3. ETAPA, ZIKLOA ETA ARLOAK
Jarduera hau Lehen Hezkuntzako 6. mailako
ikasleentzako dago zuzenduta eta ondorengo
arlo hauetan landuko genuke: Euskara eta
Ingurunea. Euskara arloan, batez
ere, kazetaria eta erakusketa gidaria ibiliko
dira, kazetariak aurkikuntzari buruzko
artikulua idatzi beharko duelako eta
erakusketako gidariak, berriz, museoan ahoz
aurkeztu beharreko guztia prestatu beharko
duelako. Ingurunea arloan
aldiz, paleontologoa ibiliko da bereziki, berak
esan beharrekoan hitz zientifiko asko sartzen
baitira.
4. HELBURUAK
Talde lanetan parte hartzea, honako hauek kontuan izanik: arduraz eta era konstrutiboan
jokatzea, besteei laguntza eskaintzea, elkartasuna, guztion ideiak eta helburuak kontuan
izan, bereizketarik ez egitea (generoa, kultura, arraza…).
Paleolito, Neolito eta Metal Aroaren elementu nagusiak identifikatzea.
Paleolito, Neolito eta Metal Aroko elementu esanguratsuei buruzko galdera eta arazoak
identifikatzea, pentsatzea eta konpontzea, informazioa lantzeko eta bilatzeko estrategiak
erabiliz eta hauek frogatuz, irtenbide ezberdinak aztertzeko eta ikaskuntza prozesuari
buruz hausnartzeko.
Informazioa eskuratzeko eta trukatzeko informazio eta komunikazio teknologiak
erabiltzea, aztertzea eta ekar ditzaketen hobekuntzak balioestea.
Berezko nortasuna eratzea, bakoitzaren lorpen, esfortzu eta hobetzeko motibazioa
bideratuko duten estrategien bidez, gizaki autonomo eta besteekin harremanean dagoen
gizartekide gisa garatzeko.
Antzinako garaiekiko, eta haien bizimodu eta kulturarekiko errespetua eta interesa
edukitzea.
Taldean lan egiteko gai izatea eta ikaskideekiko errespetua izatea.
5. EDUKIAK
Paleolito, Neolito eta Metal Aro garaiak ezagutzea eta balioestea: iraganeko eta egungo
ohiturak, tradizioak eta kultura-adierazpenak.
Egoerak eta arazoak aztertzeko iturri ezberdinetako informazioa jasotzea.
Taldean lan egitearen jarrera egokia eta arduratsua; besteen ideia ezberdinak errespetuz
onartzea.
Paleolito, Neolito eta Metal Aroko gizarteen eta bizimoduaren ezaugarriak ezagutzea.
Ondare historiko eta kulturalaren adierazpen esanguratsuenak ezagutzea, kontuan hartzea
eta errespetatzea.
Iraganeko gertakariak denboran eta espazioan kokatzeko, iraupena, aldiberekotasuna eta
gertakarien arteko harremanak hautemateko teknikak erabiltzea.
Lanak egiteko, iturri historiko, geografiko, artistikoak, etab. erabiltzea. Komunikazioen
argitasuna eta ordena aintzat hartzea.
6. BALIABIDEAK
• Interneteko web orri zerrenda emango zaie webquestean.
Hala ere, ikasleek bertan azaltzen ez diren web orriak
kontsultatu ditzakete.
• Testu liburuak (klasean erabiltzen direnak).
• CD-ROMak.
• Klasean, liburutegietan… aurkitu daitezkeen
entziklopediak, argitalpenak…
• Teknologia berriak
• …
7. EBALUAKETA
Inguruneko aldaketa eta transformazio
sozial, kultural, ekonomiko eta teknologikoko
zenbait prozesu aztertu eta deskribatzea, eta
munduak gaur egun bizi dituen ezberdintasunen
arrazoiak ezagutzea eta balioestea.
◦ Ea jabetzen den bizitzan eta ingurunean
komunikazioaren hobekuntzari eta teknologiari esker
sortu diren aldaketez eta ea balioesten dituen.
