2. MEKANISMOEN
SAILKAPENAMugimenduaren transmisioa
Lineala (1): Mugimendua, indarra eta
potentzia molu linealean transmititzen ditu
alde batetik bestera.
Zirkularra (2): Mugimendua, indarra eta
potentzia modu zirkularrean transmititzen
dituzte elementu eragiletik hargailuraino.
Mugimenduaren
transformazioa
Zirkularretik Lineala (3)
3. INDARRAREN
MOMENTUAIndar batek puntu edo ardatz baten
inguruan sortarazten duen biraketa-efektua
adierazten du. Ondoko
biderkaketa bektorialaren
bidez definitzen da:
M = Momentua
F = Indarra (Newtons)
d = distancia (metros)
M=F·d
“Palanka bat eman
eta mundua
mugituko dut”
Arquímedesek
4. 1-Transmisio Lineala (1)
PALANKA
Sostegune edo
artikulazio puntu
batean birak ematen
dituen barra zurruna
da.
Palanka orekan egon ohi ekuazio
hau betetzen denean F·d=R·r
8. 1-Transmisio Lineala (2)
POLEA FINKOA
Ardatz baten inguruan
birak ematen dituen gurpil
artekatua da
Orekan egon ohi da
hau betetzean F=R
RF
9. 1-Transmisio Lineala (3)
POLEA MUGIGARRIA
Bi poleak osatzen dute,
bat mugiezina eta bestea
linealki mugi daiteke
Orekan egon ohi da, hau
betetzean F=R/2
F
R
F=R/2n
10. POLIPASTOA
Polea finko eta mugigarrian dituen muntaia
berezi da. Poleen kopurua bikoitia izan behar
du (horien erdiak polea finkoak izango dira
eta beste erdiak mugigarriak)
Orekan egon ohi da,
berdintza hau betetzen
denean F = R/2n
11. 2-Transmisio Zirkularra (1)
MARRUSKADURA-GURPILAK
Lotuta dauden bi gurpil osatzen
dituzten sistema da
Gurpil eragilea edo sarrerakoa
mugitzean, irteerako gurpila
mugiarazten du, herrestan
eramaten duelako lehenengokoak
Ekuazioa V1·d1=V2·d2
Transmisio-erlazioa i = d1/ d2
12. 2-Transmisio Zirkularra (2)
UHALDUN POLEAK DITUEN SISTEMA
Bata bestetik distantzia jakin batera dauden
bi polea edo gurpil dira
Ardatzak paraleloak
dira eta uhalaren esker
batera egiten dute bira.
Biraketa-abiaduraren
erlazioa, hau da V1·d1=V2·d2
Transmisio-erlazioa hau da i = d1/ d2
Polea-trena V1/V4 = d2·d4/ d1·d3
13. 2-Transmisio Zirkularra
(3)ENGRANAJEAK
Gurpil-sortak dira. Irtenguneak dituzte
(hortzak) eta bata bestearen barnean sartzen
dira
1 ardatzaren mugimendu zirkularra 2 ardatzera
transmititzen da ardatzetan sartuta dauden 1
eta 2 engranajeen bitartez
Bi engranajeek eta bi ardatzek kontrako
norabidean ematen dituzte birak
Engranajeei esker, mugimendu zirkular bat
gertu dauden bi ardatzetara transmiti daiteke
(paraleloak, perpendikularra edo zeiharrak)
17. 2-Transmisio Zirkularra (6)
TORLOJU AMAIGABEA
Helize formako gurpil horzdun bati
engranatzen zaion torloju bat da
Bere ardatza torlojuarenarekiko
perpendikularra da
Ardatz-eragilearen sartutako torloju
amaigabearen bira bakoitzeko, arraste-
ardatzari akoplatutako gurpil
horzdunak hortz bat biratzen du.
Ekuazioa Ngurpil·Zgurpil = Ntorloju·Ztorloju
Transmisio erlazioa i = Ngurpil/Ntorloju
18. 2-Transmisio Zirkularra (7)
KATEDUN ENGRANAJEEN SISTEMA
Ardatz paraleloak dituzten
bi gurpil horzdunek
osatzen dute. Bata bestetik
distantzia jakin batera
daude eta batera biratzen dute biei engranatuta
dagoen kate baten eraginagatik
Ekuazioa: N1·Z1=N2·Z2 , N abiadura izanez
eta Z engranajeen hortz kopurua
19. 2-Transmisio Zirkularra (8)
UHALDUN POLEAK DITUEN TRENA
Uhala duten poleen sistema da eta bi gurpilek
baino gehiagok osatzen dute.
