2. Bolesławiec
• LeŜy w południowo-
zachodniej części Polski
• W środkowym biegu
rzeki Bóbr
• Na północ od miasta
znajdują się Bory
Dolnośląskie
• W pobliŜu są takŜe
granice z Niemcami i
Czechami
• Znany jest z wyrobów
ceramicznych
• Miasto posiada bardzo
dobrze zachowaną
średniowieczną siatkę
ulic.
3. Rynek - Ratusz Miejski
Centralnym punktem Rynku jest
Ratusz Miejski, odbudowany po
zniszczeniach w 1522 r. przez
architekta Wendela Roskopfa.
Po wielu przebudowach
i renowacjach ratusz w 1776 r.
uzyskał dzisiejszy kształt.
Jest to budynek trzykondygnacyjny,
złoŜony z dwóch prostopadłych
skrzydeł nakrytych łamanymi
dachami dwuspadowymi, z wieŜą
w północno-wschodnim naroŜniku,
zwieńczoną barokowym hełmem
z latarnią. Wokół strzelistej wieŜy
z przybudówkami znajduje się
najstarsza część ratusza.
Najpiękniejszym miejscem jest sala
ze sklepieniami późnogotyckimi z
1530 r. - obecny Pałac Ślubów, obok
którego zachowały się dwa portale
późnorenesansowe z 1572 i 1580 r.
4. Rynek - legenda
Na ścianie wschodniej, obok tablic
upamiętniających daty renowacji, jest
wmurowana płaskorzeźba odsłonięta w
1913 r., na setną rocznicę bitwy narodów
pod Lipskiem. Przedstawia scenę, w
której Pani Bonin rozbraja francuskiego
generała Bruna.
Według legendy, ta dzielna
bolesławianka dokonała bohaterskiego
czynu w czasie wojen napoleońskich.
Mając zaledwie 26 lat, przyczyniła się do
wzięcia w niewolę francuskiego generała
le Brun. Zimą 1807 r. Rosalie von Bonin
wyruszyła do księcia pszczyńskiego, by
poinformować go o moŜliwości zdobycia
francuskiej kasy wojskowej. KsiąŜę
przydzielił jej 70 kawalerzystów pod
dowództwem poruczników Schradera i
Fischera. 10 lutego 1807 r., zanim
przybyły francuskie oddziały,
bolesławianka powróciła do Bolesławca i
wraz z kilkoma kawalerzystami pojmała
stacjonującego w mieście generała le
Brun, przejmując znajdującą się przy nim
kasę wojskową z 70 tysiącami talarów.
5. Kamieniczki
Rynek Starego Miasta,
otoczony kamieniczkami
zbudowanymi w stylu późnego
gotyku, renesansu, baroku
(kamieniczka obok Bramy
Kutuzowa) stanowi piękną
zamkniętą całość. Zwracają
uwagę zwłaszcza dwie kamienice:
- Rynek nr 29, kawiarnia „Pod
Złotym Aniołem” - Renesansową
elewację zdobi rokokowa
płaskorzeźba przedstawiająca
anioła, z wykutą datą 1776.
- Rynek nr 28 - obecnie
księgarnia „Agora” - Barokowa
kamienica, w której urodził się
znany badacz i podróŜnik
K. F. Appun.
6. Sanktuarium Maryjne
Nieodłączną częścią Starego
Miasta jest Sanktuarium
Maryjne - Kościół p.w.
Wniebowzięcia Najświętszej
Marii Panny i św. Mikołaja z
pięknym barokowym
wystrojem, ołtarzem, amboną,
chrzcielnicą, rzeźbami Jerzego
Leonarda Webera.
Obecny, późnogotycki kształt
uzyskał w roku 1492. W roku
1928 dobudowano doń wieŜę
zakończoną ozdobnym hełmem.
Barokową Bramą
Prochowskiego z 1724 roku
wchodzimy na Plac Kościelny.
7. Sanktuarium
Wokół Kościoła
stoją barokowe rzeźby
Jerzego Leonarda
Webera,
a wewnątrz znajduje
się piękny ołtarz tegoŜ
twórcy z lat 1723-25.
