1. แพทยศาสตร์ อ่านอย่างไรจึงจะถูกต้อง
คําว่า แพทยศาสตร์ นี้นับว่าเป็นปัญหาในการใช้ภาษาไทยเป็นอย่างมาก
ในวิถีการนําไปใช้ด้านการพูด (การออกเสียง) ซึ่งนักเรียนในโรงเรียนหรือ
แม้กระทั่งนักข่าวในสถานีวิทยุโทรทัศน์นั้นมักจะอ่านว่า แพด-สาด ซึ่งถือว่าผิด
หากอ่านให้ถูกต้องเราต้องอ่านออกเสียงว่า แพด-ทะ-ยะ-สาด แพทยศาสตร์คานี้ ํ
ถือว่าเป็นคําสมาสโดยต้องออกเสียง “อะ” ครึ่งเสียงระหว่างคําทั้งสอง
คําว่า “คําสมาส” หลายคนคงเข้าใจกันมาบ้างแล้วใช่ไหมครับ หลายคน
อาจจะยังงง ๆ วันนี้จึงขอนําความรูเ้ รื่อง “คําสมาสมาฝากกันด้วย” ครับ
คําสมาสคืออะไร
คําสมาส คือ คําที่มาจากภาษาบาลีหรือสันสกฤตเท่านั้น จํานวนคําตั้งแต่
๒ คําขึ้นไปนํามาสร้างให้ต่อกันซึ่งทําให้เกิดเป็นคําใหม่ (หลักการจํา สมาส --->
ชน, สนธิ--->เชื่อม) โดยที่เราแปลความหมายจากข้างหลังไปข้างหน้าหรือแปล
ความหมายจากข้างหน้าไปข้างหลัง (เป็นบางคํา)
เวลาเราอ่านออกเสียงคําสมาส เราจะต้องอ่านออกเสียง “อะ” หรือ
อ่านแบบเรียงพยางค์ระหว่างคําทั้งสองนั้น
ตัวอย่างคําสมาส
กรรมการ อ่านว่า กํา-มะ-กาน (มาจากคําว่า กรฺม + การ)
คณบดี อ่านว่า คะ-นะ-บอ-ดี (มาจากคําว่า คณ + ปติ)
จิตรกร อ่านว่า จิต-ตฺระ-กอน (มาจากคําว่า จิตร + กร)
เจตคติ อ่านว่า เจ-ตะ-คะ-ติ
ชนบท อ่านว่า ชน-นะ-บด (มาจากคําว่า ชน + ปท)
ประถมศึกษา อ่านว่า ประ-ถม-มะ-สึก-สา
ประวัติศาสตร์ อ่านว่า ประ-หวัด-ติ-สาด
มนุษยชน อ่านว่า มะ-นุด-สะ-ยะ-ชน
มัธยมศึกษา อ่านว่า มัด-ทะ-ยม-มะ-สึก-สา
มาตรฐาน อ่านว่า มาด-ตฺระ-ถาน
รัฐมนตรี อ่านว่า รัด-ถะ-มน-ตฺรี
วิทยบริการ อ่านว่า วิด-ทะ-ยะ-บอ-ริ-กาน

2. วิกฤตการณ์ อ่านว่า วิ-กฺริด-ตะ-กาน
สัตวแพทย์ อ่านว่า สัด-ตะ-วะ-แพด
สาธารณภัย อ่านว่า สา-ทา-ระ-นะ-ไพ
อุทกภัย อ่านว่า อุ-ทก-กะ-ไพ
คําสมาสบางคําไม่อ่านออกเสียงสระท้ายพยางค์ของคําหน้า
(ไม่อ่านออกเสียงอย่างสมาส)
คําที่เป็นชื่อจังหวัด ไม่อ่านออกเสียง “อะ” ท้ายพยางค์ของคํา
หน้า ตัวอย่างเช่น ชลบุรี ชัยนาท นครพนม นครสวรรค์
ปทุมธานี ปราจีนบุรี ลพบุรี สกลนคร สมุทรปราการ สมุทรสงคราม
สมุทรสาคร สุพรรณบุรี อุดรธานี อุทยธานี ั
ชื่อจังหวัดที่ต้องออกเสียงอย่างสมาส อ่านออกเสียง “อะ” ท้ายพยางค์
ของคําหน้า ตัวอย่างเช่น
เพชรบุรี อ่านว่า เพ็ด-ชะ-บุ-รี
เพชรบูรณ์ อ่านว่า เพ็ด-ชะ-บูน
ราชบุรี อ่านว่า ราด-ชะ-บุ-รี
คําที่อ่านอย่างสมาสแต่ไม่ใช่คําสมาส
นอกจากนี้ยังมีคาที่ไม่ใช่คําสมาสแต่อ่านอย่างสมาส (เป็นเพราะว่ามีคํา
ํ
หนึ่งมาจากภาษาบาลีหรือสันสกฤต และมีอีกคําหนึ่งที่มาจากภาษาไทยแท้หรือ
ภาษาอื่นที่ไม่ใช่ภาษาดังกล่าว) ทั้งหมดนี้จัดว่าเป็นเป็นคําประสมซึ่งเป็นวิธีสร้าง
คําของไทย ตัวอย่างคํา เช่น
กรมขุน อ่านว่า กฺรม-มะ-ขุน
กรมท่า อ่านว่า กฺรม-มะ-ท่า
กรมพระ อ่านว่า กฺรม-มะ-พฺระ
กรมวัง อ่านว่า กฺรม-มะ-วัง
กลเม็ด อ่านว่า กน-ละ-เม็ด
คุณค่า อ่านว่า คุน-นะ-ค่า
พระพุทธเจ้า อ่านว่า พฺระ-พุด-ทะ-เจ้า

3. ทุนทรัพย์ อ่านว่า ทุน-นะ-ซับ (ทุน เป็นคําไทยแท้)
ผลไม้ อ่านว่า ผน-ละ-ไม้
พลขับ อ่านว่า พน-ละ-ขับ
พลความ อ่านว่า พน-ละ-ความ
พลร่ม อ่านว่า พน-ละ-ร่ม
พลเมือง อ่านว่า พน-ละ-เมือง
พลเรือน อ่านว่า พน-ละ-เรือน
สรรพสินค้า อ่านว่า สับ-พะ-สิน-ค้า
สรรพสิ่ง อ่านว่า สับ-พะ-สิ่ง
ดังนั้น จึงควรหันมาใส่ใจหลักการอ่านคําไทย เพือเราจะอ่านคําไทยได้
่
อย่างถูกต้องไม่อายใครอันเป็นการรักษ์ภาษาไทยให้เป็นเอกลักษณ์หนึงที่สําคัญ
่
ตราตรึงไว้ในใจคนไทยทุกนะครับ
โดย ครูปิยะฤกษ์ บุญโกศล
โรงเรียนเขื่องในพิทยาคาร
เผยแพร่วันที่ ๒๐ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