รังสีวินิจฉัย (Diagnostic imaging ) งานด้านรังสีเอกซ์ เอกซเรย์ทั่วไป (Conventional radiograph ) เอกซเรย์ภาพเคลื่อนไหว (Fluoroscopy ) เอกซเรย์เคลื่อนที่ (Mobile x-ray ) งานด้านคลื่นเสียงความถี่สูง ( Ultrasound ) งานด้านคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ( Magnetic resonance imaging) งานหัตถการพิเศษ-รังสีร่วมรักษา (Intervention ) เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (Computed tomographic scan ) เอกซเรย์เต้านม (Digital Mammography )

2. การส่ งตรวจทางรังสี วนิจฉัยในรู ปแบบใหม่
ิ

3. การส่ งตรวจทางรังสี วนิจฉัยในรูปแบบใหม่
ิ
 ระบบการตรวจทางรังสี วนิจฉัย ได้ พฒนาการบริการในรู ปแบบ
ิ ั
ดิจิตอลแทนการใช้ ฟิล์ ม การตรวจทุกอย่ างทีให้ บริการยังเหมือนเดิม
่
แต่ เปลียนการดูภาพผ่ านจอคอมพิวเตอร์
่

4. การบริการ จานวนผู้ป่วย
เอกซเรย์ ทวไป (Conventional radiograph )
ั่ ไม่ จากัด
เอกซเรย์ เคลือนที่ (Mobile x-ray )
่
เอกซเรย์ ส่องตรวจ (Fluoroscopy ) 5-6 ราย/วัน
เอกซเรย์ เต้ านม (Digital Mammography )
งานด้ านคลืนเสี ยงความถี่สูง ( Ultrasound )
่ 30 part/เช้ า
5 part/บ่ าย
เอกซเรย์ คอมพิวเตอร์ (Computed ไม่ จากัด กรณีพร้ อม
tomographic scan )/MRI
งานหัตถการพิเศษ-รังสี ร่วมรักษา (Intervention ) Biopsy 3 ราย/วัน
PTBD อังคาร,พุธ บ่ าย
Stereo breast
biopsy จันทร์ ,พฤหัส

5.  นางสมานลักษ์ วิรุณพันธ์
นักรังสี การแพทย์ ชานาญการ
กลุ่มงานรังสี วนิจฉัยฯ
ิ
โรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานี

6. รังสี วนิจฉัย (Diagnostic imaging )
ิ
 งานด้ านรังสี เอกซ์
• เอกซเรย์ ทั่วไป (Conventional radiograph )
• เอกซเรย์ ภาพเคลือนไหว (Fluoroscopy )
่
• เอกซเรย์ เคลือนที่ (Mobile x-ray )
่
• เอกซเรย์ คอมพิวเตอร์ (Computed tomographic scan )
• เอกซเรย์ เต้ านม (Digital Mammography )

7. รังสี วนิจฉัย (Diagnostic imaging )
ิ
 งานด้ านคลืนเสี ยงความถี่สูง ( Ultrasound )
่
 งานด้ านคลืนแม่ เหล็กไฟฟ้ า ( Magnetic
่
resonance imaging)
 งานหัตถการพิเศษ-รังสี ร่วมรักษา (Intervention )

8. งานด้ านรังสี เอกซ์

9. งานด้ านรังสี เอกซ์
เอกซเรย์ทวไป (Conventional radiograph )
ั่
ส่ งภาพเข้าระบบ PACS(ระบบการจัดเก็บภาพทางการแพทย์)

10. เอกซเรย์ทวไป (Conventional radiograph )
ั่
Skull ,
mandible,
paranasal sinus ,
nasal bone ฯลฯ

11. เอกซเรย์ทวไป (Conventional radiograph )
ั่
Spine:
c- spine ,
T-spine ,
L-spine ,
L-S spine ,
Sacral spine
coccyx spine

12. เอกซเรย์ทวไป (Conventional radiograph )
ั่
 Plain abdomen supine, upright,
 KUB

13. เอกซเรย์ทวไป (Conventional radiograph )
่ั
Upper Extremities
hand ,
forearm ,
elbow jt. ,
humurus ,
shoulder