1 ardatzaren mugimendu
zirkularra 2 ardatzera
transmititzenda 1 eta 2 poleen
bitartez, elkartzen dituen lotura uhal
tenkatuari esker, 2 eta 3 poleek, ardatz berera
akoplatuta daudenez, abiadura berean biratzen
dute. Azkenik, 3 polearn mugimendua 4 poleara
transmititzen da lotzen dituen uhalaren bidez.
Ekuazioa: N4/N1=(D1·D3)/(D2·D4)
20. 2-Transmisio Zirkularra (9)
ENGRANAJE TRENA
Bi engranajek baino gehiagok osatzen duten
sistema da. Gurpilak binaka engranatzen
badira TREN KONPOSATUA deritzo.
Lehenengo ardatzaren mugimendu zirkularra
bigarrenari transmititzen zaio 1 eta 2 gurpilen
esker. 3 gurpilak 2 gurpilarekin batera
biratzen du eta 4 gurpilari igortzen dio
mugimendua. Bikote bakoitzak bere
bikotearen kontrako norabidean egiten du
bira
Ekuazioa: N6/N1=(Z1·Z3·Z5)/(Z2·Z4·Z6)
21. 2-Transmisio Zirkularra
(10)ABIADURA ALDAKETA
Abiadura angeluarra (w) :denbora unitatean egindako
espazio angeluarra da. Unitateak: rad/s (SI) eta
bira/min
Abiadura lineala (v): Abiadura denbora-unitate
bakoitzean eginiko desplazamendua da (amaierako
posizioa ken hasierako posizioa, m/s-tan neurtzen da.
22. 3-Mugimendu zirkularra zuzena
transformatzen duten
mekanismoak (1)PIÑÓI-KREMAILERA
Hortz zuzenak dituen piñoi edo gurpil
horzduna da, kremailera bati lotuta.
gurpil horzdunak bira egiten duenean
kremailera mugimendu zuzenez
mugitzen da.
Mekanismo hau itzulgarria da
23. 3-Mugimendu zirkularra zuzena
transformatzen duten mekanismoak
(2)
TORLOJU-AZKOIN SISTEMA
Torloju-azkoin sistemak torloju hariztatu eta
azkoin bana ditu. Azkoinaren barneko diametroa
torlojuarenaren berdina izaten da.
Torlojuak bira egiten badu eta
azkoinaren orientazioa
aldatu gabe mantentzen bada,
aurrera egiten du ardatz hariztatutik zuzen;
eta alderantziz, azkoinak Bira egiten badu eta
posizioa ez bada aldatzen, torloju hariztatua era
linealean mugitzen da.
24. 3-Mugimendu zirkularra zuzena
transformatzen duten mekanismoak
(3)
BIRADERA-TORNU MULTZOA
Biradera birarazten duen ardatzari
lotuta dagoen barra da. Ardatza
biratzeko indarra zuzenean aplikatuko
balitz, egin beharko litzatekeena baino
txikiagoa da. Gailu honetan oinarrituta
dagoen mekanismoa
tornua da
Ekuazioa:
F·d=R·r F=(R·r)/d
25. 4- Mugimendu zirkularra joan-etorriko
mugimendu zuzena bihurtzeko
mekanismoak (1)
BIELA-MANIVELA
BIRABARKIA
ESPEKA
ESZENTRIKOA
26. 4- Mugimendu zirkularra joan-etorriko
mugimendu zuzena bihurtzeko
mekanismoak (2)
BIELA-MANIVELA
27.
28. 4-Transformación:
de Circ. a rect. alternat.(3)
Cigüeñal
¿Qué es?
¿Cómo funciona?
En que se utiliza
29. 4-Transformación:
de Circ. a rect. alternat.(4)
Leva-seguidor
¿Qué es?
¿Cómo funciona?
En que se utiliza
31. Recordatorio
Transmisón de movimiento
Lineal (1) (palanca, polea fiaj, móvil)
Circular (2)(ruedas de fricción, poleas con correa,
engranajes, tornillo sin fin, engranaje con cadena, variación
de velocidad, tren de poleas con correa, tren de engranajes
Transformación de movimiento
Circular Rectilíneo (3) (Piñón cremallera,
tornillo tuerca, manivela torno,)
Circular Rectilíneo alternativo (4)
( biela manivela, cigüeñal, leva seguidor, excéntrica)
32. Otros mecanismos
Mecanismos para dirigir el movimiento
Mecanismos para regular el movimiento
Mecanismos de acoplamiento
Mecanismos de acumulación de energía