1. ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÑÓÄÀËÃÀÀ,
ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÎÃÒÎËÖÎÎ
Лекц 3

2. ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÑÓÄÀËÃÀÀ, ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ
ÒÎÃÒÎËÖÎÎ
Ìàðêåòèíãèéí àðãà õýìæýýã çàäëàí
øèíæëýõ, òºëºâëºõ, õÿíàõ àëõàì á¿ðä
ºðñºëäºã÷èä, õýðýãëýã÷èä, íàéìàà÷èä
/äèëåð/ áîëîí çàõ çýýëèéí áóñàä õ¿÷èí
ç¿éëñèéí òóõàé ìýäýýëýë ìàðêåòèíãèéí
óäèðäëàãàä ÷óõàë øààðäëàãàòàé
áàéäàã.

3. ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéí õýðýãöýý íü äàðààõ
¿íäñýí ãóðâàí õàíäëàãûã áèé áîëãîäîã:
• Oðîí íóòãèéí ÷àíàðòàé ìàðêåòèíã
ñóäàëãààíààñ óëñ îðíû õýìæýýíèé
ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíä øèëæèõ õàíäëàãà.
• Õýðýãëýã÷äèéí ãà÷èãäëààñ õýðýãëýã÷äèéí
õýðýãöýý øààðäëàãàä øèëæèõ õàíäëàãà.
• Үíèéí çîõèöóóëàëòààð ÿâàãääàã
ºðñºëäººíººñ ¿íèéí çîõèöóóëàëòã¿éãýýð
ÿâàãääàã ºðñºë人íä øèëæèõ õàíäëàãà,

4. îðîí íóòãèéí ÷àíàðòàé ìàðêåòèíã ñóäàëãààíààñ
óëñ îðíû õýìæýýíèé ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíä
øèëæèõ õàíäëàãà.
ßàãààä ãýâýë ï¿¿ñ¿¿ä çàõ çýýëèéíõýý
õ¿ðýýã óëàì ºðãºæ¿¿ëýõ áîëñíîîñ ãàäíà
¿éëäâýðëýã÷ íü õýðýãëýã÷èäòýéãýý øóóä
õàðèëöàà õîëáîîòîé áàéõûí àðãàã¿é
áîëæýý.
Èíãýõëýýð ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéã
ººð àðãà çàìààð ýðæ õàéõ øààðäëàãà
óðãàí ãàðàâ.

5. Хýðýãëýã÷äèéí ãà÷èãäëààñ õýðýãëýã÷äèéí
õýðýãöýý øààðäëàãàä øèëæèõ õàíäëàãà.
Àøèã îðëîãîî íýìýãäýõèéí õýðýýð
õýðýãëýã÷èä áàðààã øèëæ ñîíãîõ óâèäàñòàé
áîëäîã
Áàðààíû øèíæ ÷àíàð, ¿çýìæ áàéäàë áîëîîä
áóñàä ç¿éë¿¿äèéí òàëààð õýðýãëýã÷, õóäàëäàí
àâàã÷äûí ñýòãýãäëèéã óðüä÷èëàí ìýäýõýä
àìàð õÿëáàð áèø áîëîõîîð ìàðêåòèíãèéí
ñóäàëãàà çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áîëäîã.

6. ¿íèéí çîõèöóóëàëòààð ÿâàãääàã ºðñºëäººíººñ
¿íèéí çîõèöóóëàëòã¿éãýýð ÿâàãääàã ºðñºë人íä
øèëæèõ õàíäëàãà,
Б¿òýýãäýõ¿¿íä îíöãîéëñîí íýð õàÿã
ºãºõ, çàðèì áàðààã ãàíö íýãõýíýýð íü
¿éëäâýðëýõ, áîðëóóëàëòûã óðàìøóóëæ
ñóðòàë÷ëàõ çýðýã ¿íýýð
çîõèöóóëàãääàãã¿é ìàðêåòèíãèéí àðãà
õýðýãñë¿¿äèéã ºðãºí äýëãýð àøèãëààä
èðýõëýýð ìàðêåòèíãèéí ìºíººõ àðãà
õýðýãñëèéã íü çàõ çýýë õýð çýðýã ìýäýð÷
áàéãààã áàñ ìýäðýõ øààðäëàãà ãàðíà

7. Ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéí ñèñòåì áîë
Х¿í, òºõººðºìæ, àðãà÷ëàë õîîðîíäûí
áàéíãûí õýëõýý õîëáîîã èëýðõèéëäýã ñèñòåì.
Эíэ íü öàã ¿åèéí, ¿íэí çºâ, õэðэãöээòэé
ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ, àíãèëàõ, çàäëàí
øèíæëýõ, ¿íýëýõ, ä¿ãíýõ, òàðààí ò¿ãýýõ,
óëìààð ìàðêåòèíãèéí ìýðãýæèëòí¿¿äèéí àâàõ
àðãà õýìæýýí¿¿äèéã òºëºâëºõ, õýðýãæ¿¿ëýõ,
õÿíàõ ¿éë àæèëëàãààã áîëîâñðîíãóé áîëãîõîä
÷èãëýãäýíý.

8. Ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéí ñèñòåì, ò¿¿íèé
êîíöåïöè

9. Ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéí òîãòîëöîî
íü
ìàðêåòèíãèéí øèéäâýð ãàðãàõ
çîðèëãîîð ìýäýýëëèéã áàéíãà,
òºëºâëºãººòýé㺺ð öóãëóóëàõ,
øèíæëýõ áà òîëèëóóëàõ àðãà,
àæèëëàãààíû ñ¿ëæýý þì.

10. Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû ¿íäñýí
çîðèëãî
1.õýðýãëýã÷äèéí õýðýãöýý, øààðäëàãûã
õàíãàõòàé õîëáîãäñîí àñóóäëóóäûã
øèéäâýðëýõèéí òóëä ò¿¿íä øààðäëàãàòàé
ìýäýýëëèéã áèé áîëãîõ,
2. Áàéãóóëëàãààñ õýðýãëýã÷, ò¿íø¿¿äòýéãýý
áàéíãûí áºãººä íàéäâàðòàé õýëõýý õîëáîî
òîãòîîæ õàäãàëàõàä îðøèíî.

11. ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà íü
• Çàõ çýýëèéí òóõàéí íºõöºëººñ ÿìàð àëáà,
ÿìàð õ¿÷ àæèëëóóëàõ øààðäëàãàòàé áàéãààã
îëæ õàðàí áàéãóóëëàãûíõàà äîòîîä íýãæ¿¿ä,
ò¿¿í÷ëýí íèéë¿¿ëýã÷ ò¿íø, õàìòàðàí àæèëëàõ
áàéãóóëëàãàà ñîíãîí àâ÷, ¿éë àæèëëàãàà,
¿éë÷èëãýýãýýðýý õýðýãëýã÷äèéã ººðòºº òàòàí,
íýð õ¿íäýý äýýøë¿¿ëýí, çàõ çýýëýý
ºðãºæ¿¿ëýõ íºõöºë, áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëæ
ºãíº.

12. ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà íü
• Ìýäýýëëèéí ¿íýí çºâ, íàéäâàðòàé
áàéäëûã õàíãàã÷ ãîë ¿íäýñ íü ñóäàëãàà.
• ̺í àëèâàà þìñ ¿çýãäýëä íóõàöòàé
õàíäàæ, ñóäëàæ íàðèéâ÷èëñíààð ÿíç
á¿ðèéí øèíý ñàíààíóóäûã áèé áîëãîõ
áîëîìæòîé.

13. Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû áîäèòîé
¿ð ä¿í áîë
• áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ õºãæëèéíõºº
¿íäñýí èãëýë, óðò áà áîãèíî õóãàöààíû
òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ áîäèò ¿íäýñëýëèéã
îëæ àâäàãò îðøèíî.
• Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû ÿâöàä
áàéãóóëëàãûí ºìíº òóëãàð áàéãàà ýãçýãòýé
àñóóäëûã øèéäâýðëýõ õàìãèéí áîëîìæòîé
àðãà çàìûã îëîõ, äýâø¿¿ëñýí çîðèëãî, çîðèëò,
òºëºâëºãººãºº ¿ð àøèãòàé õÿíàõ áîëîìæ
á¿ðääýã.

14. Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààã äàðààõ
äàðààëëààð õèéäýã
1. Ñóäëàõ àñóóäëûã òîäîðõîéëîõ
2.Ñóäàëãààíû äèçàéí áîëîâñ-ðóóëàõ
3.Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ àðãà õýëáýðýý ñîíãîõ
4.Ò¿¿âýðëýëòèéí äèçàéí ãàðãàæ ìýäýýëýë
öóãëóóëàõ
5.Ìýäýý ñýëòèéã øèíæëýí ä¿ãíýëò ãàðãàõ
6.Ñóäàëãààíû òàéëàí áýëòãýõ

15. Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû ¿íäñýí
÷èãëýë
1. Çàõ çýýë áà áîðëóóëàëòûí ñóäàëãàà
2. Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ñóäàëãàà
3.¯íèéí ñóäàëãàà
4.Á¿òýýãäýõ¿¿íèé èäýâõæ¿¿ëýë-òèéí ñóäàëãàà
5.Ìàðêåòèíãèéí îð÷íû ñóäàëãàà
6.ªðñºëäºã÷èéí ñóäàëãàà

16. Ñóäàëãààíû äèçàéí
Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààã ÿâóóëàõ çàãâàð
áóþó íàðèéâ÷èëñàí òºëºâëºãºº õèéõ
òàëààð ãàðãàõ íàðèéí ¿íäýñëýë á¿õèé
øèéäâýð¿¿äèéí õîñëîëûã ñóäàëãààíû
äèçàéí ãýäýã

17. Ñóäàëãààíû äèçàéíûã õèéõäýý:
• 1.Ñóäàëãààíû ¿å øàòóóäûã õýðõýí ã¿éöýòãýõ
áà òýäãýýðèéã (¿å øàòóóäûã) ººð õîîðîíä íü
õýðõýí õîëáîõ òóõàé àñóóäëûã íàðèéâ ëàí
çààíà.
• 2.Ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ, õ¿ñíýãòëýí
øèíæëýõ áà ¿ð ä¿íã ãàðãàæ òàéëàãíàõ àæëûã
çîõèîí áàéãóóëàõàä àíõààðàõ õýðýãòýé.
• 3.Ñóäàëãààíä øààðäàãäàõ çàðäàë, çàðöóóëàõ
õóãàöààã ñóäëàõ àñóóäëûí õýìæýýíýýñ
õàìààðóóëàí íàðèéí òîäîðõîé òºëºâëºõ
õýðýãòýé.

18. Ñóäàëãààíû äèçàéíûã áîëîâñðóóëàõàä äàðààõ àñóóäëóóäûã
çàéëøã¿é øèéäâýðëýõ øààðäëàãàòàé
1. Ñóäëàõ àñóóäëàà òîäîðõîé-ëîõ
2. Ñóäëàõ íºõöºë, ýçýíã òîäîðõîéëîõ
3. Ñóäàëãààíû íýãæ, õ¿ðýýã òîäîðõîéëîõ
4. Ñóäàëãààíû àðãûã òîäîðõîéëîõ
5.Ñóäàëãààíû õóãàöààã òîäîðõîéëîõ.
6.Ñóäàëãààíû äèçàéíû òºðºë, õ¿ðýýíýýñ
õàìààðóóëàí ñóäàëãààíû çàðäàë áà
ò¿¿íèé ñàíõ¿¿æèëòèéí òîîöîîã õèéõ

19. Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíä ñóäàëãààíû
äèçàéíû 3 ¿íäñýí òºðëèéã ºðãºí àøèãëàäàã
1.Øèíæèõ ñóäàëãàà. Ýíý íü òóõàéí ç¿éëèéí òàëààð
îéëãîëò îëæ àâàõ åðºíõèé çîðèëãîòîé ñóäàëãàà.
2.Òîäðóóëàõ ñóäàëãàà. Ýíý íü øèíæèõ ñóäàëãààãààð
îëæ àâñàí îéëãîëòûã öààøèä ã¿íçãèéð¿¿ëýí èë¿¿
äýëãýðýíã¿é ìýäýýëýë îëæ àâàõ àðãà þì.
3.Ó÷èð øàëòãààíû ñóäàëãàà. Ýíý íü ñóäàëæ áóé
àñóóäëûí ã¿íä èë¿¿ ã¿íçãèé íýâòýð÷ õàðèëöàí
óÿëäààíû øàëòãààí áà ¿ð äàãàâðûã òîäîðõîéëäîã
ñóäàëãàà.

20. Øèíæèõ ñóäàëãààã îëîí ÿíçûí
çîðèëãîîð õèéæ áîëäîã
Òóõàéëáàë:
• ºðñºëäºã èéí ñóäàëãàà,
• ¿íèéí ñóäàëãàà,
• á¿òýýãäýõ¿¿íèé ñóäàëãàà,
• èäýâõèæ¿¿ëýëòèéí ñóäàëãàà ãýõ ìýò.

21. Øèíæèõ ñóäàëãààíä ãîë òºëºâ äàðààõ
àðãóóäûã àøèãëàäàã
1. ñóäàëãààíû àñóóäàëä õîëáîãäîõ õî¸ðäîã÷
ìýäýýëëèéã àøèãëàõ
2. ñóäàëãààíû àñóóäëûí òàëààð ìýäëýã,
òóðøëàãàòàé õ¿ì¿¿ñòýé ÿðèëöàõ
3. îí÷èëñîí á¿ëã¿¿äèéã àøèãëàõ. ªºðººð õýëáýë,
öººí òîîíû õ¿ì¿¿ñèéã öóãëóóëàí ñóäàëãààíû
àñóóäàëòàé õîëáîîòîé ñîíèðõñîí àñóóëòóóäûã
òàâüæ õàðèëöàí ÿðèëöàæ ìàðêåòèíãèéí øèéäâýð
áîëîâñðóóëàõàä øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã îëæ
àâàõ.

22. Îí÷èëñîí á¿ëýãò
• Ýðõýëäýã àæèë
• ìýðãýæèë, áîëîâñðîë
• íèéãýìä ýçëýõ áàéð ñóóðü
• Çàí òºëºâèéí ÿëãààòàé á¿ëã¿¿äèéã
õàìðóóëàí ÿðèëöäàã

23. ßðèëöëàãûí ¿ð ä¿íä
• á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýã ÿìàð
áàéäëààð,
• ÿàæ ¿éëäâýðëýâýë õýðýãëýã÷äèéí
ñýòãýëä èë¿¿ íèéöýõ,
• ò¿¿íèéã ¿éëäâýðëýõýä ÿìàð áýðõøýýë
ó÷èð÷ áîëîõ,
• ò¿¿íèéã õýðõýí äàâàí òóóëàõ òóõàé
îëîí ÷óõàë ìýäýýëëèéã îëæ àâ÷
áîëäîã

24. Îí÷èëñîí á¿ëãèéã àøèãëàõ àðãûã
• ñóäàëãààíû òààìàãëàë äýâø¿¿ëýõ,
• àñóóëãûí àíêåòèéí á¿òöèéã òîäîðõîéëîõ
• øààðäàãäàõ ìýäýýëëèéí á¿òöèéã îëæ àâàõ,
• á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðëèéí òàëààð
åðºíõèé òîéì ìýäýýëýë àâàõ,
• øèíý á¿òýýãäýõ¿¿íèé ñàíàà îëæ àâàõ çýðýãò
ºðãºí õýðýãëýäýã.

