SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 329
Descargar para leer sin conexión
˜
          ˆ     ’
      NGUYEN THUY THANH




      `   ˆ
     BAI TAP
          .
    ´        ´
             ˆ
  TOAN CAO CAP
                Tˆp 3
                  a.
   e ınh ıch a          y   ´
                            e  ˜
 Ph´p t´ t´ phˆn. L´ thuyˆt chuˆ i.
                               o
        Phu.o.ng tr` vi phˆn
                    ınh   a




  `   ´
      ˆ   ’            ´
                       ˆ       `  ˆ
NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIA HA NOI
              .   .               .
Muc luc
 .   .

             a   ´ .
10 T´ phˆn bˆt dinh
     ıch         a                                                     4
   10.1 C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ch phˆn . . . . .
          a             a ınh ı       a                . . . . . . .   4
                              a ı      a a .´
         10.1.1 Nguyˆn h`m v` t´ch phˆn bˆt dinh
                      e a                              . . . . . . .    4
         10.1.2 Phu.o.ng ph´p dˆi biˆn . . . . . . .
                           a o e’ ´                . . . . . . .       12
         10.1.3 Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn
                           a ıch a u            `
                                                a  . . . . . . .       21
   10.2 C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c h`m so. cˆp . . . .
         a o a         ’ ıch       o a a             ´
                                                     a                 30
        10.2.1 T´ phˆn c´c h`m h˜.u ty . . . . . . . . . . . .
                 ıch a a a        u ’                                  30
        10.2.2 T´ phˆn mˆt sˆ h`m vˆ ty do.n gian . . . . .
                 ıch a     . ´
                           o o a      o ’        ’                     37
        10.2.3 T´ phˆn c´c h`m lu.o.ng gi´c . . . . . . . . . .
                 ıch a a a         .      a                            48

11 T´ phˆn x´c dinh Riemann
     ıch     a    a    .                                               57
                 ’ ıch
   11.1 H`m kha t´ Riemann v` t´ch phˆn x´c dinh . . .
           a                        a ı      a a .               . .   58
                -.
         11.1.1 Dinh ngh˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . .
                            ıa                                   . .   58
                - ` e    e e a
                          .    ’       ’ ı
         11.1.2 Diˆu kiˆn dˆ h`m kha t´ch . . . . . . . . . .    . .   59
                   a ınh a     ´
         11.1.3 C´c t´ chˆt co ’  . ban cua t´ch phˆn x´c dinh
                                         ’ ı       a a .         . .   59
   11.2 Phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn x´c d inh . . . . . . .
                      a ınh ıch a a .                            . .   61
                  .ng dung cua t´ch phˆn x´c d inh . . . . . .
            . ´
   11.3 Mˆt sˆ u
           o o´         .      ’ ı      a a .                    . .   78
                    .               ’         ’
         11.3.1 Diˆn t´ h` ph˘ng v` thˆ t´ch vˆt thˆ . .
                    e ıch ınh a          a e ı      a.   e’      . .   78
        11.3.2 T´ dˆ d`i cung v` diˆn t´ m˘t tr`n xoay . .
                ınh o a
                    .           a e ıch a o
                                    .          .                       89
   11.4 T´ phˆn suy rˆng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
         ıch a        o
                      .                                                98
        11.4.1 T´ phˆn suy rˆng cˆn vˆ han . . . . . . . . . 98
                ıch a       o
                            .    a o .
                                 .
                ıch a       o
                            .    ’ a
        11.4.2 T´ phˆn suy rˆng cua h`m khˆng bi ch˘n . . 107
                                          o     . a .
2                                                                              MUC LUC
                                                                                .   .

    12 T´ phˆn h`m nhiˆu biˆn
         ıch     a   a           `e     e´                                                     117
       12.1 T´ phˆn 2-l´.p . . . . . . . . . . . . . .
              ıch a          o                                 .   .   .   .   .   .   .   .   118
                        .`.ng ho.p miˆn ch˜. nhˆt . . .
             12.1.1 Tru o                `
                                         e     u a             .   .   .   .   .   .   .   .   118
                                  .                .
                        .`.ng ho.p miˆn cong . . . . . .
             12.1.2 Tru o                `
                                         e                     .   .   .   .   .   .   .   .   118
                                  .
             12.1.3 Mˆt v`i u
                      o a ´       .ng dung trong h` hoc
                                                     ınh .     .   .   .   .   .   .   .   .   121
                      .                 .
       12.2 T´ phˆn 3-l´
              ıch a          o.p . . . . . . . . . . . . . .   .   .   .   .   .   .   .   .   133
             12.2.1 Tru.`.ng ho.p miˆn h`nh hˆp . . .
                         o        .      ` ı
                                         e        o
                                                  .            .   .   .   .   .   .   .   .   133
                        .`.ng ho.p miˆn cong . . . . . .
             12.2.2 Tru o                `
                                         e                     .   .   .   .   .   .   .   .   134
                                  .
             12.2.3   . . . . . . . . . . . . . . . . . .      .   .   .   .   .   .   .   .   136
             12.2.4 Nhˆn x´t chung . . . . . . . . . .
                        a e
                        .                                      .   .   .   .   .   .   .   .   136
       12.3 T´ phˆn d u.`.ng . . . . . . . . . . . . .
              ıch a           o                                .   .   .   .   .   .   .   .   144
             12.3.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . .
                     a .              ı        ’               .   .   .   .   .   .   .   .   144
             12.3.2 T´ t´ phˆn du o
                     ınh ıch a             .`.ng . . . . . .   .   .   .   .   .   .   .   .   146
       12.4 T´ phˆn m˘t . . . . . . . . . . . . . .
              ıch a        a.                                  .   .   .   .   .   .   .   .   158
             12.4.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . .
                     a .              ı        ’               .   .   .   .   .   .   .   .   158
             12.4.2 Phu.o.ng ph´p t´ t´ch phˆn m˘t
                                    a ınh ı         a    a
                                                         .     .   .   .   .   .   .   .   .   160
             12.4.3 Cˆng th´
                     o          u.c Gauss-Ostrogradski .       .   .   .   .   .   .   .   .   162
             12.4.4 Cˆng th´.c Stokes . . . . . . . . .
                     o          u                              .   .   .   .   .   .   .   .   162

        y       ´
    13 L´ thuyˆt chuˆ i
                e        ˜
                         o                                                                     177
       13.1 Chuˆ i sˆ du.o.ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
                ˜ o
                o ´                                                                            178
            13.1.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . .
                      a .           ı      ’                                                   178
                         ˜ o
                         o ´
            13.1.2 Chuˆ i sˆ du  .o.ng . . . . . . . . . . . . . . . . . .                     179
                ˜ o .          .     ´      .       o        e o
                                                             .   ´
       13.2 Chuˆ i hˆi tu tuyˆt d ˆi v` hˆi tu khˆng tuyˆt d ˆi . . .
                o .            e o a o .                                                       191
            13.2.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . .
                      a .           ı      ’                                                   191
                         ˜
                         o        ´
                                  a a a    ´
            13.2.2 Chuˆ i dan dˆu v` dˆu hiˆu Leibnitz . . . . . .
                                                e
                                                .                                              192
                ˜ u
       13.3 Chuˆ i l˜y th`
                o          u.a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .                     199
            13.3.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . .
                      a .           ı      ’                                                   199
            13.3.2 Diˆu kiˆn khai triˆn v` phu.o.ng ph´p khai triˆn
                    - `e     e
                             .          ’
                                        e a                a           ’
                                                                       e                       201
                ˜
       13.4 Chuˆ i Fourier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
                o                                                                              211
            13.4.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . .
                      a .           ı      ’                                                   211
MUC LUC
 .   .                                                                         3


         13.4.2 Dˆu hiˆu du vˆ su. hˆi tu cua chuˆ i Fourier . . . 212
                 ´
                 a    e
                      .   ’ ` . o . ’
                             e      .            ˜
                                                 o

14 Phu.o.ng tr` vi phˆn
                ınh            a                                         224
   14.1 Phu.o.ng tr` vi phˆn cˆp 1 . . . . . . . . . . . . . . . 225
                     ınh          a a  ´
        14.1.1 Phu.o.ng tr` t´ch biˆn . . . . . . . . . . . . . . 226
                               ınh a         ´
                                             e
        14.1.2 Phu    .o.ng tr` d ang cˆp . . . . . . . . . . . . . 231
                               ınh ˘  ’      ´
                                             a
        14.1.3 Phu.o.ng tr` tuyˆn t´ . . . . . . . . . . . . . 237
                               ınh       ´
                                         e ınh
        14.1.4 Phu.o.ng tr` Bernoulli . . . . . . . . . . . . . . 244
                               ınh
        14.1.5 Phu    .o.ng tr` vi phˆn to`n phˆn . . . . . . . . 247
                               ınh         a     a     `a
        14.1.6 Phu.o.ng tr` Lagrange v` phu.o.ng tr` Clairaut255
                               ınh                a          ınh
   14.2 Phu .o.ng tr` vi phˆn cˆp cao . . . . . . . . . . . . . . 259
                     ınh          a a  ´
        14.2.1 C´c phu
                   a        .o.ng tr` cho ph´p ha thˆp cˆp . . . . 260
                                    ınh           e       ´ ´
                                                       . a a
        14.2.2 Phu.o.ng tr` vi phˆn tuyˆn t´ cˆp 2 v´.i hˆ
                                ınh        a        ´
                                                    e ınh a´       o e .
                  ´ `
                 sˆ h˘ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
                  o a
        14.2.3 Phu.o.ng tr` vi phˆn tuyˆn t´nh thuˆn nhˆt
                                ınh         a        ´
                                                     e ı       `
                                                               a     ´
                                                                     a
                 cˆp n (ptvptn cˆp n ) v´.i hˆ sˆ h˘ng . . . . . . 273
                  a´                  ´
                                      a         o e o `
                                                     . ´ a
                .o.ng tr` vi phˆn tuyˆn t´ cˆp 1 v´.i hˆ sˆ h˘ng290
                                              ´         ´   o e o `
   14.3 Hˆ phu
          e
          .               ınh        a       e ınh a             . ´ a

15 Kh´i niˆm vˆ phu.o.ng tr`
       a      e
              .   `
                  e                ınh vi phˆn dao h`m riˆng
                                               a    .   a    e         304
   15.1 Phu.o.ng tr` vi phˆn cˆp 1 tuyˆn t´ dˆi v´.i c´c dao
                    ınh         a a ´       ´         ´
                                            e ınh o o a .
         h`m riˆng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
          a     e                                                       306
   15.2 Giai phu.o.ng tr` d ao h`m riˆng cˆp 2 d o.n gian nhˆt
            ’              ınh . a        e       ´
                                                  a        ’     ´
                                                                 a      310
   15.3 C´c phu.o.ng tr` vˆt l´ to´n co. ban . . . . . . . . . .
           a              ınh a y a
                                 .               ’                      313
         15.3.1 Phu.o.ng tr` truyˆn s´ng . . . . . . . . . . . .
                              ınh     ` o
                                      e                                 314
         15.3.2 Phu  .o.ng tr` truyˆn nhiˆt . . . . . . . . . . . .
                              ınh     `
                                      e     e                           317
                                             .
         15.3.3 Phu  .o.ng tr` Laplace . . . . . . . . . . . . . .
                              ınh                                       320
     a e  .              ’
   T`i liˆu tham khao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .         327
Chu.o.ng 10

 ıch a   ´
T´ phˆn bˆt dinh
         a .


         10.1 C´c phu.o.ng ph´p t´
               a             a ınh t´ phˆn . . . . . .
                                    ıch a                          4
                          e a     a ıch a a .   ´
             10.1.1 Nguyˆn h`m v` t´ phˆn bˆt dinh . . . . . 4
             10.1.2 Phu.o.ng ph´p dˆi biˆn . . . . . . . . . . . . 12
                               a o e’ ´

             10.1.3 Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn . . . . . 21
                               a ıch a u          `
                                                  a
         10.2 C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c h`m
                a o     a       ’ ıch            o    a    a
                . cˆp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
              so a ´

             10.2.1 T´ phˆn c´c h`m h˜.u ty . . . . . . . . . 30
                     ıch a a a       u ’
             10.2.2 T´ phˆn mˆt sˆ h`m vˆ ty do.n gian . . . 37
                     ıch a    . ´
                              o o a       o ’        ’
             10.2.3 T´ phˆn c´c h`m lu.o.ng gi´c . . . . . . . 48
                     ıch a a a         .      a




10.1       C´c phu.o.ng ph´p t´
            a             a ınh t´ phˆn
                                 ıch a
10.1.1              a   a ıch  a   ´
            Nguyˆn h`m v` t´ phˆn bˆt dinh
                e                  a .
Dinh ngh˜ 10.1.1. H`m F (x) du.o.c goi l` nguyˆn h`m cua h`m
-.          ıa          a             .   . a       e   a    ’   a
               ’          ´                          ’    o a ’
f (x) trˆn khoang n`o d´ nˆu F (x) liˆn tuc trˆn khoang d´ v` kha vi
        e          a o e             e .      e
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                                 5

     ˜      ’        ’     ’
tai mˆ i diˆm trong cua khoang v` F (x) = f(x).
 .   o e                        a

Dinh l´ 10.1.1. (vˆ su. tˆn tai nguyˆn h`m) Moi h`m liˆn tuc trˆn
-.     y             ` . ` .
                     e    o          e a         . a  e .      e
  .          ` o
             e         e a      e     ’
doan [a, b] dˆu c´ nguyˆn h`m trˆn khoang (a, b).
-.                                            ´
                                              a y ’ u
Dinh l´ 10.1.2. C´c nguyˆn h`m bˆt k` cua c`ng mˆt h`m l` chı
         y               a         e a                           o a a ’
                                                                 .
               .i mˆt h˘ng sˆ cˆng.
kh´c nhau bo
   a          ’     . `
                    o a         ´ .
                                o o
     Kh´c v´.i dao h`m, nguyˆn h`m cua h`m so. cˆp khˆng phai bao
        a o . a                    e a         ’  a       ´
                                                          a       o    ’
gi`. c˜ng l` h`m so. cˆp. Ch˘ng han, nguyˆn h`m cua c´c h`m e−x ,
                                                                             2
  o u      a a             ´
                           a       ’
                                   a     .         e a        ’ a a
                      1 cos x sin x
cos(x2), sin(x2),        ,       ,      ,... l` nh˜.ng h`m khˆng so. cˆp.
                                              a u       a      o      ´
                                                                      a
                    lnx      x        x
D.nh ngh˜ 10.1.2. Tˆp ho.p moi nguyˆn h`m cua h`m f (x) trˆn
-i          ıa                a
                              .     .     .       e a       ’    a          e
     ’            .o.c goi l` t´ phˆn bˆt dinh cua h`m f (x) trˆn khoang
khoang (a, b) du . . a ıch a a .            ´        ’ a            e     ’
(a, b) v` du.o.c k´ hiˆu l`
        a    . y e a    .

                                    f(x)dx.

      ´         a o .         a    e a     ’ a           e     ’
    Nˆu F (x) l` mˆt trong c´c nguyˆn h`m cua h`m f(x) trˆn khoang
      e
(a, b) th` theo dinh l´ 10.1.2
         ı       .    y

                        f(x)dx = F (x) + C,      C∈R

trong d´ C l` h˘ng sˆ t`y y v` d˘ng th´.c cˆn hiˆu l` d˘ng th´.c gi˜.a
       o     a `
               a    ´
                    o u ´ a a   ’     u `  a     ’
                                                e a a  ’     u     u
hai tˆp ho.p.
     a
     .    .
    C´c t´ chˆt co. ban cua t´ phˆn bˆt dinh:
     a ınh a   ´      ’   ’ ıch a a .   ´

   1) d     f (x)dx = f (x)dx.

   2)      f (x)dx   = f (x).

   3)     df(x) =    f (x)dx = f(x) + C.

   T`. dinh ngh˜ t´ phˆn bˆt dinh r´t ra bang c´c t´ch phˆn co.
     u .          ıa ıch a      ´
                                a .     u       ’  a ı   a
ban (thu.`.ng du.o.c goi l` t´ phˆn bang) sau dˆy:
 ’       o       .    . a ıch a      ’         a
6                                       Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                              ´
                                                      ıch a a .


    I.     0.dx = C.


    II.     1dx = x + C.

                       xα+1
    III.    xαdx =          + C, α = −1
                       α+1
            dx
    IV.        = ln|x| + C, x = 0.
             x
                      ax
    V.      axdx =       + C (0 < a = 1);   ex dx = ex + C.
                     lna

    VI.      sin xdx = − cos x + C.


    VII.     cos xdx = sin x + C.

                dx                π
    VIII.        2x
                    = tgx + C, x = + nπ, n ∈ Z.
              cos                 2
              dx
    IX.            = −cotgx + C, x = nπ, n ∈ Z.
            sin2 x
                      
              dx      arc sin x + C,
    X.      √       =                     −1 < x < 1.
             1 − x2 −arc cos x + C
                        
              dx        arctgx + C,
    XI.           =
            1 + x2 −arccotgx + C.

               dx              √
    XII.     √        = ln|x + x2 ± 1| + C
              x2 ± 1
    (trong tru.`.ng ho.p dˆu tr`. th` x < −1 ho˘c x > 1).
               o     .    ´
                          a    u ı             a
                                               .
               dx    1 1+x
    XIII.         2
                    = ln   + C, |x| = 1.
              1−x    2 1−x
             ´ ınh ıch a a .´
    C´c quy t˘c t´ t´ phˆn bˆt dinh:
     a       a
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                            7


   1)    kf(x)dx = k     f(x)dx, k = 0.

   2)    [f(x) ± g(x)]dx =     f (x)dx ±    g(x)dx.

       ´
   3) Nˆu
       e                                       ’
              f(x)dx = F (x) + C v` u = ϕ(x) kha vi liˆn tuc th`
                                  a                   e .      ı

  f (u)du = F (u) + C.


