1. De Keltische Kerk

kloosterleven
 kluizenaarschap
 kloosterarchitectuur
 kloosterkunst

2. Sint-Patrick




431: Palladius
reeds christenen?
traditie Sint-Patrick
belang Sint-Patrick

3. Het succes van de kloosters




grote populariteit na
pestepidemie 548
klooster = religieuze
stam/clan van monniken
en ontheemden
abt = clanhoofd
ascetische beweging
deel van uitstraling
kloosters

4. Ontstaan kloosterleven

oostelijk bekken mediterraan gebied
 verstedelijkte context 4e/5e eeuw
 ontstaan uit onvrede:
- christendom als religie middenklasse
- te filosofisch
- te weinig spiritueel

5. De oosterse asceten

tegenbeweging van
asceten:
- vrijwillige blootstelling
aan ontbering
- vrijwillige afzondering
 veel aanhang via
begrijpbare preken
 snelle verspreiding

6. Het kloosterleven




‘ora et labora’
toch geen vaste
leefregel
grote verschillen
tussen kloosters
asceten => meer tijd
voor gebed

7. Rol lekengemeenschap

werden manaig (monniken) genoemd
 doen werk op land & ateliers
 groot autarkisch landbouwbedrijf
 wonen in nederzettingen rond kloosters
 800: kloosters omschreven als steden

8. De kloosterboerderij

gerst & haver (wintervoedsel)
 koeien & afgeleide producten
(zomervoedsel)
 schapen: wol
 vlas: linnen
 Adomnan => Iona: dieet van rundsvlees,
varken, schaap, vis, zeehond, wild

9. Kledij





geen duidelijke regels
sober tot erg kleurrijk
haar: meestal lang +
krullen
Ierse tonsuur
meestal geen baard

10. Gastvrijheid

erezaak
 tobbe met warm water
 maaltijd
 bed
 geschriften => oproep door wereldlijke
leiders om tegen kerkasiel op te treden

11. Kloosterschool




ook voor jongens uit
manaig
nadruk op Latijn &
godsdienst
mogelijkheid tot
adoptie door
monniken
vrouwen uit Manaig
=> pleegouderschap

12. Kloosterarchitectuur

13. Grondplan





geen vooropgezet
grondplan
grote omwalling
afbakening heilig
gebied
binnen => slordige
spreiding gebouwen
cfr eerste kloosters

14. Kloosterkerk





oorspronkelijk in hout
kleine raampjes
steile puntgevel
mogelijk decoratie in
vergankelijke
materialen
Cogitosus: kerk
Kildare beschilderde
panelen

18. Ronde torens


-
vanaf einde 8e eeuw
functie?
toevluchtsoord
uitkijkpost
klokkentoren
schatkamer

20. Bijenkorfhutten



Los op elkaar
gestapelde stenen
Vooral op afgelegen
& kleine eilandjes
Erg populair bij
kluizenaars

21. kluizenaarsbeweging





cé li dé
spirituele herbronning
patronage door
kloosters
veel weerslag in
literatuur
algemeen weinig
impact

23. Skellig Michael

24. Skellig Michael

30. Iona

31. Sint Columba & Iona

32. Biografie Sint-Columba






Adomnan
geboren in 521
sterft 9 juni 597
kleinzoon Conall
Gulban
gestudeerd bij
bisschop Clonard
weinig bekend over
periode voor Iona

33. Sint-Columba






Mogelijk korte tijd
geë
xcommuniceerd?
Illegaal kopië boek?
ren
Litteken in gezicht
Columba niet succesvol
bij Picten
Iona = wel invloedrijke
plaats
Opvolger = Baithne

34. Belang Iona?

centrum wijdvertakt netwerk
 7e eeuw: grote rol in bekering
Angelsaksische wereld
 Oswald van Northumbria
 Aedan => sticht Lindnisfarne
 rivaliteit Iona >< Lindnisfarne

35. Plundering door vikings




eerste keer => 795
opnieuw in 802 & 806
groot aantal
gesneuvelde
monniken
overlevenden stichten
nieuw klooster te
Kells

36. Het eiland Iona





eilandje: 5,5 x 2,5 km
rotsachtig: eik & es
bomen gekapt: graan
+ hulst (inkt)
amper resten uit tijd
Columba
Benedictijnerklooster:
12e eeuw

37. Vroegmiddeleeuwse omwalling



-
1e omwalling => 6e eeuw
2e omwalling => 7e eeuw
archeologische resten:
omwald gebied = 8 ha
wal = 1,5 m hoog x 4,5 m breed
gracht = 4,2 m breed x 3 m diep

38. Het klooster volgens Adomnan







-
veerdienst => curragh
kerk
reeks werkplaatsen
slaaphutten
gastenhuis
gemeenschapshuis met centrale haard
woonst Columba:
kleine hut met bed (steen als hoofdkussen)
afzonderlijke schrijfhut

39. St-Ronanskerk: 13e eeuw




fundamentsporen uit
samengeklitte klei
stenen fundamenten
pas vanaf 8e eeuw
onder kapel = sporen
oude begraafplaats
(o.a. vrouw)
losse vondsten

40. Torr an aba

in middeleeuwen vereerd als cel van
Columba
 sporen rechthoekig gebouw
 muur => turf op stenen basis (geeft soort
windscherm)
 bank van platte stenen

41. Religieuze miniatuurkunst




100% Ierse traditie
wortels in Koptische
manuscripten
doorgeefluik =>
Italiaans-Iers klooster
van Bobbio
baanbrekend =>
psalmenboek van StColumba

43. Het perkament

niet schapenhuid => wel kalfshuid
 anders bewerkt dan op vasteland
 oppervlak => zeer fijne suè de
 erg geschikt voor inkt + kleurstoffen
 arsenaal aan pennen, penselen, linealen,
passers

44. Tekeningen




aanvankelijk => enkel
eerste letter
later => carpet page
abstracte figuren =>
grote invloed La
Tè ne + germaanse
stijl
menselijke figuur => 2
dimensionaal plat

46. Invloed La Tè ne

47. Ketel van Gundestrup





Denemarken
Germaans gebied
wijgeschenk
Geroofd? Op
bestelling gemaakt?
belangrijkste
iconografische bron

51. Invloed Pictische symbolen

52. Book of Kells







Iona?
752 - 767
meerdere kunstenaars
wereldlijke
opdrachtgever?
in 878 naar Kells
overgebracht (Vikingen)
gebruik loep (bergkristal)
carpet page

58. Religieuze juweelkunst