleak sailkatzeko eremuak zehazten dira:

1. SEGURTASUNA: osasun-asistentziak kalterik ez eragiteko printzipioa lehenetsi behar da osasun-
sisteman.
2. ERAGINGARRITASUNA: osasun-sistema batek jada existitzen diren teknikak eta baliabideak hobetu
behar ditu, laguntza-baliabideen erabilera desegokia (gehiegikeriengatik edo okerrengatik) saihestuta, eta
populazioaren bizi-itxaropena hobetuta.
3. PAZIENTEEI ZUZENDUTA: osasun-sistemak pertsonei zuzenduta egon behar du eta pazienteei
erabaki-hartzean rol aktiboa izateko aukera eman behar die. Pazienteen iritzia balioetsi egin behar da, eta
eskainitako zerbitzuen egoera eta, oro har, osasun-sistemaren egoera berraztertzerakoan, kontuan hartu
behar da. Sistemak kontuan hartu behar du pazientearen gaixotasuna, bere giza-ingurunea, egoera sozial
eta ekonomikoa…
4. ITXARONALDIEN MURRIZKETA: informazioa lortzeko edo tratamendu eraginkorrerako erabiltzen
ez diren denbora-tarteak osasun sistemaren okertzat hartu behar dira eta, beraz, murriztu egin behar
dira.
5. ERAGINKORTASUNA: osasun-sistemak zarrastelkeria saihestu behar du hurrengo alorretan: giza
baliabideak, baliabide teknikoak, hornidurak, ekipamenduak, espazioak eta bestelako baliabideak.
6. ZUZENTASUNA: osasun-sistemak erabilerraza izan behar du pertsona guztientzat. Paziente guztiek
goi-mailako kalitateko osasun-asistentzia jasotzeko eta hori eskatzeko eskubidea dute.

4

EUSKAL OSASUN SISTEMAREN EGOERA
Baliabideen, krisiaren, ekintzen, epe laburreko eta luzeko proiektu eta programen eta kronikotasuna lantzeko
proiektu estrategikoen kudeaketak, eta horiekin lotutako emaitzek gaur egun euskal osasun-sistemak bizi duen
aldaketa-prozesua hobetzeko irudi errealista eskaintzen dute.

1. ARDATZA: SEGURTASUN KLINIKOA
Segurtasun KLINIKOAk azken bi urteotan garatutako ekintza, proiektu eta programen zeharkako ardatza osatzen
du. Zalantzarik gabe, gaur egun Osasun eta Kontsumo Saila eta Osakidetzako Zerbitzu Erakundeak zuzentzen
dituzten profesionalen jarduera ildo estrategikoa da.

Ekintzak, Programak eta Proiektuak

Azken belaunaldiko litotriziak
Ildo horretan, praktika terapeutiko eraginkorragoak, ez hain gogorrak eta arrisku gutxiagokoak garatzeko
teknologia modernoak ezarri dira. Euskal Osasun Publikok azken belaunaldiko 2 litotrizia ditu. Espainian,
guztira, 5 daude. Biak 2009ko amaieran jarri ziren martxan, Galdakao-Usansoloko Ospitalean eta Santiago
Ospitalean. Traktu urologiko osoan harriak zatitzeko ekipamendua da, hain zuzen ere, kirurgia konbentzionalaren
ordezko aukera bat. Horrela, ospitaleko egonaldiak laburragoak dira eta ebakuntza osteko arazoak nabarmenki
murrizten dira. Hala, tratamendua ia atzerapenik gabe egitea bermatzen dugu. Euskadin giltzurrunetako 1.500
litiasi kasu egon ohi dira urtean.

Lehenengo PET-OTA publikoa
2010eko martxoan, Euskal Herriko lehenengo PET-OTA publikoa jarri zen Gurutzetako Ospitalean. Irudi bidez,
geroz eta tumore gehiago
diagnostikatzeko aukera ematen
duen ekipamendu modernoa da.
Pazientea mugitu gabe, aldi berean
bi proba egiteko aukera ematen du.
OTA eta PET konbinatzen dituen
makina bat da. Pazientearen

gorputzeko atal jakin batek duen
morfologiaren kalitate handiko irudi
erradiologikoa egiten du, baita
metabolikoa ere. Hala, zelulen
portaera erakusten du; bi irudiak
elkartzen ditu eta teknologia honen
diagnosi-ahala areagotzen du.
Aurreikuspenen arabera, eta PSE
nahiz PP alderdien aurrekontu-akordioaren arabera, 2012an PET-OTA berri bat ezarriko da Santiago Ospitalean.

3 Teslako Erresonantzia Magnetikoa
2010eko azaroaz geroztik, gure osasun-sistemak 3 Teslako Erresonantzia Magnetikoa du. Euskadiko
lehenengo ekipamendu publikoa da eta Galdakaoko Ospitalean dago. Ezaugarri horietako EAEko ekipamendu
aurreratuena da. Gailu berriak diagnosi zehatzagoak egiteko aukera ematen du gaixotasun
neurologikoetan: alzheimerra, dementziak, esklerosi anizkoitza, patologiak eta sistema
baskularreko gaixotasunak. Ekipamendu berri honekin eta Euskadin lehendik dauden 1,5 Teslako bi
Erresonantzia Magnetiko Nuklearrekin, urtean kalitate handiko 21.500 erresonantzia magnetiko
egingo dira.

5

Basurtuko Ospitaleko Azeleragailu Lineal berria
Osasun-asistentzia onena bermatzeko etengabe abangoardiako ekipamenduak erosteko eta sartzeko konpromisoa
adierazten duten adibideetako batzuk dira hemen
aipatutakoak. Beste asko gehitu ditzakegu, berriena,
Basurtuko Ospitaleko hirugarren azeleragailu
lineala abian jarri izana. Zenbait tumore motaren
tratamendurako erradioterapiako teknika modernoak
erabiltzen ditu, eta horretarako dosi tumorizida handiagoa
eta kontzentratuagoa konbinatzen du ehun
osasuntsuetarako dosi txikiagoarekin.

Bestalde, azken bi urte hauetan nabarmentzekoa da
gaixotasunen antzemate goiztiarrerako programen hedapen
progresiboa, eta beraz, tratamendu zehatzetan segurtasun
eta eraginkortasun handiagoa. Eragiten dioten biztanle- bolumenagatik eta duten prebentzio potentzialagatik hiru
dira bereziki aipatzekoak: haurdunaldiaren lehen hiruhilekoaren proba konbinatua, kolon eta
ondesteko minbiziaren antzemate goiztiarraren programa eta bularreko minbiziaren antzemate goiztiarren
programa.

Segurtasun handiagoa : proba konbinatuak haurdunaldiaren lehen
hiruhilekoan
Haurdunaldiaren lehen hiruhilekoaren proba konbinatua Euskadin unibertsala da 2010eko apirilaz
geroztik. Data honetatik aurrera haurdun dagoen emakume orori Down sindromedun eta bestelako alterazio
kromosomikodun seme-alabak izateko arriskua aztertu zaio, edozein dela bere adina. Une horretatik aurrera 35
urtetik gorako emakumeei ez zitzaien amniozentesi proba gehiagorik egin, izan ere, proba horrek arrisku handiak
zituen umekiarentzat eta baita amarentzat ere. Nahigabeko abortuen kopurua nabarmen murriztu da
amniozentesien kopurua nabarmen txikitu delako.