14. เอกซเรย์ทวไป (Conventional radiograph )
ั่
Lower Extremities
• Foot ,
• ankle jt. ,
• leg ,
• knee jt.
• Femur

15. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
 แพทย์ เขียนใบ request สี เหลือง โดยต้ องระบุ ชื่ อ – สกุล ,
HN. ,อายุ , ส่ วนที่ตรวจ ,ประวัติสาคัญ(ติดสติ๊กเกอร์ )
 ส่ ง pt. มาที่แผนกรังสี วนิจฉัย
ิ

16. การเตรียมตัวก่อนตรวจ
 ผู้ป่วยต้ องไม่ ต้งครรภ์ ถ้ าตั้งครรภ์ ต้อง
ั
แจ้ งเจ้ าหน้ าที่ทราบก่ อนตรวจ
 ใส่ ชุดโรงพยาบาลที่เตรียมไว้ ถอดเสื้อ-
ชุ ดชั้นในที่มส่วนของโลหะ(เช่ นตะขอ
ี
,มุก) ออก
 ถอดอุปกรณ์ หรือเครื่องประดับออกจาก
บริเวณที่จะถ่ ายภาพเอกซเรย์

17. 1.2 เอกซเรย์ ภาพเคลือนไหว (Fluoroscopy)
่
 เป็ นการตรวจพิเศษ ผู้ป่วยอาจจะได้ กน สวน หรือฉีด สารทึบรังสี เพือจะดู
ิ ่
อวัยวะต่ างๆ ได้ แก่
• ระบบทางเดินอาหาร
• ระบบปัสสาวะ
• ดูอวัยวะทีเ่ ป็ นโพรง รู เป็ นต้น

18. การตรวจระบบทางเดินอาหาร
จะแบ่ งการตรวจออกเป็ นดังนี้
Esophagogram
Barium swallowing
Upper GI.
Long GI.
Ba. Enema

19. 1.2 เอกซเรย์ ภาพเคลือนไหว (Fluoroscopy)
่
 ใบ Request สี เหลือง
 นัดตรวจทีห้องเบอร์ 6 รั งสี วนิจฉัย(ไม่ เกิน 2 สั ปดาห์ )
่ ิ

20. การเตรียมตัวก่อนตรวจ
Ba. Enema
 ผูป่วยต้องไม่ต้ งครรภ์
้ ั
 รับประทานอาหารอ่อนก่อนมาตรวจ 1-2 วัน
 รับประทานยาระบายก่อนวันตรวจ เช้า 2 เม็ด ตอนเย็น 2 เม็ด พร้อมยา
ระบายน้ า 1 ขวด
 งดน้ า,อาหาร ,ยารับประทานทุกชนิดหลังเที่ยงคืน
 กรณี ผป่วย admit เช้าวันตรวจสวน SSE ก่อนส่ งมาตรวจ
ู้

21. การเตรียมตัวก่อนตรวจ
Esophagogram
Barium swallowing
Upper GI.
Long GI.
 ผูป่วยต้องไม่ต้ งครรภ์
้ ั
 ถอดเสื้ อ-ชุดชั้นในที่มีส่วนของโลหะ(เช่นตะขอ,มุก) ออก
 ถอดอุปกรณ์ หรื อเครื่ องประดับออกจากบริ เวณที่จะถ่ายภาพเอกซเรย์
 เสื้ อที่มีกระดุมหรื อภาพ/ตัวหนังสื อสกรี นต้องถอดออก
 งดน้ า,อาหาร ,ยารับประทานทุกชนิดหลังเที่ยงคืน

22. ระบบทางเดินปัสสาวะ (IVP )

23. ระบบทางเดินปัสสาวะ (IVP )
 เป็ นการตรวจดูการทางานของไต ก่อนส่ งตรวจจะต้องมีผล BUN , Cr.
การเตรียมคนไข้
•ผู้ ป่วยต้ องไม่ ต้งครรภ์
ั
•ต้ องไม่ มีประวัติแพ้อาหารทะเล
•ตรวจสอบว่ ามีประวัติโรคประจาตัว เช่ น หอบหืด ,ความดัน,
หัวใจ ถ้ ามีโรคประจาตัวบางอย่ างจาเป็ นต้ องใช้ contrast พิเศษ
(non - ionic)
•มีผล BUN , Cr.

24. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
 แพทย์ เขียนใบ request
สี เหลือง และส่ งคนไข้ นัดตรวจ
ทีกลุ่มงานรังสี วนิจฉัย
่ ิ

25. การเตรียมตัวก่อนตรวจ
ระบบทางเดินปัสสาวะ (IVP )
• งดน้า,อาหาร ,ยาทุกชนิดหลังเทียงคืน หรืออย่ างน้ อย 6 ชม.ก่ อนตรวจ
่
 รับประทานยาระบายก่อนวันตรวจ ตอนเย็น 2 เม็ด พร้ อมยาระบายน้า 1
ขวด

26. เอกซเรย์ เคลือนที่ (Mobile x-ray )
่
 เป็ นการเอกซเรย์ ผ้ ูป่วยที่หอผู้ป่วย หรือ OR ซึ่ง ผู้ป่วยที่
จะเอกซเรย์ ควรจะมีอาการหนักไม่ สามารถช่ วยเหลือตัวเอง
ได้ เพราะการถ่ ายเอกซเรย์ นีภาพถ่ ายจะไม่ คมชัด และผู้ป่วย
้
รอบข้ างจะได้ รับปริมาณรังสี โดยไม่ จาเป็ น

27. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
 1. แพทย์ เขียนใบ request สี เหลือง หรือ
พยาบาลเขียนแทนโดย ใช้ เป็ น รคส. ของแพทย์ ผ้ ส่ง
ู
ตรวจ
 2. พยาบาลที่หอผู้ป่วยโทรตาม จนท. ที่
1128,1127 นอกเวลาราชการ 1127 หรือ
ตามมือถือเจ้ าหน้ าที่อยู่เวร on call

28. เอกซเรย์ เต้ านม (Digital Mammography)

29. เอกซเรย์ เต้ านม (Digital Mammography)
-เป็ นการถ่ ายภาพเต้ านม โดยใช้ ปริมาณรังสี ต่า ๆ
-สามารถแยกความแตกต่ างของไขมัน และเนือเยือชนิดต่ างๆ
้ ่
ของเต้ านมได้ ชัดเจน
- สามารถเห็นเนือเยือทีเ่ ป็ นมะเร็ง ระยะเริ่มต้ นได้ เป็ นอย่ างดี
้ ่
- เป็ นเครื่องมือทีให้ ผลถูกต้ อง และแม่ นยาได้ สูงถึง 90 %
่

30. การเตรียมตัวผู้ป่วย.
 เช็ดล้ างสิ่ งสรกปรก โดยเฉพาะครีม
ทาผิว , หรือฝุ่ นแป้ งออกจากบริเวณ
เต้ านมและ รักแร้ ให้ สะอาด (กาจัด
artifact)
 ถอดสร้ อยคอ,ต่ างหูออก
 ถ้ าเลียงได้ ไม่ ควรทาช่ วงใกล้เป็ น
่
ประจาเดือน (เต้ านมคัดตึง)

31. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
 1. แพทย์ เขียนใบ request สี ชมพู
 2. ส่ งคนไข้ ตรวจที่แผนกรังสี วนิจฉัย
ิ
หมายเหตุ : เปาหมาย
้
ตรวจได้ ครบ 100 %โดยไม่ นัด

32. II. การสร้ างภาพด้ วยคลืนเสี ยงความถีสูง
่ ่
(Ultrasonography)

33. II. การสร้ างภาพด้ วยคลืนเสี ยงความถีสูง
่ ่
(Ultrasonography)
การตรวจอัลตร้าซาวด์แบ่งการตรวจออกเป็ นดังนี้
 Upper abdomen
 Lower abdomen
 Whole abdomen
 Thyriod
 Braest
 Doppler US

34. Ultrasonography
การตรวจที่ไม่ตองเตรี ยมตัว
้
 Thyriod
 Braest
 Doppler US

35. การตรวจทีมีการเตรียมตัว
่
 Upper abdomen
การเตรียมตัว
 งดอาหารและเครื่ องดืมทุกชนิดก่ อนการตรวจ 4-6 ชั่ วโมง
่
Lower abdomen
รับประทานอาหารได้ ตามปกติ
ดืมนา 4-5 แก้วก่อนตรวจประมาณ 2 ชั่วโมง(ห้ ามปัสสาวะก่อนตรวจ
่ ้
กรณีผ้ ูป่วยในให้ ดมนาประมาณ 06.00 น.)และจะตรวจได้ เมือ Pt. ปวดปัสสาวะ
ื่ ้ ่

