Palog

Proba de avaliación da linguaxe oral en galego
Autora: Eva Formoso Fernández
Autor pictogramas: Sergio Palao Procedencia: ARASAAC (http://catedu.es/arasaac/) Licencia: CC (BY-NC-SA)
PPAALLOOGG
PROBA DE AVALIACIÓN DA LINGUAXE
ORAL EN GALEGO

INDICE- GUIA
PALOG
Proba de avaliación da linguaxe oral en galego, 2008-2009
Autor/es/as Seminario Permanente: Taller de elaboración de material didáctico de
educación especial en galego. Coordinadora: Eva Formoso Fernández.
Administración Individual
Global
ou Específico: Global.
Área: Linguaxe oral
Duración De 30 minutos para adiante.
Aplicación A partir de 5 anos.
Significación Consiste nun exame Logopédico de Articulación e é unha proba de
execución verbal que pretende evaliar o grado de dominio dos diversos
fonemas do galego.
Por iso se propon explorar: A linguaxe espontánea con conversacións co
suxeito sobre temas do seu interese.
A linguaxe reproductiva ou repetida a través de repeticións.
A linguaxe inducida ou dirixida a través das imaxes propostas neste exame.
Con esta exploración é posible detetar posibles problemas ou retrasos tanto
no dominio da correcta pronunciación do neno/a como no seu grado de
desenvolvemento fonolóxico.
Composición Materiais: Cuadernillo de rexistro, avaliación: dirixida, repetida e
espontánea, láminas cas imaxes, unha pequena explicación e información
das distintas dificultades que podemos atopar na linguaxe oral, orientación
os pais cando se presenta unha alteración deste tipo, oca con praxias para
traballar as dislalias, modelo/tipo de informe para recollida de información
do alumno/a.
Características: É de fácil aplicación e manexo

XUSTIFICACIÓN
Trátase dun documento no que expomos un avaliación e tratamento logopédico cos
alumnos/as da nosa comunidade autónoma ,Galicia; procurando levar a cabo unha
aplicación desta proba, rexistro ou cuestionario, pola inexistencia da mesma.
Estas razóns leváronnos á confección dun modelo de rexistro onde teña cabida
información referente ao alumno e onde quede expresado que dificultade ten a
persoa que avaliamos sempre tendo en conta o noso ámbito lingüístico, neste caso o
galego.
Outras das razóns que nos leváron a iso foron as seguintes:
* O feito de que algúns alumnos, por situacións de desprazamento temporero ou
traslados de localidade, que pertencían á zona de actuación dun de nós pasaron a
outro centro no que nos achabamos outro compañeiro.
Motivo que nos levaba a pedirnos informes e datos, polo que moitas probas non as
tiña un ou os resultados que resultaban dunha proba podían non verse
contemplados noutra que tiñamos máis en común o seu uso.
Chegando á conclusión da necesidade dun cartafol ou dossier de información
logopédica de cada alumno/a, onde quedasen rexistrados todas as súas dificultades
e contemplásense os diagnósticos, tratamentos efectuados, probas aplicadas e liña
basee que dito alumno/a presentaba. Con devandito rexistro pretendemos que
os/as profesionais que levan a cabo tratamentos logopédicos dispoñan dun "modelo
de rexistro" que sexa operativo á hora de levar a cabo a súa actuación no noso
contexto, xa que moitos dos nenos e nenas falan galego e cando ven unha imaxe
estes pronuncian a palabra en galego, co cal si nos estamos avaliando cunha proba
en castelán a súa linguaxe oral dirixida ou repetida, esto pode dar lugar a
confusións, e xa non seria unha valoración ou avaliación eficaz.

Para realizar a avaliación centrarémonos nos seguintes aspectos:
- Análise das bases funcionais da articulación: Motricidade e ton bucofacial,
respiración e sopro, discriminación auditiva e ritmo ( este último moi importante
para Pilar Pascual)
- Valoración da articulación: para isto empregaremos esta proba: PALOG, todo
isto ó mesmo tempo que se deixa constancia dun rexistro da articulación inicial e
da proba realizada nunha gravación.
- Avaliación da linguaxe, baseándonos en:
- Linguaxe dirixido, a través de tactos (con apoio visual, láminas, fotos,
debuxos…) e intraverbais ( preguntas provocadas, que nunha frase falte un
elemento ou palabra e que o neno a complete).
- A través tamén da Linguaxe repetida: repetición de pares de palabras,
retahílas, cancionciñas aprendidas.
- E a Linguaxe espontánea: a través de conversacións lúdicas co neno, de
xogar con el, e de faladoiros e talleres de fala cos demais compañeiros/as.
Onde de forma implícita están contrastados aspectos como as dimensións da
linguaxe: forma, contido e uso.