◦ Ea jabetzen den komunikazioek gizakiari ekarri dizkioten
abantailen eta ingurumenarekiko errespetuaren arteko
orekaz.
◦ Ea aztertzen duen gizarte baten funtzionamendua
simulazio jokoen bitartez.
8. EBALUAKETA
Paleolito, Neolito eta Metal Aroko Euskal Herriko eta
Espainiako gizarteen bizimoduen ezaugarri aipagarrienak
identifikatzea eta gertakizun esanguratsuak denbora-
lerroetan kokatzea.
◦ Adibideak jartzen ditu, Euskal Herriko eta Espainiako gizarteetan
eguneroko bizimodua historian zehar nola aldatu den agertzeko.
◦ Ea ezagutzen dituen Euskal Herriko iraganeko eta egungo
ohiturak, tradizioak eta adierazpen kulturalak.
◦ Ea aurkitzen dituen dituen, Interneten, Paleolito, Neolito eta Metal
Aroko Euskadiko eta Espainiako gizarteen
tradizioak, kontakizunak, istorioak, sinesmenak, esaerak eta
bizimoduak.
◦ Ea aurkezten duen ohitura, tradizio eta adierazpen kulturalak
ezagutzeko errespeturik eta interesik.
9. EBALUAKETA
Egoera edota arazo errazen inguruko txosten bat
aurkeztea euskarri digitalean eta paperean; hainbat
iturritatik informazioa jasotzea
(zuzenekoak, liburuak, Internet...); lan plangintzari
jarraitzea, eta ondorioak ateratzea.
◦ Ea aukeratu eta jasotzen dituen, egoerei buruzko hainbat
iturritako datuak (iturri
zuzenetakoak, liburuetakoak, komunikabideetakoak, Intern
etekoak...).
◦ Ea antolatu eta aztertzen duen jasotako informazioa
(laburpenak, galdetegiak...).
◦ Ea lortutako ondorioak era egokian eta ahalik eta argienean
azaltzen dituen.
◦ Ea era txukunean eta argian aurkezten dituen lan
plangintza baten prozesua, emaitzak eta ondorioak.
11. SARRERA
Orain dela hilabete batzuk, zure inguruneko zonaldeetan hainbat
aro ezberdineko lanabesak aurkitu dira. Hauek historiaurreko
paleolito, neolito eta metal aroari dagozkie. Honekin
batera, herriko kultur etxearen erakusketa gela berria zabaldu
nahi dute; eta lehen aipatutako lanabesak bertan jarri nahi
dituzte jendeak ikusi ahal ditzan. Horregatik, hurrengo jarduera
proposatzen zaizue.
Lasai egon!!! Zuen lanpostuan zaudeten lehenengo aldia denez;
jarraian dituzuen eskemen laguntza izango duzue zuen lana
bideratu ahal izateko.
Horretaz gain, webquest honetan arazorik gabe mugitzeko
orrialde ezberdinetan dauden menuak erabili ditzakezue.
Ez ahaztu, zuen irakaslearen laguntza daukazuela
ITZULI
JARDUERA PROZESUA BALIABIDEAK EBALUAKETA ONDORIOAK
12. JARDUERA
Hiru aro daude, beraz, gelako bi taldek lehenengo aroko lanabesak aztertuko
dituzte, beste bik neolitoko lanabesak; eta, geratzen diren beste bi taldeek
metal aroari dagozkion lanabesak aztertuko dituzte.
Horretarako, hiru ikaskideko taldeak sortu behar dituzue. Alde batetik, taldean
arkeologo bat izango duzue; beste aldetik, kazetaria; eta, azkenik, herriko
kultur etxean egingo den erakusketaren gidaria.
Taldea osatu eta aroa aukeratu ondoren, informazioa eta irudiak bilatzen hasi
beharko duzue. Bilketa bukatzean, informazioaren antolaketarekin hasiko
zarete. Aurrekoa bukatzerakoan, hiruren artean lana osatu beharko duzue.