36. Whole abdomen
 งดอาหารทุกชนิดก่อนการตรวจ 4-6 ชัวโมง
่
 ดื่มน้ า 4-5 แก้วก่อนตรวจประมาณ 2 ชัวโมง(ห้ามปั สสาวะก่อนตรวจ
่
กรณี คนไข้ในให้ดื่มน้ าประมาณ 06.00 น.)และจะตรวจได้เมื่อ คนไข้
ปวดปัสสาวะ

37. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
 แพทย์ เขียนใบ request สี เขียว โดยต้ องระบุ ชื่อ
– สกุล , HN. ,อายุ , ส่ วนที่ตรวจ ,ประวัตสาคัญ
ิ
 ส่ งคนไข้ ตรวจที่แผนกรังสี วนิจฉัย
ิ
หมายเหตุ : นัดไม่ เกิน 2 สั ปดาห์ หรือ สามารถ
ตรวจได้ เลย

38.  นายชัยสุ นทร วิเศษนันท์
นักรังสี การแพทย์ ชานาญการ
กลุ่มงานรังสี วนิจฉัยฯ
ิ
โรงพยาบาลมะเร็ งอุดรธานี

39. III. งานหัตถการพิเศษ -รังสี ร่วมรักษา (Intervention)

40. III. งานหัตถการพิเศษ -รังสี ร่วมรักษา
(Intervention)
 เป็ นการประยุกต์ งานทางวินิจฉัยโดยใช้ เครื่องมือทีมอยู่ มาทาให้ เกิด
่ ี
ประโยชน์ มากขึน
้
ด้ านวินิจฉัย เช่ น
needle aspiration
needle biopsy under
US/CT/Fluoroscopy
PTBD/PCN
RFA

41. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
needle biopsy under US/Fluoroscopy
, Stereotactic breast biopsy
 1. จะต้ องมีผล lab ที่เกียวข้ อง เช่ นPlain film ,
่
PT/PTT
 แพทย์เขียนใบ consult รังสี แพทย์
 ส่ งผู้ป่วย consult รังสี แพทย์ ทีแผนกรังสี วนิจฉัย
่ ิ
 แผนกรังสี วนิจฉัยจะนัด วันเวลาที่ ทาหัตถการ กับฝ่ ายที่ส่งมาตรวจ
ิ

42. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
needle aspiration
needle biopsy under
US/Fluoroscopy
ขั้นตอนการตรวจ
 เวลาการทาหัตถการ 11.00 – 12.00 น. (Pt.
NPO หลัง 6.00 น.)

43. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
Stereotactic breast biopsy
ขั้นตอนการตรวจ
 เวลาการทาหัตถการ 13.00 น. (Pt. NPO หลัง
8.00 น.)

44. การใส่ ท่อระบายนาดีในผู้ป่วยภาวะท่ อนาดีอุดตัน
้ ้
PTBD : percutaneous biliary drainage
PCN: percutaneous nephostomy
อุปกรณ์ ทต้องเตรียมมาพร้ อมผู้ป่วยในวันทาหัตถการ
ี่
 Set urine 1 set
 Set suture 1 set
 Urine bag 1 ถุง

45. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
PTBD/PCN/PCD
 จะต้ องมีผล lab ที่เกียวข้ อง เช่ นPlain film , PT/PTT
่
 แพทย์ เจ้ าของไข้ เขียน consult
 ให้ pt. นาแฟมประวัตพร้ อมใบ consult มายืนที่ห้องหมายเลข 6
้ ิ ่
 รังสีแพทย์ ประเมินสภาวะของ pt.
 แผนกนัดวันเวลาตรวจ โดยคนไข้ จะต้ อง Admit ก่ อนทา
ขั้นตอนการตรวจ
 แผนกรังสี วนิจฉัยจะนัดเวลากับ ward โดยจะทาช่ วงบ่ าย
ิ