Gaur egun 3 haurdunalditatik 1 ematen da 35 urtetik gorako emakumeen artean; hau da, programa honen

hedapen osoarekin saihestu dugu arrisku teknika bat erabiltzea haurdun zeuden emakumeen heren
batengan, urtean 60-70 nahigabeko abortu eragiten zituena.

Azken finean, oso fidagarria den metodologia batekin 35 urtetik beherako emakumeek alterazio kromosomikodun
seme-alabak izateko duten arriskua ere aztertu egiten da, proba konbinatuaren izaera beragatik haurdunaldiaren
kontrolaren kalitatea hobetzen da haurdunaldiaren lehen hiruhilekoaren ekografia langile oso espezializatuek
egiten dutelako, eta hori guztia emakume haurdunak Ginekologia zerbitzuetara bisita gehiago egin behar izan gabe
lortzen da, ohiko hitzordu programatuak erabiltzen direlako proba osagarriak egiteko (markagailu biokimikoen
azterketa eta garondoko trasluzentzia).

Bularreko eta kolon eta ondesteko minbiziaren antzemate goiztiarra
EAEko Lehen Mailako Atentzioetako Eskualdeetan hedapen-prozesuan dagoen kolon eta ondesteko
minbiziaren antzemate goiztiarraren programa garrantzi handiko datuak ematen ari da, eta oso urte
gutxitan nazioarteko eta nazio mailako erreferentzia bilakatu da diagnostikorako duen potentzialagatik. Gaitasun
hori xede-biztanleriaren parte-hartze ehuneko altuaren ondorioz eta programa ezarri den osasun-zentroetako
profesionalen inplikazioari esker izan da batez ere:

 Parte-hartze tasa: %57,8 2009an eta %63,6 2010ean. Datu hauek Euskadi jartzen dute kolon eta
ondesteko minbiziaren baheketa programa onenen artean, bai estatu mailan, bai nazioartean (Finlandia

6

%70,8, Suitza %62, Erresuma Batua %54 gehienez, Italia %46,3, Murtzia, %42,3, Valentzia %35,7,
Katalunia, Kantabria eta Kanariak <%30).
 Gaiztoa izan aurreko lesioen eta lesio gaiztoen ehuneko handia antzeman da. Aukera egon da garaiz
tratatzeko eta erasokorregiak ez ziren terapiak erabiltzeko antzeman zaien pertsonekin. 2010ean xede-
biztanleria 116.285 gizon-emakumek osatu zuten, eta horiei egin zitzaien programan parte hartzeko
gonbita. Horietatik 71.793 lagunek parte hartu zuten, eta gehienek emaitza negatiboa eman zuten.
 Parte-hartze maila handiak antzemandako lesio-kopuru handiagoa ekarri du (hasieran aurreikusitakoa
urtean 1.200ekoa zen). 2010ean 1.449 gaiztoa izan aurreko lesio antzeman ziren eta 234 tumore
diagnostikatu ziren.
Bularreko minbiziaren antzemate goiztiarrari buruzko programa aitorpen kliniko eta herritar handia
duen programa da, izan ere, tumore hori sendatzeko tresna oso eraginkorra dela erakutsi du, beste arrazoi batzuen
artean, haren tratamendu goiztiarra ahalbidetzen duelako.
TMGDP: Titietako Minbizia Goiz Detektatzeko Programa
TMGDP Mamografiak Lurralde Historikoen arabera. 2009. urtea
2009. urtea EAE Araba Gipuzkoa Bizkaia
Mx 103.699 14.725 36.816 52.157

TMGDP: Mamografiak adin taldeen arabera. 2009. urtea

2009. urtea EAE <50* 50-54 55-59 60-64 65-69**
Mx 103.699 2.642 31.348 26.603 26.195 16.911

TMGDP: Antzemandako minbiziak Lurralde Historikoen arabera. 2009. urtea

2009. urtea EAE Araba Gipuzkoa Bizkaia
Minbiziak 394 54 137 203

TMGDP: Antzemandako minbiziak adin taldeen arabera. 2009. urtea

2009. urtea EAE <50* 50-54 55-59 60-64 65-69**
Minbiziak 394 15 117 77 115 70
(*) Itzuliaren lehen urtean deituriko emakumeak (biurtekoa) eta gonbidatuak izan zirenean 50 urte bete gabe zituztenak
(**) 2009an 50-68 urte arteko emakumeei egin zitzaien deialdia (1941ean eta ondoren jaiotako emakumeak)

Gaur egun, 45 eta 49 urteko bitarteko emakumeak identifikaturik daude, eta baheketa programa talde honetara
hedatzen ari da era proaktiboan eta ez erreaktiboan orain arte egiten zen bezala. Aukera honen alde egin dugu,
mamografiak modu orokorrean egin beharrean, ez dagoelako ebidentzia zientifikorik era horretako neurririk
aholkatzen duenik 50 urtetik beherako emakumeen artean. Ez dago bermerik heriotza murrizteko, adin horretatik
beherakoen artean proba ez baita nahikoa sentibera; izan ere, proba ez da gai minbizien ehuneko altua
diagnostikatzeko adin horietan bularrek duten dentsitateagatik, eta lasaitasun faltsua elikatu eta diagnostikoetan
atzerapenak ekartzen ditu. Gainera, positibo faltsuen tasa %30aren inguruan ibiltzen da, eta horrek emakume asko
behartzen ditu beharrezkoak ez diren zenbait azterketa eta probak egitera.

Errezeta elektronikoa eta Jarraipen Farmako-terapeutikoa
Euskadin kronikotasunaren erronkari aurre egiteko estrategiaren barruan eta segurtasunari buruzko atal honetan,
nabarmentzekoa da 12. proiektu estrategikoa, “Farmaziaren eta Errezeta elektronikoaren garapena”,
hain zuzen ere. Proiektua informazio-teknologien bidezko farmazia-prestazioko prozesuen integrazioan datza
(agindua, ikusi-onestea, banatzea eta fakturatzea) eta botiken erabilera segurua eta eraginkorra sustatzea

7

eta bultzatzea du xede. Errezetaren kontzeptu tradizionala utzi eta Tratamendu Farmako-terapeutikoaren
Planean oinarritzen da, gaixotasun kronikoak dituzten pazienteen kasuan garrantzi handia duena.

Plan horren garapenak preskripzioaren eta banaketaren kalitatea handitzea ekarriko du, mediku eta farmazialariek
erabakiak hartzeko izango duten gaitasunagatik hainbat faktoretan oinarriturik: beste fakultatibo batzuek
agindutako tratamenduei buruzko informazio osoa, eraginkortasun gomendioak, dosi gomendatuak, interakzioak
edo pazientearen beste botika batzuekin bikoiztasunak, haurdunaldi edo edoskitze aldiko arriskuak, gutxiegitasun
hepatikoa edo giltzurrunekoaren kasuetan dosien doiketa, intolerantzia-alertak edo botikei alergiak...