DATOS PERSOAIS
 Nome do alumno/a:
 Apelidos:
 Fecha de nacemento:
 Etapa educativa, ciclo e nivel:
 Centro educativo:
 Fecha de realización da proba.
 Mestre/a de Audición e Linguaxe:
VALORACIÓN
Diagnóstico/Alteración//Dificultades atopadas na fala ou
linguaxe:
(este punto indicarase ao rematar de realizar á proba)
TIPO DE ERRO:
☺ SUSTITUCIÓN ☺ OMISIÓN ☺INVERSIÓN ☺DISTORSIÓN ☺INSERCIÓN

OUTROS DATOS DE INTERESE:
- DISCRIMINACIÓN AUDITIVA:
- PRAXIAS BUCOFACIAIS:
- LESIÓNS NOS ÓRGANOS BUCOFONATORIOS:
- SOPRO:
- RESPIRACIÓN:
- SEMÁNTICA (vocabulario,comprensión...):
- OUTROS:

AVALIACIÓN DA LINGUAXE DIRIXIDA
Presentanselle os debuxos e o neno/a vai dicindo o que
ve, o mesmo tempo o/a examinador vai observando se
pronuncia ou emite as palabras ben, e os erros que
comente, tendo o rexistro diante e indo sinalando isto,
xa que os debuxos están ordeados de forma sistemática
para avaliar os diferentes fonemas e as súas
respectivas posicións.

REXISTRO DO/A EXAMINADOR
POSICIÓN
VOGAIS PALABRAS INICIAL MEDIA FINAL
a ABANINICO ACUARIO AUGA
e ELEFANTE XINETE
i ILLA QUEIXO KIWI
o OLA LEOPARDO RADIO
u UVAS XAULA

FONEMA PALABRAS POSICIÓNS
INICIAL MEDIA FINAL-
INVERSA
B
I
L
A
B
I
A
I
S
/m/ MESTRA LIMÓN RELAMPO
/p/
POLICIA ROUPA STOP
/b/
BANCO BARBA SUBMARINO
VASO UVAS
D
E
N
T
A
I
S
/d/
DADO DEDO
/t/
TESOIRA TETEIRA ROBOT
I
N
T
E
R
D
E
N
T
A
I
S
//
ZAPATOS LANZAR XIZ
CEPILLO LAPICEIRO
de dentes
LABIO-
D
E
N
T
A
I
S
/f/
FARO CAFÉ
/s/
SOMBREIRO MESA LAPIS
CESTA

A
L
V
E
O
L
A
R
E
S
/l/
LEITE ESTRELA SOL
ALBANEL
/n/
NEVE MONO MONTAÑA
MAN
/r/
IMPRESORA CULLER
MAR
ÁRBORE
_
/r/
RIO RAQUETA CARRO
P
A
L
A
T
A
I
S
^
/c/
CHALECO CHINCHETA
CHOCOLATE
/ l /

(ll)
BILLETE GALLETAS
P
A
L
A
T
A
L
/n/

ÑANDU EÑE (letra)

V
E
L
A
R
E
S
/k/
CARTA MÉDICO DIRECTOR
COLA-CAO BIKINI
QUEIMAR
/g/
GAITA TARTARUGA
/x/
JOTA (letra)
XEONLLO BANDEXA EXPLOSIÓN

SINFÓNS “R”
POSICIÓNS
GRUPO
CONSOÁNTICO PALABRAS
INICIAL FINAL
/br/ BRUXA LIBRO
/cr/ CREMALLEIRA MICRÓFONO
/dr/ DRAGÓN CADRO
/fr/
FROITEIRO COFRE
/tr/
TREN CATRO
/pr/ PRINCESA ESPREMEDOR
/gr/ GRANXA REGRA

SINFÓNS “L”
POSICIÓNS
GRUPO
CONSOÁNTICO PALABRAS
INICIAL MEDIA
/bl/ BLUSA CABLE
/cl/ CLIMA RECICLAR
/fl/ FLOR INFLADOR
/gl/ GLOBO IGLÙ
/pl/ PLATANO SOPLA

LINGUAXE DIRIXIDA

LINGUAXE DIRIXIDO

SINFÓNS
BR

CR

DR

FR

TR

PR

GR

BL

CL

FL

GL

PL

Imaxes recollidas da web de Sergio Palao: ARHSAAC.(Fotos e pictogramas),........ non deixes de visitala!! .
AVALIACIÓN DA LINGUAXE REPETIDA
Con estas actividades o neno/a terá que repetir o que di o
avaliador (mestre/a de audición e linguaxe), onde tamén
observaremos e perciberemos a súa discriminación
auditiva. Tendo en conta o aspecto lúdico, como é o ritmo,
e así emitiranse cancionciñas xa que algo que repetimos
de forma mecánica sin ser conscientes.

RETAHÍLAS
As retahílas son expresións infantís que se repiten nos xogos e nas relacións cotiás
dos nenos. Pertencen á tradición oral popular, polo que hai moitas diferenzas
dunhas rexións a outras. Hainas de moitos tipos: para sortear xogos, para curar
unha ferida, para contestar a un neno que insulta ou que non invita ou que che As
retahílas máis repetidas son as que se empregan para sortear xogos, os nenos
colócanse formando un corro e todos os nenos ou só un entoa unha cantilena
mentres vai sinalando por orde a todos os nenos participantes. O último neno
sinalado é, segundo o convido previamente, o que se libra ou o que queda. Aquí tes
algunhas retahílas. Por favor, escríbenos se coñeces outras.
No Arca de Noé
caben todos, caben todos.
No Arca de Noé
caben todos, menos vostede.
Nun prato de ensalada
comen todos á vez.
Á volta da miña casa,
Atopeime con Pinocho,
E díxome que contase
ata oito.
Pin, un, pin, dous,
pin, tres, pin, catro,
pin, cinco, pin, seis,
pin, sete, pin, oito...
Xogaremos ás cartas:
Sota, cabalo e rei
Todos contan ata tres
na casa de Andrés
un, dúas e tres.
Todos contan ata catro
na casa de Renato
un, dúas, tres e catro.
Todos contan ata cinco
na casa de Francisco
un, dúas, tres, catro e cinco.
Todos contan ata seis
na casa de Rubén
un, dúas, tres, catro, cinco e
seis
Nun café se rifa un peixe,
ao que lle toque o número
tres, un, dous e tres.
Nun café se rifa un gato,
ao que lle toque o número
catro,
un, dous, tres e catro.
Teño un galo na cociña,
que me di a mentira.
Teño un galo no curral,
que me di a verdade.
Pinto, pinto, gorgorito
vende as fabas
a trinta e cinco.
- En que lugar?
- En Portugal
- En que calleja?
- Na Moraleja.
Sáeche ti pola porta vella.

RETAHÍLAS PARA SALTAR A CORDA
CANCIONCIÑAS
Estaba o señor Don Gato
sentadiño no seu tellado
marramiau, miau, miau, miau,
sentadiño no seu tellado.
Por ir ver á súa noiva
caeuse o tellado abaixo
caeuse o tellado abaixo.
rompeu sete costelas,
o espinazo e o rabo
o espinazo e o rabo. Xa o levan a enterrar
pola rúa do peixe
pola rúa do peixe.
E ao cheiro das sardiñas
o gato resucitou
o gato resucitou.
Por iso di a xente
sete vidas ten un gato
sete vidas ten un gato.
As CARTAS
Un, dúas e tres
pluma, tinteiro e papel
para escribir unha carta
ao meu querido Miguel,
na carta dicíalle
que vivo na rúa Uría
número sesenta e tres.
MANZANITA DE PERÚ
Manzanita do Perú
cantos anos tes ti
aínda non o sei
pero pronto o saberei
un, dous, tres, catro...
(séguese contando ata que o neno ou nena
que está saltando perda

A Nicolasa
(Canción para saltar á corda.
Cantada a melodía, logo recitábase con gran rapidez
e, se o xogo seguía, empezábase de novo)
A Nicolasa xa non casa
con aquel mozo que vai á súa casa;
a súa nai chora e ela suspira,
o seu pai di "viva a voda".
Ai, Manuel, Manuel,
dime onde vas,
"A servir ao rei,
á súa maxestade".
As zandarias
(Panxoliña que se cantaba na Noite de Reyes
A última estrofa, máis moderna, figura nun texto de 1945.
A armonización é tamén desa data.)
De Oriente saen tres reis
por unha estrela guiados;
van para Xerusalén
e a voces van preguntando:
Onde está o recentemente nado,
Rei de todo o criado?
Que unha estrela que vimos
significóunolo.¡Gloria a Deus óese no ceo
e apenas se oe a voz
un anxo parte veloz
e cara a Belén tende o voo.
Ao neno recentemente nacido
todos tráenlle un don;
eu son pobre, nada teño;
tráiolle o meu corazón.
Zagalejos dos vales
o gando recollede;
e vide cara ao cortello
as zampoñas a tañer.
A unha Virxe moi fermosa
co seu neno falar veredes,
que lle serven as estrelas
e os anxos tamén.A rondalla desta noite
vén a paso moi lixeiro
a felicitar as Pascuas
ao alcalde deste pobo.