                             CAC V´ DU
                              ´   I  .
V´ du 1. Ch´.ng minh r˘ng h`m y = signx c´ nguyˆn h`m trˆn
  ı .            u            `
                              a     a                o      e     a    e
     ’      ´
khoang bˆt k` khˆng ch´
            a y o        u .a diˆm x = 0 v` khˆng c´ nguyˆn h`m trˆn
                                  ’
                                  e       a o         o      e a       e
moi khoang ch´.a diˆm x = 0.
   .      ’     u    ’
                     e
     Giai. 1) Trˆn khoang bˆt k` khˆng ch´.a diˆm x = 0 h`m y = signx
       ’        e      ’     ´
                             a y o        u      ’
                                                 e          a
     `     ´    ’
l` h˘ng sˆ. Ch˘ng han v´
 a a       o    a         .i moi khoang (a, b), 0 < a < b ta c´ signx = 1
                                      ’
                     . o        .                             o
         o .        e a         ’ o e
v` do d´ moi nguyˆn h`m cua n´ trˆn (a, b) c´ dang
 a                                               o .

                         F (x) = x + C,    C ∈ R.

               e      ’         a                 e       ’
     2) Ta x´t khoang (a, b) m` a < 0 < b. Trˆn khoang (a, 0) moi     .
      e a        ’         o .                     o    e     ’
nguyˆn h`m cua signx c´ dang F (x) = −x + C1 c`n trˆn khoang (0, b)
nguyˆn h`m c´ dang F (x) = x + C2. V´.i moi c´ch chon h˘ng sˆ C1
      e a        o .                       o   . a        .  `
                                                             a    ´
                                                                  o
v` C2 ta thu du.o.c h`m [trˆn (a, b)] khˆng c´ dao h`m tai diˆm x = 0.
  a                . a       e          o    o . a           ’
                                                           . e
Nˆu ta chon C = C1 = C2 th` thu du.o.c h`m liˆn tuc y = |x| + C
  e´         .                   ı        .   a     e .
nhu.ng khˆng kha vi tai diˆm x = 0. T`. d´, theo dinh ngh˜a 1 h`m
            o       ’    .   e’           u o         .       ı     a
signx khˆng c´ nguyˆn h`m trˆn (a, b), a < 0 < b.
          o      o      e a     e

V´ du 2. T` nguyˆn h`m cua h`m f (x) = e|x| trˆn to`n truc sˆ.
 ı .      ım     e a       ’ a                e     a   . o ´
     ’
   Giai. V´
          o.i x          |x|  x                   `
                0 ta c´ e = e v` do d´ trong miˆn x > 0 mˆt
                      o         a     o            e           o
                                                               .
trong c´c nguyˆn h`m l` ex . Khi x < 0 ta c´ e|x| = e−x v` do vˆy
       a      e a      a                   o             a       a
                                                                 .
         e          o        a      e a a         −x
trong miˆn x < 0 mˆt trong c´c nguyˆn h`m l` −e + C v´ `
         `                                                  .i h˘ng
                                                           o a
                     .
 ´    ´
sˆ C bˆt k`.
 o    a y
   Theo dinh ngh˜ nguyˆn h`m cua h`m e|x| phai liˆn tuc nˆn n´
           .     ıa,     e a      ’   a          ’ e . e o
8                                        Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                               ´
                                                       ıch a a .

      ’    ’   a    `
    phai thoa m˜n diˆu kiˆn
                    e    e
                         .
                           lim ex = lim (−e−x + C)
                          x→0+0     x→0−0

    t´.c l` 1 = −1 + C ⇒ C = 2.
     u a
        Nhu. vˆy
               a
               .
                             
                             ex
                                     ´
                                     nˆu x > 0,
                                      e
                             
                             
                      F (x) = 1       ´
                                     nˆu x = 0,
                                      e
                             
                             
                              −x
                             −e + 2 nˆu x < 0
                                      ´
                                      e

    l` h`m liˆn tuc trˆn to`n truc sˆ. Ta ch´.ng minh r˘ng F (x) l` nguyˆn
     a a     e .      e     a   . o ´       u          `
                                                       a          a     e
           ’         |x|                  ´
    h`m cua h`m e trˆn to`n truc sˆ. Thˆt vˆy, v´
      a         a          e    a                          .i x > 0 ta c´
                                       . o       a a
                                                 .   .    o               o
    F (x) = ex = e|x|, v´.i x < 0 th` F (x) = e−x = e|x|. Ta c`n cˆn phai
                         o           ı                         o `  a    ’
    ch´.ng minh r˘ng F (0) = e0 = 1. Ta c´
       u          `
                  a                         o
                           F (x) − F (0)         ex − 1
           F+ (0) = lim                  = lim          = 1,
                     x→0+0       x        x→0+0     x
                           F (x) − F (0)         −e−x + 2 − 1
           F− (0) = lim                  = lim                 = 1.
                     x→0−0       x        x→0−0        x
    Nhu. vˆy F+ (0) = F− (0) = F (0) = 1 = e|x|. T`. d´ c´ thˆ viˆt:
          a
          .                                        u o o e e ’ ´
                                      
                                      ex + C,           x<0
                e|x|dx = F (x) + C =
                                      −e−x + 2 + C, x < 0.

    V´ du 3. T` nguyˆn h`m c´ dˆ thi qua diˆm (−2, 2) dˆi v´.i h`m
       ı .       ım      e a      o ` .
                                     o           ’
                                                 e         ´
                                                           o o a
             1
    f (x) = , x ∈ (−∞, 0).
             x
                           1
           ’
        Giai. V` (ln|x|) = nˆn ln|x| l` mˆt trong c´c nguyˆn h`m cua
               ı              e        a o  .        a    e a       ’
                           x
                 1
                         a
                         .       e a      ’
    h`m f(x) = . Do vˆy, nguyˆn h`m cua f l` h`m F (x) = ln|x| + C,
      a                                         a a
                 x
    C ∈ R. H˘ng sˆ C du.o.c x´c dinh t`. diˆu kiˆn F (−2) = 2, t´.c l`
               `
               a     ´
                     o      .   a .      u `  e    e
                                                   .            u a
    ln2 + C = 2 ⇒ C = 2 − ln2. Nhu a. vˆy
                                       .
                                                  x
                   F (x) = ln|x| + 2 − ln2 = ln     + 2.
                                                  2
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                               9


V´ du 4. T´ c´c t´ phˆn sau dˆy:
 ı .      ınh a ıch a        a

                          2x+1 − 5x−1              2x + 3
                1)                    dx,     2)          dx.
                              10x                  3x + 2

       ’
     Giai. 1) Ta c´
                  o

                    2x       5x              1     x        1 1   x
          I=          2
                      x
                        −        x
                                   dx =    2            −             dx
                    10    5 · 10             5              5 2
                    1 x        1    1 x
           =2           dx −            dx
                    5          5    2
                 1 x         1 x
                         1 2
           =2 5        −           +C
                   1     5     1
              ln            ln
                   5           2
                  2          1
           =− x        +           + C.
               5 ln5 5 · 2x ln2

     2)

                           3           2    5
                          2 x+      x+    +
                 I=        2 dx = 2    3    6 dx
                           2      3      2
                      3 x+           x+
                           3             3
                    2   5     2
                  = x + ln x + + C.
                    3   9     3

V´ du 5. T´ c´c t´ phˆn sau dˆy:
 ı .      ınh a ıch a        a

                                  1 + cos2 x                  √
1)        tg2 xdx,        2)                 dx,   3)          1 − sin 2xdx.
                                  1 + cos 2x

       ’
     Giai. 1)

                      2          sin2 x      1 − cos2 x
                     tg xdx =           dx =            dx
                                 cos2 x        cos2 x
                                   dx
                            =           − dx = tgx − x + C.
                                 cos2 x
10                                                  Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                          ´
                                                                  ıch a a .


              2)
                     1 + cos2 x           1 + cos2 x      1       dx
                                dx =             2x
                                                     dx =               +     dx
                     1 + cos 2x            2 cos          2      cos2 x
                                    1
                                   = (tgx + x) + C.
                                    2
              3)
               √
                1 − sin 2xdx =            sin2 x − 2 sin x cos x + cos2 xdx

                                  =       (sin x − cos x)2dx =     | sin x − cos x|dx

                                  = (sin x + cos x)sign(cos x − sin x) + C.



                                             `   ˆ
                                            BAI TAP
                                                 .

         B˘ng c´c ph´p biˆn dˆi dˆng nhˆt, h˜y du.a c´c t´ch phˆn d˜ cho
          `
          a    a     e   ´
                         e o `’ o      ´ a
                                       a             a ı       a a
     vˆ t´ phˆn bang v` t´ c´c t´ch phˆn d´1
      ` ıch a
      e            ’    a ınh a ı        a o
                     dx                 1 x−1  1
     1.                   .      (DS.    ln   − arctgx)
                   x4 − 1               4 x+1  2
                    1 + 2x2                            1
     2.                         dx.     (DS. arctgx − )
                   x2 (1 + x2 )                        x
                   √            √
                     x2 + 1 + 1 − x2                                    √
     3.                  √              dx.      (DS. arc sin x + ln|x + 1 + x2|)
                            1 − x4
                   √            √
                     x2 + 1 − 1 − x2                     √                √
     4.                  √              dx. (DS. ln|x + x2 − 1| − ln|x + x2 + 1|)
                            x4 − 1
                   √
                     x4 + x−4 + 2                          1
     5.                     3
                                    dx.     (DS. ln|x| − 4 )
                          x                              4x
                   23x − 1                e2x
     6.                    dx.     (DS.       + ex + 1)
                   ex − 1                  2
         Dˆ cho gon, trong c´c “D´p sˆ” cua chu.o.ng n`y ch´ng tˆi bo qua khˆng viˆt
          1’
           e      .         a        ´
                                 a o ’                a    u    o ’         o     ´
                                                                                  e
          `ng sˆ cˆng C.
     c´c h˘
      a a      ´ .
               o o
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                               11

                                             3x
      22x − 1                       2 22      x
7.     √      dx.             (DS.       + 2− 2 )
          2x                       ln2 3
           dx                          1       lnx
8.                 .              (DS. √ arctg √ )
      x(2 + ln2 x)                      2        2
      √
      3
        ln2 x                        3 5/3
9.            dx.            (DS.      ln x)
         x                           5
       ex + e2x
10.             dx.                (DS. −ex − 2ln|ex − 1|)
        1 − ex
        ex dx
11.           .             (DS. ln(1 + ex))
       1 + ex
           x                          1    sin x
12.    sin2 dx.               (DS.      x−       )
           2                          2      2

13.    cotg2 xdx.             (DS. −x − cotgx)

       √                     π
14.     1 + sin 2xdx, x ∈ 0,   .                      (DS. − cos x + sin x)
                             2

15.    ecos x sin xdx.              (DS. −ecos x )

16.    ex cos ex dx.              (DS. sin ex)

           1                              x
17.              dx.               (DS. tg )
       1 + cos x                          2
             dx                          1       x π
18.                  .              (DS. √ ln tg   +             )
       sin x + cos x                      2      2   8
        1 + cos x                                   2
19.                 dx.               (DS. −                 )
       (x + sin x)3                            2(x + sin x)2
           sin 2x                                 1
20.                          dx.        (DS. −        1 − 4 sin2 x)
          1 − 4 sin x   2                         2
           sin x                                            √
21.                         dx.        (DS. −ln| cos x +        1 + cos2 x|)
                    2
          2 − sin x
12                                              Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                      ´
                                                              ıch a a .

            sin x cos x                  1        sin2 x
     22.                   dx.       (DS. arc sin √      )
              3 − sin4 x                 2           3
           arccotg3x               1
     23.           2
                     dx.     (DS. − arccotg2 3x)
            1 + 9x                 6
               √
           x + arctg2x               1            1
     24.                 dx.    (DS. ln(1 + 4x2) + arctg3/22x)
              1 + 4x2                8            3
           arc sin x − arc cos x                    1
     25.         √               dx.         (DS.     (arc sin2 x + arc cos2 x))
                    1 − x2                          2
           x + arc sin3 2x                          1√         1
     26.     √             dx.             (DS. −     1 − 4x2 + arc sin4 2x)
               1 − 4x2                              4          8
           x + arc cos3/2 x                      √        2
     27.      √             dx.            (DS. − 1 − x2 − arc cos5/2 x)
                1 − x2                                    5
                                  |x|3
     28.   x|x|dx.         (DS.        )
                                   3

     29.   (2x − 3)|x − 2|dx.

                            
                            − 2 x3 + 7 x2 − 6x + C, x < 2
                            
              (DS. F (x) =      3     2                    )
                            2 3 7 2
                             x − x + 6x + C,        x 2
                              3     2
                          
                          1 − x2, |x| 1,
     30.   f(x)dx, f(x) =
                          1 − |x|, |x| > 1.

                              3
                         x − x + C
                                                                ´
                                                                nˆu |x|
                                                                 e          1
            (DS. F (x) =      3                                                 )
                         x − x|x| + 1 signx + C
                                                                ´
                                                                nˆu|x| > 1
                                                                 e
                               2     6

     10.1.2     Phu.o.ng ph´p dˆi biˆn
                           a   o’   ´
                                    e

     Dinh l´. Gia su.:
     -.    y    ’ ’
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                                          13


    1) H`m x = ϕ(t) x´c dinh v` kha vi trˆn khoang T v´.i tˆp ho.p gi´
         a             a .      a ’      e     ’      o a ..          a
           ’
tri l` khoang X.
  . a
                        a .     a o     e a            e       ’
    2) H`m y = f (x) x´c dinh v` c´ nguyˆn h`m F (x) trˆn khoang X.
         a
           o a              a     e   a    ’
    Khi d´ h`m F (ϕ(t)) l` nguyˆn h`m cua h`m f(ϕ(t))ϕ (t) trˆn
                                               a                    e
    ’
khoang T .
    T`. dinh l´ 10.1.1 suy r˘ng
      u .     y             `
                            a

                       f (ϕ(t))ϕ (t)dt = F (ϕ(t)) + C.                           (10.1)

   V`
    ı

          F (ϕ(t)) + C = (F (x) + C)       x=ϕ(t)
                                                    =     f (x)dx       x=ϕ(t)


cho nˆn d˘ng th´.c (10.1) c´ thˆ viˆt du.´.i dang
     e a ’     u               ’ ´
                           o e e         o .

                     f(x)dx   x=ϕ(t)
                                       =     f (ϕ(t))ϕ (t)dt.                    (10.2)

    D˘ng th´.c (10.2) du.o.c goi l` cˆng th´.c dˆi biˆn trong t´ phˆn
       ’
       a   u             .    . a o        u o e ’ ´           ıch a
 ´
bˆt dinh.
 a .
    Nˆu h`m x = ϕ(t) c´ h`m ngu.o.c t = ϕ−1 (x) th` t`. (10.2) thu
       ´
       e a                o a         .                  ı u
  .o.c
du .

                    f(x)dx =       f (ϕ(t))ϕ (t)dt      t=ϕ−1 (x)
                                                                    .            (10.3)

          e     o a ı . ` e o e
    Ta nˆu mˆt v`i v´ du vˆ ph´p dˆi biˆn.
                 .              e           ’ ´
                                                             √
    i) Nˆu biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn c´ ch´.a c˘n a2 − x2, a > 0
         ´
         e     e’    u           ´
                             o a ıch a o u a
                                                      π π
th` su. dung ph´p dˆi biˆn x = a sin t, t ∈ − ,
  ı ’ .            e o e’ ´                                .
                                                      2 2 √
    ii) Nˆu biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn c´ ch´.a c˘n x2 − a2, a > 0
          ´
          e     e’   u            ´
                             o a ıch a o u a
                                    a              π
              e o e ’ ´
th` d`ng ph´p dˆi biˆn x =
  ı u                                   , 0 < t < ho˘c x = acht.
                                                       a
                                                       .
                                  cos t            2         √
           ´           .´.i dˆu t´ phˆn ch´.a c˘n th´.c a2 + x2, a > 0
    iii) Nˆu h`m du o a ıch a
           e a                ´                 u a      u
                                       π π
            ’ .
th` c´ thˆ d˘t x = atgt, t ∈ − ,
  ı o e a                                      ho˘c x = asht.
                                                 a
                                                 .
                                        2 2
           ´           .´.i dˆu t´ phˆn l` f (x) = R(ex , e2x, . . . .enx ) th`
    iv) Nˆu h`m du o a ıch a a
           e a                ´                                               ı
c´ thˆ d˘t t = ex (o. dˆy R l` h`m h˜.u ty).
 o e a ’ .            ’ a         a a        u ’
14                                         Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                 ´
                                                         ıch a a .