Farmazia bateratua Donostia Ospitalean

2010eko maiatzean Donostia Ospitalean lortu zuten hamarkada bat lehenagotik hasitakoa errealitate bilakatzea,
ospitale eta zerbitzuen kontzentrazioaren prozesuaren azken adierazpena. Orain dela urtebete izan zen, ospitale
zentro horretako Farmazia Bateratu berria martxan jarri zenean. Oihartzun handiko mugarria izan zen
abangoardiako teknologia sartu zelako farmaziako prozesu logistikoen automatizaziorako eta informatizaziorako,
eta 3 farmazia bakar batean kontzentratu zirelako, nabarmen seguruagoa, eraginkorragoa eta beste
hirurak baino hobeto hornitua, baliabide material zein giza baliabideen aldetik.

Unitate honen garrantzia ospitale osorako guztiz agerikoa da: urtero 2 milioi unidositik gora botika banatzea, eta
48.000tik gora nahasketa esteril, 45.000 zitostatiko eta ia 10.000 formula magistral prestatzea.

Profesionalen sinergiak eta gaitasunak hobeto aprobetxatzen dira, eraginkortasuna handiagoa da, gure osasun-
sistemaren iraunkortasuna hobetzen da eta hobekuntza nabarmenak ematen dira farmazia-zerbitzuaren kalitatean,
segurtasunean bereziki.

INPAren bilakaera
INPA siglak Infekzio Nosokomialen Prebalentzia Azterketari dagozkio. “Infekzio nokosomiala” da pazientea
ospitale zentro batean sartu ondoren hartzen den infekzioa.

8

MAE informatutakoen kopuruaren bilakaera
MAE siglak Medikamentuen Aurkako Erreakzioei dagozkie. Paziente bati emandako medikamentuek
sorturiko efektuak dira, kontraindikazioetan eta alboko ondorioetan zehaztuta ez zeudenak, eta osasun langileek
antzeman eta informatutakoak.

Goranzko joera nabarmentzen da, 2006an 563 kontrako erreakzio antzeman ziren eta 2010ean, aldiz, 943.
2009ko datuak deskribaturiko joerarekiko goranzko aldaketa oso nabarmena erakusten du. Ezberdintasun hori azal

9

daiteke Osasun Zerbitzuek egindako txertatze kanpainagatik garai horretan eman zen gripe izurritea dela eta.
Adierazle honen funtzionaltasuna eta hortik ateratako konklusio positiboak agerian utzi ditu, osasun-langileen
erantzun bizkorra adierazten baitu ohiz kanpoko egoera baten aurrean.

Laburbilduz…segurtasun gehiago
Donostia Ospitaleko Farmazia Bateratua
Abangoardiazko teknologia ezartzea: PET-OTA, Litotricia, RMN 3 Teslas ….
Kolon eta ondesteko minbiziaren detekzio goiztiarra
Bularretako minbiziaren detekzio goiztiarra
Haurdunaldiko lehen hiruhileko proba konbinatua
P12 Farmazia eta Errezeta Elektronikoa Garatzeko proiektua
INPAren garapen positiboa
Botikaren Aurkako Erreakzioa detektatzeko sisteman hobekuntzak

10

2. ARDATZA: ERAGINKORTASUNA
Ekintzak, Programak eta Proiektuak

Arabako Unibertsitate Ospitalea
Arabako Unibertsitate Ospitale berria eraginkortasunaren eredu argia da, dauden baliabideen erabilera hobearen
eredu; dena ere Lurralde Historiko honetan osasun-arreta hobea eskaintzeko asmoz. Egungo ereduaren gabeziari
erantzuteko modu egokiena da: bikoiztutako zerbitzuak daude, Santiago eta Txagorritxu ospitaleetara gaixoen
joan-etorriak ugariak dira, eta ospitale bien profesionalen harremanak zail eta eskasak dira, baina kalitate
handikoak nolanahi ere.

AUO bi ospitaleren batuketa baino gehiago da: dotazio hobea eta zerbitzu zorroa osatuagoa izango duten
baliabideengatiko eskuragarritasun hobea eta arretarako gaitasun handiagoa izango du; asistentzia garapenaren arlo
berriak sustatzearen eta superespezialitateen ondorioz(erradiologia baskular interbentzionista, kirurgia plastikoa,
genetika…), zehaztasun eta eraginkortasun kliniko handiagoa izango du; Larrialdietarako leku bakarra (orokorrak
zein pediatriakoak), potentzial berritzaile handiagoa, ikerketa eta ezagutza profesionala, hurbiltasunagatik eta
zerbitzu kontzentrazioagatik; azpiakutuen ospitalea hirian bertan, horrek osasun baliabideen artearekiko
profesionalen koordinazioa eta lankidetza erraztuko du, eta euskal osasunaren iraunkortasunari lagunduko dio:
baliabideak partekatuko dituzten ospitale-dotazio berriak eta asistentzia eta administrazio-egitura bera.
Zuzendaritza lanpostuetan ekonomia.

2010eko udazkenaz geroztik, Gasteizko bi ospitaletako profesional-talde batek (Alberto Manzano ordura arte
Santiago Ospitaleko Zaintza Intentsiboen zerbitzuburua buru duena) Arabako Unibertsitate Ospitaleko plan
funtzionalean lanean ari da; urtea amaitu baino lehen amaituko dute. 2011ko martxoan, Eusko Legebiltzarreko
Osasun eta Kontsumo Batzordean, horrela laburtu zen orain arte egindako lana:

AUOk osasun-arreta hobea ekarriko die Arabako herritarrei eta baliabideak hobeto erabiltzea ekarriko du,
gainera, aberastasuna ekarriko dio lurraldeari, izan ere, 100 milioi euro baino gehiagoko inbertsioa egingo da
datozen 4-5 urteetan.

11

Larrialdietako Kirurgia Bloke Berria
Gipuzkoan, zehazki Donostia Ospitalean,
2010eko bigarren zatian jo ta ke aritu da
lanean Larrialdietarako Kirurgia Bloke
berria. Azken belaunaldiko teknologiaz
horniturik dago, modernoa eta segurua,
zaintza kritikoen (zaintza intentsiboak,
bizkortzea eta esnatzea) eta gainerako
Kirurgia Sailaren ondoko eraikin berri batean
dago. Larrialdietako Zerbitzu Orokorra eta
ospitalizazio solairuen arteko harremana ona
izan da, eta horrek baliabideen kudeaketa
hobea eta eraginkortasun handiagoa dakar.

Transfusio eta Giza Ehunen Euskal Z entroa
Egungo osasun-sistema ulergaitza izango litzateke, osasun-praktikarako beharrezkoak diren odoletik eratorritako
hornidura nahikorik gabe. Izan ere, Euskadin urtero 50.000 lagunek behar dute odol transfusioren bat, eta 1.500
inguruk ehunen bat osasun asistentziaren terapia elementu gisa.

EAEn zerbitzu hau eskaintzeko 2010aren amaieratik abangoardiazko baliabidea dago, Transfusio eta Giza Ehunen
Euskal Zentroa hain zuzen ere. Berriki berriztatu eta handitu dute kalitatea, segurtasuna eta eraginkortasuna
hobetzeko asmoz.