46. Radiofrequency Ablation; RFA
 RFA
 ใช้ ในการรักษามะเร็งตับ ทีไม่ สามารถทาการผ่ าตัดได้ และให้
่
ผลการรักษาทีดี สะดวก รวดเร็วและมีภาวะแทรกซ้ อนต่า โดยแพทย์
่
จะสอดเข็มเข้ าไปในก้ อนมะเร็ง และปล่ อยคลืนพลังงาน RF เข้ าไป
่
จนทาให้ เกิดความร้ อน และความร้ อนนีเ้ องทาให้ เกิดการทาลาย
ก้อนมะเร็ง

47. Radiofrequency Ablation; RFA

48. Radiofrequency Ablation; RFA

49. ขั้นตอนการส่ งตรวจ
RFA
 จะต้ องมีผล lab ทีเ่ กียวข้ อง เช่ นPlain film ,
่
PT/PTT/LFT/tumor marker และอืนๆ ตามแพทย์ สั่ง ่
 แพทย์ เจ้ าของไข้ เขียน consult
 ให้ pt. นาแฟ้ มประวัติพร้ อมใบ consult มายืนทีห้องหมายเลข 6
่ ่
 รังสี แพทย์ ประเมินสภาวะของ pt.
 แผนกนัดวันเวลาตรวจ โดยคนไข้ จะต้ อง Admit ก่ อนทา
ขั้นตอนการตรวจ
 แผนกรังสี วนิจฉัยจะนัดเวลากับ ward โดยจะทาช่ วงบ่ ายทีห้องผ่ าตัด
ิ ่

50. การส่ งตรวจเอกซเรย์ คอมพิวเตอร์
(CT scan ) /คลืนแม่ เหล็กไฟฟา(MRI)
่ ้
 ปัจจุบันศูนย์ มะเร็งอุดรธานียงไม่ มเี ครื่องเอกซเรย์ คอมพิวเตอร์ (CT
ั
scan ) ของตนเอง กรณีผ้ ูป่วยจาเป็ นต้ องได้ รับการตรวจเอกซเรย์
คอมพิวเตอร์ จะส่ งตรวจทีโรงพยาบาลค่ ายประจักษ์ ศิลปาคม หรือต้ น
่
สั งกัดเดิมตามสิ ทธิบัตร

51. การส่ งตรวจเอกซเรย์ คอมพิวเตอร์
(CT scan ) /คลืนแม่ เหล็กไฟฟ้ า(MRI)
่
 ขั้นตอนการส่ งตรวจ
• แพทย์เขียนใบ request
ชื่อ สกุล HN ของคนไข้
-มีผลlab ค่ า Bun/ Cr ที่ปกติ
- ประวัติการแพ้อาหารทะเล
-โรคประจาตัวอืนๆ หอบหืด ความดัน
่
• ตรวจสอบสิ ทธิการรักษา (สิ ทธิ ปกส รพ.ค่ ายส่ งหนังสื อส่ งตัวกลับต้ น
สั งกัด)

52. การส่ งตรวจเอกซเรย์ คอมพิวเตอร์
(CT scan ) /คลืนแม่ เหล็กไฟฟา(MRI)
่ ้
• เจ้ าหน้ าที่เอกซเรย์ ประสานศูนย์ CT/MRI รับคนไข้ ไปตรวจ
• รังสี แพทย์ แปลผล CT (Report.)
• รับผลตรวจ 2-3 วันถัดไป (ยกเว้ นกรณี Emergency )

53. Picture Archiving and
Communication System
 PACS ย่อมาจากคาว่า Picture Archiving and
Communication System

54. Picture Archiving and
Communication System
 คือ ระบบที่ใช้ ในการจัดเก็บรู ปภาพ
ทางการแพทย์ ( Medical
Images) และรับ-ส่ ง
ข้ อมูลภาพ ในรู ปแบบ Digital

55. การดูภาพผ่ าน ระบบ PACS

56. การรับผลตรวจ
 ผลตรวจ Report หลังตรวจเสร็จใส่ แฟ้ ม ของผู้ป่วย
 ผลตรวจทีเ่ ป็ นภาพ ดูผ่านระบบ LAN

57. การยืมผลการตรวจไปรักษาต่อ
 ผลตรวจทีเ่ ป็ นภาพถ่ ายรังสี รู ปแบบ CD

58. ขอบคุณครับ