25. Òîäðóóëàõ ñóäàëãààã
• Õýðýãëýã÷èéí çàí òºëºâ,
• õàíäëàãà,
• á¿òýö,
• á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíèé øèíæ
÷àíàðûã äýëãýð¿¿ëýí ñóäëàõàä
ºðãºí àøèãëàäàã

26. Òîäðóóëàõ ñóäàëãààíû 2 òºðºë
áàéäàã
1.Ñóóðèí ñóäàëãàà
2.Ò¿¿âýð ñóäàëãàà.

27. Ñóóðèí ñóäàëãàà ãýäýã íü
òóõàéëñàí ºðõ ãýð, õýðýãëýã , àæ àõóéí
íýãæèéã ñóäàëãààíû íýãæ áîëãîí ñîíãîí
àâ , òýäíèé õýðýãëýý áà õóäàëäàí àâàõ
òºëºâ áàéäàë, õàíäëàãûã òîäðóóëàí
ñóäëàõûã õýëíý.
Òóõàéëáàë, ºðõèéí òºñâèéí ñóäàëãàà, ¿¿ãýýð
íýã ºðõèéí æèëèéí ìºíãºí îðëîãûí á¿òýö,
çàðöóóëàëòûã òîîöîí ãàðãàíà.

28. ò¿¿âýð ñóäàëãààã
• Ìýäýýëëèéã áîãèíî õóãàöààíä ãàðãàæ
àâàõàä õýðýãëýíý.
• Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíä õàìðàãäàõ
íýãæ¿¿äèéã íýã á¿ð ëýí õàìààð
ñóäëàõ áîëîëöîîã¿é ¿åä,
• ýñâýë áîëîëöîîòîé áîëîâ öàã
õóãàöàà, õºðºí㺠õ¿ õýìíýõ ¿¿äíýýñ
õèéäýã

29. Óчèð øàëòãààíû ñóäàëãàà
Òîäðóóëàõ ñóäàëãààíû çýðýãöýý
ñóäàëæ áóé àñóóäëûí ã¿íä èë¿¿
ã¿íçãèé íýâòýð÷ õàðèëöàí óÿëäààíû
øàëòãààí áà ¿ð äàãàâàðûã
òîäîðõîéëäîã ñóäàëãààã ó÷èð
øàëòãààíû ñóäàëãàà ãýíý .

30. Ó÷èð øàëòãààíû ñóäàëãàà áîë
òóðøèëòèéí íýã õýëáýð þì.
• Òóðøèëòàíä ºðòºæ áóé
õýìæèãäýõ¿¿í¿¿äèéã ìàðêåòèíãèéí
óõààíä õóâüñàã÷èä õýìýýí íýðëýäýã.
• Õóâüñàã÷èéã äîòîð íü õàìààðàõ áà ¿ë
õàìààðàõ ãýæ àíãèëíà. Òóðøèëò ãýäýã
áîë ñóäëàà÷ íýã áóþó õýä õýäýí ¿ë
õàìààðàõ õóâüñàã÷äèéã çîðèóä áèé
áîëãîæ õÿíàõ , óëìààð õàìààðàõ
õóâüñàã÷èéí òºëºâ áàéäëûã
àæèãëàõûã õýëäýã.

31. Ìàðêåòèíãàä õýðýãëýãääýã íèéòëýã
òóðøèëò áîë ìàðêåòèíãèéí
õîëüöûí íýã áóþó õýä õýäýí á¿ðäýë
/óðàìøóóëàë, ¿íý, áàãëàà áîîäîë
ãýõ ìýò/-èéã çîðèóäàà𠺺ð÷ëºõºä
õýðýãëýã÷èä õýðõýí õ¿ëýýæ àâ÷ áóéã
/ýíý íü ãîë òºëºâ áîðëóóëàëòûí
ºñºëò, áóóðàëòàíä òóñãàëàà îëäîã/
õэìæèõ “ìэäðэõ“ ÿâäàë þì.