Espainia iparraldean erreferentzia zentroa da, bertako jarduera ezin egin liteke egunero odola hornitzen duten
milaka emaileren konpromisorik gabe, izan ere lanean dauden bertako 200 profesionalek beharrezkoa dute
edozelango interbentzioa ondo aterako dela bermatzeko, esaterako, transplanteak, tratamendu terapeutikoak....

Euskadin kronikotasun erronkari aurre egin
Euskadin kronikotasun erronkari aurre egiteko, batez ere gure sistemaren eraginkortasunean horrek izan dezakeen
eragin handiagatik, ondorengo proiektuak azpimarratu behar ditugu: 5 “Osabide Global”, 6 “Arreta kliniko
bateratua”, 8 “Erizaintzako eskumen aurreratuak”, 9 “Lankidetza sozio-sanitarioa”, 13 “Kronikgune” eta 4
“Profesional klinikoen berrikuntza".

Historia Kliniko Bateratua
Osabide Globalek sareko langileen eguneroko oinarrizko lan-tresna izan nahi du. Lehen mailako Atentziozkoak
zein Atentzio espezializatukoak izanda ere, maila asistentzial bien arteko lotura izango dute. Duela urte asko
espero zen Historia Kliniko bakarraren hastapena da, eta Euskadi osoan ezarriko da 2012ren hasieran.

12

Une honetan Euskadin martxan diren Arreta Kliniko Bateratuaren bi adibide ditugu: Bizkaiko Osasun
Mentalaren Sarea, 2010eko martxotik, eta, Bidasoa Osasun Erakunde Bateratua, Irun eta Hondarribiko osasun-
zentroen arteko lotura aurtengo urtarrilaren 1etik. Asistentziaren jarraipen handiagoa, eta tratamenduaren zein
kudeaketaren eraginkortasun handiagoa bateratze prozesuaren ondorioak dira, hauek apurka-apurka EAEko beste
zona batzuetan izango dute isla.

Euskadin kronizitateari aurre egiteko Estrategian jasotako proiektuak aplikatzearekin batera, erizainentzako
egiteko berriak sortu dira; izan ere, rol egokitu berriak sortu dira gaixotasun kronikoak dituzten gaixoak
artatzeko. Gaur egun Erizaintzako 3 rol berri probatzen ari dira: gaitasun urreratuen erizain-kudeatzailea,
jarraipenerako erizain-kudeatzailea eta ospitale-lotuneko erizain-kudeatzailea.

Helburu orokor legez, batetik, epe luzeko patologia konplexuak dituzten gaixoen osasun kasuen kudeaketa
intentsiboa, jarraitua eta pertsonalizatua aipatu behar da, bizi-kalitatean emaitzak hobetzeko; bestetik, osasun-
sistemaren kalitatea eta koordinazioa hobetzea, gizarte laguntza barne; eta azkenik, osasun-zerbitzuak
pazientearengan zentratu eta paziente konplexuen eta zaintzaileen gogobetetasuna hobetzea:

Honako hauek dira rol bakoitzaren helburu espezizikoak:

 Gaitasun urreratuen erizain-kudeatzailea: ekidin daitezkeen patologia kronikoko pazientean ospitaleratze
kopurua murriztea, konplikazioak ekiditea, autonomia eta auto-zaintza sustatzea, osasun- eta gizarte-
zerbitzuetarako sarrera erraztu, ikuspegi psikosozialetik pazienteari eta zaintzaileari laguntza ematea,
zaintzak etxera eramatea eta paziente izan daitezkeenak erakartzea arriskua estratifikatzeko tekniken
bidez.
 Jarraipenerako erizain-kudeatzailea: inplikatutako osasun-eragile guztien artean arreta integralaren
koordinazioa indartzea (LMA, AE, Gizarte Zerbitzuak…), zaintzen jarraipena bermatzea eta asistentzia
arlo ezberdinetako profesionalen artean prozesuen homogenizazioa eta pertsonalizatutako Zaintza Plana
ziurtatzea.
 Ospitale-lotuneko erizain-kudeatzailea: zaintzen jarraipena hobetzea ospitaletik etxerako bidean, arreta
integraleko koordinazioa sustatzea ospitaleratzean eta erizainen lana homogeneizatzea mailen arteko
jarraipenean.

Konparatutako Eraginkortasun Unitatea

Konparatutako Eraginkortasun Unitatea 2010ean jarri zen martxan prestazio, gure Osasun Sisteman teknologia
eta osasun-zerbitzu berrien sarrera gardena sortzeko helburuarekin. Horretarako, lehentasunezko ebaluazio-plana
zehaztu da eta horren emaitzen zenbaketa publikoa egingo da. Ebaluazio Plana abiatu da –Ebaluazio osotutik
eratorritako irizpide objektiboen eta osasuna zein bizi-kalitatearen ebaluazioaren emaitzen arabera hartuko dira
erabakiak - herritarren ardurekin eta aurkezpen egiturei lotuta dago, ondo antolatuta, informazio gardena emanez
eta inplikatutako interes talde guztientzako egokia.

EAErako Pediatria Plan Berria
Ildo honetan Pediatriako erizainaren irudiaren garapena azpimarratu behar da, 14 urtetik beherako haurren arreta
egokia bermatzeko, hain zuzen ere, inguru zehatz batzuetan pediatren falta dela-eta (nekazaritza inguruak eta hiri
guneetatik urrun daudenak). Horrela jaso da Osakidetzak egindako eta Eusko Legebiltzarrak aurtengo martxoan
aurkeztutako EAEko Pediatria Planean. Hiru lan-ildo nagusi proposatu dira:
 Pediatria erizainak osasuntsu dauden edo patologia hutsala duten haurren arreta zuzena egitea.
 Aurrez aurrekoak ez diren kontsultak sustatzea informazio eta komunikazio teknologia berrien bidez.
 Zona batzuetako doikuntza zehatzak: udalerri bat baino gehiagorako pediatrak kontzentratzea,
profesionalak desplazatzea zerbitzua behar duen haurra dagoen tokira…

13

Euskadin aurreikusitako pediatra eskaera
LMA-ko egungo
Sarrera berrien urtea LMAko pediatra AEko pediatra GUZTIRA
beharrizanak ikustea
2011 41 17 16 74
2012 9 6 15
2013 5 5 10
2014 7 4 11
2015 9 3 12
2016 12 5 17
2017 9 5 14
2018 17 2 19
2019 14 0 14
2020 10 2 12
GUZTIRA 41 109 49 199

Gaur egun Osakidetza eta Lehen mailako Arretaren Pediatren Euskal Elkartea lan egutegia adosten ari dira
Euskadin Pedriatria arreta egokia bermatzeko oinarriak biltzen dituen dokumentu markoa egiteko.

Koordinazio sozio-sanitarioa
Proiektu hau eta lankidetza sozio-sanitarioa helburu dutenak, pazientearekiko harreman modu berri baten
bilaketaren emaitza dira, ikuspegi biomedikotik ikuspegi konplexuagora pasatzen dena, diagnostikoa,
funtzionalitatea eta pertsonaren egoera soziala gogoan hartzen dituena, hain zuzen. Aldaketa hori derrigorra da
diziplina anitzeko taldeak parte hartzen duten banakako zaintza planak egiteko. Azken proiektu honek
kronikotasun arreta klinikoa eta gizarte laguntza bateratzen ditu, Osasun Sistema eta Gizarte Zerbitzuak
berrantolatzearen bidez. Hiru helburu ditu:

 Zerbitzu sozio-sanitarioak garatzea.
 Espazio sozio-sanitarioaren sistemak eta egiturak hobetzea, eta
 sistemaren kudeaketa hobetzea pertsonen arreta hobetzeko.