Barokowy wystrój
kościoła jest dziełem
osiadłego w
Bolesławcu włoskiego
malarza i rzeźbiarza
Giulio Simonetiego.
8. Sanktuarium
Na szczególną uwagę
zasługuje piękna chrzcielnica
z 1727 r.
i barokowa ambona
z lat 1707-22.
Najwspanialszym zabytkiem
malarstwa jest obraz
"Chrystus ukrzyŜowany"
z roku 1736 namalowany
przez słynnego malarza
J. W. Neunhertza, wnuka
największego malarza
śląskiego baroku Willmana -
twórcy wielu dzieł sakralnych
na Śląsku,
w tym fresków w kościele
św. Józefa w zespole
Klasztornym
w Krzeszowie.
9. Mury obronne
Mury obronne,
zbudowane z kamienia w
1316 r., rozbudowane
zostały w latach 1479-1480,
a ok. 1555 r. powiększone o
drugi pierścień otaczający
miasto. Rozdzielały je trzy
bramy miejskie oraz szereg
baszt - kwadratowych w
pasie wewnętrznym a
półkolistych w
zewnętrznym.
Mury rozebrano w czasie
wojen napoleońskich w r.
1813. Zachowały się jednak
liczne fragmenty częściowo
odrestaurowane, często
wkomponowane w nowszą
zabudowę, przydają miastu
wyjątkowego uroku.
10. Pomnik Kutuzowa
Idąc dalej obok murów
obronnych dochodzimy do
pomnika Kutuzowa,
pogromcy Francuzów w
kampanii napoleońskiej, który
zmarł właśnie w Bolesławcu.
Obiekt ten postawiono na
polecenie króla Prus Fryderyka
Wilhelma III. Zaprojektowany
przez wybitnego architekta
Karola Fryderyka Schinkla,
początkowo stojący w Rynku,
na obecne miejsce został
przeniesiony w 1893 r.
11. Filia Muzeum Ceramiki
U wylotu ulicy Kutuzowa
znajdowała się druga brama
miejska zwana Mikołajską.
Po lewej stronie (patrząc
w kierunku Rynku), stoi
budynek, w którym w 1813 r.
zmarł Michaił Kutuzow i w
którym mieściło się muzeum
jego imienia.
Obecnie znajduje się tu
Filia Muzeum Ceramiki.
12. Odeon
WzdłuŜ murów wiedzie
historyczna trasa spacerowa. Idąc
nią, przechodzimy przez ulicę
Kościelną i dochodzimy do baszty,
w której mieści się Bolesławieckie
Towarzystwo Fotograficzne.
Po lewej stronie mijamy staw,
oraz budynek wzniesiony w 1862
r. jako restauracja "Odeon".
W XIX w. odbywały się tutaj
koncerty i przedstawienia
teatralne.
Na skwerku, po drugiej stronie
budynku usytuowano głaz
narzutowy z wyrytą datą 1531,
na pamiątkę wybudowania sieci
kanalizacyjnej i wodociągów
miejskich.
13. Plac Zamkowy
Ulicą 1 Maja docieramy do placu
Zamkowego. W tym miejscu stał
zamek ksiąŜęcy. Na początku XVII w.
zamek został wykupiony przez miasto
i przez pewien czas pełnił funkcję
domu modlitw protestantów. Po
wielkim poŜarze i zniszczeniu przez
wojska szwedzkie, w 1642 roku, przez
ponad sto lat pozostawał ruiną. Po
przekazaniu terenu dawnego zamku
gminie protestanckiej, wzniesiono tu w
latach I752 -1756 skromną świątynię
na planie prostokąta.
Kościół p.w. MB Nieustającej
Pomocy jest budowlą jednonawową
z balkonami o formach
późnobarokowych. Imponującą,
neogotycką wieŜę dobudował
bolesławiecki architekt Engelhart
Gansel w latach 1834 - 35. Zniszczony
w 1945 r., został odbudowany w latach
1969-1970. Obok kościoła znajduje się
mała barokowa kapliczka z rokokowym
kartuszem.