32. Òóðøèëòûí ãуðâàí ¿íäñýí òºðºë
áàéäàã.
• Íýãä¿ãýýðò: ëàáîðàòîðèéí òóðøèëò
• Õî¸ðäóãààðò: òàëáàéí áóþó áîäèò
òóðøèëò
• Ãóðàâäóãààðò: Çàõ çýýëèéí òóðøèëò

33. Ó÷èð øàëòãààíû ñóäàëãààíä çàéëøã¿é
õýðýãëýãääýã õýä õýäýí ñóóðü îéëãîëòóóä áàéäàã.
• Ýí òýðã¿¿íä äîòîîä ãàäààä ¿íäýñëýëèéã àâ÷
¿çýõ íü ÷óõàë. ¯ë õàìààðàõ õóâüñàã÷èéã (¿íý,
ñóðòàë÷èëãàà ã.ì) ººð÷ëºõºä õàìààðàõ õóâüñàã÷
(áîðëóóëàëò)-ä ãàðñàí ººð÷ëºëò íü ÿíç ÿíçûí
øàëòãààíààð íºõöºëäñºí áàéäàãòàé óÿëäàí
äîòîîä, ãàäààä ¿íäýñëýë ãýñýí îéëãîëòóóä ãàð÷
èðäýã. ßìàð íýã ººð øàëòãààíààð áèø
òóðøèëòûí (¿ë õàìààðàõ) õóâüñàã÷èéí
íºëººãººð ãàð÷ áóé ººð÷ëºëòèéã òàíèí ìýäýõèéã
äîòîîä ¿íäýñëýë ãýíý.

34. Ãýòýë õýðýã äýýðýý äàãàí õóâüñàã÷èä ãàð÷ áóé
ººð÷ëºëò òýð á¿ðèé òóðøèëòûí õóâüñàã÷ààð
íºõöºëäºõã¿é, ººð áóñàä õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä áàñ
íºëººëñíèé óëìààñ ãàðñàí ººð÷ëºëò áàéäàã.
• Òý𠺺ð áóñàä õ¿÷èí ç¿éëèéã ãàäíû
õóâüñàã÷èä ãýæ íýðëýäýã. Òóðøèëòûí
õóâüñàã÷èéí íºëººãººð äàãàí
õóâüñàã÷èä ãàðñàí ¿ð ä¿í (ººð÷ëºëò)-ã
ººð áóñàä íºõöºë áàéäàëä (õ¿í àìûí
áóñàä á¿ëýã áîëîí öýã ñàëáàðò)
õýðýãëýí ãàð÷ áóé ººð÷ëºëòèéã ìýäýõèéã
ãàäààä ¿íäýñëýë ãýíý.

35. Ó÷èð íü ãàäààä ¿íäýñëýë ãàäíà
õóâüñàã÷èéí ýöñèéí ¿ð ä¿íä
íºëººëñºí íºëººëëèéã òîîöîõîä
õýðýãòýé áàéäàã.
• Äîòîîä áà ãàäààä ¿íäýñëýëèéã
òîäðóóëæ ºãñíººðºº ñóäëàà÷ ººð
õîîðîíäîî çºð÷èëäºæ áàéäàã
õ¿÷èí ç¿éëèéã õÿíàõ áîëîìæòîé
áîëäîã áàéíà.

36. Ãàäíû õóâüñàã÷ ãýæ þó âý?
• Îãöîì ººð÷ëºëò.
• Ààæèì ººð÷ëºëò.
• Õýìæèëòèéí íºëºº.
• Õýðýãñëèéí ÿíç òºðºë.
• Ñîíãîëòûí ãàæèëò.
• Õàñàãäàëò.

37. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА
,