Non vimos pedirche
nin tampouco a dar diñeiros;
pero se dás unha copa,
moito o agradeceremos.
A Tarara
A Tarara si, a Tarara non,
Tararita miña, do meu corazón.
Ten a Tarara que non ten o noivo,
debaixo a cama ten a San Antonio.
Ten a Tarara uns pantalóns
que de arriba a abaixo todo son botóns.
Mambrú foise á guerra
Mambrú foise á guerra,
¡que dor, que dor, que pena!
Mambrú foise á guerra
non se cando virá,
non se cando virá.
Se virá para as Pascuas,
se virá para as Pascuas
ou pola Trindade
ou pola Trindade.
As Pascuas xa se pasan,
as Pascuas xa se pasan
tamén a Trindade;
do re o meu, do re fa;
tamén a Trindade.

Que feixes aí, polo vello...?
(Para xogar ao corro)
Que feixes aí, polo vello,
que non che casas
que che estás engurrando
como as pasas.
Que resaladita
que dáme a man.
Doucha con firmeza
lechuguina do meu amor
para ver a verbena
solita e tan ben.
Que salga a dama, dama,
vestida de mariñeiro
que aínda que non ten pesetas
ten carita de ceo. Arriba pomba miña
lucero do meu querer
os polos na cazuela
son poucos e saben ben.
Bótaselle un pouquiño de allo
e un chisco loureiro,
sérvense na mesa
para podelos comer.
Nin son para ti, a miña vida,
nin son para ti, a miña ben,
que son para Basilisa
que os sabe compor.
Ese corpo, este talle
e este pulido meneo,
este corpo tan gracioso
que vale tanto diñeiro.
¡Que chova, que chova...! ADIVIÑANZA
Que chova, que chova, Aínda que ten dentes,
a Virxe da Cova e casa garda,
os pajaritos cantan, non morde, nin ladra.
as nubes levántanse.
Que lle dean, que lle dean
co rabo a tixola.
A tixola era de chumbo,
os pajaritos de lombo,
ti mos guisas
e eu cómomos.

DISCRIMINACIÓN AUDITIVA
Oposto 1ª Parella 2ª Parella Observacións
P/b Peso-bico Pata-bata
P/f Piñeiro - fino Ponte - fonte
P/t Pinta - tinta Mapa-mata
P/k Peso - queixo Pulpa-culpa
P/m Capa-cama Pa-mala
B/f Viño-fino Vaca-foca
B/g Bruta - gruta Bota-pinga
B/d Vo - dor Parva – parda
B/m Bar - mar Voa - moa
D/t Soldado- soltado Soldar – soltar
D/z Lado - lazo Caldo - calzo
D/g Día - guía Lado - lago
T/k Torre - corre Tanto - canto
T/z Terra - pecha Enterrar - encerrar
K/g Casa - gasa Quita - guita
K/j Roca - vermella Cota - xota
G/j Pinga - xota Liga - lija
Ch/p Chapa - papa Chinés - piñeiro
Ch/t Refacho - rata Pico - pinto

Ch/k Choto - coto Chepa - caiba
F/z Forro - raposo Bufón - fuzón
F/ s Festa - sesta Fofo - eslamiado
F/j Faca - jaca Lume - xogo
Z/s Cocer - coser Cocido - cosido
Z/j Mozo - mollo Liza - lija
S/x Casa - caixa Oso - ollo
S/t Oso - oito Peso - peito
I/ch Maio - macho Raia - refacho
L-X /ñ Calada - cañada Cuxo - cuño
Nasais
M/n Movo - novo Como - cono
M/ñ Dama - dana Amo - ano
N/ñ Pena Mono - moño
Ñ/n Piñon - opinión
Líquidas
Ll/l Malla - mala
Ll/r Molla - moura Pilla - pira
L/rr Calo - carro Choiva - loura
OBSERVACIÓNS:………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….

REPETICIÓN DE PALABRAS, emite o avaliador e logo repite a quen se avalía.
Fonemas que emite:
Vocabularionomes Pronuncia
como
Tratamento Observaciones
Animais
Comida
Colexio
Transporte
Obxectos
Natureza
Casa
Persoas
Roupa
Accións
Esquema
Corporal

LISTA MULTISILÁBICA
Pistoleiro Lavadora
Desaparafusador Zapatillas
Camiseta Sacapuntas
Semáforo Escaleira
Paxarela Marmelada
Teléfono Perruqueiro
Hipopótamo Caperucita
Gasolineira Mapoula
Bolboreta Furgoneta
Camareiro Estrada
Cheminea Locomotora
Panadeiro Termómetro
Periódico Medicamentos
Caravana Ambulancia
Caramelo Escopeta
Barrendero Crocodilo
Papeleira Palomitas
Aeroporto Bicicleta
Aniversario Helicoptero
Espertador Frigorífico
ITEMS Nº ERROS
Palabras
ben
emitidas
Palabras
mal
emitidas

AVALIACIÓN DA LINGUAXE ESPONTÁNEA
Esta avaliación consiste en como o neno/a fala e
desenvolve a súa linguaxe en diferentes contextos. Para
iso materemos conversacións, falaremos..... Unha das
grandes dificultades que teñen este tipo de alteracións e
que pose emitir os diferentes fonemas ben de forma aisla e
individual, pero no momento de integralos a palabras,
frases e a súa linguaxe espontánea atopanse varios
problemas. Este é un dos aspectos máis complicados de
intervir pero un dos mais importantes, por iso é de gran
relevancia atopar este tipo de dificultades e idades
temperás .(Presento aqui algunhas actividades de uso
para esta avaliación)

1- Recorda e falamos sobre:
-O nadal pasado.
- A derradeira película que viras ou a que
máis che gustara.
-¿Que opinas da seguinte noticia?
Neno perdido no mercado de abastos de Santiato de
Composte
Onte día 26 de maio , Manoliño Piñeiro de 12 anos de idade,
perdeuse no mercado de abastos, cando iba ca súa nai de compras, cando
iba ca súa nai de compras. O neno é moreno, mide 1,30 e leva posto un
pantalón vaquero con un xersei vermello de lá . Rógase quen teña algún
dato que poda axudar a atopalo se dirixa a Nº 3 da rúa Xeral Pardiñas.

- Describe e comenta estes debuxos.

- Que che suxire esta imaxe? , comentámola.
OBSERVACIÓNS:.....
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
ANEXO I
CONCEPTOS BÁSICOS
DISLALIA
É un trastorno na articulación dos fonemas. Trátase dunha incapacidade
para pronunciar correctamente certos fonemas ou grupos de fonemas. A
linguaxe dun neno dislálico moi afectado pode resultar inteligible.
TIPOS:
1 Dislalia evolutiva
2 Dislalia funcional
3 Dislalia audiógena
4 Dislalias orgánicas: disartrias ou disglosias
Dislalia evolutiva
É a que ten lugar na fase de desenvolvemento da linguaxe infantil, na que o neno
non é capaz de repetir por imitación as palabras que escoita e faio de forma
incorrecta desde o punto de vista fonético.
Non precisa un tratamento directo, pois forma parte dun proceso normal, aínda
que é necesario manter co neno un comportamento lingüístico adecuado que axude
á maduración para evitar posteriores problemas. En ocasións estes nenos
resúltalles máis difícil lograr unha pronuncia correcta debido á diversidade de
idiomas que poden atopar nunha familia ou no lugar onde vive.
Dislalia funcional
Segundo Pilar Pascual García é un defecto no desenvolvemento da articulación da
linguaxe por unha función anómala dos órganos periféricos. Pode darse en
calquera fonema, pero o máis frecuente é a substitución, omisión ou deformación
de r, k, l, s, z, ou ch.
Segundo Jorge Perelló trátase da articulación producida por un mal
funcionamento dos órganos periféricos do fala, sen que haxa lesión ou

malformación dos mesmos. O neno que a padece non usa correctamente
devanditos órganos á hora de articular un fonema a pesar de non existir ningunha
causa de tipo orgánico. É a máis frecuente.
Xa que logo, o neno nalgúns casos sabe que articula mal e quixese corrixirse, por
iso trata de imitar, con todo os seus órganos non obedecen e non atopan o
movemento desexado.
Tipos de erros na dislalia funcional:
Substitución: un son é substituído por outro. Pódese dar a principio, no medio
ou ao final dunha palabra. Exemplo: cedo por cero.
Omisión: se omite o fonema que non se sabe dicir. Exemplo: Amora por Zamora.
Inserción: se a persoa dislálica non sabe pronunciar un grupo consonántico
introduce unha vogal enmedio. Exemplo: calavo por cravo.
Distorsión: trátase dun fallo na articulación dun son. O son pronúnciase de
forma aproximada á correcta pero sen chegar a selo.
Dislalia audiógena
É a alteración na pronuncia producida por unha audición defectuosa. A hipoacusia
en menor ou maior grao impide a adquisición da linguaxe, dificulta a aprendizaxe
de conceptos escolares, trastorna a afectividad e altera o comportamento social. As
alteracións dependen da gravidade da perda auditiva que teña o neno.
Factores: Psicolóxicos, ambientais, hereditarios.
Dislalias orgánicas
Disartrias ou Disglosias
Aínda que teñen como efecto un fallo na pronuncia de certos fonemas existe unha
controversia entre os expertos sobre se debemos incluír a disartria e especialmente
a disglosia dentro das dislalias, posto que algúns autores prefiren devandito
sustantivo só para aqueles trastornos nos que non hai malformación dos órganos
fonoarticulartorios. As dislalias orgánicas, xa sexan disartrias son trastornos
ocasionados por alteracións orgánicas de diferente tipo:
Disartria: trastorno cuxo orixe está no sistema nervioso. Xa que logo danse
desde o nacemento ou como consecuencia dunha lesión cerebral. Xeralmente son
graves e a súa rehabilitación está en relación coa severidade.
DISGLOSIA trastorno que afecta aos órganos do fala. Clasifícanse en
función da zona afectada: labiales, linguales, dentais...

ANEXO II
EXERCICIOS FACIAIS
Practicar estímulos táctiles sobre os músculos que deben contraerse en forma de
masaxe suave ou percusión rítmica.
1. Quen dos dous é o máis feo?: consiste en facer todo tipo de movementos
faciais: pechar os ollos, pechar a boca, sacar a lingua.
2. Xogar a ser monstros: ensinar os dentes cara a adiante ou cara atrás.
3. Facer caretas de cartón con diferentes expresións faciais. Ao contar os
contos teremos que dramatizar moito.
4. Pintar diferentes tipos de caras: con bigote, un ollo aberto e o outro
pechado, etc.
5. O xogo Quen é quen: Xa que posúe imaxes de personaxes con diferentes
expresións faciais.
EXERCICIOS LINGUAIS
 Sacar e meter a lingua, mantendo a boca aberta.
 Sacar e meter a lingua rapidamente.
 Sacar, meter a lingua e pechar a boca sucesivamente.
 Sacar a lingua en forma de punta para abaixo.
 Sacar a lingua en forma de punta sen tocar os beizos.
 Diante do espello pór a lingua plana cara a fóra e tamén en punta.
 Pechar a boca e controlar a lingua dentro dela.
ALGÚNS EXERCICIOS BUCOFACIAIS, DE RESPIRACIÓN
E DE SOPRO
PARA INTERVIR NÓS COMO ESPECIALISTAS.

 Mover a lingua de dereita a esquerda, tocando as comisuras.
Pódense untar as comisuras con mel, azucre, nocilla, etc, para poder
conseguir a mobilización lingual lateral.
 Mover a lingua arriba e abaixo, mantendo a boca aberta.
 Mover a lingua arriba e abaixo tocando a parte interior dos dentes
de arriba e dos de abaixo alternativamente, coa boca aberta.
EXERCICIOS BUCOFACIAIS, DE RESPIRACIÓN E DE SOPRO.
 Tocar coa punta da lingua os dentes superiores e os inferiores
alternativamente. Coa punta da lingua empuxar alternativamente as dúas
fazulas.
 Pasear a punta da lingua ao redor dos beizos nun movemento rotatorio.
 Lamer o beizo superior e o inferior.
 Morder alternativamente a lingua dobrada cara arriba e cara abaixo.
 Coa boca aberta, sacar a lingua fóra da boca e mantela uns momentos sen
ningún movemento.
 Desprazar a lingua cara á dereita e a esquerda, dentro da boca con ela pechada
e fóra con ela aberta.
 Coa punta da lingua coa boca aberta tocar distintos puntos do padal e facer
cóxegas.
 Introducir a lingua entre o beizo superior e a encía, entre o inferior e a encía.
Coa boca aberta ou entreabierta.
 Chasquear a lingua. Dar golpecitos suaves coa lingua detrás dos dentes de
arriba, tocando os alvéolos e facendo uns pequenos ruiditos.
 Facer vibrar a lingua (petorreo).
 Imitar o que fai un can para beber auga.
 Tocar o padal duro e brando coa lingua.
 Pór un pouco de nocilla nos contornos dos beizos e o neno intuitivamente
sacará a lingua. Pódese utilizar no verán xeados, polos.
 Imaxinar que temos un caramelo dentro da boca e pór a lingua coma se fose o
caramelo. Tamén como as agullas do reloxo e ao revés.
 Sacar e morder a punta da lingua.
 Sacar a punta da lingua e soprar.
 Intentar tocarse a punta do nariz coa lingua.
 Intentar tocarse o queixo coa punta do nariz.
 Facer vibrar a lingua contra o padal.
 Limparse os dentes superiores e inferiores coa lingua.
Limparse os dentes coa lingua en forma de círculo.
 Pasarse un caramelo dun lado a outro da boca.
 Suxeitar coa punta da lingua unha gominola, unha galleta, etc.
 Lamer coa punta da lingua unha piruleta plana.
 Daránselle trocitos de alimentos sólidos, por exemplo un trocito de plátano, de
galleta, etc, que se colocarán: entre os dentes e o beizo superior, entre os dentes

e o beizo inferior, debaixo da lingua, entre dentes e lingua, ao carón e a outro
da boca, primeiro na parte superior da boca.
 Enrolar a lingua cara atrás intentando tocar a úvula.
 Dobrar a lingua cara atrás e mordela.
 Dobrar a lingua cara atrás tocando os incisivos superiores e sacala
rapidamente ao exterior.
 Dobrar a lingua cara atrás tocando os incisivos superiores e sacala
rapidamente ao exterior e soprando.
 Facer un canelón. Pór os beizos en forma de ou e sacar a lingua facendo forza
na punta.
 Facer o cangrexo. Pasear a lingua polo padal desde os alvéolos ata o padal
tenro. Serrar un tronco. Facer vibrar a lingua detrás dos alvéolos (facer érrea).
Exercicios para a parte posterior da lingua:
 Facer gárgaras con ou sen auga, beber auga dun vaso, beber cun porrón de
auga. Todos estes exercicios son preparatorios para facer despois as guturales.
Exercicios de ruídos onomatopéicos : A imitación dun cabalo ( /lalolalolalo/ ).
Imitar o galope dos cabalos, buscando diferentes sonoridades variando a abertura
da boca e a posición dos beizos.
Chamar a un gato ( /bisbisbis/ ).
Imitar o ruído dunha motor ( /brumbrum/ ).
Xogar a pantasmas ¡uuuh!, recomendado para os nenos máis pequenos.
Imitar sons onomatopéicos: un reloxo, unha trompeta, etc.
EXERCICIOS LABIAIS
 Cos beizos xuntos, colocalos en posición de bico e de sorriso.
 Chamar a un can.
 Sorrir sen ensinar os dentes.
 Facer morritos. Facer morritos cara á dereita e cara á esquerda. Logo de
forma alternada.
 Ensinando os dentes, levar os beizos adiante e atrás.
 Chupar o beizo inferior co superior e viceversa.
 Morder ambos os beizos simultaneamente.
 Mover o beizo superior e o inferior por separado.
 Esconder un dos beizos co outro.
 Esconder os dous beizos cara a dentro.
 Asubiar.
 Facer a posición das vogais sen son (/a/, /ou/, /ou/).
 Facer ruído de motor cos beizos. Facer o coello. Facer o peixe. Facer o avión
EXERCICIOS DE FAZULAS E MANDÍBULA
 Inflar e desinflar as fazulas con aire.
 Inflar alternativamente unha e outra fazula con aire.

 Aspirar ambas as fazulas.
 Abrir e pechar a boca a diferentes velocidades.
 Mover a mandíbula inferior dun lado a outro.
 Articular forte e exageradamente PA-TA-CA-DÁ.
 Imitar moita xente falando á vez: BLA-BLA-BLA.
 Articular exageradamente pero sen son.
 Masticar chicle.
EXERCICIOS DE RESPIRACIÓN E DE SOPRO.
- Utilizar globos, pódense utilizar primeiro con axuda das mans.
Para que sexa consciente de que se pode respirar polos dous orificios do nariz,
pódese utilizar un espello pequeno, colocado debaixo do nariz e poderá ver se o
aire sae só por unha banda ou por dous.
- Coller dúas caixas de cerillos grandes, baleiralas e xuntar as dúas partes.
Podemos colocar nas dúas partes bolitas de papel e faremos soprar ao neno polo
nariz e pola boca, e deste xeito saberá se respira ben.
- Inspirar polo nariz a diferentes velocidades e expirar pola boca a diferentes
velocidades tamén.
- Imaxinar que a barriga é un globo que se infla e desinfla.
- Soprar e aspirar pola boca, facendo sobresaír o beizo inferior que sopre cara
arriba, de forma que levante o pelo do flequillo.
- Pegarlle na fronte, mediante papel adhesivo, unha tira que lle chegue á altura da
boca, pedíndolle que a levante mediante o sopro e mantéñaa así uns segundos.
Exercicios con materiais:
- Facer pompas de xabón.
- Xogar con obxectos de festa adecuados para o sopro, como molinos, matasogras,
trompetas, chifres, etc alternando o sopro forte e frouxo.
- Inflar un globo.
- Soprar unha pluma. Colocar a pluma encima da fronte e soprar. Colocala no
queixo e soprar.
- Soprar pelotas de ping-pong ou canicas pequenas e cunha pequena portería de
fútbol que o neno intente marcar un gol.
- Imitar o vento dun día de tempestade, o lobo que dun sopro fai voar a casa de
palla, o sopro cando temos calor, ou logo dunha carreira.
EXERCICIOS DO VEO DO PADAL
Soprar (xa que dará forza ao padal brando).
É bo gravarlles a voz, xa que se van mellorando óense e isto animaralles.
Facer gárgaras, xa que fai estirar o veo do padal.
Pronunciar a vogal i sostida (iiiiiiiii); tamén podemos ter unha listaxe de palabras
coa vogal i, e o neno tenas que repetir (mimi, nin).
Facer bostezos.
Chupar cunha palliña.

ANEXO III
PAUTAS E ORIENTACIÓNS QUE
DEBEN SEGUIR OS PAIS:
Ás veces aos erros ou defectos do fala da nena crese que van corrixirse por si sos.
Isto non deixa de ser certo, xa que maiormente adoitan desaparecer sen máis
cando o neno/a adquire a capacidade de realizar percepcións auditivo motrices
máis precisas, mellorando espontaneamente. Isto débese a que todo neno atravesa
durante a evolución da linguaxe por unha fase de dislalia que é de natureza
fisiológica.
Neste proceso os pais poden axudar da mesma forma como o fan con outros
aspectos da formación do seu fillo, pois psicoloxicamente o neno considera aos seus
pais como fontes de amor, aprobación e seguridade, polo que o apoio dos pais é
importante no proceso de tratamento do neno.
Nesta tarefa correctiva é importante a voz e a boa vocalización dos fonemas e
palabras por parte dos pais. Estes deben tratar de ser bos modelos de expresión
verbal para a corrección do fala da nena.
Para esta corrección é preciso que o neno/a identifique e tome conciencia do erro
na súa linguaxe. Pero, para isto, require oír, discriminar e ver o que ocorre cando
emite certos sons; precisa coñecer a mecánica da produción (cando iso é posible);
ter a sensación dos órganos en actividade; tocalos en certas ocasións; ver en si
mesmos, nos seus pais ou no mestre que busca a corrección e expresión adecuada
do neno. Así, canto maior número de sentidos da nena entren en xogo, mellor será
a fixación e mellores e máis estables os resultados correctivos.
INFORMACIÓN PAUTAS A Seguir OS PAIS (TANTO NO AMBIENTE
FAMILIAR COMO NO CONTEXTO SOCIAL)
Os pais terán en conta a seguintes orientacións de forma xeral:
- Deberá dedicar un tempo diario para estar co neno e falar con el.
- Esixir, mediante o xogo, respostas verbais claras, evitando as respostas
monosilábicas.
- Non ser excesivamente correctores e esixentes, poden provocar inhibición verbal
no neno.
- Non responder por el e deixar que se exprese libremente.

- Elaborar adecuadamente as preguntas, para obter as respostas pertinentes.
- Lerlle contos.
Ensinarlle a identificar situacións e establecer relacións entre diferentes feitos
percibidos.
De forma máis concreta:
- Ofrecer un tempo de latencia para darlle o tempo necesario para que conteste ás
nosas preguntas.
- Demostrar que lle escoitamos mirándolle cara a cara sempre que intente
comunicarnos algo.
- Non usar preguntas pechadas, é dicir, non usar preguntas nas que só teña que
contestarnos SI/NON porque deteñen a comunicación.
Exemplo: Non usar sempre preguntas como Queres pan?, usaremos preguntas
abertas, como Que queres? Queres pan, chocolate, ou galletas?
- Nunca, nunca facer comparacións cos demais.
- Non lle faremos repetir palabras, nin expresións aínda que non as expresou
completamente ben, senón que lle pronunciaremos o modelo correcto.
- Evitar a sobreprotección.
- Aumentar a súa autoestima.
- Sempre lle felicitaremos cando se esforce en pronunciar ben as palabras, cun
aplauso, un sorriso, un bico, un moi ben; aínda que só aproximouse ao modelo
correcto.
É dicir, se intenta dicir : “quero pouco” pero di “tiero poto”, non lle diremos NON,
asi NON, senon que lle corrixiremos dándolle un modelo correcto para que nolo
oia e así, aos poucos vaia integrando as estruturas correctas e poida ir usándoa el
só. Darlle o modelo correcto sería dicirlle: “ah, queres pouco!”.
- Intentar que os momentos de xogo, de conversación, cotiáns sexan o
Máis natural posible.
- Non utilizar unha linguaxe infantil ( exemplo: can- guau, guau), ademais os xestos
utilizados deben ir sempre acompañados da palabra correspondente,
Moitos dos exercicios se pode ser sempre diante dun espello, para ver a posición
correcta da lingua, beizos, dentes...
 Se pode ser os exercicios como de respiración, sopro e praxias unha vez ao día
e os demais ir traballándoos de forma gradual e continuada. Algúns deles como os
do sopro (facer burbullas por unha pajita, soprar cando a comida este quente
pódense integrar na vida diaria).
GRAZAS A TODOS QUE
COLABORARON NESTE
PROXECTO.

Palog

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Susana Vila

More from Susana Vila (20)

Palog