SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 8
Բնականպայմանները և ռեսուրսները որպես հասարակական զարգացման նախադրյալ
Բանականպայմաններ Երկրագնդի աշխարհագրական թաղանթը կազմող բնական տարրերի մի մասը ստեղծում է այնպիսի միջավայր և այնպիսի պայմաններ,  առանց որոնց մարդկանց  գոյությունը կդառնար անհնար: Այդ բոլորը միասին կոչվում են բնական պայմաններ: Երկրագնդի տարբեր վայրերում դրանք մարդկանց գոյության, առողջության և կենսագործության համար կարող են լինել նպաստավոր կամ աննպաստ:
Բնական միջավայրի տարրը մարդու կողմից, որպես սնունդ        կամ արտադրական նպատակների համար օգտագործելու դեպքում դռնում է ռեսուրս:  	Այսպիսով կարող ենք ասել, որ բնական ռեսուրս են կոչվում բնական միջավայրի այն տերրերը, որոնք մարդկանց կողմից կարող են օգտագործվել արտադրության ու սպառման համար և ունեն տնտեսական արժեք: Բնական պայմանների և ռեսուրսների մյուս տարբերությունն այն է, որ գոյություն բնական պայմանները մշտապես եղել են և այժմ էլ մնում են նույնը և էական փոփոխություններ չեն կրում: Մինչդեռ բնական ռեսուրսների քանքկը և տեսականին կարող են փոխվել հասարակության առաջընթացի, գիտության ու տեխնոլոգիաների զարգացմանը , զուգընթաց: Ռեսուրսների որոշ տեսակներ կարող են սպառվել: Դրան հակառակ կարող են հայտնագործվել և օգտագործվել բնության տարրերի ու երևույթների այնպիսի հատկանիշներ, որոնք նախկինում համարվել են օգտագործման համար ոչ պիտանի: Ներկայումս մարդկությանը հայտնի բնական ռեսուրսները հաշվվում են հազարներով: Դրանք դասակարգվում են ըստ տարբեր հատկանիշների:  Բնականռեսուրսներ
Դասակարգման հատկանիշները Տարածված է այն դասակարգումը, որի համաձայն առանձնացնում են վերականգնվող (չսպառվող) և չվերականգնվող (սպառվող) ռեսուրսներ: Չսպառվող են բոլոր այն ռեսուրսները, որոնք կապված են արեգակնային ջերմության և կլիմայի հետ: Նաև կենսաբանական (բուսական և կենդանական) ռեսուրսները:  Դրանց հակառակ սպառվող են բոլոր տեսակի համայնքային ռեսուրսները:  Մեկ այլ` ըստ ծագման դասակարգման դեպքում տարբերում են աբիոգեն(ոչ կեսածին, անօրգանական) և բիոգեն(կենսածին, օրգանական, կենսաբանական) ռեսուրսներ: Աբիոգեն են օգտակար հանածոների գրեթե բոլորը հիմնական տեսակները, Երկիր հասնող արեգակնային էներգիան, ջրային պաշարները: Բիաոգեն են ցամաքում և ջրում գտնվող բոլոր տեսակի բուսական ու կենդանական պաշարները: Արտադրության զարգացման ու մարդկանց կենցաղի կազմակերպման համար անփոխարինելի են վառելիքային և էներգետիկ ռեսուրսները: Բայց դրանց հայնաբերված ու գնահատված պաշարները սահմանափակ են, իսկ պահանջարկը տարեցտարի մեծանում է: Այդ պատճառով ամբողջ աշխարհում