Geroago, bakoitzak informazioa bere rolaren arabera antolatuko du: Kazetariak
aurkitu diren lanabesen artikulua sortuko du; paleontologoak testu zientifikoa
idatzi beharko du; eta museoko gidariak, erakusketan jarriko diren informazio-
txartelak egingo ditu. Azkenik, zuen lana gelan aurkeztuko duzue.
ITZULI
SARRERA PROZESUA BALIABIDEAK EBALUAKETA ONDORIOAK
13. PROZESUA
Hiruko taldeak osatu.
Aro bat aukeratu.
◦ Paleolito
◦ Neolito
◦ Metal aroa
Proposatutako jarduerak egin.
◦ Aukeratutako aroaren informazioa eta irudiak
bilatu, bildu eta antolatu.
◦ Talde lana egin.
◦ Taldekide bakoitzak informazioa bere rolaren arabera
antolatu.
◦ Lan indibiduala egin.
Kazetaria: artikulu bat idatzi.
Paleontologoa: testu zientifikoa idatzi.
Erakusketa gidaria: erakusketaren txartelak idatzi.
Ikasgelan aurkeztu.
ITZULI
SARRERA JARDUERA BALIABIDEAK EBALUAKETA ONDORIOAK
14. BALIABIDEAK
Liburutegiko materialak.
Interneteko web orri zerrenda.
http://eu.wikipedia.org/wiki/Azala
http://contenidos.proyectoagrega.es/visualizador-
1/Visualizar/Visualizar.do?idioma=eu&identificador=es_2007073133_0241700&secuencia=f
alse#
http://www.donostia.org/euskara/entziklopedia.nsf
http://www1.euskadi.net/harluxet/
http://seber99erkuden.ikasblog.net/2010/02/10/gizakiaren-historia/
http://www.youtube.com/watch?v=EDrGgqIwY60
…
(Klaseko) Testu liburua.
Ingurune 6. Zubia. Santillana
Lehen Hezkuntza 6 Euskara. Anaya. Haritza
…
ITZULI
SARRERA JARDUERA PROZESUA EBALUAKETA ONDORIOAK
15. EBALUAKETA
Jarraian azaltzen diren aspektuak 1-5era ebaluatuko
dira. (1 zenbakiak balore gutxienekoa eta 5
zenbakiak, berriz, balore handienekoa izanik)
Zuen lana baloratzeko, honakoak hartuko dira
kontuan:
◦ Ariketak egin izana.
◦ Idatzitakoa ortografikoki ondo egotea.
◦ Lanaren antolaketa eta aurkezpena (formatoa).
◦ Originaltasuna eta sormena.
◦ Talde lana: taldekideei eta gainontzekoei laguntzea, parte
hartzea, norbanakoen betebeharrak…
◦ Informazio bilketa eta antolaketa.
◦ Informazioa jasotzeko erabili diren iturri ezberdinak kontuan hartuko
dira.
ITZULI
SARRERA JARDUERA PROZESUA BALIABIDEAK ONDORIOAK
16. ONDORIOAK
Historiaurreko bizimodua ingurune arloaren gai
interesgarrienetariko zein garrantzitsuenetariko bat da. Hori dela
eta, garai hau ezagutzea eta balioestea beharrezkoa da.
Beraz, webquest hau bukatu eta gero ikerketarekin ez ezik
lanarekin ere disfrutatu izana espero da.
Zerbait ikasi al duzue? Zer? Zerbait ikasiz gero, lana ondo egina
egongo da.
Lan piloa egin duzuenez, gustatuko litzaiguke zuek webquest
honenganako duzuen iritzia ezagutzea. Horretarako, webquest
honen edukiak, dinamika, metodologia eta antolaketari buruz hitz
egiteko aukera emango zaizue. Baita aldaketa berri batzuek
egiteko proposamenak ere.
ITZULI
SARRERA JARDUERA PROZESUA BALIABIDEAK EBALUAKETA
17. Paleolito
Lehenengo ehiztariak eta biltzaileak.
◦ Zer ehizatzen zuten? Zertarako?
◦ Non bizi ziren? Nola?
◦ Zergatik ziren nomadak?
Harriaren erabilera.
◦ Zertarako erabiltzen zuten harria?
◦ Zer teknika mota erabiltzen zuten?
◦ Beste material mota erabiltzen zuten? Baiezkoa bada, zeintzuk? Eta zertarako?
Suaren bila.
◦ Zer teknika erabiltzen zuten?
◦ Zure ustez, zertarako erabiltzen zuten sua?
Lehenengo artistak.
◦ Zergatik apaintzen zituzten haitzuloetako hormak pinturaz?
◦ Zer da labar pintura?
ITZULI
18. Neolito
Neolitoko iraultza. Bizimodu sedentarioa.
◦ Zergatik bihurtu ziren sedentario Neolitoko giza taldeak? Zergatik eraikitzen zituzten
herrixkak ibaien ondoan?
◦ Nekazaritza.
Landatutako lehenengo espezieak, zeintzuk izan ziren?
◦ Abeltzaintza.
Zeintzuk izan ziren etxekotutako lehengo animaliak?
Neolitoko eskulangileak.
◦ Tresna espezializatuagoak harriarekin: lurra lantzeko, uzta jasotzeko, alea ehotzeko.
◦ Ehunak.
Zerez egiten zituzten?
Nola egiten zituzten? Teknikaren azalpena eman.
◦ Zeramika.
Nola egiten zituzten ontziak?
Zertarako erabiltzen ziren? Ba al zuen zeramikak bestelako erabilerarik?
Neolitoko artista.
◦ Zeintzuk dira garai hartako arte adierazpenak? (eszenak, irudi eskematikoak).
◦ Zeramika.
Nola apaintzen zituzten zeramika piezak? ITZULI
19. Metal aroa
Metal Aroko asmakuntzak.
◦ Zein izan zen lehendabiziko metala?
◦ Ondoren, zein metal motak hasi ziren erabiltzen?
◦ Zein da metala lantzeko teknika?
◦ Zer objektu mota eta tresnak egin zitezkeen?
◦ Gaur egun ere erabiltzen ditugun hiru asmakuntza egin zituzten:
Gurpila.
Haize oihala.
Goldea.
◦ Merkataritza jardueraren sorrera.
◦ Zure ustez, nekazaritzaren eta abeltzaintzaren garapena zeri dagokio?
Lehenengo hirien sorrera.
◦ Zergatik sortu ziren “hiri” txikiak?
◦ Nolakoak ziren herrixka handi hauen etxebizitzak, biltegiak, dendak...?
Monumentu megalitikoak.
◦ Iruinarriak.
Nolakoak ziren?
Zure ustez, zertarako erabiltzen ziren?
◦ Trikuharriak.
Nolakoak ziren?
Zertarako erabiltzen ziren?
◦ Harrespilak.
Nolakoak ziren?
Zertarako erabiltzen ziren?
ITZULI
20. ALBISTEAREN EGITURA
Gertatu berri den zerbaiten berri ematen da
albisteetan. TITULARRA
Azpititularra
SARRERA
1. PARRAFOAN: ZER?, NORK?, NOIZ? eta NON?
2. PARRAFOAN: NOLA? eta ZERGATIK?
GORPUTZA
Albistea idatzi den unetik gertuen dauden informazioak lehenengo.
Eta une horretatik denboran urruntzen doazenak gero.
IGORLEA
ARGAZKIA/IRUDIA
Argazki oina
ITZULI
21. TESTU ZIENTIFIKOAREN EGITURA
IZENBURUA
Zertaz hitz egingo da testuan? Zer da?...
GORPUTZA
Azalpen zehatzak.
Teknizismoak.
…
ONDORIOA
Garrantzia.
…
ITZULI
22. AZALPEN TESTUAREN EGITURA
IZENBURUA
SARRERA
◦ ZER?, NOIZ?, NOR(K)?.
GORPUTZA.
◦ ADIBIDEZ: bizimodua, ohiturak, tresnak…
ITZULI