Berrikuntza sozio -sanitariorako zentro berria
Abian da Berrikuntza Sozio-Sanitariorako Zentroa, Gizarte Gaiak eta Lehendakaritza Sailek sortu dute
arreta sozio-sanitarioen eredu berriak aztertzeko.

Osasun profesionalen hobekuntza, kantitate eta kalitate mailan
Osasun profesionalen Formazio Jarraituaren egiturak eta edukiak aztertu dira, honen oinarria da abian jarritako
Formazio Jarraituaren Batzordea eta formazio programa berria. Azken honek Osakidetzako kudeaketa taldeei
kronikotasun estrategia eta ezarpen erronken estaldura bereganatzeko.
Horrela, mediku espezialisten prestakuntzan hobekuntza nabarmena izan da, Prestakuntza Espezializatuari
(BAMEen formazioa) gure profesionalek eskaintzen dioten dedikazioa arautzen eta aitortzen duen Araudiaren
babespean.
Beste alde batetik, Medikuntza Fakultateko numerus clausulusak 400 ikaslera handitzeko eskatu da, hala nola,
erizainen rol berriak direla-eta Erizain Eskoletako numerus clausulusak.

14

Osasun Ikerketa eta Berrikuntza

Osasun Ikerketaren sustapena
Esfortzu handia egin da hobekuntzei buruzko Ikerketa proiektuak sustatzen; hauek osasun sisteman atentzio hobea
dakarten Antolakuntzako Hobekuntzak abian jartzen eta ebaluatzen oinarritzen dira. Honako oinarri hauek
hartuta:

 Gure osasun-sistemaren ikerketa oinarri potentziala handitzea
 Profesional klinikoen taldeen laguntza metodologikoa: EDALIA taldea
 Antolaketarako eta kudeaketarako laguntza ematea Kontrato-Programaren bidez
 Ikerketa Proiektuen Aginduaren bitartezko finantzatze zehatza.

Ez agutza eta berrikuntz a sortzea
Inguruko unibertsitateekiko harremanak estutu dira, euren proiektu estrategikoekin bat eginez:

 EHU-Osakidetza Batzorde Mistoa
 Deustuko Unibertsitatearekiko Hitzarmena
 MCCrekin (Mondragon Unibertsitatea) hitzarmena
Gainera, enpresa eta teknologia egiturekiko lankidetza formalak sortu dira, euskal osasun-sistemaren beharrak
asetzeko asmoz. Horretarako, MCCrekin hitzarmena sinatu da eta IK4 eta TEcnalia Patronatuan parte hartu da,
osasun-teknologien erakustaldi proiektuen nazioarteko sarea.

Kronikotasuna Ikertzeko Zentroa (Kronikgune)
Badauzkagun baliabideen kudeaketa eraginkorragoa izateko eta hauek paziente kronikoen beharrizanen norabidean
kokatzeko asmoz, Kronikgune, Kronikotasuna ikertzeko zentroa sortzea proposatu da, XXI. mendeko
osasungintza diseinatzeko ikerketaren nazioarteko erreferentea. Halaber, honako helburuak lortu nahi dira:
profesional klinikoek garatutako berrikuntza, gure sistemaren erreforman sareko profesionalak
inplikatzea kronikotasun ikerketa arloko ekimen propioak sustaturik, eta ekimen horiek Estrategiaren ataltzat
jasotzeko.
Ekintza horiek gure sistema sanitarioaren Ikerkuntzako Egiturak finkatu eta hobetzeko proiektuan kokatu behar
dira. Horren bidez, kalitate handiagoko ikerketa egiteaz gain, kanpo-finantzaketa eskuratzeko potentzial handiagoa

egongo da, honako lorpenetan gauzatuta:
 Ikerketa Biosanitarioko Erakundeak: 4 abian dagoeneko
 Biobankua: estatu mailako erreferentea eta Biobasque cluster delakoaren oinarria
 O+Berri-k modu gure sistema sanitarioan ezagutza eskuratu, sortu eta zabaltzea modu
esponentzialean sustatzen du.

Biodonostia: Ikerkuntza Sanitarioko EAEko lehenengo Institutua
Hain zuzen ere, praktika klinika ikerketarekin uztartzea herritarrei eskainitako zerbitzuaren kalitatean izandako
eraginkortasuna eta hobekuntza ikur bilakatu da. Horixe da iazko urte amaieran inauguratu zen Biodonostiaren
ikerkuntza sanitarioko lehenengo institutu gisa kreditatuko dute laster.
Denetariko erakunde, organismo eta instituzio arteko jarduera eta lankidetzaren ondorioa da. Biodonostiaren
helburuak honako hauek dira:
 Osasun publikoan eta osasun-zerbitzuetan ikerketa biomedikoa, epidemiologikoa sustatzea.
 Ebidentzia zientifikoan oinarrituta sistema sanitarioaren programak eta politikak, eta
 nazioz gaindiko ikerkuntza lehenestea.

15

Pandemien kudeaketa eraginkorra
A Gripearen pandemiaren mehatxua gaur egungo Osasun eta Kontsumo Sailak aurre egin beharreko lehenengo
erronka handia izan zen. Izan ere, gai honek Rafael Bengoa Sailburu sartu zen unetik kudeatzeko ahalegin itzela
eskatu zuen.

Azkenean, tamaina handiko mehatxua zirudiena jarduteko nahiz kudeatzeko era berriak finkatzen joateko aukera
bilakatu zen, maila asistentzialak hurbilduz eta mota guztietako baliabideak koordinatuz, hurrengo xede berbera
lortzeko: pandemiari eta baliabide sanitarioen saturazioari aurre egitea, eta A Gripearen ondorio larrienak,
konplikazioekin batera datozen heriotzak ahal den beste gutxitzea.

Mehatxua igarotakoan, gripea edo beste edozein gaixotasunagatiko pandemiari aurre egiteko 2010eko udaberrian
beste urte bat lehenago baino apur batean hobeto geundela egiaztatu dugu:

1. Administrazioen (EAEkoa, estatukoa) eta mota guztietako erakundeen arteko koordinazio arin eta
etengabea (elkargo profesionalak, hedabideak, sektore pribatua...).
2. Jagoletza epidemiologiko euskal sistema eta Farmakoena oso indartuta geratu ziren.
3. Mediku Zelatari Sarea eratu eta finkatu da. Azkarra, fidagarria, sentikor eta homogeneoa dela erakutsi
du.
4. Mikrobiologiako laborategien erantzun arina eta lankidetza-maila handiena.
5. Elkarri lotutako eta koordinatutako osasun-zerbitzuak, pazienteak hobeto artatzeko gaitasun handiagoz.
6. Herritarren beharrizanei erantzun eraginkorra emateko baliabideak diseinatu eta jardunean hasteko
bizkortasuna (A gripea telefonoa).
7. Hedabideekin kontaktu estua eta lankidetza, mezuek eduki behar duten moderazioa lortzeko, betiere
herritarrei behar duten informazioa helaraztean izandako gardentasunean eta bizkortasunean oinarrituta.