14. Zespół kąpielisk miejskich
Z placu Zamkowego, ulicą
Partyzantów dochodzimy do ulicy
Bolesława Prusa. Tutaj
znajdowała się trzecia brama
miejska zwana Dolną. Po prawej
stronie stoi najstarsza zachowana
sala gimnastyczna Bolesławca,
która naleŜała do dawnego
gimnazjum dla dziewcząt. Mijając
zespół kąpielisk miejskich,
wmontowany w jedną ze starych
baszt obronnych, dochodzimy do
ulicy Armii Krajowej. U jej wylotu
w kierunku rynku znajduje się
fragment budynku dawnego
klasztoru Dominikanów z lat
1670-1676 z zachowanymi
wewnątrz fragmentami
późnobarokowych sklepień.
Obecnie mieści się tutaj Urząd
Gminy.
15. Teatr
Za klasztorem stoi
neorenesansowa bryła budynku
dawnego arsenału miejskiego
z roku 1822 przebudowanego w
roku 1886 na teatr miejski o
formach klasycystycznych. Była
to znacząca scena teatralna na
Śląsku i wielu późniejszych
znanych aktorów niemieckich
informuje w swoich Ŝyciorysach o
pierwszych krokach scenicznych
w tym właśnie teatrze.
16. Sąd Powiatowy
Obok teatru widoczny jest
wielki gmach w stylu
neogotyckim zbudowany w XIX
w. dla celów gimnazjum.
Obecnie mieści się tu Sąd
Powiatowy.
Główną ozdobą budynku, a takŜe
atrakcją w skali miasta była i jest
do dzisiaj piękna aula. Wysoka
na dwie kondygnacje zajmowała
zachodnie skrzydło budynku.
Wnętrze auli było bogato
dekorowane popiersiami
wybitnych postaci kultury i nauki
staroŜytnej i niemieckiej. W tym
swoistym panteonie znaleźli
miejsce: po stronie zachodniej
po stronie wschodniej
Ptolemeusz - Kopernik Sokrates -
Schiller Sofokles - Kant Homer -
Goethe Witruwiusz -
Winckelmann /popiersie nie
zachowane/.
17. Wiadukt
Za siedzibą sądu rozciąga się
niewielki park, który zaprowadzi
nas do wizytówki Bolesławca –
450 -metrowego wiaduktu
kolejowego z ciosanych
kamieni, zaliczanego do
najciekawszych zabytków techniki
w tej części Europy. Wzniesiono
go w latach 1844-46, a
uroczystego otwarcia dokonał w
1851 r. król pruski Fryderyk
Wilhelm III, co upamiętnia tablica
wmurowana w jedno z przęseł
wiaduktu.
Ulicą Sądową dochodzimy do ulicy
A. Mickiewicza,
przy której znajduje się budynek
Muzeum Ceramiki z roku 1908
wkomponowany w starą basztę
obronną.
18. Muzeum Ceramiki
Muzeum
Ceramiki - jedno
z nielicznych
w Europie jest kolejną
atrakcją naszego
miasta. Zwiedzającym
udostępniono okazałe
zbiory kamionki
bolesławieckiej oraz
kilkadziesiąt
przykładów
zabytkowej kamionki
z Niemiec, Austrii,
Czech, Holandii
i Anglii. Oprócz
stałych ekspozycji,
muzeum organizuje
wystawy czasowe o
róŜnorodnej
tematyce.
19. Źródła
Wykorzystane źródła:
• Bober A., Matoryn K., Matoryn G.: Śladami słynnych
Europejczyków. Szlaki piesze w Bolesławcu. Bolesławiec 2006.
• Bolesławiec. Zarys monografii miasta/pod red. T. Bugaja i K.
Matwijowskiego. Bolesławiec-Wrocław 2001.
• Olczak M., Moniatowicz J.: Bolesławiec. Przewodnik historyczny.
Jelenia Góra-Bolesławiec 2000.
• Polanica G., Wędzina D.: Bolesławieckie planty. Przewodnik
dydaktyczny - ścieŜka piesza. Bolesławiec 1998.
• Strona Urzędu Miasta: http://www.um.boleslawiec.pl/