                                  CAC V´ DU
                                   ´   I  .
                         dx
     V´ du 1. T´
      ı .      ınh            .
                        cos x
          ’
        Giai. Ta c´
                  o
            dx       cos xdx
                =              (d˘t t = sin x, dt = cos xdx)
                                 a
                                 .
          cos x     1 − sin2 x
                      dt      1 1+t                   x π
                =          = ln        + C = ln tg       +       + C.
                    1 − t2    2 1−t                   2    4
                              x3 dx
     V´ du 2. T´ I =
      ı .      ınh                  .
                             x8 − 2
          ’
        Giai. ta c´
                  o
                                             √
                              1                2 x4
                                d(x4 )          d √
                              4               4     2
                      I=               =
                              x8 − 2               x4    2
                                           −2 1 − √
                                                     2
             x4
     D˘t t = √ ta thu du.o.c
      a
      .                  .
              2
                            √     √
                             2     2 + x4
                        I=−    ln √       + C.
                            8      2 − x4
                              x2 dx
     V´ du 3. T´ I =
      ı .      ınh                       ·
                             (x2 + a2 )3
                                         adt
          ’
        Giai. D˘t x(t) = atgt ⇒ dx =
               a
               .                              . Do d´
                                                    o
                                       cos2 t
                  a3tg2t · cos3 tdt       sin2 t         dt
           I=                       =            dt =        − cos tdt
                      a3 cos2 t            cos t       cos t
                      t π
            = ln tg     +       − sin t + C.
                      2 4
                  x
     V` t = arctg nˆn
      ı              e
                  a
                             1       x π                   x
                 I = ln tg arctg +             − sin arctg    +C
                             2       a 4                   a
                            x                √
                   = −√             + ln|x + x2 + a2| + C.
                          x2 + a2
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                                15


  . .      ı                      e ˜ a
                                      e        ´ `
Thˆt vˆy, v` sin α = cos α · tgα nˆn dˆ d`ng thˆy r˘ng
  a a                                          a a
                                     x       x
                         sin arctg     =√          ·
                                     a    x 2 + a2


     ´
   Tiˆp theo ta c´
     e           o

      1      x π                          x π                          x
  sin   arctg +              1 − cos arctg +             1 + sin arctg
      2      a 4           =              a 2          =               a
      1      x π                        x π                           x
  cos arctg +                  sin arctg +                − cos arctg
      2      a 4                        a 2                           a
                                 √
                             x + a2 + x2
                           =
                                   a

v` t`. d´ suy ra diˆu phai ch´.ng minh.
 a u o             `
                   e    ’     u
                       √
V´ du 4. T´ I =
  ı .         ınh         a2 + x2 dx.
       ’
   Giai. D˘t x = asht. Khi d´
            a
            .                   o

               I=          a2 (1 + sh2 t)achtdt = a2    ch2 tdt
                           ch2t + 1      a2 1
                 = a2               dt =      sh2t + t + C
                              2          2 2
                     a2
                 =      (sht · cht + t) + C.
                     2
                                                                  √
                     2          x2 t                 x+           a2 + x2
V` cht =
 ı         1 + sh t =        1 + 2 . e = sht + cht =                      nˆn
                                                                           e
          √                     a                                 a
       x + a2 + x2
t = ln               v` do d´
                      a     o
            a
        √                  x√ 2      a2     √
            a2 + x2 dx =     a + x2 + ln|x + a2 + x2| + C.
                           2         2

V´ du 5. T´
 ı .      ınh

                      x2 + 1                               3x + 4
 1) I1 =       √                 dx,      2) I2 =       √             dx.
                   x6 − 7x4 + x2                         −x2 + 6x − 8
16                                                 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                         ´
                                                                 ıch a a .

          ’
        Giai. 1) Ta c´
                     o
                              1                               1
                         1+                         d x−                          dt
        I1 =                  x2         dx =                 x        =     √
                                    1                     1   2                  t2 − 5
                        x2 − 7 +                     x−           −5
                                    x2                    x
                     √                       1               1
            = ln|t +    t2 − 5| + C = ln x − + x2 − 7 + 2 + C.
                                             x              x
        2) Ta viˆt biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn du.´.i dang
                 ´ e
                 e    ’     u         ´
                                  o a ıch a           o .
                          3      −2x + 6                 1
              f (x) = − · √                  + 13 · √
                          2     −x2 + 6x − 8         −x2 + 6x − 8
     v` thu du.o.c
      a        .

     I2 =    f(x)dx
           3                  1                                              d(x − 3)
        =−    (−x2 + 6x − 8)− 2 d(−x2 + 6x − 8) + 13
           2                                                               1 − (x − 3)2
            √
        = −3 −x2 + 6x − 8 + 13 arc sin(x − 3) + C.

     V´ du 6. T´
      ı .      ınh
                               dx                         sin x cos3 x
                   1)               ,       2) I2 =                    dx.
                              sin x                        1 + cos2 x
           ’
        Giai
        1) C´ch I. Ta c´
             a         o
              dx             sin x               d(cos x)   1 1 − cos x
                   =               dx =                    = ln         + C.
             sin x          sin2 x              cos2 x − 1  2 1 + cos x
        C´ch II.
         a
                                               x              x
                          dx                d               d
                               =               2              2
                         sin x               x   x =       x       x
                                         sin cos         tg · cos2
                                             2   2         2       2
                                               x
                                         d tg           x
                                               2
                                =             x = ln tg 2 + C.
                                           tg
                                              2
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                           17


     2) Ta c´
            o

                              sin x cos x[(cos2 x + 1) − 1]
                   I2 =                                     dx.
                                        1 + cos2 x
     Ta d˘t t = 1 + cos2 x. T`. d´ dt = −2 cos x sin xdx. Do d´
         a
         .                   u o                              o
                             1    t−1       t
                    I2 = −            dt = − + ln|t| + C,
                             2     t        2
trong d´ t = 1 + cos2 x.
       o
V´ du 7. T´
 ı .      ınh
                            exdx                          ex + 1
              1) I1 =     √        ,         2)   I2 =           dx.
                           e2x + 5                        ex − 1
        ’
     Giai
     1) D˘t ex = t. Ta c´ ex dx = dt v`
          a
          .             o             a
                dt            √                      √
     I1 =     √       = ln|t + t2 + 5| + C = ln |ex + e2x + 5| + C.
               t2 + 5
                                                 dt
     2) Tu.o.ng tu., d˘t ex = t, exdx = dt, dx =
                 . a  .                             v` thu du.o.c
                                                     a        .
                                                 t
                 t + 1 dt         2dt        dt
       I2 =               =           −         = 2ln|t − 1| − ln|t| + C
                 t−1 t           t−1          t
            = 2ln|ex − 1| − lnex + c
            = ln(ex − 1)2 − x + C.



                                    `   ˆ
                                   BAI TAP
                                        .

     T´ c´c t´ phˆn:
      ınh a ıch a
         e2x                  4
1.     √
       4
               dx.      (DS.    (3ex − 4) 4 (ex + 1)3 )
         ex+1                21
       ’ ˜
     Chı dˆ n. D˘t ex + 1 = t4.
           a    a
                .
18                                                    Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                            ´
                                                                    ıch a a .

                                         √
                dx                         1 + ex − 1
     2.      √        .          (DS. ln √            )
               ex + 1                      1 + ex + 1
            e2x
     3.          dx.    (DS. ex + ln|ex − 1|)
          ex − 1
          √
            1 + lnx              2
     4.             dx.    (DS.      (1 + lnx)3)
              x                  3
          √
            1 + lnx
     5.             dx.
             xlnx
               √                       √
        (DS. 2 1 + lnx − ln|lnx| + 2ln| 1 + lnx − 1|)
               dx                          x             x
     6.               .      (DS. −x − 2e− 2 + 2ln(1 + e 2 ))
             ex/2+e x
                  √
            arctg x dx                       √
     7.        √           .      (DS. (arctg x)2)
                 x 1+x
            √                        2
     8.       e3x + e2xdx.      (DS. (ex + 1)3/2 )
                                     3
                  2 +2x−1                             1 2x2+2x−1
     9.     e2x             (2x + 1)dx.        (DS.     e        )
                                                      2
                   dx                        √
     10.      √          .        (DS. 2arctg ex − 1)
                  ex − 1
               e2xdx                      1         √
     11.      √         .          (DS.     ln(e2x + e4x + 1))
                e4x + 1                   2
               2x dx                      arc sin 2x
     12.      √        .           (DS.              )
                1 − 4x                       ln2
                   dx                  √              √
     13.           √      .     (DS. 2[ x + 1 − ln(1 + x + 1)])
              1+ x+1
             ’ ˜
           Chı dˆ n. D˘t x + 1 = t2.
                a     a
                      .
               x+1                         √       √                 x−2
     14.       √    dx.              (DS. 2 x − 2 + 2arctg               )
              x x−2                                                   2
                     dx                      2 √             √
     15.      √              .       (DS.       ax + b − mln| ax + b + m| )
                  ax + b + m                 a
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                      19

             dx                        √          √
16.      √ √         .           (DS. 3 3 x + 3ln| 3 x − 1|)
         3
           x( x − 1)
             3



             dx
17.                  .         (DS. tg(arc sin x))
         (1 − x2)3/2
                                             π π
        ’ a˜
      Chı dˆ n. D˘t x = sin t, t ∈
                 a
                 .                       −    ,  )
                                             2 2
               dx                1            x
18.                     .       (DS.sin arctg )
         (x2   + a2)3/2          a2           a
                                       π π
        ’ a˜
      Chı dˆ n. D˘t x = atgt, t ∈ − ,
                 a
                 .                          .
                                       2 2
             dx                   1                1
19.                  .         (DS. − , t = arc sin )
         (x2 − 1)3/2            cos t              x
                        1      π                     π
      ’ a˜
    Chı dˆ n. D˘t x =
               a
               .            , − < t < 0, 0 < t < .
                      sin t    2                      2
                                                 √
       √                       a2         x x a2 − x2
20.      a2 − x2 dx.     (DS. arc sin +                 )
                               2          a         2
      ’ ˜
    Chı dˆ n. D˘t x = a sin t.
         a     a
               .
         √                           x√ 2      a2     √
21.       a2 + x2dx.          (DS.     a + x2 + ln|x + a2 + x2|)
                                     2         2
        ’ ˜
      Chı dˆ n. D˘t x = asht.
           a     a
                 .
           x2                      1 √ 2                √
22.      √        dx.         (DS.   x a + x2 − a2ln(x + a2 + x2) )
          a2 + x2                  2
                                       √
                  dx                    x2 + a2
23.           √           .     (DS. −          )
         x2       x2 + a2                a2x
                              1
        ’ ˜
      Chı dˆ n. D˘t x =
           a     a
                 .              ho˘c x = atgt, ho˘c x = asht.
                                  a
                                  .              a
                                                 .
                              t
           x2dx                     a2      x x√ 2
24.      √         .          (DS. arc sin −        a − x2 )
           a2 − x2                  2       a a
        ’ ˜
      Chı dˆ n. D˘t x = a sin t.
           a     a
                 .
            dx                       1       a
25.       √        .           (DS. − arc sin )
         x x2 − a2                   a       x
20                                                    Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                            ´
                                                                    ıch a a .

                          1             a
           ’ a˜
         Chı dˆ n. D˘t x = , ho˘c x =
                    a.         a
                               .            ho˘c x = acht.
                                              a
                                              .
                          t           cos t
            √                      √
              1 − x2                1 − x2
     26.             dx.    (DS. −          − arc sin x)
               x2                     x
                   dx                                x
     27.                          .    (DS.        √        )
                 (a2   +   x2)3               a2    x2 + a2
                                           √
                  dx                        x2 − 9
     28.         √       .            (DS.         )
              x 2 x2 − 9                     9x
                   dx                                     x
     29.                          .    (DS. −        √           )
                 (x2   −   a2)3                 a2       x2 − a2
                √
     30.      x2 a2 − x2dx.

                            x              a2 √        a4      x
               (DS.        − (a2 − x2)3/2 + x x2 − a2 + arc sin )
                            4              8           8       a

                a+x                    √               x
     31.              dx.      (DS. − a2 − x2 + arc sin )
                a−x                                    a
             ’ a˜ n. D˘t x = a cos 2t.
           Chı dˆ     a
                      .
                x−a
     32.            dx.
                x+a
                   √                √       √
              (DS.                                   ´
                     x2 − a2 − 2aln( x − a + x + a) nˆu x > a,
                                                     e
                 √              √          √
                                                     ´
               − x2 − a2 + 2aln( −x + a + −x − a) nˆu x < −a)
                                                     e

                               a
             ’ a˜
           Chı dˆ n. D˘t x =
                      a
                      .             .
                             cos 2t
                                                             √
                 x − 1 dx                         1           x2 − 1
     33.                  .           (DS. arc cos −                 )
                 x + 1 x2                         x            x
                           1
           ’ a˜
         Chı dˆ n. D˘t x = .
                    a
                    .      t
               dx                      √
     34.    √        .    (DS. 2arc sin x)
              x − x2
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                           21


    Chı dˆ n. D˘t x = sin2 t.
      ’ a˜     a.
       √                                    √
         x2 + 1               √          1 + x2 + 1
35.             dx.     (DS. x2 + 1 − ln            )
           x                                 x
        x3dx                      x2 √         4√
36.    √       .         (DS. −       2 − x2 −    2 − x2)
        2 − x2                    3            3
         (9 − x2)2                       (9 − x2 )5
37.                dx.       (DS. −                 )
           x6                             45x5
         x2dx               x√ 2      a2     √
38.    √        .    (DS.     x − a2 + ln|x + x2 − a2|)
        x2 − a2             2         2
        (x + 1)dx                  xex
39.                 .    (DS. ln          )
       x(1 + xex)                1 + xex
    Chı dˆ n. Nhˆn tu. sˆ v` mˆ u sˆ v´.i ex rˆi d˘t xex = t.
      ’ ˜ a       a ’ o a ˜ o o
                        ´       a ´           ` a
                                              o .
            dx                 1       x        ax
40.                .    (DS. 3 arctg + 2              )
       (x2 + a2)2             2a       a x + a2
      ’ ˜
    Chı dˆ n. D˘t x = atgt.
          a    a.

10.1.3     Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn
                      a ıch   a u        `
                                         a
Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn du.a trˆn dinh l´ sau dˆy.
           a ıch a u          `
                              a   .     e .      y      a

D.nh l´. Gia su. trˆn khoang D c´c h`m u(x) v` v(x) kha vi v` h`m
-i     y     ’ ’ e       ’      a a          a         ’    a a
v(x)u (x) c´ nguyˆn h`m. Khi d´ h`m u(x)v (x) c´ nguyˆn h`m trˆn
           o     e a          o a              o      e a       e
D v`
   a

               u(x)v (x)dx = u(x)v(x) −           v(x)u (x)dx.    (10.4)

   Cˆng th´.c (10.4) du.o.c goi l` cˆng th´.c t´nh t´ phˆn t`.ng phˆn.
     o     u            . . a o           u ı       ıch a u        `
                                                                   a
V` u (x)dx = du v` v (x)dx = dv nˆn (10.4) c´ thˆ viˆt du.´.i dang
 ı               a                   e          o e e’ ´   o .

                             udv = uv −       vdu.               (10.4*)

   Thu.c tˆ cho thˆy r˘ng phˆn l´.n c´c t´ phˆn t´nh du.o.c b˘ng
      . e ´       ´ `
                  a a       ` o
                            a        a ıch   a ı        .    `
                                                             a
ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn c´ thˆ phˆn th`nh ba nh´m sau dˆy.
  e ıch a u           ` o e a
                      a       ’        a       o        a
22                                                   Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                           ´
                                                                   ıch a a .


            Nh´m I gˆm nh˜.ng t´ch phˆn m` h`m du.´.i dˆu t´ phˆn c´ ch´.a
                 o       `
                         o         u      ı      a       a a             ´
                                                                    o a ıch a o u
           .a sˆ l` mˆt trong c´c h`m sau dˆy: lnx, arc sin x, arc cos x, arctgx,
         u ´
     th` o a o                         a a              a
                         .
     (arctgx)2, (arc cos x)2, lnϕ(x), arc sin ϕ(x),...
            Dˆ t´ c´c t´ phˆn n`y ta ´p dung cˆng th´.c (10.4*) b˘ng c´ch
               ’
               e ınh a ıch a a                      a      .     o       u             `
                                                                                       a     a
       .              `        o
                               .            a a          a ’
     d˘t u(x) b˘ng mˆt trong c´c h`m d˜ chı ra c`n dv l` phˆn c`n lai cua
       a              a                                             o       a ` o . ’
                                                                                  a
     biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn.
        e’        u             ´
                          o a ıch a
            Nh´m II gˆm nh˜.ng t´ phˆn m` biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn
                 o         `
                           o         u      ıch a           a e ’     u             ´
                                                                             o a ıch a
     c´ dang P (x)e , P (x) cos bx, P (x) sin bx trong d´ P (x) l` da th´.c, a,
       o .                  ax
                                                                         o          a      u
         a `
     b l` h˘ng sˆ.
               a       ´
                       o
               ’
            Dˆ t´ c´c t´ phˆn n`y ta ´p dung (10.4*) b˘ng c´ch d˘t u(x) =
               e ınh a ıch a a                     a      .               `
                                                                          a      a    a
                                                                                      .
     P (x), dv l` phˆn c`n lai cua biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn. Sau mˆ i
                      a ` o . ’
                            a                     e’      u           ´
                                                                  o a ıch a                    ˜
                                                                                               o
     lˆn t´ phˆn t`.ng phˆn bˆc cua da th´.c s˜ giam mˆt do.n vi.
      ` ıch a u
      a                                `
                                       a a ’ .               u e ’           o
                                                                             .         .
            Nh´m III gˆm nh˜
                 o          `o        u .ng t´ch phˆn m` h`m du.´.i dˆu t´ch phˆn c´
                                              ı       a      a a         o a ı ´           a o
                   ax            ax                                                ` ıch a
     dang: e sin bx, e cos bx, sin(lnx), cos(lnx),... Sau hai lˆn t´ phˆn
       .                                                                            a
     t`.ng phˆn ta lai thu du.o.c t´ch phˆn ban dˆu v´.i hˆ sˆ n`o d´. D´ l`
      u            `a        .            . ı          a          `         . ´
                                                                  a o e o a o o a
     phu    .o.ng tr` tuyˆn t´ v´.i ˆn l` t´ phˆn cˆn t´
                      ınh        ´              ’
                                 e ınh o a a ıch a ` ınh.             a
            Du  .o.ng nhiˆn l` ba nh´m v`.a nˆu khˆng v´t hˆt moi t´ch phˆn
                            e a              o     u      e      o      e e  ´      . ı       a
     t´ du.o.c b˘ng t´ phˆn t`.ng phˆn (xem v´ du 6).
      ınh          . `  a       ıch a u                `
                                                       a            ı .
            Nhˆn x´t. Nh` a
                 a e            o. c´c phu.o.ng ph´p dˆi biˆn v` t´ phˆn t`.ng phˆn
                                                             ’ ´
                                                       a o e a ıch a u                        `
                                                                                              a
                 .
     ta ch´.ng minh du.o.c c´c cˆng th´.c thu.`.ng hay su. dung sau dˆy:
              u                   . a o              u        o           ’ .            a
                     dx    1     x
         1)               = arctg + C, a = 0.
                x2   +a 2  a     a
                     dx     1  a+x
         2)               = ln      + C, a = 0.
                a2   −x 2  2a a − x
                   dx             x
         3)     √        = arc sin + C, a = 0.
                 a2 − x2          a
                   dx             √
         4)     √        = ln|x + x2 ± a2| + C.
                 x2 ± a2
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                23


                        CAC V´ DU
                          ´     I   .
                              √      √
V´ du 1. T´ t´ phˆn I =
 ı .       ınh ıch a           xarctg xdx.
     ’
   Giai. T´ phˆn d˜ cho thuˆc nh´m I. Ta d˘t
          ıch a a           o
                            .    o        a
                                          .
                                   √
                       u(x) = arctg x,
                              √
                         dv = xdx.
               1   dx     2 3
Khi d´ du =
     o           · √ , v = x 2 . Do d´
                                     o
              1+x 2 x     3

              2 3       √    1    x
           I = x 2 arctg x −         dx
              3              3  1+x
              2 3       √    1         1
             = x 2 arctg x −     1−         dx
              3              3       1+x
              2 3       √     1
             = x 2 arctg x − (x − ln|1 + x|) + C.
              3               3

V´ du 2. T´ I = arc cos2 xdx.
 ı .       ınh
   Giai. Gia su. u = arc cos2 x, dv = dx. Khi d´
     ’     ’ ’                                 o
                            2arc cos x
                    du = − √           dx, v = x.
                               1 − x2
Theo (10.4*) ta c´
                 o
                                       xarc cos x
                 I = xarc cos2 x + 2   √          dx.
                                         1 − x2
    Dˆ t´ t´ phˆn o. vˆ phai d˘ng th´.c thu du.o.c ta d˘t u =
      ’
      e ınh ıch      a ’ e   ´      ’
                                  ’ a      u          .     a
                                                            .
                  xdx
arc cos x, dv = √        . Khi d´
                                o
                  1 − x2
                 dx                 √              √
      du = − √         , v = − d( 1 − x2) = − 1 − x2 + C1
                1 − x2
                         √
         ’ ` a
            a ´
v` ta chı cˆn lˆy v = − 1 − x2:
 a
               xarc cos x       √
               √          dx = − 1 − x2arc cos x − dx
                 21 − x2
                                √
                             = − 1 − x2arc cos x − x + C2 .
24                                         Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                 ´
                                                         ıch a a .


        Cuˆi c`ng ta thu du.o.c
          ´
          o u               .
                                 √
              I = xarc cos2 x − 2 1 − x2arc cos x − 2x + C.

     V´ du 3. T´ I =
      ı .      ınh         x2 sin 3xdx.
          ’
        Giai. T´ phˆn d˜ cho thuˆc nh´m II. Ta d˘t
               ıch a a          o
                                .    o          a
                                                .
                                  u(x) = x2,
                                   dv = sin 3xdx.
                             1
     Khi d´ du = 2xdx, v = − cos 3x v`
          o                          a
                             3
                 1           2                1           2
           I = − x2 cos 3x +    x cos 3xdx = − x2 cos 3x + I1.
                 3           3                3           3
              ` ınh
         Ta cˆn t´ I1. D˘t u = x, dv = cos 3xdx. Khi d´ du = 1dx,
              a            a
                           .                                     o
          1
     v = sin 3x. T`. d´
                    u o
          3
                     1             2 1             1
                I = − x2 cos 3x +      x sin 3x −        sin 3xdx
                     3             3 3             3
                     1             2             2
                  = − x2 cos 3x + x sin 3x +       cos 3x + C.
                     3             9            27
         Nhˆn x´t. Nˆu d˘t u = sin 3x, dv = x2dx th` lˆn t´ phˆn t`.ng
            a e
            .        ´ .
                     e a                                 ı ` ıch a u
                                                            a
     phˆn th´. nhˆt khˆng du.a dˆn t´ phˆn do.n gian ho.n.
       `
       a      u   ´
                  a    o         ´
                                 e ıch a               ’

     V´ du 4. T´ I =
      ı .      ınh         eax cos bx; a, b = 0.
         Giai. Dˆy l` t´ phˆn thuˆc nh´m III. Ta d˘t u = eax, dv =
           ’    a a ıch a           o
                                    .     o           a
                                                      .
                                        1
     cos bxdx. Khi d´ du = aeaxdx, v = sin bx v`
                    o                           a
                                        b
                1             a                1            a
             I = eax sin bx −    eax sin bxdx = eax sin bx − I1 .
                b             b                b            b
       ’
     Dˆ t´ I1 ta d˘t u = eax, dv = sin bxdx. Khi d´ du = aeaxdx,
       e ınh       a.                                o
           1
     v = − cos bx v`
                   a
           b
                         1             a
                   I1 = − eax cos bx +   eax cos bxdx.
                         b             b
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                          25


Thˆ I1 v`o biˆu th´.c dˆi v´.i I ta thu du.o.c
  ´
  e     a    e’   u o o´                   .
                     1             a         a2
       eax cos bxdx = eax sin bx + 2 cos bx − 2           eax cos bxdx.
                     b            b          b

    Nhu. vˆy sau hai lˆn t´ phˆn t`.ng phˆn ta thu du.o.c phu.o.ng
          a
          .           ` ıch a u
                       a                   `
                                           a            .
tr` tuyˆn t´ v´.i ˆn l` I. Giai phu.o.ng tr` thu du.o.c ta c´
  ınh    ´
         e ınh o a a ’       ’             ınh      .       o

                                    a cos bx + b sin bx
               eax cos bxdx = eax                       + C.
                                          a2 + b2

V´ du 5. T´ I =
 ı .      ınh           sin(ln x)dx.
                                               1
      ’
   Giai. D˘t u = sin(lnx), dv = dx. Khi d´ du = cos(lnx)dx,
           a.                            o
                                               x
v = x. Ta thu du.o.c
                 .

            I = x sin(lnx) −    cos(lnx)dx = x sin(lnx) − I1.

    ’
   Dˆ t´
    e ınh I1 ta lai d˘t u = cos(lnx), dv = dx. Khi d´ du =
                  . a .                             o
 1
− sin(lnx)dx, v = x v`
                     a
 x

                    I1 = x cos(lnx) +       sin(lnx)dx.

   Thay I1 v`o biˆu th´.c dˆi v´.i I thu du.o.c phu.o.ng tr`
            a    e’   u o o´                .              ınh

                      I = x(sin lnx − cos lnx) − I

v` t`. d´
 a u o
                        x
                   I=     (sin lnx − cos lnx) + C.
                        2

    Nhˆn x´t. Trong c´c v´ du trˆn dˆy ta d˜ thˆy r˘ng t`. vi phˆn d˜
       a e
       .              a ı . e a              a a `
                                                ´ a       u      a a
  ´
biˆt dv h`m v(x) x´c dinh khˆng do
  e       a        a .        o     .n tri. Tuy nhiˆn trong cˆng th´.c
                                                   e          o     u
                                         .
         a                ’
                      o e .         a a       ´
(10.4) v` (10.4*) ta c´ thˆ chon v l` h`m bˆt k` v´
                                              a y o  .i vi phˆn d˜ cho
                                                             a a
dv.
26                                                Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                        ´
                                                                ıch a a .


     V´ du 6. T´
      ı .      ınh

                             xdx                              dx
              1) I =               ;       2) In =                   ,   n ∈ N.
                            sin2 x                      (x2   + a2)n

        Giai. 1) R˜ r`ng t´ phˆn n`y khˆng thuˆc bˆt c´. nh´m n`o
           ’        o a     ıch a    a    o           ´
                                                  o a u
                                                   .          o     a
                                                                  dx
     trong ba nh´m d˜ nˆu. Thˆ nhu.ng b˘ng c´ch d˘t u = x, dv =
                o    a e       ´
                               e        `
                                        a    a    a
                                                  .
                                                                sin2 x
     v` ´p dung cˆng th´.c t´ phˆn t`.ng phˆn ta c´
      aa     .    o     u ıch a u          `
                                           a      o
                                                                   cos x
              I = −xcotgx +            cotgxdx = −xcotgx +               dx
                                                                   sin x
                                       d(sin x)
                = −xcotgx +                     = −xcotgx + ln| sin x| + C.
                                        sin x

        2) T´ phˆn In du.o.c biˆu diˆn du.´.i dang
            ıch a        .     ’
                               e    ˜
                                    e     o .

           1    x2 + a2 − x2         1           dx                         x2 dx
      In = 2         2 + a2 )n
                               dx = 2         2 + a2 )n−1
                                                          −
          a       (x                a      (x                            (x2 + a2)n
           1           1         2xdx
         = 2 In−1 − 2 x 2                ·
          a           2a       (x + a2)n

         Ta t´ t´ phˆn o. vˆ phai b˘ng phu.o.ng ph´p t´ch phˆn t`.ng
             ınh ıch a ’ e      ´ ’ `   a             a ı       a u
                                 2xdx      d(x2 + a2)
       `
     phˆn. D˘t u = x, dv = 2
       a      a
              .                           = 2         . Khi d´ du = dx,
                                                             o
                               (x + a2 )n  (x + a2 )n
                    1
     v=−                        v`
                                 a
           (n − 1)(x2 + a2)n−1

         1             2xdx               −x                  1
                 x              = 2                      + 2         In−1
        2a2          (x2+a 2 )n  2a (n − 1)(x2 + a2 )n−1  2a (n − 1)

        T`. d´ suy r˘ng
         u o        `
                    a
                     1                 x                  1
              In =     I
                      2 n−1
                            + 2          2 + a2 )n−1
                                                     − 2         In−1
                     a       2a (n − 1)(x             2a (n − 1)

     hay l`
          a
                                        x                2n − 3
                 In =                                 + 2         In−1 .              (*)
                           2a2 (n   − 1)(x2 + a2 )n−1  2a (n − 1)
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                              27


   Ta nhˆn x´t r˘ng t´ phˆn In khˆng thuˆc bˆt c´. nh´m n`o trong
        a e `
        .       a    ıch a       o      . ´
                                        o a u o          a
          a ’
ba nh´m d˜ chı ra.
     o
   Khi n = 1 ta c´o
                                 dx     1     x
                    I1 =               = arctg + C.
                               x2 + a2  a     a
    Ap dung cˆng th´.c truy hˆi (*) ta c´ thˆ t´nh I2 qua I1 rˆi I3 qua
     ´  .    o     u         `
                             o              ’
                                        o e ı                 `
                                                              o
I2,...

V´ du 7. T´ I =
 ı .      ınh           xeax cos bxdx.
   Giai. D˘t u = x, dv = eax cos bxdx. Khi d´ du = dx,
     ’    a
          .                                 o
                                   a cos bx + b sin bx
                        v = eax
                                         a2 + b2
(xem v´ du 4). Nhu. vˆy
      ı .            a
                     .
           a cos bx + b sin bx      1
  I = xeax        2 + b2
                               − 2               eax(a cos bx + b sin bx)dx
                 a                a + b2
           a cos bx + b sin bx      a
    = xeax        2 + b2
                               − 2               eax cos bxdx
                 a                a + b2
            b
      − 2           eax sin bxdx.
        a + b2
    T´ phˆn th´. nhˆt o. vˆ phai du.o.c t´nh trong v´ du 4, t´ phˆn
      ıch a       u    ´
                      a ’ e ’ ´        . ı          ı .      ıch a
th´. hai du.o.c t´ tu.o.ng tu. v` b˘ng
  u         . ınh           . a `  a
                                          a sin bx − b cos bx
                   eax sin bxdx = eax                         ·
                                                a2 + b2
   Thay c´c kˆt qua thu du.o.c v`o biˆu th´.c dˆi v´.i I ta c´
         a e ´    ’        . a       ’
                                     e    u o o´             o
                    eax                 a
             I=               x−             (a cos bx + b sin bx)
                  a2 + b2          a2   + b2
                            b
                   −             (a sin bx − b cos bx) + C
                       a2   + b2


                                  `   ˆ
                                 BAI TAP
                                      .
28                                               Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                       ´
                                                               ıch a a .

                                 2x (x ln 2 − 1)
     1.    x2x dx.        (DS.                   )
                                      ln2 2

     2.    x2 e−x dx.       (DS. −x2e−x − 2xe−x − 2e−x )

                 2                  1           2
     3.    x3 e−x dx.         (DS. − (x2 + 1)e−x )
                                    2
                                           1 5x 3 3 2 31   31
     4.    (x3 + x)e5xdx.           (DS.     e x − x + x−     )
                                           5      5   25  125
                                                     √
     5.    arc sin xdx.          (DS. xarc sin x +    1 − x2 )

                                         1                     1 √
     6.    xarc sin xdx.          (DS.     (2x2 − 1)arc sin x + x 1 − x2)
                                         4                     4
                                           x3              2x2 + 1 √
     7.    x2 arc sin 2xdx.         (DS.      arc sin 2x +          1 − 4x2)
                                           3                 36
                                                 1
     8.    arctgxdx.          (DS. xarctgx −       ln(1 + x2))
                                                 2
                √                                 √   √
     9.    arctg xdx.            (DS. (1 + x)arctg x − x)

                                         x4 − 1          x3 x
     10.    x3 arctgxdx.          (DS.          arctgx −   + )
                                            4            12 4
                                      x2 + 1                      1
     11.    (arctgx)2xdx. (DS.               (arctgx)2 − xarctgx + ln(1 + x2))
                                         2                        2
                                                                 √
     12.    (arc sin x)2dx.       (DS. x(arc sin x)2 + 2arc sin x 1 − x2 − 2x)

            arc sin x                   √                  √
     13.    √         dx.         (DS. 2 x + 1arc sin x + 4 1 − x)
              x+1
                                                           √
            arc sin x                    arc sin x      1 + 1 − x2
     14.              dx.         (DS. −           − ln            )
               x2                            x              x
            xarctgx                      √                     √
     15.    √        dx.          (DS.    1 + x2arcrgx − ln(x + 1 + x2))
              1 + x2
10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn
       a             a ınh ıch a                                          29

             √
      arc sin x                      √   √            √
16.    √        dx.           (DS. 2( x − 1 − xarc sin x))
          1−x

17.   ln xdx.         (DS. x(ln x − 1))

      √                  2 3/2         4       8
18.    x ln2 xdx.          x
                          (DS.  ln2 x − ln x +   )
                         3             3       9
            √                          √           √
19.   ln(x + 16 + x2)dsx. (DS. x ln(x + 16 + x2) − 16 + x2 )
               √
      x ln(x + 1 + x2)                      √             √
20.        √           dx.           (DS.    1 + x2 ln(x + 1 + x2) − x)
             1 + x2
                                               x
21.   sin x ln(tgx)dx.          (DS. ln tg       − cos x ln(tgx))
                                               2
                                       (x3 + 1) ln(x + 1) x3 x2 x
22.   x2 ln(1 + x)dx.           (DS.                     −   +   − )
                                               3           9   6  3
                                  1 − 2x2         x
23.   x2 sin 2xdx.        (DS.            cos 2x + sin 2x)
                                     4            2
                                       1
24.   x3 cos(2x2)dx.          (DS.       (2x2 sin 2x2 + cos 2x2))
                                       8
                                ex (sin x − cos x)
25.   ex sin xdx.        (DS.                      )
                                         2
                                 sin x + (ln 3) cos x x
26.   3x cos xdx.        (DS.                        3 )
                                      1 + ln2 3
                                              e3x
27.   e3x(sin 2x − cos 2x)dx.          (DS.       (sin 2x − 5 cos 2x))
                                              13

28.   xe2x sin 5xdx.

                e2x           21                          20
       (DS.            2x +      sin 5x +        − 5x +      cos 5x )
                29            29                          29

                                   1 2
29.   x2ex sin xdx.        (DS.      (x − 1) sin x − (x − 1)2 cos x ex)
                                   2
30                                            Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh
                                                                    ´
                                                            ıch a a .


               2 x                    (x − 1)2 sin x + (x2 − 1) cos x x
     30.      x e cos xdx.       (DS.                                e )
                                                     2
                                  [3 sin x(ln x) − cos(ln x)]x3
     31.      x2 sin(ln x)dx.      (DS.                         )
                                                10
     32. T` cˆng th´.c truy hˆi dˆi v´.i mˆ i t´ phˆn In du.o.c cho du.´.i
          ım o     u         ` o o
                             o ´          ˜
                                          o ıch a              .       o
     dˆy:
      a
                                                      1 n ax n
           1) In =    xn eaxdx, a = 0.    (DS. In =     x e − In−1 )
                                                      a      a

           2) In =    lnn xdx.      (DS. In = x lnn x − nIn−1 )

                                                    xα+1 lnn x    n
           3) In =    xα lnn xdx, α = −1. (DS. In =            −     In−1 )
                                                      α+1        α+1
                                                     √
                       xn dx                     xn−1 x2 + a n − 1
           4) In =    √       , n > 2. (DS. In =              −     aIn−2 )
                       x2 + a                         n          n

                         n                        cos x sinn−1 x n − 1
           5) In =    sin xdx, n > 2. (DS. In = −               +      In−2 )
                                                         n         n
                                                      sin x cosn−1 x n − 1
           6) In =    cosn xdx, n > 2. (DS. In =                    +      In−2 )
                                                             n         n
                        dx                          sin x         n−2
           7) In =       nx
                            , n > 2. (DS. In =            n−1 x
                                                                +     In−2 )
                      cos                      (n − 1) cos        n−1


     10.2         C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c
                   a o      a    ’ ıch       o    a
                  h`m so. cˆp
                   a       a´

     10.2.1          T´ phˆn c´c h`m h˜.u ty
                      ıch a   a a     u    ’
     1) Phu.o.ng ph´p hˆ sˆ bˆt dinh. H`m dang
                       . ´ ´
                   a e o a .           a   .

                                             Pm (x)
                                    R(x) =
                                             Qn (x)
10.2. C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c h`m so. cˆp
       a o a         ’ ıch       o a a            ´
                                                  a                              31


trong d´ Pm (x) l` da th´.c bˆc m, Qn (x) l` da th´.c bˆc n du.o.c goi l`
         o         a       u a    .           a       u a   .      .   . a
h`m h˜
 a      u.u ty (hay phˆn th´.c h˜.u ty). Nˆu m
             ’          a      u u      ’     ´
                                              e         n th` Pm (x)/Qn (x)
                                                              ı
du.o.c goi l` phˆn th´.c h˜.u ty khˆng thu.c su.; nˆu m < n th`
   .     . a      a      u      u   ’     o     .     .     ´
                                                            e             ı
Pm (x)/Qn (x) du ..o.c goi l` phˆn th´.c h˜.u ty thu.c su..
                                      u u ’ . .
                        . a a
      ´
    Nˆu R(x) l` phˆn th´ u ’
      e          a a        u.c h˜.u ty khˆng thu.c su. th` nh`. ph´p chia
                                            o     .    . ı o         e
da th´.c ta c´ thˆ t´ch phˆn nguyˆn W (x) l` da th´.c sao cho
      u            ’
               o e a         `a       e         a       u
                             Pm (x)           Pk (x)
                    R(x) =          = W (x) +                          (10.5)
                             Qn (x)           Qn (x)
trong d´ k < n v` W (x) l` da th´.c bˆc m − n.
          o          a        a     u a.
     T`u. (10.5) suy r˘ng viˆc t´ t´ch phˆn phˆn th´.c h˜.u ty khˆng
                        `
                        a     e ınh ı      a     a     u u       ’    o
                              .
    .c su. du.o.c quy vˆ t´nh t´ phˆn phˆn th´.c h˜.u ty thu.c su. v` t´ch
thu .                   ` ı
                        e       ıch a    a   u u ’ . . a ı
   .          .
phˆn mˆt da th´
   a      o        u.c.
           .
Dinh l´ 10.2.1. Gia su. Pm (x)/Qn (x) l` phˆn th´.c h˜.u ty thu.c su.
-.    y           ’ ’                  a a      u u ’ .            .
v`
 a

     Q(x) = (x − a)α · · · (x − b)β (x2 + px + q)γ · · · (x2 + rx + s)δ

trong d´ a, . . . , b l` c´c nghiˆm thu.c, x2 + px + q, . . . , x2 + rx + s l`
       o               a a       e
                                 .    .                                      a
nh˜.ng tam th´.c bˆc hai khˆng c´ nghiˆm thu.c. Khi d´
   u            u a    .       o    o      e
                                           .     .            o
P (x)      Aα             A1               Bβ        Bβ−1
      =          + ··· +        + ··· +         +           + ···+
Q(x) (x − a)α            x−a            (x − b)β (x − b)β−1
           B1       Mγ x + Nγ              M1 x + N1
        +       + 2               + ··· + 2          + ···+
          x − b (x + px + q)γ             x + px + q
            Kδ x + Lδ             K1 x + L1
        + 2            δ
                         + ··· + 2            ,              (10.6)
          (x + rx + s)           x + rx + s
trong d´ Ai, Bi , Mi , Ni , Ki v` Li l` c´c sˆ thu.c.
        o                         a        a a o . ´
      a     a    u.c o. vˆ phai cua (10.6) du.o.c goi l` c´c phˆn th´.c do.n
     C´c phˆn th´ ’ e ’ ’´                        . . a a         a   u
gian hay c´c phˆn th´.c co. ban v` d˘ng th´.c (10.6) du.o.c goi l` khai
  ’         a    a      u        ’      a a ’      u            .   . a
    ’         u.c h˜.u ty thu.c su. P (x)/Q(x) th`nh tˆng c´c phˆn th´.c
triˆn phˆn th´ u ’ . .
   e     a                                            a    o’    a   a   u
  . ban v´.i hˆ sˆ thu.c.
co ’          . ´
          o e o .
      ’            . ´                                  ’
     Dˆ t´ c´c hˆ sˆ Ai , Bi , . . . , Ki , Li ta c´ thˆ ´p dung
      e ınh a e o                                  o ea       .
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]
Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

дядо петко и баба пена
дядо петко и баба пенадядо петко и баба пена
дядо петко и баба пенаDani Parvanova
 
съгласни звукове правопис-2 гр.
съгласни звукове правопис-2 гр.съгласни звукове правопис-2 гр.
съгласни звукове правопис-2 гр.Лидия Ганева
 
видове изречения по състав
видове изречения по съставвидове изречения по състав
видове изречения по съставЛидия Ганева
 
гласни звукове обобщение
гласни звукове обобщениегласни звукове обобщение
гласни звукове обобщениеИрена Петкова
 
Забавни задачи по математика
Забавни  задачи по  математика Забавни  задачи по  математика
Забавни задачи по математика Павлина Иванова
 
правопис на гласните и съгласните звукове Iii клас
правопис на гласните и съгласните звукове   Iii класправопис на гласните и съгласните звукове   Iii клас
правопис на гласните и съгласните звукове Iii класDragon Yott
 
гласни звукове. ударение
гласни звукове. ударениегласни звукове. ударение
гласни звукове. ударениеЛидия Ганева
 
Правопис на и, й и ѝ
Правопис на и, й и ѝПравопис на и, й и ѝ
Правопис на и, й и ѝroryace
 
НПП "Прип'ять-Стохід" - презентація екотуристичних можливостей на туристичн...
НПП "Прип'ять-Стохід"  - презентація екотуристичних можливостей  на туристичн...НПП "Прип'ять-Стохід"  - презентація екотуристичних можливостей  на туристичн...
НПП "Прип'ять-Стохід" - презентація екотуристичних можливостей на туристичн...NPP Ukraine
 
Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"
Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"
Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"Yulya Tkachuk
 
Суспільно-побутові пісні
Суспільно-побутові пісніСуспільно-побутові пісні
Суспільно-побутові пісніOksana Oberemko
 
Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"
Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"
Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"dtamara123
 

La actualidad más candente (19)

звук и буква м
звук и буква мзвук и буква м
звук и буква м
 
дядо петко и баба пена
дядо петко и баба пенадядо петко и баба пена
дядо петко и баба пена
 
съгласни звукове правопис-2 гр.
съгласни звукове правопис-2 гр.съгласни звукове правопис-2 гр.
съгласни звукове правопис-2 гр.
 
прилаг. име 1 група
прилаг. име 1 групаприлаг. име 1 група
прилаг. име 1 група
 
видове изречения по състав
видове изречения по съставвидове изречения по състав
видове изречения по състав
 
гласни звукове обобщение
гласни звукове обобщениегласни звукове обобщение
гласни звукове обобщение
 
Забавни задачи по математика
Забавни  задачи по  математика Забавни  задачи по  математика
Забавни задачи по математика
 
глаголи лице и число
глаголи лице и числоглаголи лице и число
глаголи лице и число
 
зип бел-глагол-2клас
зип бел-глагол-2класзип бел-глагол-2клас
зип бел-глагол-2клас
 
правопис на гласните и съгласните звукове Iii клас
правопис на гласните и съгласните звукове   Iii класправопис на гласните и съгласните звукове   Iii клас
правопис на гласните и съгласните звукове Iii клас
 
гласни звукове. ударение
гласни звукове. ударениегласни звукове. ударение
гласни звукове. ударение
 
околен свят 2в сам. работа
околен свят 2в сам. работаоколен свят 2в сам. работа
околен свят 2в сам. работа
 
Правопис на и, й и ѝ
Правопис на и, й и ѝПравопис на и, й и ѝ
Правопис на и, й и ѝ
 
НПП "Прип'ять-Стохід" - презентація екотуристичних можливостей на туристичн...
НПП "Прип'ять-Стохід"  - презентація екотуристичних можливостей  на туристичн...НПП "Прип'ять-Стохід"  - презентація екотуристичних можливостей  на туристичн...
НПП "Прип'ять-Стохід" - презентація екотуристичних можливостей на туристичн...
 
Звук и буква Рр
Звук и буква РрЗвук и буква Рр
Звук и буква Рр
 
Трудности при писменото общуване
Трудности при писменото общуванеТрудности при писменото общуване
Трудности при писменото общуване
 
Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"
Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"
Міфічні істоти в повісті М.Коцюбинського "Тіні забутих предків"
 
Суспільно-побутові пісні
Суспільно-побутові пісніСуспільно-побутові пісні
Суспільно-побутові пісні
 
Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"
Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"
Роберт Бернс. Аналіз вірша "Любов"
 

Destacado

Ignitepresentation
IgnitepresentationIgnitepresentation
IgnitepresentationBriana_Eaton
 
Business Mentoring Program 2012
Business Mentoring Program 2012Business Mentoring Program 2012
Business Mentoring Program 2012danieldragomir
 
Bilingüismo curso 2015-2016 IES Clara Campoamor
Bilingüismo curso 2015-2016 IES Clara CampoamorBilingüismo curso 2015-2016 IES Clara Campoamor
Bilingüismo curso 2015-2016 IES Clara Campoamormartaolmog
 
chittaranjan das
chittaranjan daschittaranjan das
chittaranjan dasdaschitu
 
Brochure ascen flow_en_110324
Brochure ascen flow_en_110324Brochure ascen flow_en_110324
Brochure ascen flow_en_110324Galen Hsieh
 
Ignitepresentation
IgnitepresentationIgnitepresentation
IgnitepresentationBriana_Eaton
 
Leisure project
Leisure projectLeisure project
Leisure projectvacherry15
 

Destacado (7)

Ignitepresentation
IgnitepresentationIgnitepresentation
Ignitepresentation
 
Business Mentoring Program 2012
Business Mentoring Program 2012Business Mentoring Program 2012
Business Mentoring Program 2012
 
Bilingüismo curso 2015-2016 IES Clara Campoamor
Bilingüismo curso 2015-2016 IES Clara CampoamorBilingüismo curso 2015-2016 IES Clara Campoamor
Bilingüismo curso 2015-2016 IES Clara Campoamor
 
chittaranjan das
chittaranjan daschittaranjan das
chittaranjan das
 
Brochure ascen flow_en_110324
Brochure ascen flow_en_110324Brochure ascen flow_en_110324
Brochure ascen flow_en_110324
 
Ignitepresentation
IgnitepresentationIgnitepresentation
Ignitepresentation
 
Leisure project
Leisure projectLeisure project
Leisure project
 

Bai tap-toan-cao-cap-tap-3 nt-thanh[vnmath.com]

  • 1. ˜ ˆ ’ NGUYEN THUY THANH ` ˆ BAI TAP . ´ ´ ˆ TOAN CAO CAP Tˆp 3 a. e ınh ıch a y ´ e ˜ Ph´p t´ t´ phˆn. L´ thuyˆt chuˆ i. o Phu.o.ng tr` vi phˆn ınh a ` ´ ˆ ’ ´ ˆ ` ˆ NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIA HA NOI . . .
  • 2. Muc luc . . a ´ . 10 T´ phˆn bˆt dinh ıch a 4 10.1 C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ch phˆn . . . . . a a ınh ı a . . . . . . . 4 a ı a a .´ 10.1.1 Nguyˆn h`m v` t´ch phˆn bˆt dinh e a . . . . . . . 4 10.1.2 Phu.o.ng ph´p dˆi biˆn . . . . . . . a o e’ ´ . . . . . . . 12 10.1.3 Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn a ıch a u ` a . . . . . . . 21 10.2 C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c h`m so. cˆp . . . . a o a ’ ıch o a a ´ a 30 10.2.1 T´ phˆn c´c h`m h˜.u ty . . . . . . . . . . . . ıch a a a u ’ 30 10.2.2 T´ phˆn mˆt sˆ h`m vˆ ty do.n gian . . . . . ıch a . ´ o o a o ’ ’ 37 10.2.3 T´ phˆn c´c h`m lu.o.ng gi´c . . . . . . . . . . ıch a a a . a 48 11 T´ phˆn x´c dinh Riemann ıch a a . 57 ’ ıch 11.1 H`m kha t´ Riemann v` t´ch phˆn x´c dinh . . . a a ı a a . . . 58 -. 11.1.1 Dinh ngh˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . ıa . . 58 - ` e e e a . ’ ’ ı 11.1.2 Diˆu kiˆn dˆ h`m kha t´ch . . . . . . . . . . . . 59 a ınh a ´ 11.1.3 C´c t´ chˆt co ’ . ban cua t´ch phˆn x´c dinh ’ ı a a . . . 59 11.2 Phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn x´c d inh . . . . . . . a ınh ıch a a . . . 61 .ng dung cua t´ch phˆn x´c d inh . . . . . . . ´ 11.3 Mˆt sˆ u o o´ . ’ ı a a . . . 78 . ’ ’ 11.3.1 Diˆn t´ h` ph˘ng v` thˆ t´ch vˆt thˆ . . e ıch ınh a a e ı a. e’ . . 78 11.3.2 T´ dˆ d`i cung v` diˆn t´ m˘t tr`n xoay . . ınh o a . a e ıch a o . . 89 11.4 T´ phˆn suy rˆng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ıch a o . 98 11.4.1 T´ phˆn suy rˆng cˆn vˆ han . . . . . . . . . 98 ıch a o . a o . . ıch a o . ’ a 11.4.2 T´ phˆn suy rˆng cua h`m khˆng bi ch˘n . . 107 o . a .
  • 3. 2 MUC LUC . . 12 T´ phˆn h`m nhiˆu biˆn ıch a a `e e´ 117 12.1 T´ phˆn 2-l´.p . . . . . . . . . . . . . . ıch a o . . . . . . . . 118 .`.ng ho.p miˆn ch˜. nhˆt . . . 12.1.1 Tru o ` e u a . . . . . . . . 118 . . .`.ng ho.p miˆn cong . . . . . . 12.1.2 Tru o ` e . . . . . . . . 118 . 12.1.3 Mˆt v`i u o a ´ .ng dung trong h` hoc ınh . . . . . . . . . 121 . . 12.2 T´ phˆn 3-l´ ıch a o.p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 12.2.1 Tru.`.ng ho.p miˆn h`nh hˆp . . . o . ` ı e o . . . . . . . . . 133 .`.ng ho.p miˆn cong . . . . . . 12.2.2 Tru o ` e . . . . . . . . 134 . 12.2.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 12.2.4 Nhˆn x´t chung . . . . . . . . . . a e . . . . . . . . . 136 12.3 T´ phˆn d u.`.ng . . . . . . . . . . . . . ıch a o . . . . . . . . 144 12.3.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . a . ı ’ . . . . . . . . 144 12.3.2 T´ t´ phˆn du o ınh ıch a .`.ng . . . . . . . . . . . . . . 146 12.4 T´ phˆn m˘t . . . . . . . . . . . . . . ıch a a. . . . . . . . . 158 12.4.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . a . ı ’ . . . . . . . . 158 12.4.2 Phu.o.ng ph´p t´ t´ch phˆn m˘t a ınh ı a a . . . . . . . . . 160 12.4.3 Cˆng th´ o u.c Gauss-Ostrogradski . . . . . . . . . 162 12.4.4 Cˆng th´.c Stokes . . . . . . . . . o u . . . . . . . . 162 y ´ 13 L´ thuyˆt chuˆ i e ˜ o 177 13.1 Chuˆ i sˆ du.o.ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ˜ o o ´ 178 13.1.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . . a . ı ’ 178 ˜ o o ´ 13.1.2 Chuˆ i sˆ du .o.ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 ˜ o . . ´ . o e o . ´ 13.2 Chuˆ i hˆi tu tuyˆt d ˆi v` hˆi tu khˆng tuyˆt d ˆi . . . o . e o a o . 191 13.2.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . . a . ı ’ 191 ˜ o ´ a a a ´ 13.2.2 Chuˆ i dan dˆu v` dˆu hiˆu Leibnitz . . . . . . e . 192 ˜ u 13.3 Chuˆ i l˜y th` o u.a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 13.3.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . . a . ı ’ 199 13.3.2 Diˆu kiˆn khai triˆn v` phu.o.ng ph´p khai triˆn - `e e . ’ e a a ’ e 201 ˜ 13.4 Chuˆ i Fourier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o 211 13.4.1 C´c dinh ngh˜a co. ban . . . . . . . . . . . . . . a . ı ’ 211
  • 4. MUC LUC . . 3 13.4.2 Dˆu hiˆu du vˆ su. hˆi tu cua chuˆ i Fourier . . . 212 ´ a e . ’ ` . o . ’ e . ˜ o 14 Phu.o.ng tr` vi phˆn ınh a 224 14.1 Phu.o.ng tr` vi phˆn cˆp 1 . . . . . . . . . . . . . . . 225 ınh a a ´ 14.1.1 Phu.o.ng tr` t´ch biˆn . . . . . . . . . . . . . . 226 ınh a ´ e 14.1.2 Phu .o.ng tr` d ang cˆp . . . . . . . . . . . . . 231 ınh ˘ ’ ´ a 14.1.3 Phu.o.ng tr` tuyˆn t´ . . . . . . . . . . . . . 237 ınh ´ e ınh 14.1.4 Phu.o.ng tr` Bernoulli . . . . . . . . . . . . . . 244 ınh 14.1.5 Phu .o.ng tr` vi phˆn to`n phˆn . . . . . . . . 247 ınh a a `a 14.1.6 Phu.o.ng tr` Lagrange v` phu.o.ng tr` Clairaut255 ınh a ınh 14.2 Phu .o.ng tr` vi phˆn cˆp cao . . . . . . . . . . . . . . 259 ınh a a ´ 14.2.1 C´c phu a .o.ng tr` cho ph´p ha thˆp cˆp . . . . 260 ınh e ´ ´ . a a 14.2.2 Phu.o.ng tr` vi phˆn tuyˆn t´ cˆp 2 v´.i hˆ ınh a ´ e ınh a´ o e . ´ ` sˆ h˘ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 o a 14.2.3 Phu.o.ng tr` vi phˆn tuyˆn t´nh thuˆn nhˆt ınh a ´ e ı ` a ´ a cˆp n (ptvptn cˆp n ) v´.i hˆ sˆ h˘ng . . . . . . 273 a´ ´ a o e o ` . ´ a .o.ng tr` vi phˆn tuyˆn t´ cˆp 1 v´.i hˆ sˆ h˘ng290 ´ ´ o e o ` 14.3 Hˆ phu e . ınh a e ınh a . ´ a 15 Kh´i niˆm vˆ phu.o.ng tr` a e . ` e ınh vi phˆn dao h`m riˆng a . a e 304 15.1 Phu.o.ng tr` vi phˆn cˆp 1 tuyˆn t´ dˆi v´.i c´c dao ınh a a ´ ´ ´ e ınh o o a . h`m riˆng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a e 306 15.2 Giai phu.o.ng tr` d ao h`m riˆng cˆp 2 d o.n gian nhˆt ’ ınh . a e ´ a ’ ´ a 310 15.3 C´c phu.o.ng tr` vˆt l´ to´n co. ban . . . . . . . . . . a ınh a y a . ’ 313 15.3.1 Phu.o.ng tr` truyˆn s´ng . . . . . . . . . . . . ınh ` o e 314 15.3.2 Phu .o.ng tr` truyˆn nhiˆt . . . . . . . . . . . . ınh ` e e 317 . 15.3.3 Phu .o.ng tr` Laplace . . . . . . . . . . . . . . ınh 320 a e . ’ T`i liˆu tham khao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
  • 5. Chu.o.ng 10 ıch a ´ T´ phˆn bˆt dinh a . 10.1 C´c phu.o.ng ph´p t´ a a ınh t´ phˆn . . . . . . ıch a 4 e a a ıch a a . ´ 10.1.1 Nguyˆn h`m v` t´ phˆn bˆt dinh . . . . . 4 10.1.2 Phu.o.ng ph´p dˆi biˆn . . . . . . . . . . . . 12 a o e’ ´ 10.1.3 Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn . . . . . 21 a ıch a u ` a 10.2 C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c h`m a o a ’ ıch o a a . cˆp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 so a ´ 10.2.1 T´ phˆn c´c h`m h˜.u ty . . . . . . . . . 30 ıch a a a u ’ 10.2.2 T´ phˆn mˆt sˆ h`m vˆ ty do.n gian . . . 37 ıch a . ´ o o a o ’ ’ 10.2.3 T´ phˆn c´c h`m lu.o.ng gi´c . . . . . . . 48 ıch a a a . a 10.1 C´c phu.o.ng ph´p t´ a a ınh t´ phˆn ıch a 10.1.1 a a ıch a ´ Nguyˆn h`m v` t´ phˆn bˆt dinh e a . Dinh ngh˜ 10.1.1. H`m F (x) du.o.c goi l` nguyˆn h`m cua h`m -. ıa a . . a e a ’ a ’ ´ ’ o a ’ f (x) trˆn khoang n`o d´ nˆu F (x) liˆn tuc trˆn khoang d´ v` kha vi e a o e e . e
  • 6. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 5 ˜ ’ ’ ’ tai mˆ i diˆm trong cua khoang v` F (x) = f(x). . o e a Dinh l´ 10.1.1. (vˆ su. tˆn tai nguyˆn h`m) Moi h`m liˆn tuc trˆn -. y ` . ` . e o e a . a e . e . ` o e e a e ’ doan [a, b] dˆu c´ nguyˆn h`m trˆn khoang (a, b). -. ´ a y ’ u Dinh l´ 10.1.2. C´c nguyˆn h`m bˆt k` cua c`ng mˆt h`m l` chı y a e a o a a ’ . .i mˆt h˘ng sˆ cˆng. kh´c nhau bo a ’ . ` o a ´ . o o Kh´c v´.i dao h`m, nguyˆn h`m cua h`m so. cˆp khˆng phai bao a o . a e a ’ a ´ a o ’ gi`. c˜ng l` h`m so. cˆp. Ch˘ng han, nguyˆn h`m cua c´c h`m e−x , 2 o u a a ´ a ’ a . e a ’ a a 1 cos x sin x cos(x2), sin(x2), , , ,... l` nh˜.ng h`m khˆng so. cˆp. a u a o ´ a lnx x x D.nh ngh˜ 10.1.2. Tˆp ho.p moi nguyˆn h`m cua h`m f (x) trˆn -i ıa a . . . e a ’ a e ’ .o.c goi l` t´ phˆn bˆt dinh cua h`m f (x) trˆn khoang khoang (a, b) du . . a ıch a a . ´ ’ a e ’ (a, b) v` du.o.c k´ hiˆu l` a . y e a . f(x)dx. ´ a o . a e a ’ a e ’ Nˆu F (x) l` mˆt trong c´c nguyˆn h`m cua h`m f(x) trˆn khoang e (a, b) th` theo dinh l´ 10.1.2 ı . y f(x)dx = F (x) + C, C∈R trong d´ C l` h˘ng sˆ t`y y v` d˘ng th´.c cˆn hiˆu l` d˘ng th´.c gi˜.a o a ` a ´ o u ´ a a ’ u ` a ’ e a a ’ u u hai tˆp ho.p. a . . C´c t´ chˆt co. ban cua t´ phˆn bˆt dinh: a ınh a ´ ’ ’ ıch a a . ´ 1) d f (x)dx = f (x)dx. 2) f (x)dx = f (x). 3) df(x) = f (x)dx = f(x) + C. T`. dinh ngh˜ t´ phˆn bˆt dinh r´t ra bang c´c t´ch phˆn co. u . ıa ıch a ´ a . u ’ a ı a ban (thu.`.ng du.o.c goi l` t´ phˆn bang) sau dˆy: ’ o . . a ıch a ’ a
  • 7. 6 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . I. 0.dx = C. II. 1dx = x + C. xα+1 III. xαdx = + C, α = −1 α+1 dx IV. = ln|x| + C, x = 0. x ax V. axdx = + C (0 < a = 1); ex dx = ex + C. lna VI. sin xdx = − cos x + C. VII. cos xdx = sin x + C. dx π VIII. 2x = tgx + C, x = + nπ, n ∈ Z. cos 2 dx IX. = −cotgx + C, x = nπ, n ∈ Z. sin2 x  dx arc sin x + C, X. √ = −1 < x < 1. 1 − x2 −arc cos x + C  dx arctgx + C, XI. = 1 + x2 −arccotgx + C. dx √ XII. √ = ln|x + x2 ± 1| + C x2 ± 1 (trong tru.`.ng ho.p dˆu tr`. th` x < −1 ho˘c x > 1). o . ´ a u ı a . dx 1 1+x XIII. 2 = ln + C, |x| = 1. 1−x 2 1−x ´ ınh ıch a a .´ C´c quy t˘c t´ t´ phˆn bˆt dinh: a a
  • 8. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 7 1) kf(x)dx = k f(x)dx, k = 0. 2) [f(x) ± g(x)]dx = f (x)dx ± g(x)dx. ´ 3) Nˆu e ’ f(x)dx = F (x) + C v` u = ϕ(x) kha vi liˆn tuc th` a e . ı f (u)du = F (u) + C. CAC V´ DU ´ I . V´ du 1. Ch´.ng minh r˘ng h`m y = signx c´ nguyˆn h`m trˆn ı . u ` a a o e a e ’ ´ khoang bˆt k` khˆng ch´ a y o u .a diˆm x = 0 v` khˆng c´ nguyˆn h`m trˆn ’ e a o o e a e moi khoang ch´.a diˆm x = 0. . ’ u ’ e Giai. 1) Trˆn khoang bˆt k` khˆng ch´.a diˆm x = 0 h`m y = signx ’ e ’ ´ a y o u ’ e a ` ´ ’ l` h˘ng sˆ. Ch˘ng han v´ a a o a .i moi khoang (a, b), 0 < a < b ta c´ signx = 1 ’ . o . o o . e a ’ o e v` do d´ moi nguyˆn h`m cua n´ trˆn (a, b) c´ dang a o . F (x) = x + C, C ∈ R. e ’ a e ’ 2) Ta x´t khoang (a, b) m` a < 0 < b. Trˆn khoang (a, 0) moi . e a ’ o . o e ’ nguyˆn h`m cua signx c´ dang F (x) = −x + C1 c`n trˆn khoang (0, b) nguyˆn h`m c´ dang F (x) = x + C2. V´.i moi c´ch chon h˘ng sˆ C1 e a o . o . a . ` a ´ o v` C2 ta thu du.o.c h`m [trˆn (a, b)] khˆng c´ dao h`m tai diˆm x = 0. a . a e o o . a ’ . e Nˆu ta chon C = C1 = C2 th` thu du.o.c h`m liˆn tuc y = |x| + C e´ . ı . a e . nhu.ng khˆng kha vi tai diˆm x = 0. T`. d´, theo dinh ngh˜a 1 h`m o ’ . e’ u o . ı a signx khˆng c´ nguyˆn h`m trˆn (a, b), a < 0 < b. o o e a e V´ du 2. T` nguyˆn h`m cua h`m f (x) = e|x| trˆn to`n truc sˆ. ı . ım e a ’ a e a . o ´ ’ Giai. V´ o.i x |x| x ` 0 ta c´ e = e v` do d´ trong miˆn x > 0 mˆt o a o e o . trong c´c nguyˆn h`m l` ex . Khi x < 0 ta c´ e|x| = e−x v` do vˆy a e a a o a a . e o a e a a −x trong miˆn x < 0 mˆt trong c´c nguyˆn h`m l` −e + C v´ ` ` .i h˘ng o a . ´ ´ sˆ C bˆt k`. o a y Theo dinh ngh˜ nguyˆn h`m cua h`m e|x| phai liˆn tuc nˆn n´ . ıa, e a ’ a ’ e . e o
  • 9. 8 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . ’ ’ a ` phai thoa m˜n diˆu kiˆn e e . lim ex = lim (−e−x + C) x→0+0 x→0−0 t´.c l` 1 = −1 + C ⇒ C = 2. u a Nhu. vˆy a .  ex  ´ nˆu x > 0, e   F (x) = 1 ´ nˆu x = 0, e    −x −e + 2 nˆu x < 0 ´ e l` h`m liˆn tuc trˆn to`n truc sˆ. Ta ch´.ng minh r˘ng F (x) l` nguyˆn a a e . e a . o ´ u ` a a e ’ |x| ´ h`m cua h`m e trˆn to`n truc sˆ. Thˆt vˆy, v´ a a e a .i x > 0 ta c´ . o a a . . o o F (x) = ex = e|x|, v´.i x < 0 th` F (x) = e−x = e|x|. Ta c`n cˆn phai o ı o ` a ’ ch´.ng minh r˘ng F (0) = e0 = 1. Ta c´ u ` a o F (x) − F (0) ex − 1 F+ (0) = lim = lim = 1, x→0+0 x x→0+0 x F (x) − F (0) −e−x + 2 − 1 F− (0) = lim = lim = 1. x→0−0 x x→0−0 x Nhu. vˆy F+ (0) = F− (0) = F (0) = 1 = e|x|. T`. d´ c´ thˆ viˆt: a . u o o e e ’ ´  ex + C, x<0 e|x|dx = F (x) + C = −e−x + 2 + C, x < 0. V´ du 3. T` nguyˆn h`m c´ dˆ thi qua diˆm (−2, 2) dˆi v´.i h`m ı . ım e a o ` . o ’ e ´ o o a 1 f (x) = , x ∈ (−∞, 0). x 1 ’ Giai. V` (ln|x|) = nˆn ln|x| l` mˆt trong c´c nguyˆn h`m cua ı e a o . a e a ’ x 1 a . e a ’ h`m f(x) = . Do vˆy, nguyˆn h`m cua f l` h`m F (x) = ln|x| + C, a a a x C ∈ R. H˘ng sˆ C du.o.c x´c dinh t`. diˆu kiˆn F (−2) = 2, t´.c l` ` a ´ o . a . u ` e e . u a ln2 + C = 2 ⇒ C = 2 − ln2. Nhu a. vˆy . x F (x) = ln|x| + 2 − ln2 = ln + 2. 2
  • 10. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 9 V´ du 4. T´ c´c t´ phˆn sau dˆy: ı . ınh a ıch a a 2x+1 − 5x−1 2x + 3 1) dx, 2) dx. 10x 3x + 2 ’ Giai. 1) Ta c´ o 2x 5x 1 x 1 1 x I= 2 x − x dx = 2 − dx 10 5 · 10 5 5 2 1 x 1 1 x =2 dx − dx 5 5 2 1 x 1 x 1 2 =2 5 − +C 1 5 1 ln ln 5 2 2 1 =− x + + C. 5 ln5 5 · 2x ln2 2) 3 2 5 2 x+ x+ + I= 2 dx = 2 3 6 dx 2 3 2 3 x+ x+ 3 3 2 5 2 = x + ln x + + C. 3 9 3 V´ du 5. T´ c´c t´ phˆn sau dˆy: ı . ınh a ıch a a 1 + cos2 x √ 1) tg2 xdx, 2) dx, 3) 1 − sin 2xdx. 1 + cos 2x ’ Giai. 1) 2 sin2 x 1 − cos2 x tg xdx = dx = dx cos2 x cos2 x dx = − dx = tgx − x + C. cos2 x
  • 11. 10 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . 2) 1 + cos2 x 1 + cos2 x 1 dx dx = 2x dx = + dx 1 + cos 2x 2 cos 2 cos2 x 1 = (tgx + x) + C. 2 3) √ 1 − sin 2xdx = sin2 x − 2 sin x cos x + cos2 xdx = (sin x − cos x)2dx = | sin x − cos x|dx = (sin x + cos x)sign(cos x − sin x) + C. ` ˆ BAI TAP . B˘ng c´c ph´p biˆn dˆi dˆng nhˆt, h˜y du.a c´c t´ch phˆn d˜ cho ` a a e ´ e o `’ o ´ a a a ı a a vˆ t´ phˆn bang v` t´ c´c t´ch phˆn d´1 ` ıch a e ’ a ınh a ı a o dx 1 x−1 1 1. . (DS. ln − arctgx) x4 − 1 4 x+1 2 1 + 2x2 1 2. dx. (DS. arctgx − ) x2 (1 + x2 ) x √ √ x2 + 1 + 1 − x2 √ 3. √ dx. (DS. arc sin x + ln|x + 1 + x2|) 1 − x4 √ √ x2 + 1 − 1 − x2 √ √ 4. √ dx. (DS. ln|x + x2 − 1| − ln|x + x2 + 1|) x4 − 1 √ x4 + x−4 + 2 1 5. 3 dx. (DS. ln|x| − 4 ) x 4x 23x − 1 e2x 6. dx. (DS. + ex + 1) ex − 1 2 Dˆ cho gon, trong c´c “D´p sˆ” cua chu.o.ng n`y ch´ng tˆi bo qua khˆng viˆt 1’ e . a ´ a o ’ a u o ’ o ´ e `ng sˆ cˆng C. c´c h˘ a a ´ . o o
  • 12. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 11 3x 22x − 1 2 22 x 7. √ dx. (DS. + 2− 2 ) 2x ln2 3 dx 1 lnx 8. . (DS. √ arctg √ ) x(2 + ln2 x) 2 2 √ 3 ln2 x 3 5/3 9. dx. (DS. ln x) x 5 ex + e2x 10. dx. (DS. −ex − 2ln|ex − 1|) 1 − ex ex dx 11. . (DS. ln(1 + ex)) 1 + ex x 1 sin x 12. sin2 dx. (DS. x− ) 2 2 2 13. cotg2 xdx. (DS. −x − cotgx) √ π 14. 1 + sin 2xdx, x ∈ 0, . (DS. − cos x + sin x) 2 15. ecos x sin xdx. (DS. −ecos x ) 16. ex cos ex dx. (DS. sin ex) 1 x 17. dx. (DS. tg ) 1 + cos x 2 dx 1 x π 18. . (DS. √ ln tg + ) sin x + cos x 2 2 8 1 + cos x 2 19. dx. (DS. − ) (x + sin x)3 2(x + sin x)2 sin 2x 1 20. dx. (DS. − 1 − 4 sin2 x) 1 − 4 sin x 2 2 sin x √ 21. dx. (DS. −ln| cos x + 1 + cos2 x|) 2 2 − sin x
  • 13. 12 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . sin x cos x 1 sin2 x 22. dx. (DS. arc sin √ ) 3 − sin4 x 2 3 arccotg3x 1 23. 2 dx. (DS. − arccotg2 3x) 1 + 9x 6 √ x + arctg2x 1 1 24. dx. (DS. ln(1 + 4x2) + arctg3/22x) 1 + 4x2 8 3 arc sin x − arc cos x 1 25. √ dx. (DS. (arc sin2 x + arc cos2 x)) 1 − x2 2 x + arc sin3 2x 1√ 1 26. √ dx. (DS. − 1 − 4x2 + arc sin4 2x) 1 − 4x2 4 8 x + arc cos3/2 x √ 2 27. √ dx. (DS. − 1 − x2 − arc cos5/2 x) 1 − x2 5 |x|3 28. x|x|dx. (DS. ) 3 29. (2x − 3)|x − 2|dx.  − 2 x3 + 7 x2 − 6x + C, x < 2  (DS. F (x) = 3 2 ) 2 3 7 2  x − x + 6x + C, x 2 3 2  1 − x2, |x| 1, 30. f(x)dx, f(x) = 1 − |x|, |x| > 1.  3 x − x + C  ´ nˆu |x| e 1 (DS. F (x) = 3 ) x − x|x| + 1 signx + C  ´ nˆu|x| > 1 e 2 6 10.1.2 Phu.o.ng ph´p dˆi biˆn a o’ ´ e Dinh l´. Gia su.: -. y ’ ’
  • 14. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 13 1) H`m x = ϕ(t) x´c dinh v` kha vi trˆn khoang T v´.i tˆp ho.p gi´ a a . a ’ e ’ o a .. a ’ tri l` khoang X. . a a . a o e a e ’ 2) H`m y = f (x) x´c dinh v` c´ nguyˆn h`m F (x) trˆn khoang X. a o a a e a ’ Khi d´ h`m F (ϕ(t)) l` nguyˆn h`m cua h`m f(ϕ(t))ϕ (t) trˆn a e ’ khoang T . T`. dinh l´ 10.1.1 suy r˘ng u . y ` a f (ϕ(t))ϕ (t)dt = F (ϕ(t)) + C. (10.1) V` ı F (ϕ(t)) + C = (F (x) + C) x=ϕ(t) = f (x)dx x=ϕ(t) cho nˆn d˘ng th´.c (10.1) c´ thˆ viˆt du.´.i dang e a ’ u ’ ´ o e e o . f(x)dx x=ϕ(t) = f (ϕ(t))ϕ (t)dt. (10.2) D˘ng th´.c (10.2) du.o.c goi l` cˆng th´.c dˆi biˆn trong t´ phˆn ’ a u . . a o u o e ’ ´ ıch a ´ bˆt dinh. a . Nˆu h`m x = ϕ(t) c´ h`m ngu.o.c t = ϕ−1 (x) th` t`. (10.2) thu ´ e a o a . ı u .o.c du . f(x)dx = f (ϕ(t))ϕ (t)dt t=ϕ−1 (x) . (10.3) e o a ı . ` e o e Ta nˆu mˆt v`i v´ du vˆ ph´p dˆi biˆn. . e ’ ´ √ i) Nˆu biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn c´ ch´.a c˘n a2 − x2, a > 0 ´ e e’ u ´ o a ıch a o u a π π th` su. dung ph´p dˆi biˆn x = a sin t, t ∈ − , ı ’ . e o e’ ´ . 2 2 √ ii) Nˆu biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn c´ ch´.a c˘n x2 − a2, a > 0 ´ e e’ u ´ o a ıch a o u a a π e o e ’ ´ th` d`ng ph´p dˆi biˆn x = ı u , 0 < t < ho˘c x = acht. a . cos t 2 √ ´ .´.i dˆu t´ phˆn ch´.a c˘n th´.c a2 + x2, a > 0 iii) Nˆu h`m du o a ıch a e a ´ u a u π π ’ . th` c´ thˆ d˘t x = atgt, t ∈ − , ı o e a ho˘c x = asht. a . 2 2 ´ .´.i dˆu t´ phˆn l` f (x) = R(ex , e2x, . . . .enx ) th` iv) Nˆu h`m du o a ıch a a e a ´ ı c´ thˆ d˘t t = ex (o. dˆy R l` h`m h˜.u ty). o e a ’ . ’ a a a u ’
  • 15. 14 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . CAC V´ DU ´ I . dx V´ du 1. T´ ı . ınh . cos x ’ Giai. Ta c´ o dx cos xdx = (d˘t t = sin x, dt = cos xdx) a . cos x 1 − sin2 x dt 1 1+t x π = = ln + C = ln tg + + C. 1 − t2 2 1−t 2 4 x3 dx V´ du 2. T´ I = ı . ınh . x8 − 2 ’ Giai. ta c´ o √ 1 2 x4 d(x4 ) d √ 4 4 2 I= = x8 − 2 x4 2 −2 1 − √ 2 x4 D˘t t = √ ta thu du.o.c a . . 2 √ √ 2 2 + x4 I=− ln √ + C. 8 2 − x4 x2 dx V´ du 3. T´ I = ı . ınh · (x2 + a2 )3 adt ’ Giai. D˘t x(t) = atgt ⇒ dx = a . . Do d´ o cos2 t a3tg2t · cos3 tdt sin2 t dt I= = dt = − cos tdt a3 cos2 t cos t cos t t π = ln tg + − sin t + C. 2 4 x V` t = arctg nˆn ı e a 1 x π x I = ln tg arctg + − sin arctg +C 2 a 4 a x √ = −√ + ln|x + x2 + a2| + C. x2 + a2
  • 16. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 15 . . ı e ˜ a e ´ ` Thˆt vˆy, v` sin α = cos α · tgα nˆn dˆ d`ng thˆy r˘ng a a a a x x sin arctg =√ · a x 2 + a2 ´ Tiˆp theo ta c´ e o 1 x π x π x sin arctg + 1 − cos arctg + 1 + sin arctg 2 a 4 = a 2 = a 1 x π x π x cos arctg + sin arctg + − cos arctg 2 a 4 a 2 a √ x + a2 + x2 = a v` t`. d´ suy ra diˆu phai ch´.ng minh. a u o ` e ’ u √ V´ du 4. T´ I = ı . ınh a2 + x2 dx. ’ Giai. D˘t x = asht. Khi d´ a . o I= a2 (1 + sh2 t)achtdt = a2 ch2 tdt ch2t + 1 a2 1 = a2 dt = sh2t + t + C 2 2 2 a2 = (sht · cht + t) + C. 2 √ 2 x2 t x+ a2 + x2 V` cht = ı 1 + sh t = 1 + 2 . e = sht + cht = nˆn e √ a a x + a2 + x2 t = ln v` do d´ a o a √ x√ 2 a2 √ a2 + x2 dx = a + x2 + ln|x + a2 + x2| + C. 2 2 V´ du 5. T´ ı . ınh x2 + 1 3x + 4 1) I1 = √ dx, 2) I2 = √ dx. x6 − 7x4 + x2 −x2 + 6x − 8
  • 17. 16 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . ’ Giai. 1) Ta c´ o 1 1 1+ d x− dt I1 = x2 dx = x = √ 1 1 2 t2 − 5 x2 − 7 + x− −5 x2 x √ 1 1 = ln|t + t2 − 5| + C = ln x − + x2 − 7 + 2 + C. x x 2) Ta viˆt biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn du.´.i dang ´ e e ’ u ´ o a ıch a o . 3 −2x + 6 1 f (x) = − · √ + 13 · √ 2 −x2 + 6x − 8 −x2 + 6x − 8 v` thu du.o.c a . I2 = f(x)dx 3 1 d(x − 3) =− (−x2 + 6x − 8)− 2 d(−x2 + 6x − 8) + 13 2 1 − (x − 3)2 √ = −3 −x2 + 6x − 8 + 13 arc sin(x − 3) + C. V´ du 6. T´ ı . ınh dx sin x cos3 x 1) , 2) I2 = dx. sin x 1 + cos2 x ’ Giai 1) C´ch I. Ta c´ a o dx sin x d(cos x) 1 1 − cos x = dx = = ln + C. sin x sin2 x cos2 x − 1 2 1 + cos x C´ch II. a x x dx d d = 2 2 sin x x x = x x sin cos tg · cos2 2 2 2 2 x d tg x 2 = x = ln tg 2 + C. tg 2
  • 18. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 17 2) Ta c´ o sin x cos x[(cos2 x + 1) − 1] I2 = dx. 1 + cos2 x Ta d˘t t = 1 + cos2 x. T`. d´ dt = −2 cos x sin xdx. Do d´ a . u o o 1 t−1 t I2 = − dt = − + ln|t| + C, 2 t 2 trong d´ t = 1 + cos2 x. o V´ du 7. T´ ı . ınh exdx ex + 1 1) I1 = √ , 2) I2 = dx. e2x + 5 ex − 1 ’ Giai 1) D˘t ex = t. Ta c´ ex dx = dt v` a . o a dt √ √ I1 = √ = ln|t + t2 + 5| + C = ln |ex + e2x + 5| + C. t2 + 5 dt 2) Tu.o.ng tu., d˘t ex = t, exdx = dt, dx = . a . v` thu du.o.c a . t t + 1 dt 2dt dt I2 = = − = 2ln|t − 1| − ln|t| + C t−1 t t−1 t = 2ln|ex − 1| − lnex + c = ln(ex − 1)2 − x + C. ` ˆ BAI TAP . T´ c´c t´ phˆn: ınh a ıch a e2x 4 1. √ 4 dx. (DS. (3ex − 4) 4 (ex + 1)3 ) ex+1 21 ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t ex + 1 = t4. a a .
  • 19. 18 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . √ dx 1 + ex − 1 2. √ . (DS. ln √ ) ex + 1 1 + ex + 1 e2x 3. dx. (DS. ex + ln|ex − 1|) ex − 1 √ 1 + lnx 2 4. dx. (DS. (1 + lnx)3) x 3 √ 1 + lnx 5. dx. xlnx √ √ (DS. 2 1 + lnx − ln|lnx| + 2ln| 1 + lnx − 1|) dx x x 6. . (DS. −x − 2e− 2 + 2ln(1 + e 2 )) ex/2+e x √ arctg x dx √ 7. √ . (DS. (arctg x)2) x 1+x √ 2 8. e3x + e2xdx. (DS. (ex + 1)3/2 ) 3 2 +2x−1 1 2x2+2x−1 9. e2x (2x + 1)dx. (DS. e ) 2 dx √ 10. √ . (DS. 2arctg ex − 1) ex − 1 e2xdx 1 √ 11. √ . (DS. ln(e2x + e4x + 1)) e4x + 1 2 2x dx arc sin 2x 12. √ . (DS. ) 1 − 4x ln2 dx √ √ 13. √ . (DS. 2[ x + 1 − ln(1 + x + 1)]) 1+ x+1 ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t x + 1 = t2. a a . x+1 √ √ x−2 14. √ dx. (DS. 2 x − 2 + 2arctg ) x x−2 2 dx 2 √ √ 15. √ . (DS. ax + b − mln| ax + b + m| ) ax + b + m a
  • 20. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 19 dx √ √ 16. √ √ . (DS. 3 3 x + 3ln| 3 x − 1|) 3 x( x − 1) 3 dx 17. . (DS. tg(arc sin x)) (1 − x2)3/2 π π ’ a˜ Chı dˆ n. D˘t x = sin t, t ∈ a . − , ) 2 2 dx 1 x 18. . (DS.sin arctg ) (x2 + a2)3/2 a2 a π π ’ a˜ Chı dˆ n. D˘t x = atgt, t ∈ − , a . . 2 2 dx 1 1 19. . (DS. − , t = arc sin ) (x2 − 1)3/2 cos t x 1 π π ’ a˜ Chı dˆ n. D˘t x = a . , − < t < 0, 0 < t < . sin t 2 2 √ √ a2 x x a2 − x2 20. a2 − x2 dx. (DS. arc sin + ) 2 a 2 ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t x = a sin t. a a . √ x√ 2 a2 √ 21. a2 + x2dx. (DS. a + x2 + ln|x + a2 + x2|) 2 2 ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t x = asht. a a . x2 1 √ 2 √ 22. √ dx. (DS. x a + x2 − a2ln(x + a2 + x2) ) a2 + x2 2 √ dx x2 + a2 23. √ . (DS. − ) x2 x2 + a2 a2x 1 ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t x = a a . ho˘c x = atgt, ho˘c x = asht. a . a . t x2dx a2 x x√ 2 24. √ . (DS. arc sin − a − x2 ) a2 − x2 2 a a ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t x = a sin t. a a . dx 1 a 25. √ . (DS. − arc sin ) x x2 − a2 a x
  • 21. 20 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . 1 a ’ a˜ Chı dˆ n. D˘t x = , ho˘c x = a. a . ho˘c x = acht. a . t cos t √ √ 1 − x2 1 − x2 26. dx. (DS. − − arc sin x) x2 x dx x 27. . (DS. √ ) (a2 + x2)3 a2 x2 + a2 √ dx x2 − 9 28. √ . (DS. ) x 2 x2 − 9 9x dx x 29. . (DS. − √ ) (x2 − a2)3 a2 x2 − a2 √ 30. x2 a2 − x2dx. x a2 √ a4 x (DS. − (a2 − x2)3/2 + x x2 − a2 + arc sin ) 4 8 8 a a+x √ x 31. dx. (DS. − a2 − x2 + arc sin ) a−x a ’ a˜ n. D˘t x = a cos 2t. Chı dˆ a . x−a 32. dx. x+a √ √ √ (DS. ´ x2 − a2 − 2aln( x − a + x + a) nˆu x > a, e √ √ √ ´ − x2 − a2 + 2aln( −x + a + −x − a) nˆu x < −a) e a ’ a˜ Chı dˆ n. D˘t x = a . . cos 2t √ x − 1 dx 1 x2 − 1 33. . (DS. arc cos − ) x + 1 x2 x x 1 ’ a˜ Chı dˆ n. D˘t x = . a . t dx √ 34. √ . (DS. 2arc sin x) x − x2
  • 22. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 21 Chı dˆ n. D˘t x = sin2 t. ’ a˜ a. √ √ x2 + 1 √ 1 + x2 + 1 35. dx. (DS. x2 + 1 − ln ) x x x3dx x2 √ 4√ 36. √ . (DS. − 2 − x2 − 2 − x2) 2 − x2 3 3 (9 − x2)2 (9 − x2 )5 37. dx. (DS. − ) x6 45x5 x2dx x√ 2 a2 √ 38. √ . (DS. x − a2 + ln|x + x2 − a2|) x2 − a2 2 2 (x + 1)dx xex 39. . (DS. ln ) x(1 + xex) 1 + xex Chı dˆ n. Nhˆn tu. sˆ v` mˆ u sˆ v´.i ex rˆi d˘t xex = t. ’ ˜ a a ’ o a ˜ o o ´ a ´ ` a o . dx 1 x ax 40. . (DS. 3 arctg + 2 ) (x2 + a2)2 2a a x + a2 ’ ˜ Chı dˆ n. D˘t x = atgt. a a. 10.1.3 Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn a ıch a u ` a Phu.o.ng ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn du.a trˆn dinh l´ sau dˆy. a ıch a u ` a . e . y a D.nh l´. Gia su. trˆn khoang D c´c h`m u(x) v` v(x) kha vi v` h`m -i y ’ ’ e ’ a a a ’ a a v(x)u (x) c´ nguyˆn h`m. Khi d´ h`m u(x)v (x) c´ nguyˆn h`m trˆn o e a o a o e a e D v` a u(x)v (x)dx = u(x)v(x) − v(x)u (x)dx. (10.4) Cˆng th´.c (10.4) du.o.c goi l` cˆng th´.c t´nh t´ phˆn t`.ng phˆn. o u . . a o u ı ıch a u ` a V` u (x)dx = du v` v (x)dx = dv nˆn (10.4) c´ thˆ viˆt du.´.i dang ı a e o e e’ ´ o . udv = uv − vdu. (10.4*) Thu.c tˆ cho thˆy r˘ng phˆn l´.n c´c t´ phˆn t´nh du.o.c b˘ng . e ´ ´ ` a a ` o a a ıch a ı . ` a ph´p t´ phˆn t`.ng phˆn c´ thˆ phˆn th`nh ba nh´m sau dˆy. e ıch a u ` o e a a ’ a o a
  • 23. 22 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . Nh´m I gˆm nh˜.ng t´ch phˆn m` h`m du.´.i dˆu t´ phˆn c´ ch´.a o ` o u ı a a a ´ o a ıch a o u .a sˆ l` mˆt trong c´c h`m sau dˆy: lnx, arc sin x, arc cos x, arctgx, u ´ th` o a o a a a . (arctgx)2, (arc cos x)2, lnϕ(x), arc sin ϕ(x),... Dˆ t´ c´c t´ phˆn n`y ta ´p dung cˆng th´.c (10.4*) b˘ng c´ch ’ e ınh a ıch a a a . o u ` a a . ` o . a a a ’ d˘t u(x) b˘ng mˆt trong c´c h`m d˜ chı ra c`n dv l` phˆn c`n lai cua a a o a ` o . ’ a biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn. e’ u ´ o a ıch a Nh´m II gˆm nh˜.ng t´ phˆn m` biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn o ` o u ıch a a e ’ u ´ o a ıch a c´ dang P (x)e , P (x) cos bx, P (x) sin bx trong d´ P (x) l` da th´.c, a, o . ax o a u a ` b l` h˘ng sˆ. a ´ o ’ Dˆ t´ c´c t´ phˆn n`y ta ´p dung (10.4*) b˘ng c´ch d˘t u(x) = e ınh a ıch a a a . ` a a a . P (x), dv l` phˆn c`n lai cua biˆu th´.c du.´.i dˆu t´ phˆn. Sau mˆ i a ` o . ’ a e’ u ´ o a ıch a ˜ o lˆn t´ phˆn t`.ng phˆn bˆc cua da th´.c s˜ giam mˆt do.n vi. ` ıch a u a ` a a ’ . u e ’ o . . Nh´m III gˆm nh˜ o `o u .ng t´ch phˆn m` h`m du.´.i dˆu t´ch phˆn c´ ı a a a o a ı ´ a o ax ax ` ıch a dang: e sin bx, e cos bx, sin(lnx), cos(lnx),... Sau hai lˆn t´ phˆn . a t`.ng phˆn ta lai thu du.o.c t´ch phˆn ban dˆu v´.i hˆ sˆ n`o d´. D´ l` u `a . . ı a ` . ´ a o e o a o o a phu .o.ng tr` tuyˆn t´ v´.i ˆn l` t´ phˆn cˆn t´ ınh ´ ’ e ınh o a a ıch a ` ınh. a Du .o.ng nhiˆn l` ba nh´m v`.a nˆu khˆng v´t hˆt moi t´ch phˆn e a o u e o e e ´ . ı a t´ du.o.c b˘ng t´ phˆn t`.ng phˆn (xem v´ du 6). ınh . ` a ıch a u ` a ı . Nhˆn x´t. Nh` a a e o. c´c phu.o.ng ph´p dˆi biˆn v` t´ phˆn t`.ng phˆn ’ ´ a o e a ıch a u ` a . ta ch´.ng minh du.o.c c´c cˆng th´.c thu.`.ng hay su. dung sau dˆy: u . a o u o ’ . a dx 1 x 1) = arctg + C, a = 0. x2 +a 2 a a dx 1 a+x 2) = ln + C, a = 0. a2 −x 2 2a a − x dx x 3) √ = arc sin + C, a = 0. a2 − x2 a dx √ 4) √ = ln|x + x2 ± a2| + C. x2 ± a2
  • 24. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 23 CAC V´ DU ´ I . √ √ V´ du 1. T´ t´ phˆn I = ı . ınh ıch a xarctg xdx. ’ Giai. T´ phˆn d˜ cho thuˆc nh´m I. Ta d˘t ıch a a o . o a . √ u(x) = arctg x, √ dv = xdx. 1 dx 2 3 Khi d´ du = o · √ , v = x 2 . Do d´ o 1+x 2 x 3 2 3 √ 1 x I = x 2 arctg x − dx 3 3 1+x 2 3 √ 1 1 = x 2 arctg x − 1− dx 3 3 1+x 2 3 √ 1 = x 2 arctg x − (x − ln|1 + x|) + C. 3 3 V´ du 2. T´ I = arc cos2 xdx. ı . ınh Giai. Gia su. u = arc cos2 x, dv = dx. Khi d´ ’ ’ ’ o 2arc cos x du = − √ dx, v = x. 1 − x2 Theo (10.4*) ta c´ o xarc cos x I = xarc cos2 x + 2 √ dx. 1 − x2 Dˆ t´ t´ phˆn o. vˆ phai d˘ng th´.c thu du.o.c ta d˘t u = ’ e ınh ıch a ’ e ´ ’ ’ a u . a . xdx arc cos x, dv = √ . Khi d´ o 1 − x2 dx √ √ du = − √ , v = − d( 1 − x2) = − 1 − x2 + C1 1 − x2 √ ’ ` a a ´ v` ta chı cˆn lˆy v = − 1 − x2: a xarc cos x √ √ dx = − 1 − x2arc cos x − dx 21 − x2 √ = − 1 − x2arc cos x − x + C2 .
  • 25. 24 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . Cuˆi c`ng ta thu du.o.c ´ o u . √ I = xarc cos2 x − 2 1 − x2arc cos x − 2x + C. V´ du 3. T´ I = ı . ınh x2 sin 3xdx. ’ Giai. T´ phˆn d˜ cho thuˆc nh´m II. Ta d˘t ıch a a o . o a . u(x) = x2, dv = sin 3xdx. 1 Khi d´ du = 2xdx, v = − cos 3x v` o a 3 1 2 1 2 I = − x2 cos 3x + x cos 3xdx = − x2 cos 3x + I1. 3 3 3 3 ` ınh Ta cˆn t´ I1. D˘t u = x, dv = cos 3xdx. Khi d´ du = 1dx, a a . o 1 v = sin 3x. T`. d´ u o 3 1 2 1 1 I = − x2 cos 3x + x sin 3x − sin 3xdx 3 3 3 3 1 2 2 = − x2 cos 3x + x sin 3x + cos 3x + C. 3 9 27 Nhˆn x´t. Nˆu d˘t u = sin 3x, dv = x2dx th` lˆn t´ phˆn t`.ng a e . ´ . e a ı ` ıch a u a phˆn th´. nhˆt khˆng du.a dˆn t´ phˆn do.n gian ho.n. ` a u ´ a o ´ e ıch a ’ V´ du 4. T´ I = ı . ınh eax cos bx; a, b = 0. Giai. Dˆy l` t´ phˆn thuˆc nh´m III. Ta d˘t u = eax, dv = ’ a a ıch a o . o a . 1 cos bxdx. Khi d´ du = aeaxdx, v = sin bx v` o a b 1 a 1 a I = eax sin bx − eax sin bxdx = eax sin bx − I1 . b b b b ’ Dˆ t´ I1 ta d˘t u = eax, dv = sin bxdx. Khi d´ du = aeaxdx, e ınh a. o 1 v = − cos bx v` a b 1 a I1 = − eax cos bx + eax cos bxdx. b b
  • 26. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 25 Thˆ I1 v`o biˆu th´.c dˆi v´.i I ta thu du.o.c ´ e a e’ u o o´ . 1 a a2 eax cos bxdx = eax sin bx + 2 cos bx − 2 eax cos bxdx. b b b Nhu. vˆy sau hai lˆn t´ phˆn t`.ng phˆn ta thu du.o.c phu.o.ng a . ` ıch a u a ` a . tr` tuyˆn t´ v´.i ˆn l` I. Giai phu.o.ng tr` thu du.o.c ta c´ ınh ´ e ınh o a a ’ ’ ınh . o a cos bx + b sin bx eax cos bxdx = eax + C. a2 + b2 V´ du 5. T´ I = ı . ınh sin(ln x)dx. 1 ’ Giai. D˘t u = sin(lnx), dv = dx. Khi d´ du = cos(lnx)dx, a. o x v = x. Ta thu du.o.c . I = x sin(lnx) − cos(lnx)dx = x sin(lnx) − I1. ’ Dˆ t´ e ınh I1 ta lai d˘t u = cos(lnx), dv = dx. Khi d´ du = . a . o 1 − sin(lnx)dx, v = x v` a x I1 = x cos(lnx) + sin(lnx)dx. Thay I1 v`o biˆu th´.c dˆi v´.i I thu du.o.c phu.o.ng tr` a e’ u o o´ . ınh I = x(sin lnx − cos lnx) − I v` t`. d´ a u o x I= (sin lnx − cos lnx) + C. 2 Nhˆn x´t. Trong c´c v´ du trˆn dˆy ta d˜ thˆy r˘ng t`. vi phˆn d˜ a e . a ı . e a a a ` ´ a u a a ´ biˆt dv h`m v(x) x´c dinh khˆng do e a a . o .n tri. Tuy nhiˆn trong cˆng th´.c e o u . a ’ o e . a a ´ (10.4) v` (10.4*) ta c´ thˆ chon v l` h`m bˆt k` v´ a y o .i vi phˆn d˜ cho a a dv.
  • 27. 26 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . V´ du 6. T´ ı . ınh xdx dx 1) I = ; 2) In = , n ∈ N. sin2 x (x2 + a2)n Giai. 1) R˜ r`ng t´ phˆn n`y khˆng thuˆc bˆt c´. nh´m n`o ’ o a ıch a a o ´ o a u . o a dx trong ba nh´m d˜ nˆu. Thˆ nhu.ng b˘ng c´ch d˘t u = x, dv = o a e ´ e ` a a a . sin2 x v` ´p dung cˆng th´.c t´ phˆn t`.ng phˆn ta c´ aa . o u ıch a u ` a o cos x I = −xcotgx + cotgxdx = −xcotgx + dx sin x d(sin x) = −xcotgx + = −xcotgx + ln| sin x| + C. sin x 2) T´ phˆn In du.o.c biˆu diˆn du.´.i dang ıch a . ’ e ˜ e o . 1 x2 + a2 − x2 1 dx x2 dx In = 2 2 + a2 )n dx = 2 2 + a2 )n−1 − a (x a (x (x2 + a2)n 1 1 2xdx = 2 In−1 − 2 x 2 · a 2a (x + a2)n Ta t´ t´ phˆn o. vˆ phai b˘ng phu.o.ng ph´p t´ch phˆn t`.ng ınh ıch a ’ e ´ ’ ` a a ı a u 2xdx d(x2 + a2) ` phˆn. D˘t u = x, dv = 2 a a . = 2 . Khi d´ du = dx, o (x + a2 )n (x + a2 )n 1 v=− v` a (n − 1)(x2 + a2)n−1 1 2xdx −x 1 x = 2 + 2 In−1 2a2 (x2+a 2 )n 2a (n − 1)(x2 + a2 )n−1 2a (n − 1) T`. d´ suy r˘ng u o ` a 1 x 1 In = I 2 n−1 + 2 2 + a2 )n−1 − 2 In−1 a 2a (n − 1)(x 2a (n − 1) hay l` a x 2n − 3 In = + 2 In−1 . (*) 2a2 (n − 1)(x2 + a2 )n−1 2a (n − 1)
  • 28. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 27 Ta nhˆn x´t r˘ng t´ phˆn In khˆng thuˆc bˆt c´. nh´m n`o trong a e ` . a ıch a o . ´ o a u o a a ’ ba nh´m d˜ chı ra. o Khi n = 1 ta c´o dx 1 x I1 = = arctg + C. x2 + a2 a a Ap dung cˆng th´.c truy hˆi (*) ta c´ thˆ t´nh I2 qua I1 rˆi I3 qua ´ . o u ` o ’ o e ı ` o I2,... V´ du 7. T´ I = ı . ınh xeax cos bxdx. Giai. D˘t u = x, dv = eax cos bxdx. Khi d´ du = dx, ’ a . o a cos bx + b sin bx v = eax a2 + b2 (xem v´ du 4). Nhu. vˆy ı . a . a cos bx + b sin bx 1 I = xeax 2 + b2 − 2 eax(a cos bx + b sin bx)dx a a + b2 a cos bx + b sin bx a = xeax 2 + b2 − 2 eax cos bxdx a a + b2 b − 2 eax sin bxdx. a + b2 T´ phˆn th´. nhˆt o. vˆ phai du.o.c t´nh trong v´ du 4, t´ phˆn ıch a u ´ a ’ e ’ ´ . ı ı . ıch a th´. hai du.o.c t´ tu.o.ng tu. v` b˘ng u . ınh . a ` a a sin bx − b cos bx eax sin bxdx = eax · a2 + b2 Thay c´c kˆt qua thu du.o.c v`o biˆu th´.c dˆi v´.i I ta c´ a e ´ ’ . a ’ e u o o´ o eax a I= x− (a cos bx + b sin bx) a2 + b2 a2 + b2 b − (a sin bx − b cos bx) + C a2 + b2 ` ˆ BAI TAP .
  • 29. 28 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . 2x (x ln 2 − 1) 1. x2x dx. (DS. ) ln2 2 2. x2 e−x dx. (DS. −x2e−x − 2xe−x − 2e−x ) 2 1 2 3. x3 e−x dx. (DS. − (x2 + 1)e−x ) 2 1 5x 3 3 2 31 31 4. (x3 + x)e5xdx. (DS. e x − x + x− ) 5 5 25 125 √ 5. arc sin xdx. (DS. xarc sin x + 1 − x2 ) 1 1 √ 6. xarc sin xdx. (DS. (2x2 − 1)arc sin x + x 1 − x2) 4 4 x3 2x2 + 1 √ 7. x2 arc sin 2xdx. (DS. arc sin 2x + 1 − 4x2) 3 36 1 8. arctgxdx. (DS. xarctgx − ln(1 + x2)) 2 √ √ √ 9. arctg xdx. (DS. (1 + x)arctg x − x) x4 − 1 x3 x 10. x3 arctgxdx. (DS. arctgx − + ) 4 12 4 x2 + 1 1 11. (arctgx)2xdx. (DS. (arctgx)2 − xarctgx + ln(1 + x2)) 2 2 √ 12. (arc sin x)2dx. (DS. x(arc sin x)2 + 2arc sin x 1 − x2 − 2x) arc sin x √ √ 13. √ dx. (DS. 2 x + 1arc sin x + 4 1 − x) x+1 √ arc sin x arc sin x 1 + 1 − x2 14. dx. (DS. − − ln ) x2 x x xarctgx √ √ 15. √ dx. (DS. 1 + x2arcrgx − ln(x + 1 + x2)) 1 + x2
  • 30. 10.1. C´c phu.o.ng ph´p t´ t´ phˆn a a ınh ıch a 29 √ arc sin x √ √ √ 16. √ dx. (DS. 2( x − 1 − xarc sin x)) 1−x 17. ln xdx. (DS. x(ln x − 1)) √ 2 3/2 4 8 18. x ln2 xdx. x (DS. ln2 x − ln x + ) 3 3 9 √ √ √ 19. ln(x + 16 + x2)dsx. (DS. x ln(x + 16 + x2) − 16 + x2 ) √ x ln(x + 1 + x2) √ √ 20. √ dx. (DS. 1 + x2 ln(x + 1 + x2) − x) 1 + x2 x 21. sin x ln(tgx)dx. (DS. ln tg − cos x ln(tgx)) 2 (x3 + 1) ln(x + 1) x3 x2 x 22. x2 ln(1 + x)dx. (DS. − + − ) 3 9 6 3 1 − 2x2 x 23. x2 sin 2xdx. (DS. cos 2x + sin 2x) 4 2 1 24. x3 cos(2x2)dx. (DS. (2x2 sin 2x2 + cos 2x2)) 8 ex (sin x − cos x) 25. ex sin xdx. (DS. ) 2 sin x + (ln 3) cos x x 26. 3x cos xdx. (DS. 3 ) 1 + ln2 3 e3x 27. e3x(sin 2x − cos 2x)dx. (DS. (sin 2x − 5 cos 2x)) 13 28. xe2x sin 5xdx. e2x 21 20 (DS. 2x + sin 5x + − 5x + cos 5x ) 29 29 29 1 2 29. x2ex sin xdx. (DS. (x − 1) sin x − (x − 1)2 cos x ex) 2
  • 31. 30 Chu.o.ng 10. T´ phˆn bˆt dinh ´ ıch a a . 2 x (x − 1)2 sin x + (x2 − 1) cos x x 30. x e cos xdx. (DS. e ) 2 [3 sin x(ln x) − cos(ln x)]x3 31. x2 sin(ln x)dx. (DS. ) 10 32. T` cˆng th´.c truy hˆi dˆi v´.i mˆ i t´ phˆn In du.o.c cho du.´.i ım o u ` o o o ´ ˜ o ıch a . o dˆy: a 1 n ax n 1) In = xn eaxdx, a = 0. (DS. In = x e − In−1 ) a a 2) In = lnn xdx. (DS. In = x lnn x − nIn−1 ) xα+1 lnn x n 3) In = xα lnn xdx, α = −1. (DS. In = − In−1 ) α+1 α+1 √ xn dx xn−1 x2 + a n − 1 4) In = √ , n > 2. (DS. In = − aIn−2 ) x2 + a n n n cos x sinn−1 x n − 1 5) In = sin xdx, n > 2. (DS. In = − + In−2 ) n n sin x cosn−1 x n − 1 6) In = cosn xdx, n > 2. (DS. In = + In−2 ) n n dx sin x n−2 7) In = nx , n > 2. (DS. In = n−1 x + In−2 ) cos (n − 1) cos n−1 10.2 C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c a o a ’ ıch o a h`m so. cˆp a a´ 10.2.1 T´ phˆn c´c h`m h˜.u ty ıch a a a u ’ 1) Phu.o.ng ph´p hˆ sˆ bˆt dinh. H`m dang . ´ ´ a e o a . a . Pm (x) R(x) = Qn (x)
  • 32. 10.2. C´c l´.p h`m kha t´ trong l´.p c´c h`m so. cˆp a o a ’ ıch o a a ´ a 31 trong d´ Pm (x) l` da th´.c bˆc m, Qn (x) l` da th´.c bˆc n du.o.c goi l` o a u a . a u a . . . a h`m h˜ a u.u ty (hay phˆn th´.c h˜.u ty). Nˆu m ’ a u u ’ ´ e n th` Pm (x)/Qn (x) ı du.o.c goi l` phˆn th´.c h˜.u ty khˆng thu.c su.; nˆu m < n th` . . a a u u ’ o . . ´ e ı Pm (x)/Qn (x) du ..o.c goi l` phˆn th´.c h˜.u ty thu.c su.. u u ’ . . . a a ´ Nˆu R(x) l` phˆn th´ u ’ e a a u.c h˜.u ty khˆng thu.c su. th` nh`. ph´p chia o . . ı o e da th´.c ta c´ thˆ t´ch phˆn nguyˆn W (x) l` da th´.c sao cho u ’ o e a `a e a u Pm (x) Pk (x) R(x) = = W (x) + (10.5) Qn (x) Qn (x) trong d´ k < n v` W (x) l` da th´.c bˆc m − n. o a a u a. T`u. (10.5) suy r˘ng viˆc t´ t´ch phˆn phˆn th´.c h˜.u ty khˆng ` a e ınh ı a a u u ’ o . .c su. du.o.c quy vˆ t´nh t´ phˆn phˆn th´.c h˜.u ty thu.c su. v` t´ch thu . ` ı e ıch a a u u ’ . . a ı . . phˆn mˆt da th´ a o u.c. . Dinh l´ 10.2.1. Gia su. Pm (x)/Qn (x) l` phˆn th´.c h˜.u ty thu.c su. -. y ’ ’ a a u u ’ . . v` a Q(x) = (x − a)α · · · (x − b)β (x2 + px + q)γ · · · (x2 + rx + s)δ trong d´ a, . . . , b l` c´c nghiˆm thu.c, x2 + px + q, . . . , x2 + rx + s l` o a a e . . a nh˜.ng tam th´.c bˆc hai khˆng c´ nghiˆm thu.c. Khi d´ u u a . o o e . . o P (x) Aα A1 Bβ Bβ−1 = + ··· + + ··· + + + ···+ Q(x) (x − a)α x−a (x − b)β (x − b)β−1 B1 Mγ x + Nγ M1 x + N1 + + 2 + ··· + 2 + ···+ x − b (x + px + q)γ x + px + q Kδ x + Lδ K1 x + L1 + 2 δ + ··· + 2 , (10.6) (x + rx + s) x + rx + s trong d´ Ai, Bi , Mi , Ni , Ki v` Li l` c´c sˆ thu.c. o a a a o . ´ a a u.c o. vˆ phai cua (10.6) du.o.c goi l` c´c phˆn th´.c do.n C´c phˆn th´ ’ e ’ ’´ . . a a a u gian hay c´c phˆn th´.c co. ban v` d˘ng th´.c (10.6) du.o.c goi l` khai ’ a a u ’ a a ’ u . . a ’ u.c h˜.u ty thu.c su. P (x)/Q(x) th`nh tˆng c´c phˆn th´.c triˆn phˆn th´ u ’ . . e a a o’ a a u . ban v´.i hˆ sˆ thu.c. co ’ . ´ o e o . ’ . ´ ’ Dˆ t´ c´c hˆ sˆ Ai , Bi , . . . , Ki , Li ta c´ thˆ ´p dung e ınh a e o o ea .