Hilkortasun -tasa ekidingarriaren bilakaera
“Hilkortasun saihesgarria” edo “osasun-atentzioa eduki behar lukeen hilkortasuna” adierazlea, behar den eran eta
garaiz eskainitako osasun-atentzioa jasoz gero gertatu behar ez litzatekeen heriotza-kopuruari dagokio. Tasa horren

16

balioa eta bere bilakaera osasun-politikek lurralde jakin batean duten eraginkortasuna eta osasun-sistemaren
jarduna neurtzeko adierazleak dira.

Laburbilduz... eraginkortasun handiagoa
Arabako Unibertsitate Ospitalea sortzeko proiektua
Transfusio eta Giza-ehunen Euskal Zentroa.
Donostia Ospitaleko Larrialdietako Kirurgia-blokea
Biodonostiaren sorrera, ikerkuntza sanitarioko EAEko lehenengo Erakundea

Pandemien kudeaketa eraginkorra (A Gripea)
Eraginkortasun Konparatuaren Unitatea abian jartzea
P5 Osabide globala.
P6 Atentzio kliniko integratua: Bidasoa OEI eta Bizkaiko Osasun Mentalaren Sarea.
P8 Erizaintzako eskumen aurreratuak
EAEn atentzio pediatrikoa bermatzeko Planaren Proposamena.
P9 Lankidetza soziosanitarioa
P9 Ikerkuntza Soziosanitarioko Zentroa abian jartzea
P13 Kronikgune
P13 Ikerkuntzako Egitura berrien sorrera
P14 Unibertsitateekin eta enpresa- nahiz teknologia-egiturekin egindako hitzarmenak
P14 Profesional Sanitarioen Etengabeko Prestakuntza hobetzea
P14 Osasun Ikerketa sustatzea
P14 Profesional Klinikoen Berrikuntza

17

3. ARDATZA: PAZIENTEENGANAKO ORIENTABIDEA
Hasieratik, pertsonak, beren osasuna, funtzionaltasuna, gizarte-egoera partikularra eta ingurunea badira
Legegintzaldi honetan aurkeztu, egin eta garatzen ari diren ekintza, programa eta proiektu guztien ardatza. Era
berean, EAEn kronikotasunaren erronkari aurre egiteko estrategia bide horretan kokatu behar dugu.

Gaixotasunean oinarritu ordez, pazientea eta pertsonarengana zuzendutako osasun-sistema honen ikusmolde
berriaren hainbat adibide dago: Osasun eta Kontsumo Sailak Drogamenpekotasun alorrean eskumenak
bereganatzea; Tabakoaren aurkako Legea delakoaren aldaketa eta EAEn ezartzea; bizimodu osasungarria
sustatzeko jarduera ugari; pazienteek, eurak ordezkatzen dituzten elkarteek eta artatzen dituzten profesionalek
parte hartzeko ekimenak; eta, Gobernu Oneko Kontseilua onartzea.

Jarduerak, Programak eta Proiektuak

Paziente Aktiboen sarea sortzea
Paziente aktiboen prestakuntza iraunkorra izan nahi duen publiko eta unibertsala den sistemaren oinarrizko
zutabetariko bat da. Euren osasunaren erantzukizuna duten pazienteak dira eta badakite eritasun kroniko guztiei
lotutako konplikazioak baztertzea edo gutxitzea euren esku dagoela; eta, aldi berean, beste etorkizuneko paziente
aktiboak prestatzen dituzte. Gaur arte paziente aktiboak prestatzeko 8 ikastaro egin dira; horietariko 5 Gipuzkoan,
2 Bizkaian eta 1 Araban. Are garrantzitsuagoa da hurrengo hau: dagoeneko 200 lagun dira hurrengo asteetan
antolatuko direnetan parte hartzeko itxaron zerrendan daudenak.

Paziente eta Profesional Elkarteak Protagonista gisa
Paziente Elkarteak, zein, Elkargo eta Elkarte Profesionalak lehenengo mailako eragile estrategikotzat hartzen dira;
izan ere, guzti horiek kronikotasunaren estrategiako helburuak, proiektuak eta ikuspegia konpartitzen dituzte.
Egoera honetan kronikotasunaren estrategia beren lan-dinamiketan txertatzeko egindako ahaleginak sustatu
ditugu, beren kideei atentzioa eta asistentzia emateko era berriak sartuz, eta haientzako atentzio-puntu bakarra
sortuz: Batzorde Estrategikoa osatu da elkarrizketarako eta elkarte hauen aurrerapenak nahiz kezkak
konpartitzeko. Horrela, kronikotasunaren estrategiaren garapenean modu aktiboan sartu dira.

2.0 Osasuna

2.0 web guneen teknologia berriak hartzearen bidez sarean aktibatutako pazienteak (paziente kronikoen
elkarteen bidez lotutakoak) 2010ean Paziente Elkarteentzako 712.000 euroko laguntza-agindua plazaratu zen,
baita Profesional Elkarteentzako 515.000 euroz zuzkitutako beste bat ere. Kopuru horietatik, 400.000 eta
250.000 euro, hurrenez hurren, 2.0 plataforma eta web guneak garatzeko laguntza teknologikoak ziren. Halaber,
ondoz ondoko bi proiekturi ekin genion, gida edo erreferentzia gisa:

 Pazienteen Euskal Komunitatea sortzea (Kronikoen Sarea) paziente elkarteen 2.0 delakoa ezartzeko
eredu gisa eta, aldi berean, kideak ez diren pazienteei ahalmena ematen laguntzeko, beraiekin
harremanak eta loturak sortzeko. Gaur egun alpha-2 bertsioan, 2011ko maiatzaren 18an ekitaldi batean
aurkeztuko da. Bertan izango dira EAEko paziente kronikoen elkarte gehienen ordezkariak.

 EAEko profesional klinikoen erakundeak bateratzeko plataforma digitala abian jartzean. Horretan
liburutegi digital bateratua egongo da, osasun arloko dokumentuez hornituta.

 Gainera, 2.0 Osasunerako Bulego Teknikoa eratu da, proiektu biei sostengua eskaintzeko asmoz.

18

Biztanleria Geruzatzea
Kronikotasunaren Estrategiaren barruan eta pazienteei zerbitzuen berri emateko bide egokiagoa
eskaintzeko asmoz, Biztanleria geruzatzeko proiektua aurkeztu eta garatu da. Tresna horren bitartez,
biztanleriaren arrisku-maila eta pertsonei atentzioa emateko beharrizanak ezagutzeko aukera dago, horrela
paziente-talde desberdinentzako esku-hartze espezifikoak diseinatu ahal izango dira.

Era berean, arrisku-faktore nagusiei aurre egiteko eta sustatzeko esku-hartzeekin, osasungintzaz
kanpo ere, osasuna sustatzeko eta arriskuak prebenitzeko jarduera guztietarako testuinguru bateratua eraiki nahi
da, lankidetza barne hartuz eta bultzatuz. Testuinguru honetan, prebentziorako eta osasuna sustatzeko Plan
zuzentzailea garatzen dabil. Gainera, osasunaren aldagaia gehitu zaio edozein arlotan garatutako politika nahiz
jarduera guztien inpaktua ebaluatzeko, arlo sanitarioarekin harreman zuzena eduki ala ez.

Drogamenpekotasunen Kudeaketa
Drogamenpekotasunak, erantzukizuna eta Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailaren eskumena
Legegintzaldi honen hasieratik ia-ia, Eusko Jaurlaritzaren Drogamenpekotasunen Zuzendaritzaren jarduera bera

Osasun eta Kontsumo Sailekoari lotzea komenigarria zela ikusi zen. Hori azkenean 2011ren hasieran gauzatu zen,
Tabakoaren Aurkako Legea delakoaren aldaketa onartu zen unean bertan gutxi gorabehera. Horren bidez, erretzea
baimenduta zegoen espazio publikoak nabarmen mugatu ziren. Aldatzeko arrazoien artean, honako hauek ditugu:
droga legal edo ilegalen kontsumoa eta gaixotasunak garatzearen artean dagoen lotura estua, eta bizimodu
osagarrien eta drogen kontsumo arazotsuen prebentzioa sustatzeko agerian dauden politikak lerrokatzea.

Tabakoaren aurkako legean eta EAEko Drogamenpekotasunen Legean gai honi buruz izandako
aldaketa. 2011ko otsailaren 3an, EAEko Legebiltzarrak Tabakoaren aurkako Legearen azken testuan jasotako
aldaketak EAEn nola ezarri arautzen zuen. Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak bultzatu du, Osasun
Sailarekin koordinatuta. Une horretatik Osasun eta Kontsumo Sailak garatzen dituenen artean, osasun arloko
prebentzio ildo nagusietariko bat da. Batik bat, ez erretzaileen eta erretzaile pasiboen babesa du helburu, kerik
gabeko espazioak erabilera publikorako eremu guztietara hedatzeko asmoa du. Ezarri den momentutik, EAEn
legeak izandako betetze-maila Estatuko altuenetarikoen artean dago, %90etik gora balioetsita.

19

 1.049 behaketa eta inkesta: %47 taberna, pub eta diskotekak, %38 jatetxeak eta gainerako %13 frontoi,
hotel eta joko aretoak.

o Kasu guztietan, betetze maila %96aren gainetik egon zen. Ez-betetze gehienak taberna eta
diskotekek egin zituzten eta gaueko ordutegian.

Gobernu Onerako Kontseilu Eraketa
Gobernu Onerako Kontseilua. 2011ko martxoaren 2an Eusko Legebiltzarraren Osasun eta Kontsumo
Batzordean aurkeztua, pazienteari zuzenduta dauden 10 konpromiso garatzen ditu honakoetan oinarrituta: etika,
gardentasuna eta parte-hartze soziala. Euren artean azpimarratu behar direnak: osasun-kudeaketaren aurreranzko
profesionalizatzea; Osakidetzako Zerbitzu Erakundeetan parte-hartze handia duten Gobernu Kontseiluak eratzea;
prozedurak erabakitzea, Osasun Publikoaren maila guztietan erabakiak ondo informatuak izateko kontsultara
zabalik daudelarik eta gardena direla eta azkenik, arauen kalitatea hobetzeko parte-hartze herritarra, politikoa eta
adituena, besteak beste.

Konpromiso hauekin lortu nahi dena:

 Konpartituko Gobernu Onaren balore eta printzipioekin bat, Euskal Osasun Publikoaren antolaketa eta
funtzionamendua berriro diseinatzea,

 Osasun Publikoa indartzea, prebentzioa, babesa eta sustapena bultzatuz, honi lotutako bizi kalitatea
Euskadiko politika publiko guztietan lehentasuna izanik eta

 Zerbitzu sanitarioak kalitate, efizientzia eta eraginkortasun handiagoko mailatara berriro zuzentzea
honako hau barne harturik: gaixo kronikoei atentzio berezia eta osasun eta gizarte-zerbitzuen
koordinazioa.

o Joandako 2011ko apirilaren 18an, Gobernu Kontseiluaren eraketarako lehen batzarra egin zen
Osakidetzako Zerbitzuetako 9 Erakundetan.

Osasun Kanal Askotako Zerbitzuen Zentro Berria
Osarean, Osasun Kanal Askotako Zerbitzuen Zentrala Euskadiko Kronikotasunaren erronkari aurre

egiteko estrategiaren barruan kokatutako proiektua da hau eta honi esker, biztanleriak osasun publikoaren
sisteman elkar eragiteko bideak gehitzen ari dira. Proiektua garrantzitsua izango dela aurreikusten da, paziente
kronikoarekiko harremana iraunkorra mantentzeko oinarrizko tresna izanik, pazientea era iraunkorrean sistemako
radarrean eusteko. Sartzeko bi kanal, bi azpiegitura
Servicios
centrales
de
OsAKIDET
ZA
Telefono kanala

Web kanala

CSSM Contact Center

20

Contact Centerra, Bilbo, Ekialde eta Arabako Eskualdeko Lehen Mailako Atentzioan, hiru euskal herrialdetan
dagoeneko ezarriak, honako hau eskaintzen dio 1.150.000 pertsonari: -egunean 24 orduz eta urtean 365 egunez-
aurretiko hitzordua eskatzeko bide erraza, Osasun Kontseilua bezalako zerbitzu berriak, hurrengo hilabeteetan bizi
osasuntsurako ohiturak eta osasunaren sustapenerako beste batzuk gehituko zaizkienak. Emaitzak:

 Aurrez aurreko kontsulten kopurua apurka-apurka murriztea: Hurrenez hurren %-40 Erizaintzako
kontsultatan eta %-20a mediku kontsultatan.

Osakidetzaren Atari bakarra, www.osakidetza.euskadi.net, pasan den apirilaren 4tik dago indarrean.
Hurrengo egoerari aurre egiteko Web erantzuna hauxe da: gutxienez euskal osasun publikoaren 3 atariren
elkarbizitza zaila, zerbitzuen bikoizketa, biztanleriarentzako eduki eta informazioaren katalogazio eskasa eta
erabilera zailekoa. Hautatutako aukera, web atari bakarra da, erabilera errazekoa eta balio gehigarria ematen
diona: Aurretiko hitzordua, Osasun Kontseilua, katalogatutako informazioa, osasun-baliabideen gida, pazienteen
eta pazienteen elkarteen plataformatara sartzeko aukera, gaixotasun kroniko zehatz batzuei nola aurre egiteko
prestakuntza...

Genero Indarkeriaren Kontra
Osasun profesionalen Zaindu Programa genero indarkeriaren kontra. Osasun langileei prestakuntza
errazteko programa honetarako da: kontsultan, tratu txarrek eragindako gorputz-ondoezak ohartarazteko eta
interpretatzeko gai izateko. Adierazle batzuen eta susmo edo arrisku inkesta klinikoen bidez, osasun profesionalek
emakumearen kontrako indarkeria detektatu dezakete eta kasuan kasuko ezaugarrien arabera ekintzak martxan
jarri.

Herritarrek egindako osasun sistemaren balorazioa
Osakidetzatik, urteroko inkestak egiten zaizkie osasun zentroetan berriki atenditutako pertsonei, zerbitzuaren eta
jasotako atentzioaren gogobetetze mailaren iritziak jakiteko asmoz. Galdeketen emaitza hauek, pazienteari
zuzendutako osasun-atentzioa bideratzeko helburua betetzen ote den mailaren adierazleak dira.

Horrez gain, eta 43 Euskal Soziometroaren arabera, 2010eko urrikoa, Euskal Osasunaren balorazioa biztanleriaren
aldetik ere oso altua da:

21

Pazienteen eskabideen bilakaera
Osasun sistemako zentroetan izandako harrerari dagokion pazienteen gogobetetze/asegabetzea zehazteko beste era
bat da eurek aurkeztutako auzi eskearen bolumena, euren interesen kontra doazen jarduerak direla uste dutelako.

Nahiz eta atenditutako paziente kopurua ia 300.000tan handitu den, 2006. eta 2010. urteen artean,
auzi berriak gutxitu egin dira, 2006an 361 izanik eta 2010ean 286ra jaitsiz. Honek adierazten duenez, jasotako
osasun-atentzioari dagokion gogogabetutako pazienteen kopurua nabarmenki gutxitu da.

22

Kontsumoari dagokio n Kudeaketa eta Prestakuntza Hobea
2010ean Kontsumo sailean 55.356 kontsulta eta 21.759 erreklamazio egin ziren, aurreko urtean baino %10
gehiago. Erreklamazio hauetatik %70a bitartekotzari lotu zitzaion eta 1.185 arbitraje-eskaera egin ziren.

Gainera, prestakuntza eta hezkuntza programak indartu egin dira, nagusien zentroetan 2.578 partaide-kopurura
heldu delarik hezkuntza-programei dagokienez eta 35.000 ikasle ingurura eskoletako hezkuntza-programatan.

Horrez gain, KONTSUMO BIDE martxan jarri da, Euskal Kontsumo Institutu berria, kontsumitzaileen berme eta
erreferente izaten bilakatuko dena.

Laburbilduz…paziente/herritarraren eginkizuna indartzen da
EAEn Kronikotasunaren erronkari aurre egiteko Estrategia
Biztanleriaren estratifikazioa
Osasunaren sustapena eta arriskuen prebentzioa
Gobernu Onerako Kontseilua
Osasun profesionalen Zaindu Programa genero indarkeriaren kontra
Kontsumoari dagokion kudeaketa eta prestakuntza hobea
Kontsumo Bide, (Kontsumoaren Euskal Institutua) martxan jartzea
P1 Paziente aktiboa
P2 paziente kroniko, paziente kronikoen elkarte eta profesionalen elkarteei laguntzea
P3 Osasuna 2.0
P4 Drogamenpekotasunak, Osasun eta Kontsumo Sailaren eskumen berria
P4 Tabakoaren aurkako Legearen aldaketa Erabilera publikoko espazio gehienetan ez erretzeko debekua
P11 Osasun Kanal Askotako Zerbitzuen Zentrala
P11 1.150.000 euskal herritarrentzako zerbitzutarako Contact Center
P11 www.osakidetza.euskadi.net euskal Osasun Publikoaren atari bakarra

23

4. ARDATZA: ITXARONALDIEN MUR RIZKETA
Jarduerak, Programak eta Proiektuak

Itxaron Zerrendak hobetzeko ekintza Plan Berria
Kirurgiako Itxaron-zerrendak hobetzeko ekintza plana, kanpo kontsulta eta proba osagarrietan.
Azken bi urteotako itxaron zerrenden bilakaera ona da eta egun berandutzeak 2008ko azkenetan baino gutxiago
dira orokorrean.

Bilakaera onuragarri honek itxaron-zerrenden aurkako txoke plana baztertzea iradoki zuen eta berauek
hobetzeko plan bat lantzea erabaki zen, honako helburu nagusiekin:

1. Kirurgia onkologiko eta kardiakoan berandutzeak 30 egun baino gutxiagokoak izatea. Gainera, kirurgia
orokorrean batez besteko 55 egunak ez gainditzea.

24

2. Gaixotasun onkologiko eta patologia kardiakoaren susmoaren aurrean, lehenengo kontsultarako
gehienezko berandutzea 30 egunetan finkatzea.

3. Proba osagarrien multzo nagusietako itxaron zerrenden benetako irudi bat edukitzeko, informazio-
sistema berri bat garatzea, eskaera gehien eta ahalmen diagnostiko gehien duten haietan.

2010eko amaieran, kirurgia orokorreko batez besteko berandutzearen murrizketa %5aren inguruan zegoen eta 4
egun gutxiagokoa zen kanpo-kontsultetan.

2011ko martxoaren 31ko egoera hurrengoa zen (2010ko martxoaren 31koarekin alderatuta):

 2011ko lehenengo hiruhilabetekoa, aktibitate handiagoagatik nabarmentzen da, bai kirurgikoa zein
ospitalez kanpoko lehenengo kontsultatan.
 Kasu bietan batez besteko berandutzeen murrizketa nabarmena ikusi da (45,83 egun aktibitate
kirurgikoan eta 23,53 egun lehenengo kontsultatan), 2010ko epe berdinarekin alderatuta.
 Proba diagnostikoetan (lehenengo probak), neurketa-sistema berri baten ezarpenak markatu du urtearen
hasiera, bai aktibitatean zein berandutzerako. Proba diagnostikoetan itxarotearen irudi fidagarria
eskaintzen du sistema honek (batez besteko 14,75 egun), aurreko epealdietakoekin kontrastagarriak ez
direnak.

Itxaron zerrendak kontrolatzeko bulegoa. 2011ko martxoan sortua, bulego honen xede nagusiak,
berandutzeen etengabeko gainbegirapena, gune ahul eta hobetze-arloen identifikazioa, Zerbitzu Erakunde
bakoitzeko itxaron-zerrenden jarraipena eta arazoak konpontzeko balizko irtenbideen ekarpena dira. Era berean,
kanpo-kontsulta eta proba osagarritan berandutze kirurgikoak tratatzean, sarean praktika onen hedapena edukiko
du funtziotzat.

Espezialitate bakoitzeko berandutze kirur gikoaren bilakaera
Lurralde zehatz bateko osasun-sistemaren funtzionamenduari buruzko iritzi publikorako garrantzi gehien daukaten
datuetako bat, itxaron-zerrendak eta ebakuntzak egiteko batez besteko berandutze-denborari buruzkoa da,
beraren garrantziagatik osasun-sistemaren ebaluazioa argumentatzen den sei ardatzetako bat bilakatuz.

25

Euskal Osasunaren 2 urtetako balantzea 2009_maiatza-2011maiatza.pdf

Euskal Osasunaren 2 urtetako balantzea 2009_maiatza-2011maiatza.pdf

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Destacado

Destacado (14)

Similar a Euskal Osasunaren 2 urtetako balantzea 2009_maiatza-2011maiatza.pdf

Similar a Euskal Osasunaren 2 urtetako balantzea 2009_maiatza-2011maiatza.pdf (20)

Más de Irekia - EJGV

Más de Irekia - EJGV (20)

Euskal Osasunaren 2 urtetako balantzea 2009_maiatza-2011maiatza.pdf