գիտնականները հետազոտական աշխատանքներ են տանում էներգիայի նոր աղբյուրներ հայտնագործելու, ատոմային էներգիայի օգտագործումը անվտանգ դարձնելու, ինչպես նաև էներգիայի ոչ ավանդական աղբյուրների օգտագործումը ընդունելու համար: Ոչ ավանդական են համարվում քամու և արեգակնային էներգիան, Երկրի ընդերքի ջեմությունը և օվկիանոսների մակընթացությունն ու տեղատվությունը, որոնք դեռևս անբավարար են օգտագործվում: Ժամանակակից արդյունաբերությունը չի կարող գոյություն ունենալ ոչ միայն առանց վառելիքի ու էներգիայի, այլև առանց հումքի, հումքային ռեսուրսների: Արդյունաբերության համար որպես հումք ծառայում են երկրի ընդերքի օգտակար հանածոները և գյուղատնտեսական մթերքները: Ընդունված է հումքային ռեսուրսները բաժանել երեք խմբի` վառելիքաէներգետիկ, մետաղային և ոչ մետաղային: Ամենաշատը արդյունաբերվում և վերամշակվում են մետաղային օգտակար հանածոները:
Հատուկ տիպի ռեսուրս է հողը, որի ձևավորմանը մասնակցում են և´ աբիոգեն, և´բիոգեն ծագում ունեցող բնական տարրերը: Ըստ առաջին դասակագման` հողը վեականգնվող ռեսուրս է: Բայց այդ վերականգնումը շատ դանդաղ է ընթանում: Ընդամենը 1 սմ հաստության շերտի գոյացման համար պահանջվում է հարյուրավոր տարիներ: Հողը անհրաժեշտ նախադրյալ է մարդկությանը սննդով ապահովող գյուղատնտեսության զարգացման և աշխարհագրական թաղանթի գոյության ու զարգացման համար:  Հողագործության և հողային ծածկույթի շնորհիվ գոյություն ունեցող անասնապահության միջոցով է, որ գյուղատնտեսությունը մարդկությանը մատակարարում է սննդամթերք և արդյունաբերության որոշ ճյուղերին` հումք:  Հող
Գյուղատնտեսության զարգացման անհրաժեշտ նախադրյալ են բույսերի աճն ու զարգացումն ապահովող կլիմայական պայմանները: Կլիմայական պայմաններով են որոշվում տարբեր մշակաբույսերի տարածման սահմանները:  Կլիմայականպայմաններ
Մարդկության գոյության անփոխարինելի պայման և ռեսուրս է քաղցրահամ ջուրը: Երկրագնդի վրա առկա ջրի միայն 2,5%-ն է պիտանի լիարժեք օգտագործման համար: Դա գետերի քաղցրահամ լճերի, սառցադաշտերի, ինչպես նաև ստորերկրա քաղցրահամ ու հանքային ջրերն են:  	Բնակչությունից բացի քաղցրահամ ջրի գլխավոր սպառողը գյուղատնտեսությունն է:  Քաղցրահամջրեր
Անտառներ Կարևորագույն պայման և ռեսուրս են անտառները: Դրանք ծածկում են երկրագնդի ցամաքային տարածքի 32%-ը: Անտառները որպես պայման են ծառայում իրենց այն հատկության շնորհիվ, որ մթնոլորտին թթվածին մատակարարող գլխավոր աղբյուրն են, «երկրագնդի թոքերը»:  Անտառը նաև ռեսուրս է. այն տալիս է հումք շինարարության և կահույքի համար, օգտագործվում որպես վառելիք, նաև վայրի պտուղների և որսի կենդանիների հարուստ շտեմարան է:

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Կենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներ
Կենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներԿենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներ
Կենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներ
Susanna Gevorgyan
 
Ven kensabazmazanutyun
Ven kensabazmazanutyunVen kensabazmazanutyun
Ven kensabazmazanutyun
67gayane
 
Ven kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girq
Ven kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girqVen kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girq
Ven kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girq
Ven_14
 
Քիմիական Տարրերի տարածվածությունը
Քիմիական Տարրերի տարածվածությունըՔիմիական Տարրերի տարածվածությունը
Քիմիական Տարրերի տարածվածությունը
mariaabrahamyan02
 
Շրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգը
Շրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգըՇրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգը
Շրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգը
Hayk Akarmazyan
 
Արամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնություն
Արամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնությունԱրամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնություն
Արամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնություն
armine-p87
 

La actualidad más candente (18)

կենսոլորտ
կենսոլորտկենսոլորտ
կենսոլորտ
 
Կենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներ
Կենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներԿենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներ
Կենսաբազմազանության պահպանման համամոլորակային հիմնախնդիրներ
 
Ven kensabazmazanutyun
Ven kensabazmazanutyunVen kensabazmazanutyun
Ven kensabazmazanutyun
 
Ven kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girq
Ven kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girqVen kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girq
Ven kensabazmazanutyan pahpanutyun, karmir girq
 
Kensolort
KensolortKensolort
Kensolort
 
Համաշխարհային ռեսուրսների գնահատումը
Համաշխարհային ռեսուրսների գնահատումըՀամաշխարհային ռեսուրսների գնահատումը
Համաշխարհային ռեսուրսների գնահատումը
 
մարդը և նրա ապրելու միջավայրը
մարդը և նրա ապրելու միջավայրըմարդը և նրա ապրելու միջավայրը
մարդը և նրա ապրելու միջավայրը
 
BNAPAHPANUTYUN
BNAPAHPANUTYUNBNAPAHPANUTYUN
BNAPAHPANUTYUN
 
Էկոլոգիա
Էկոլոգիա Էկոլոգիա
Էկոլոգիա
 
Էկոլոգիա
ԷկոլոգիաԷկոլոգիա
Էկոլոգիա
 
Քիմիական Տարրերի տարածվածությունը
Քիմիական Տարրերի տարածվածությունըՔիմիական Տարրերի տարածվածությունը
Քիմիական Տարրերի տարածվածությունը
 
էկո
էկոէկո
էկո
 
Ի՞նչ դեր ունի բնությունը մարդու կյանքում
Ի՞նչ դեր ունի բնությունը մարդու կյանքումԻ՞նչ դեր ունի բնությունը մարդու կյանքում
Ի՞նչ դեր ունի բնությունը մարդու կյանքում
 
Շրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգը
Շրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգըՇրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգը
Շրջակա միջավայրի պահպանության կառավարման համակարգը
 
Արամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնություն
Արամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնությունԱրամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնություն
Արամ Դուդակլյան - Կենդանի և անկենդան բնություն
 
Shrjaka mijavayr
Shrjaka mijavayrShrjaka mijavayr
Shrjaka mijavayr
 
բնություն
բնությունբնություն
բնություն
 
Water and energetic complex
Water and energetic complexWater and energetic complex
Water and energetic complex
 

Similar a Kh.artur

խմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրը
խմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրըխմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրը
խմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրը
marineapresyan78
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրըքաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
GOGIK2003
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրըքաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
GOGIK2003
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
GOGIK2003
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
GOGIK2003
 
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրըՔաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Mary Karapetyan
 
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրըՔաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Mary Karapetyan
 
Qaxcraham jri himnaxndiry
Qaxcraham jri himnaxndiryQaxcraham jri himnaxndiry
Qaxcraham jri himnaxndiry
Mary Karapetyan
 
շրջակա միջավայր
շրջակա միջավայրշրջակա միջավայր
շրջակա միջավայր
Arthur Mkrtchyan
 

Similar a Kh.artur (20)

խմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրը
խմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրըխմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրը
խմելու ջրի համամոլորակային հիմնախնդիրը
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրըքաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրըքաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
 
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
քաղցրահամ ջրերի հիմնախնդիրը (1)
 
ջուր
ջուրջուր
ջուր
 
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրըՔաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
 
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրըՔաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
Քաղցրահամ ջրի հիմնախնդիրը
 
Qaxcraham jri himnaxndiry
Qaxcraham jri himnaxndiryQaxcraham jri himnaxndiry
Qaxcraham jri himnaxndiry
 
շրջակա միջավայր
շրջակա միջավայրշրջակա միջավայր
շրջակա միջավայր
 
Jur Aida
Jur AidaJur Aida
Jur Aida
 
էկոլ
էկոլէկոլ
էկոլ
 
ջրոլորտ
ջրոլորտջրոլորտ
ջրոլորտ
 
ջրոլորտ
ջրոլորտջրոլորտ
ջրոլորտ
 
կենսոլորտ
կենսոլորտկենսոլորտ
կենսոլորտ
 
Qaxcraham jur
Qaxcraham jurQaxcraham jur
Qaxcraham jur
 
Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15
Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15
Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15
 
Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15
Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15
Open lesson in Mrgavan Secondary school,8th grade,04.05.15
 
կենսոլորտ
կենսոլորտկենսոլորտ
կենսոլորտ
 
սեվան
սեվանսեվան
սեվան
 

Kh.artur

  • 1. Բնականպայմանները և ռեսուրսները որպես հասարակական զարգացման նախադրյալ
  • 2. Բանականպայմաններ Երկրագնդի աշխարհագրական թաղանթը կազմող բնական տարրերի մի մասը ստեղծում է այնպիսի միջավայր և այնպիսի պայմաններ, առանց որոնց մարդկանց գոյությունը կդառնար անհնար: Այդ բոլորը միասին կոչվում են բնական պայմաններ: Երկրագնդի տարբեր վայրերում դրանք մարդկանց գոյության, առողջության և կենսագործության համար կարող են լինել նպաստավոր կամ աննպաստ:
  • 3. Բնական միջավայրի տարրը մարդու կողմից, որպես սնունդ կամ արտադրական նպատակների համար օգտագործելու դեպքում դռնում է ռեսուրս: Այսպիսով կարող ենք ասել, որ բնական ռեսուրս են կոչվում բնական միջավայրի այն տերրերը, որոնք մարդկանց կողմից կարող են օգտագործվել արտադրության ու սպառման համար և ունեն տնտեսական արժեք: Բնական պայմանների և ռեսուրսների մյուս տարբերությունն այն է, որ գոյություն բնական պայմանները մշտապես եղել են և այժմ էլ մնում են նույնը և էական փոփոխություններ չեն կրում: Մինչդեռ բնական ռեսուրսների քանքկը և տեսականին կարող են փոխվել հասարակության առաջընթացի, գիտության ու տեխնոլոգիաների զարգացմանը , զուգընթաց: Ռեսուրսների որոշ տեսակներ կարող են սպառվել: Դրան հակառակ կարող են հայտնագործվել և օգտագործվել բնության տարրերի ու երևույթների այնպիսի հատկանիշներ, որոնք նախկինում համարվել են օգտագործման համար ոչ պիտանի: Ներկայումս մարդկությանը հայտնի բնական ռեսուրսները հաշվվում են հազարներով: Դրանք դասակարգվում են ըստ տարբեր հատկանիշների: Բնականռեսուրսներ
  • 4. Դասակարգման հատկանիշները Տարածված է այն դասակարգումը, որի համաձայն առանձնացնում են վերականգնվող (չսպառվող) և չվերականգնվող (սպառվող) ռեսուրսներ: Չսպառվող են բոլոր այն ռեսուրսները, որոնք կապված են արեգակնային ջերմության և կլիմայի հետ: Նաև կենսաբանական (բուսական և կենդանական) ռեսուրսները: Դրանց հակառակ սպառվող են բոլոր տեսակի համայնքային ռեսուրսները: Մեկ այլ` ըստ ծագման դասակարգման դեպքում տարբերում են աբիոգեն(ոչ կեսածին, անօրգանական) և բիոգեն(կենսածին, օրգանական, կենսաբանական) ռեսուրսներ: Աբիոգեն են օգտակար հանածոների գրեթե բոլորը հիմնական տեսակները, Երկիր հասնող արեգակնային էներգիան, ջրային պաշարները: Բիաոգեն են ցամաքում և ջրում գտնվող բոլոր տեսակի բուսական ու կենդանական պաշարները: Արտադրության զարգացման ու մարդկանց կենցաղի կազմակերպման համար անփոխարինելի են վառելիքային և էներգետիկ ռեսուրսները: Բայց դրանց հայնաբերված ու գնահատված պաշարները սահմանափակ են, իսկ պահանջարկը տարեցտարի մեծանում է: Այդ պատճառով ամբողջ աշխարհում գիտնականները հետազոտական աշխատանքներ են տանում էներգիայի նոր աղբյուրներ հայտնագործելու, ատոմային էներգիայի օգտագործումը անվտանգ դարձնելու, ինչպես նաև էներգիայի ոչ ավանդական աղբյուրների օգտագործումը ընդունելու համար: Ոչ ավանդական են համարվում քամու և արեգակնային էներգիան, Երկրի ընդերքի ջեմությունը և օվկիանոսների մակընթացությունն ու տեղատվությունը, որոնք դեռևս անբավարար են օգտագործվում: Ժամանակակից արդյունաբերությունը չի կարող գոյություն ունենալ ոչ միայն առանց վառելիքի ու էներգիայի, այլև առանց հումքի, հումքային ռեսուրսների: Արդյունաբերության համար որպես հումք ծառայում են երկրի ընդերքի օգտակար հանածոները և գյուղատնտեսական մթերքները: Ընդունված է հումքային ռեսուրսները բաժանել երեք խմբի` վառելիքաէներգետիկ, մետաղային և ոչ մետաղային: Ամենաշատը արդյունաբերվում և վերամշակվում են մետաղային օգտակար հանածոները:
  • 5. Հատուկ տիպի ռեսուրս է հողը, որի ձևավորմանը մասնակցում են և´ աբիոգեն, և´բիոգեն ծագում ունեցող բնական տարրերը: Ըստ առաջին դասակագման` հողը վեականգնվող ռեսուրս է: Բայց այդ վերականգնումը շատ դանդաղ է ընթանում: Ընդամենը 1 սմ հաստության շերտի գոյացման համար պահանջվում է հարյուրավոր տարիներ: Հողը անհրաժեշտ նախադրյալ է մարդկությանը սննդով ապահովող գյուղատնտեսության զարգացման և աշխարհագրական թաղանթի գոյության ու զարգացման համար: Հողագործության և հողային ծածկույթի շնորհիվ գոյություն ունեցող անասնապահության միջոցով է, որ գյուղատնտեսությունը մարդկությանը մատակարարում է սննդամթերք և արդյունաբերության որոշ ճյուղերին` հումք: Հող
  • 6. Գյուղատնտեսության զարգացման անհրաժեշտ նախադրյալ են բույսերի աճն ու զարգացումն ապահովող կլիմայական պայմանները: Կլիմայական պայմաններով են որոշվում տարբեր մշակաբույսերի տարածման սահմանները: Կլիմայականպայմաններ
  • 7. Մարդկության գոյության անփոխարինելի պայման և ռեսուրս է քաղցրահամ ջուրը: Երկրագնդի վրա առկա ջրի միայն 2,5%-ն է պիտանի լիարժեք օգտագործման համար: Դա գետերի քաղցրահամ լճերի, սառցադաշտերի, ինչպես նաև ստորերկրա քաղցրահամ ու հանքային ջրերն են: Բնակչությունից բացի քաղցրահամ ջրի գլխավոր սպառողը գյուղատնտեսությունն է: Քաղցրահամջրեր
  • 8. Անտառներ Կարևորագույն պայման և ռեսուրս են անտառները: Դրանք ծածկում են երկրագնդի ցամաքային տարածքի 32%-ը: Անտառները որպես պայման են ծառայում իրենց այն հատկության շնորհիվ, որ մթնոլորտին թթվածին մատակարարող գլխավոր աղբյուրն են, «երկրագնդի թոքերը»: Անտառը նաև ռեսուրս է. այն տալիս է հումք շինարարության և կահույքի համար, օգտագործվում որպես վառելիք, նաև վայրի պտուղների և որսի կենդանիների հարուստ շտեմարան է: